© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τρίτη 29 Μαρτίου 2011

Η εθνική κατάθλιψη και η ελπίδα της αστραπής

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης


Εθνική γιορτή μες στην εθνική κατάθλιψη, σχεδόν δύο αιώνες μετά την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, δύο αιώνες θυελλώδους «ελεύθερου» εθνικού βίου… Ευδιάκριτη στην καθημερινότητα η εθνική κατάθλιψη, υποδουλωμένη στη σύγχρονη χρεοκοπία, ηθική, πολιτική, οικονομική, πασιφανής όμως σ΄ εκείνη την «πάγκαλη» επίσημη εκπροσώπηση της πολιτικής ηγεσίας στο ναό του Κολωνακίου για την επίσημη δοξολογία της 25ης. Η αλλοτινή αίγλη λάκισε στο φόβο του όξινου λευκού επιστρώματος της πρόσφατης αποδοκιμασίας του γιαουρτιού - βραβείου αποτυχίας. Η ποιότητα ενός πολιτισμού, της κοινωνίας και ιδιαίτερα των πολιτικών συνδέεται με το χαρακτήρα και το γούστο τους κι η κακογουστιά αποκαλύπτεται εντονότερα σε περιόδους γιορτινής θλίψης!

Εορτασμός παραδοσιακός για τη συντήρηση της δοξολογίας του παρελθόντος, φιλάρεσκος καθρεφτισμός στα μεγαλεία των προγόνων, δίχως όμως την αναπλαστική μετάδοση της παράδοσης, τη διάθεση μεταρρύθμισης κι εμψύχωσης του παρόντος. Ο αγώνας του '21 ήταν εθνικοαπελευθερωτικός και κοινωνικοανατρεπτικός. Κάθε αναφορά και σχέση μαζί του πρέπει να περάσει από τις σημερινές ανάγκες, να ενθαρρύνει την αίσθηση του παρόντος και να οδηγεί στην αυτογνωσία. Η αδυναμία μιας τέτοιας προσέγγισης ίσως ήταν κυρίως αυτή που μας οδήγησε σε μια παρατεταμένη κρίση ταυτότητας με παράλληλη πνευματική και οικονομική αδράνεια, που μας υποχρέωσε σε παντοειδή δανεισμό και ιστορικό μαρασμό.

Το καταθλιπτικό εσωτερικό κενό είναι απόρροια της ψυχικής αιχμαλωσίας για το μοιραίο που απαντάται ιστορικά στα ιδεολογικά, θρησκευτικά και καλλιτεχνικά φαντάσματα του μεσαίωνα. Ο βυζαντινός-μεσαιωνικός κόσμος, υποταγμένος στην πίστη της Θείας Πρόνοιας που έπαιρνε διαστάσεις μοίρας, έμενε κατά το πλείστον άβουλος και στατικός σαν το απλανές βλέμμα των προσωπογραφιών του. Η ηθική καταξίωση φώλιαζε στην ομοιομορφία και την ψυχική αδυναμία της μεσαιωνικής συλλογικής συνείδησης που αντιστεκόταν σε οτιδήποτε καινούργιο ή ατομικό. Η σημερινή ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού μέσα σ’ ένα καθεστώς παγκοσμιοποίησης καλλιεργεί μια αντίστοιχη (μ΄ εκείνη του μεσαίωνα) ιδεολογική ομοιομορφία που ανήκει στην άρχουσα τάξη αλλά με την προπαγάνδα γίνεται πίστη και συνείδηση της πλειονότητας της κοινωνίας. Η Ελλάδα και η Ευρώπη αφέθηκαν στο πεπρωμένο που τους χαράζει ο Σαρκοζί, η Μέρκελ και οι φίλοι τους. Η δημοκρατία κατασπαράσσεται από τη δικτατορία των αγορών, το δε δόγμα του πλεονάσματος από την αύξηση των εξαγωγών αποτελεί απαράβατο μπούσουλα οικονομικής πολιτικής.

Ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός, που ακολούθησε μετά την αναγέννηση στη Δύση, εμφύσησε στους Έλληνες τον αέρα της ελευθερίας, οι οποίοι ξύπνησαν από το μεσαιωνικό λήθαργο (μιας και η χριστιανική Ανατολή δεν γνώρισε δική της περίοδο αναγέννησης) και πάλεψαν ηρωικά για την ανεξαρτησία τους. Η ελληνική κατάθλιψη, που τείνει να γίνει ευρωπαϊκή, αν όχι και παγκόσμια, έχει ανάγκη από μια διανοητική επανάσταση, ένα άνοιγμα στη φαντασία, κάτι αντίστοιχο με εκείνο στο οποίο πέταξε με τα φτερά της ποίησης ο εθνικός μας Διονύσιος Σολωμός, έπλασε τα ποιητικά του αριστουργήματα κι ως αναμορφωτής του αισθήματος έγινε «γενάρχης πεπρωμένων» [1].

Ως Επτανήσιο αρχοντόπουλο ο Σολωμός έτυχε ιταλικής παιδείας και μπόρεσε να ακολουθήσει τις ευρωπαϊκές ζυμώσεις. Στην ποίησή του «το φανταστικό ξεπερνά την άμεση πραγματικότητα, μεταφέρει τον κόσμο της εμπειρίας σε μια προοπτική καθαρά πνευματική, ενώνει τον φυσικό με τον ηθικό κόσμο». Η έξοδος του Μεσολογγίου, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται ως το υλικό που θα δώσει μορφή στην έννοια της ελευθερίας με την οποία ενώνεται ο αγωνιζόμενος άνθρωπος χωρίς περιορισμούς και όρια στην άσκηση του Χρέους. Η Ελλάδα για τον Σολωμό είναι ιδέα, είναι τόπος νοητός, έτσι την περιέγραψε με την χιλιοειπωμένη φράση «Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθείς μέσα σου να λαχταρίζει κάθε είδος μεγαλείου». Δεν είναι τυχαίο ότι ποτέ δεν επισκέφθηκε το ελεύθερο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Αγωνιζόταν να υψώσει την Ελλάδα «στο Άγιο βήμα της ψυχής» και να υποτάξει το πάθος στο πνεύμα. Πολεμούσε για την ιδέα ενός αναγεννητικού μέλλοντος «το θάρρος εις τα μέλλοντα καλά και όμορφα του ελληνισμού». Στους Ελεύθερους Πολιορκημένους τα πρόσωπα αντιστέκονται ψυχικά στη συμφορά που τους περισφίγγει, δεν είναι για τον ποιητή «παιδιά του παρόντος των ιστορικών συνθηκών, είναι παιδιά της εποχής ως μέλλοντος ανάλογου με τη θέλησή τους»..

Ο Σολωμός εξύψωσε με τον ποιητικό του λόγο την ηθική ελευθερία και την Ελλάδα και τις οδήγησε σε πρωτόγνωρους δρόμους θριάμβου πάνω από κάθε υλικό αγαθό. Το σημερινό μας κατάντημα μπορεί να βρει δεκανίκια στα συντρίμμια του, αν δεν θέλουμε να παραμείνουμε οι περιθωριακοί και οι κατακριτέοι –τα PIGS των επιτήδειων και των χυδαίων– στην ευρωπαϊκή ήπειρο, απομονωμένοι και κλειδωμένοι στις θριαμβολογίες του ένδοξου παρελθόντος. Η ιστορική μας αμηχανία και η θρηνολογία από το σημερινό μας «ναυάγιο» απαιτεί κόπο και ψυχικό σθένος για τη βαθύτερη κατανόηση του προβλήματος, ώστε να εναρμονίσουμε τις συνθήκες με νέες ιδέες και αισθήματα και να αποφύγουμε την απάθεια ή την υπερβολή της αναρχίας.

Χαρακτηριστικό των ιστορικών λαών είναι η ροπή προς νέες αδιάκοπες κατακτήσεις με προοπτική πάντα το μέλλον, που συχνά όμως ανακόπτονται από δυσβάστακτες οπισθοδρομήσεις. Μια τέτοια δύσκολη περίοδος είναι και η σημερινή, που δεν μας παραχωρεί το δικαίωμα της παραίτησης και της απελπισίας. Διανοητικές αστραπές του μεγάλου φωτός μπορούν να φωτίσουν την ελληνική και την ευρωπαϊκή αυτογνωσία, να δράσουν αναγεννητικά και να υφάνουν ένα καινούργιο μέλλον με τα ακούραστα χέρια του αισθήματος και της φαντασίας στον αργαλειό της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού. Όπως ο Σολωμός στο ποιητικό του έργο «αντέταξε τη φαντασία στη μοίρα, τις μορφές του υψηλού και του ατομικού στη φυσική και κοινωνική αναγκαιότητα κι έγινε η τέχνη νικητής», όμοια αναμένουμε την αυγή των μεγάλων πνευμάτων απέναντι στις λιλιπούτειες ελληνικές και ευρωπαϊκές φιγούρες της πολιτικής για τη νίκη της ηθικής ελευθερίας.

[1] Ο χαρακτηρισμός «γενάρχης πεπρωμένων» ανήκει στο Στέλιο Ράμφο από το βιβλίο του, Γενάρχες πεπρωμένων, εκδ. Αρμός 2007. Το βιβλίο αυτό, μαζί με τα Άπαντα του Σολωμού, αποτελούν τη βασική βιβλιογραφία του δημοσιεύματος.

Ζάκυνθος, 28-3-2011

[Στη φωτό: Κότινος. Ζωγραφικό έργο (μεικτή τεχνική) του Γιώργου Μόκαλη, 1993]

Δευτέρα 28 Μαρτίου 2011

Μαχμούντ Νταρουίς: ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ (Μετάφραση Αγγελική Σιγούρου)


[Μικρή ανθολόγηση από το: Μαχμούντ Νταρουίς, Κατάσταση Πολιορκίας, (μετάφραση από τα αραβικά: Αγγελική Σιγούρου - Επιμέλεια: Ρόνι Μπου Σάμπα), εκδ. Μαΐστρος, Αθήνα 2010]


Εδώ, μετά του Ιώβ τα ποιήματα, πια δεν προσμέναμε κανέναν…


Εδώ, δεν υπάρχει εγώ
Εδώ ο Αδάμ θυμάται τον πηλό του

*

Ο ουρανός του πρωινού μολυβένιος
Της νύχτας πορτοκαλένιος.
Ενώ οι καρδιές παραμένουν ουδέτερες
Όπως τα τριαντάφυλλα του φράχτη.


Λέει, στο χείλος του θανάτου:
Χώρο δεν βρίσκει πλέον η απώλεια.
Ελεύθερος πλάι στην ελευθερία μου
Και με το αύριο στο χέρι μου…
Σε λίγο θα μπω στη ζωή μου.
Θα γεννηθώ ελεύθερος, χωρίς γονείς.
Θα επιλέξω για όνομά μου τα γράμματα του κυανού…

*

Μόνοι, είμαστε μόνοι ως το μεδούλι
εκτός μονάχα από τις επισκέψεις ενός ουράνιου τόξου.


Θα μπορούσαμε κάποιον να βλάψουμε
Ή κάποια χώρα,
Αν έστω από μακριά
Αν έστω για μοναδική φορά
Μας είχε αγγίξει μιας χαράς η ψιχάλα;


Η πολιορκία είναι αναμονή
Αναμονή πάνω σε μια σκάλα γερμένη μες στην καταιγίδα.


Πάνω στο μονοπάτι που φωτίζει εξορίας φανάρι,
βλέπω μια τέντα ανεμοδαρμένη:
Ο νότος ατίθασος στον άνεμο
Η ανατολή μια δύση μυστικιστική
Η δύση μια ανακωχή, να κόβουν οι νεκροί το νόμισμα της ειρήνης,
Όσο για το βορρά, το μακρινό βορρά,
δεν είναι ούτε γεωγραφία, ούτε σημείο του ορίζοντα,
Είναι το πάνθεον των θεών!

*

[Στο θάνατο:]
Ξέρουμε με ποιο άρμα
έφτασες. Ξέρουμε τι ζητάς… Γύρνα πίσω,
μ’ ένα μονάχα δαχτυλίδι κι απολογήσου
στους στρατιώτες και τους αξιωματικούς, λέγοντας:
Οι νεόνυμφοι μ’ είδανε που τους κοιτούσα,
Δίστασα, έπειτα επέστρεψα τη νύφη στους δικούς της…
δακρυσμένη!

*

Λίγο απ’ το απόλυτο, το μπλε το ατέλειωτο
Αρκεί
Για να ελαφρύνει το φορτίο ετούτων των καιρών
Να καθαρίσει ετούτο το βουρκότοπο.


Έγραψα είκοσι σειρές για τον έρωτα
Και μου φάνηκε
Πως η πολιορκία αυτή
Οπισθοχώρησε είκοσι μέτρα!...

O Ανδρέας Μιαούλης και η Ζάκυνθος στα χρόνια του Αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης

Της Κατερίνας Δεμέτη

Η αναζήτηση των ψηφίδων που συνθέτουν το μωσαϊκό της τοπικής ιστορίας ενός νησιού, που το 1953, η τρομερή σεισμοπυρκαγιά του Αυγούστου, το έκανε να χάσει την ιστορική του συνέχεια, αφού διέλυσε κάθε πτυχή της οικονομικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής του ζωής, είναι κάτι πολύ δύσκολο, που με κάθε αφορμή, εμείς που ζούμε στη σημερινή Ζάκυνθο, πρέπει να εκμεταλλευόμαστε.

Σαν τέτοια ευκαιρία λοιπόν είδαμε την φετινή επέτειο της 25ης Μαρτίου, για να ψάξουμε για την προτομή ενός από τους πρωταγωνιστές της Επανάστασης, που παρ’ όλο που δεν είναι Ζακυνθινός, στολίζει την είσοδο του λιμανιού της πόλης μας.

Πρόκειται για την προτομή του Ανδρέα Μιαούλη, που στολίζει το κηπάριο απέναντι από το νέο Λιμεναρχείο.

Γιατί λοιπόν η προτομή του Ανδρέα Μιαούλη στη Ζάκυνθο; Ποιος και γιατί την έφερε; Ποιος τη φιλοτέχνησε και πότε;

Η αναζήτηση μάς οδηγεί στον μετασεισμικό Τύπο, και ειδικότερα στον Ταχυδρόμο της Ζακύνθου, στο φύλ. της 17-1-1969: «Ποιοι πρόσφεραν δια την κατασκευήν του Τοίχου Μιαούλη».

Εκεί λοιπόν διαβάζουμε ένα ευχαριστήριο του τότε Νομάρχη Ζακύνθου Ανδρέα Σ. Ιωάννου, ο οποίος αναφέρεται σε όσους συνέβαλαν οικονομικά για την ολοκλήρωση της ανέγερσης «του παραλιακού τοίχου, ο οποίος οριοθετεί το νέον πάρκον Μιαούλη από την παρακειμένην παραλιακήν οδόν και την εκεί πλαζ». Ο Ιωάννου θεωρεί υποχρέωση να ευχαριστήσει δημόσια «τώρα που το έργον ετελείωσεν και ανήκει εις την Ζάκυνθον, τους εκλεκτούς πολίτας, οργανώσεις και Τράπεζας, οι οποίοι δια της κατωτέρω αναγραφομένης εισφοράς των μας εβοήθησαν να ολοκληρώσωμεν την ανέγερσιν. Το όλον έργον, εκτελεσθέν μερίμνη και τεχνική επιβλέψει του παρ’ ημίν Μηχανικού κ. Δ. Σκαρτσή, εστοίχισεν συνολικώς 36.000 δρχ. αι οποίαι απεστάλησαν εις ημάς υπό των κάτωθι πολιτών Ζακύνθου και Τραπεζών. Οι Ιατροί… Δ. Πομόνης, Φρ. Γρυπάρης, Δ. Πυλαρινός, Γ. Μοθωναίος και Π. Γιαννούλης, ο Φαρμακοποιός Ν. Βαρβιάνης, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, η Αγροτική Τράπεζα , η Εθνική Τράπεζα, η Εμπορική Τράπεζακαι η Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα…. Η οικειοθελής αυτή προσφορά δια την κατασκευήν έργων χρησίμων δια την Ζακυνθόν μας και την τουριστικήν ανάπτυξίν της, τιμά τον τόπον και τους επωνύμους ανωτέρω χορηγούς προς τους οποίους εκφράζω τας απείρους ευχαριστίας μου ως εκπρόσωπος της Κυβερνήσεως εν τω νόμω. Ο Νομάρχης Ζακύνθου».

Ο Κύπριος Ανδρέας Ιωάννου τοποθετήθηκε Νομάρχης Ζακύνθου το Μάιο του 1967, αφού μετακινήθηκε από τη Νομαρχία Αργολίδας. Στον Ταχυδρόμο της Ζακύνθου, διαβάζουμε στις 25-9-1969: «Παρητήθη ο Νομάρχης Ζακύνθου. Νέος Νομάρχης της Νήσου ο κ. Θ. Ζήσης. …Η δημιουργία των πάρκων των αγωνιστών του 1821 με παράλληλον διαμόρφωσιν του χώρου των προσχώσεων είναι έργα καθαρώς ιδικής του πνοής και συλλήψεως».

Άρα η προτομή τοποθετήθηκε ανάμεσα στο Μάιο του 1967 και στο Σεπτέμβριο του 1969.

Αλλά από τα δημοσιεύματα προκύπτουν άλλα προβλήματα, αφού η προτομή του Μιαούλη, δεν είναι σήμερα τοποθετημένη στην πλαζ του ΕΟΤ.

Διαβάζουμε πάλι στον Ταχυδρόμο της Ζακύνθου, στις 4-8-1967:

ΑΛΣΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΕΙΣ ΤΑΣ ΕΠΙΧΩΣΕΙΣ
«Εκωμίσθη τη πρωτοβουλία του νομάρχου Ζακύνθου η παραγγελθείσα προτομή του Θ. Κολοκοτρώνη. Η προτομή του αρχιστρατήγου της επαναστάσεως θα στηθεί εις τας κατά μήκος της παραλιακής λεωφόρου επιχώσεις, αι οποίαι καταλλήλως διαμορφούμεναι θα ονομασθούν άλσος Κολοκοτρώνη. Όπως είναι γνωστόν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης από την Ζάκυνθον εξεκίνησε δια να αναλάβει την ηγεσίαν του απελευθερωτικού αγώνος και εις τον ιστορικόν ναόν του Αγίου Γεωργίου Ζακύνθου ωρκίσθη φιλικός. Την δαπάνην της προτομής, έργον του γλύπτη Αντωνίου Καραχάλιου, εκάλυψαν οι προϊστάμενοι των Δημοσιών Υπηρεσίων δι’ εράνου τον οποίον επραγματοποίησαν μεταξύ των, τη προτροπή του κ. Νομάρχου.» Ενώ στον Ταχυδρόμο της Ζακύνθου, 15-11-1967 και 24-11-1967: Ο Νομάρχης Ζακ. Κ. Ανρ. Ιωάννου ευχαριστεί τους συμβάλλοντας εις την δημιουργίαν του πάρκου Θ. Κολοκοτρώνη.

Αλλά κουβέντα για το ποιος είναι ο γλύπτης που φιλοτέχνησε τον Μιαούλη.

Όλα τα βήματα όμως φαίνεται πως οδηγούν στο γλύπτη Αντώνιο Καραχάλιο, το δημιουργό του Κολοκοτρώνη.

Στην Νεοελληνική Γλυπτική, των Χρ. Χρήστου - Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, διαβάζουμε ότι ο γλύπτης γεννήθηκε στα Ψαχνά της Εύβοιας το 1919 και σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Με υποτροφία του Παν/μίου πήγε για δυο χρόνια στο Παρίσι. Στην συνέντευξη του Αντ. Καραχάλιου, στην ευβοϊκή εφημερίδα Παρρησία: διαβάζουμε: «Αδέσμευτος από σχολές, τεχνοτροπίες και ιδιώματα, αποκτά τη δική του καλλιτεχνική ταυτότητα και διαμορφώνει τη δική του εικαστική φιλοσοφία. Ατίθασος και αψύς από τη φύση του, δυστροπεί σε περιορισμούς του ορίζοντα και από έλλειψη προφανώς ικανότητας προσαρμογής, δεν καταφέρνει να χωρέσει και να βολευτεί σε κοινωνικά ή καλλιτεχνικά καλούπια…».

Δεν ξέρω γιατί, αλλά νομίζω ότι και ο Μιαούλης θα ήθελε να ήταν βγαλμένος από χέρι ενός συμπατριώτη του καλλιτέχνη με αυτά τα χαρακτηριστικά. Άλλωστε η αρχική διχογνωμία σχετικά με τον ακριβή τόπο γέννησης του Ανδρέα Μιαούλη έχει πλέον ξεκαθαριστεί, αφού σήμερα οι περισσότεροι ιστορικοί με βάση τοπικές παραδόσεις καταλήγουν ότι γεννήθηκε στα Φύλλα Ευβοίας και όχι στην Ύδρα.

Τώρα, γιατί Μιαούλης και Κολοκοτρώνης χώρισαν, νομίζω ότι η κλασική μεθοδολογική προσέγγιση της λαογραφίας: ερώτηση στους μεγαλύτερους, που έζησαν από κοντά την ανοικοδόμηση της νέας πόλης, μάς λύνει το ερώτημα. Η νέα πόλη λοιπόν αλλάζει συνεχώς μορφή. Η πλαζ του ΕΟΤ στη δεκαετία του 1980 απαιτεί νέα διάταξη. Έτσι Μιαούλης και ο Κολοκοτρώνης πηγαίνουν στο «φυσικό» τους χώρο, στην είσοδο του λιμανιού ο πρώτος, στο εκκλησάκι των Φιλικών ο δεύτερος.

Και τώρα ήρθε η ώρα να δώσουμε απάντηση στο βασικότερο ερώτημα του σημερινού μας δημοσιεύματος, δηλαδή στο γιατί ο Μιαούλης στη Ζάκυνθο.

Ανατρέχοντας στο ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΑΡΧΕΙΟΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΡΩΜΑ τ. Α΄ 1819-1825, Αθήναι 1901 και τ. Β΄ 1826, Αθήναι 1906, με εισαγωγή του Δ. Γρ. Καμπούρογλου, αλλά και στο βιβλίο του Κώστα Καιροφύλλα, Η Ζάκυνθος και η Ελληνική Επανάστασις, Κέρκυρα 1938, διαπιστώνουμε ότι ο Μιαούλης, ανέπτυξε τουλάχιστον τρεις δράσεις, που ιστορικά τον καθιστούν επίτιμο μετά θάνατον δημότη της πόλης μας:

Η πρώτη: Στις 27 Σεπτεμβρίου 1821 ο τουρκικός Στόλος επιστρέφοντας από το Αίγιο και το Γαλαξείδι όπου τα κατέκαψε και συνέλαβε αιχμάλωτα 34 ελληνικά εμπορικά πλοία που βρήκε εκεί, μεταξύ των οποίων και το πλοίο του Ζακυνθινού Θεοδ. Λεονταρίτη αγκυροβόλησε στη Ζάκυνθο Η οργή των Ζακυνθινών ήταν μεγάλη γιατί μεταξύ των αιχμαλωτισθέντων ελληνικών πλοίων ήταν και ένα Ζακυνθινό και ένα Κεφαλονίτικο, με τα οποία είχαν μεταβεί στην Πελοπόννησο οι Μεταξάς και Μερκάτης.

Μόλις έφυγαν από τη Ζάκυνθο τα τουρκικά, εμφανίστηκαν 22 ελληνικά πλοία υπό τον Ανδρέα Μιαούλη και Ιάκωβο Τομπάζη, που πλησίασαν τη νήσο με σκοπό να πληροφορηθούν πού κατευθύνθηκε ο τουρκικός στόλος για να τον συναντήσουν και να του επιτεθούν. Μόλις οι Ζακυνθινοί αντελήφθησαν την εμφάνισή τους αμέσως συνέρευσαν στην παραλία για να τα καμαρώσουν. «Οι κώδωνες των εκκλησιών εκρούοντο χαρμοσύνως και η πόλις ολόκληρος προσέλαβεν εορτάσιμον όψιν. Ο Διοικητής της νήσου Άνκη, οργίλος δια την ενθουσιώδη υποδοχήν των Ζακ., διέταξε τας υγειονομικάς αρχάς όπως μη επιτρέψουν ουδεμίαν επαφήν των κατοίκων με τα πλοία και τα πληρώματά των». Ο απεσταλμένος του Μιαούλη αναγκάστηκε να επανέλθη άπρακτος στο πλοίο του. «Είναι ευνόητος η οργή των Ζακυνθίων προ τοιαύτης μεροληπτικότητος και ταπεινότητος των αγγλικών αρχών, αι οποίαι καθ’ όλως περίεργον τρόπον εφήρμοζον την ουδετερότητα κατά τον πόλεμον Ελλήνων και Τούρκων».

Η δεύτερη: Ο Ναύαρχος Μιαούλης σπεύδει να ευχαριστήσει τους Ζακυνθινούς για το ενεργό ενδιαφέρον που έδειξαν για την τύχη του Μεσολογγίου. Από τα πολυάριθμα σχετικά έγγραφα του Αρχείου Ρώμα φαίνεται ότι η βοήθεια από τους Ζακυνθινούς ήταν η μόνη τους ελπίδα και χωρίς αυτή δεν θα κατόρθωνε ν’ αντέξει τόσο καιρό. Επίσης στις 4-4-1826 έξω από το Μεσολόγγι έγραφε από το μπρίκι του «Άρης» προς την επιτροπή Ζακύνθου, συγκινητική επιστολή που προανήγγειλε την πτώση του Μεσολογγίου «εξ αιτίας της πείνας». Ήταν πια αργά. Τη νύχτα της 10ης προς την 11η Απριλίου, οι ήρωες επιχείρησαν την έξοδο.

Και, τέλος, η τρίτη: Πρόκειται για τη συνδρομή του Μιαούλη στην τολμηρή πρωτοβουλία, που ανέλαβε ο Διονύσιος Ρώμας να ζητήσει η Ελλάδα από την Αγγλία να την αναλάβει υπό την Προστασία της. Από το Αρχείο Ρώμα, διαβάζουμε ότι αφού είχε διεξαγάγει τις απαραίτητες προκαταρκτικές ενέργειες, αποφάσισε να έλθει σε συνεννοήσεις με τους δύο κυριώτερους παράγοντες της επαναστάσεως: τον Κολοκοτρώνη και τον Μιαούλη. Την 21η Μαΐου 1825 απηύθυνε την περίφημη ιστορική επιστολή προς τον Κολοκοτρώνη, στην οποία αφού του εκφράζει κατ’ αρχήν τη λύπη του για τον εμφύλιο σπαραγμό και αφού εκθέτει τους λόγους για τους οποίους οι άλλες μεγάλες δυνάμεις δεν δύνανται να επέμβουν αποφασιστικά, καταλήγει ότι μόνο από την Αγγλία μπορεί η Ελλάδα να λάβει δάνεια και εν γένει πραγματική συνδρομή, ενώ απεναντίας η έχθρα της Αγγλίας θα μπορούσε να ματαιώσει την απελευθέρωσή της. Συγχρόνως γράφει και στο Ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη. Προς καλύτερη συνεννόηση μάλιστα στέλνει δύο απεσταλμένους, προς μεν τον Κολοκοτρώνη τον Ζαχαριάδη, προς δε τον Μιαούλη, τον Παναγ. Λεονταρίτη. Και οι δύο αρχηγοί αποδέχτηκαν την πρόταση του Ρώμα. Από το αρχείο Ρώμα μάλιστα διαβάζουμε ότι ο Ναύαρχος Α. Μιαούλης, το υπέγραψε ενθουσιωδώς και το έστειλε στο Ρώμα με τον γιο του Δημήτριο.

Από τα παραπάνω φαίνεται καθαρά η σχέση του Ανδρέα Μιαούλη, ενός από τους πρωταγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης, με το νησί μας. Άλλωστε η ίδια η τοποθέτησή του στο ύπαιθρο, καθώς ξεφεύγει από τη σταθερή σχέση θεατή-θεωμένου, που επιβάλλει ο πίνακας ζωγραφικής ή ο κλειστός χώρος ενός μουσείου, δημιουργεί μεγαλύτερες προκλήσεις, καθώς ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να κινηθεί ολόγυρά του και να δημιουργήσει έτσι, μια ατμόσφαιρα οικειότητας, που γεννά την περιέργεια και το ενδιαφέρον.

Ελπίζουμε ότι την ίδια περιέργεια θα προκαλέσουν και άλλα υπαίθρια γλυπτά (προτομές, ανδριάντες, γλυπτικά σύνολα), που κοσμούν τη μετασεισμική μας πόλη, και μας δίνουν το παράδειγμα ότι η Ζάκυνθος μπορεί να μην τυχαίνει πάντα της καλύτερης εκπροσώπησης από δημοσίους άρχοντες, αλλά στο παρελθόν στάθηκε τυχερή, γιατί κάποιοι με γνώσεις ιστορίας και πραγματική αγάπη για το νησί, τη φρόντισαν.

Δεν μένει να πράξουν το ίδιο και οι σύγχρονοι. Η ιστορία θα τους ανταμείψει.


Σημείωση: Ευχαριστώ θερμά τον κ. Ντίνο Πλανήτερο-Ρώμα για την άδεια μελέτης του Αρχείου Διονυσίου Ρώμα για την ανακοίνωσή μου στο 1ο Συνέδριο για Ελληνική Επανάσταση, που πραγματοποιήθηκε στα Φύλλα Ευβοίας από 29 έως 31 Μαΐου 2009 με θέμα «Η Εύβοια στην Ελληνική Επανάσταση».

Σάββατο 26 Μαρτίου 2011

Από το εργαστήρι των Πλαισαίων στον «Ερωτόκριτο»

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Το νησί μας και κυρίως το αστικό του κέντρο, η λεγόμενη Χώρα, τον τελευταίο καιρό, παράλληλα με την οικονομική κρίση, βιώνει και πνευματική πενία, παράλληλα με μια επίφοβη πολιτική ασάφεια. Ίσως, μάλιστα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ο ανδριάντας του εθνικού μας ποιητή μας έχει γυρίσει την πλάτη, κοιτώντας το αχανές του πελάγου και η προτομή του Φώσκολου, κρυμμένη ευρηματικά σε μια απομονωμένη γωνιά της πλατείας, χάνεται όλο και πιο πολύ από την μνήμη μας και την καθημερινότητά μας, απονέμοντας στον τόπο της «μητρικής του γης» στεφάνια καμωμένα ή «γεναμένα», αν προτιμάτε την γλώσσα του Γενάρχη, όχι από δάφνη ή έστω «λίγα χορτάρια», αλλά από λησμονημένα καλώδια! Όσο για ’κείνον τον υψιπετή ευαγγελιστή Ιωάννη του Νικολάου Καντούνη, που σώθηκε από τις θεομηνίες και συντροφιά με τον ομόλογό του Ματθαίο, επιμένει στον τοίχο της κάτω αίθουσας του Μουσείου μας, έχοντας ενδιάμεσα ένα κομμάτι αίθριας ελπίδας από την ουρανία της Φανερωμένης, η κάποτε άνοδός του γίνεται σήμερα φυγή και τα χρώματά του νοιώθουν την μεγαλύτερη μοναξιά της βιωτής του, αισθανόμενα την κυριαρχία του κιτς και την αχρωματοψία των απογόνων του δημιουργού του και των πιστών, που κάποτε τον προσκύναγαν.

Μ’ άλλα λόγια, ζούμε την κυριαρχία του γκρι και την αυτοκρατορία της μετριότητας. Είναι, πιθανόν, η επικράτηση της μωρίας, πριν την μεγάλη απώλεια.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν και οάσεις ελπίδας και αναλαμπές υπόσχεσης, οι οποίες τονίζουν πως μπορεί να χάθηκαν τα δαχτυλίδια, αλλά παραμένουν τα δάχτυλα, όχι με χρυσά πια στολίδια ή ασημένια, αλλά μ’ ελπίδα να ξαναφορέσουν έστω ένα κόσμημα φτιαγμένο από τα φοινικόφυλλα των Βαΐων, έτσι για να μην χαθεί η παράδοση τόσων αιώνων και να μείνει κάτι να θυμίζει την άνοδο αυτού του τόπου, που ίσως γίνει αιτία πνευματικής μας επανάκαμψης και σωτηρίας.

Σ’ αυτές τις αληθινά και περισσότερο από ποτέ ελπιδοφόρες εξαιρέσεις ανήκουν οι σύγχρονοι ποιητές μας, οι οποίοι ισοφαρίζουν συχνά την κακοφημία μας, οι εικαστικοί μας δημιουργοί, με το αντίδοτο και αντίδωρο των χρωμάτων τους και την παρηγορία των Δοξαράδων, κάποιοι νέοι μουσικοί, οι οποίοι επανέκαμψαν, δίχως να προδίδουν τις παρακαταθήκες του Παύλου Καρρέρ, αλλά και μερικοί πολιτιστικοί σύλλογοι, που, εκτός από την σφραγίδα στο ντουλάπι τους, κρατούν άσβεστη την ελπίδα και συνεχίζουν την παρακαταθήκη όσων μας θεμελίωσαν στέρεες βάσεις και οι σεισμοί, οι κυριολεκτικοί και οι μεταφορικοί, προσπαθούν να τις ταρακουνήσουν, ισοπεδώνοντας και καταστρέφοντας.

Σ’ αυτούς τους τελευταίους συμπεριλαμβάνεται αναμφίβολα και σε θέση κερδισμένη με το σπαθί του ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σκουλικάδου, «Ερωτόκριτος», ο οποίος αυτές τις μέρες τάραξε πάλι τα νερά με μια θεατρική παράσταση και ξεκινώντας, πριν λίγα χρόνια, με τους ήχους των πετάλων του έργου του Βιτσέντζου Κορνάρου, που το φιλοξένησε το χωριό του και άλειψε με λάδι τις πληγές της προσφυγιάς του, έφτασε μέχρι και τον μεγάλο Γάλλο κωμωδιογράφο Ζωρζ Φεντώ, που ο «Ράφτης κυριών» του, «με μηνύματα επίκαιρα και δοσμένα με έξυπνο και ωραίο τρόπο», όπως γράφει και ο Πρόεδρος του Συλλόγου και σκηνοθέτης της παράστασης, Μπάμπης Συγούρος, έθιξε τον καθωσπρεπισμό μας και μας ξεγύμνωσε πάνω στη σκηνή, όχι τόσο για να μας γελοιοποιήσει, όσο για να μας συνετίσει.

Πράγματι «η φύση των ανθρώπων δεν αλλάζει», όπως εύστοχα μας θυμίζει, μια και όλοι το γνωρίζουμε, η Ουρανία Πλέσσα, στο παραπάνω έντυπο. Και πολύ σωστά συνεχίζει: «Η συζυγική απιστία […] και οι ρομαντικές περιπέτειες από την μια μεριά, η υποκρισία και ο φόβος για το κοινωνικό σκάνδαλο από την άλλη πάντοτε υπήρξαν και εξακολουθούν να είναι τα πιο ενδιαφέροντα και πιο πιπεράτα θέματα, ιδιαίτερα όταν αφορούν άλλους. – Εμείς ποτέ! Πάντα οι άλλοι».

Μόνο που το θέατρο και η τέχνη γενικότερα καταργεί το «οι άλλοι» και μας αναγκάζει σε αυτοκριτική και αυτοεξομολόγηση. Μας συνετίζει εκθέτοντάς μας πάνω στο σανίδι. Γιατί ενώ δείχνουμε πως γελάμε με τον γείτονα και τον πλησίον, μέσα μας γνωρίζουμε καλά πως ο φόβος μας αναγκάζει να γελοιοποιούμε τον συνάνθρωπο, ενώ στην ουσία εφαρμόζουμε το «το δικό μου τ’ όνομα πάρτο εσύ γειτόνισσα», κάτω από την απειλή της αυτογνωσίας.

Δεν θέλω, όμως, με αυτό εδώ το κείμενο ούτε να κρίνω την παράσταση, κάτι που σαν μη ειδικός δεν είμαι σε θέση να κάνω, όσο και αν αγαπάω το θέατρο, ούτε να αναλύσω το έργο του Φεντώ. Αυτά ας τα κάνουν άλλοι, περισσότερο αρμόδιοι. Σκοπός δικός μου είναι να εντοπίσω μια ανάσα πολιτισμού, που αντιστέκεται, καιρό τώρα, στο όμορφο αυτό και με παράδοση ριζοχώρι και να δώσω στον εαυτό μου πρώτα και ύστερα σε όλους εσάς, που με διαβάζετε κάθε βδομάδα, μια ελπίδα και μια ακτίνα παρηγοριάς.

Εκεί, λοιπόν, σαν αντίδραση στις θρυμματισμένες πλάκες της Πλατείας Ρούγας και αντίσταση στον μπετόν πολιτισμό της υπνωτικής ευμάρειάς μας, καλυτερεύουν την ζωή των χωριανών και την ζωή μας, υποσχόμενοι ένα καλύτερο αύριο, ένα μουσικό τμήμα για την εκμάθηση κιθάρας και αρμονίου, μια παιδική χορωδία, μια θεατρική ομάδα - όπως ήδη γνωρίσαμε - και μια παρόμοια νέων, καθώς και το χορευτικό τμήμα παραδοσιακών χορών με τέσσερα συγκροτήματα, παιδιών, νέων και ενηλίκων. Μ’ άλλα λόγια στο Σκουλικάδο ακούγεται συνεχώς, όπως θα πληροφορηθούμε σε λίγες μέρες από τον μεγάλο υμνωδό, ένας «ήχος καθαρός εορταζόντων», ο οποίος μπορεί να μας οδηγήσει στο πανηγύρι της Άνοιξης και την λύτρωση της Ανάστασης και ανάτασης.


Δεν είναι τυχαίο, μάλιστα, που στον ίδιο χώρο υπήρξε παλιότερα το φημισμένο, για τους καιρούς του, εικαστικό εργαστήρι της καλλιτεχνικής οικογένειας Πλαίσα, με τους ζωγράφους της φαμίλιας, τον πρεσβύτερο και νεώτερο Παναγιώτη και τους μαθητές τους, που κράτησαν την ταυτότητα της τοπικής μας έκφρασης και δεν επέτρεψαν στην νοοτροπία μας να αυτομολήσει, ούτε που το χωριό αυτό ήταν η γενέτειρα του ανανεωτή Κονίδη Πορφύρη και του πολύ Γιάννη Κεφαλληνού.

Στην εύφορη και πολιτιστικά αυτή γωνιά της Ζακύνθου, όπως ήδη αναφέραμε, επιβίωσε και διατηρήθηκε ένα από το αριστουργήματα της νεώτερης ελληνικής λογοτεχνίας, ο περίφημος Ερωτόκριτος. Διασκευασμένος, μάλιστα, στην ντόπια γλώσσα και την ξεχωριστή μας νοοτροπία, παίχτηκε πολλές φορές από τους κατοίκους του χωριού και έγινε παράδοσή του.

Τον Αύγουστο του 2005 το διαμάντι αυτό της κρητικής και όχι μόνο λογοτεχνίας επανήλθε στην καθημερινότητά μας και ξεκινώντας από την ιστορική θέση «Μερτούλα» του χωριού, που την γνωρίζαμε ως τότε, εμείς οι εκτός, μονάχα από τα σχετικά κείμενα του Κονίδη Πορφύρη, μέσω του γηπέδου μας, έφτασε ως και το Κάστρο μας, δίνοντάς του ζωή και θυμίζοντάς μας, όχι μόνο το τι χάνουμε με την αδιαφορία μας, αλλά και το τι αληθινά μας αρμόζει και μας αξίζει.

Μέσω της τέχνης ο Κορνάρος μπορεί να έχει πρώτου βαθμού συγγένεια με τον Φεντώ και το νησί μας να ξαναγίνει σταυροδρόμι πολιτισμού και σκάλα στην μετακίνηση των ιδεών.

Το Σκουλικάδο βάζει συνεχώς ακρογωνιαίους λίθους στο οικοδόμημα. Εμείς απλά ας αντισταθούμε στην κατεδάφιση. Τότε μπορούμε να ελπίζουμε.

[Φωτογραφίες από την παράσταση: π. Π. Καποδίστριας]

Τρίτη 22 Μαρτίου 2011

Παναγιώτη Καποδίστρια: MATER DOLOROSA (όλο το βιβλίο)


Εκδόσεις το δίγαμμα, Ζάκυνθος 2005. Ολόκληρη η ποιητική συλλογή.


ΓΡΑΦΕΣ για το «MATER DOLOROSA»

«(…) Χαράν ού την συνήθη αισθανόμεθα οσάκις βλέπομεν τύποις εκδιδομένους καρπούς της εργώδους προσπαθείας της περί τα γράμματα ενασχολήσεως, της εκ του ανεξαντλήτου φρέατος της γνώσεως αντλήσεως και του προς οικοδομήν του πλησίον ζήλου των τέκνων της Εκκλησίας.
Την χαράν ταύτην ησθάνθημεν λαβόντες και τα προφρόνως αποσταλέντα ημίν πονήματα της υμετέρας αγαπητής Αιδεσιμολογιότητος, λαογραφικού και ποιητικού περιεχομένου. Είμεθα βέβαιοι ότι οι αναγνώσται και μελετηταί αυτών ικανήν θα αποκομίσουν εξ αυτών τέρψιν και πνευματικήν ενίσχυσιν καί διαφώτισιν. Ευχαριστούντες, όθεν, εγκαρδίως επί τη πρόφρονι υποβολή των καρπών τούτων των κόπων υμών, συγχαίρομεν επί τη συγγραφική υμών επιδόσει και τη καλλιεργεία του δοθέντος υμίν παρά Θεού ταλάντου, ευχόμεθα δε και εις το μέλλον ο κάλαμος υμών να δώση πολλούς και ευχύμους καρπούς του πνεύματος υμών, ως “κάλαμος γραμματέως οξυγράφου”. (…)»
Βαρθολομαίος Α΄
Οικουμενικός Πατριάρχης

«(…) Εξετίμησα πολύ την Ποίησή σας και Σας εξομολογούμαι πως κατά κάποιο τρόπο το “Mater Dolorosa” με βοήθησε ουσιαστικά. Να είσθε καλά και να συνεχίζετε να μας χαρίζετε πάντα καλή και ουσιαστική Ποίηση. (…)»
Γαλάτεια Σαράντη
Πεζογράφος-Ακαδημαϊκός

«(…) Ποιήματα καίρια, επιγραμματικά, με μια γλώσσα απλή, καθημερινή, που μας αγγίζει άμεσα. Μας προσφέρετε ερείπια ονείρων, στοχαστικότητα, και επισημαίνετε πολύ σωστά “την ανάγκη να τραγουδάμε”».
Τάκης Βαρβιτσιώτης
Ποιητής-Ακαδημαϊκός

«(…) Να σας θυμίσω ότι οι Λατίνοι αποκαλούσαν vates όχι μόνο τους προφήτες και τους ιερείς, αλλά και τους ποιητές, για να τονίσουν ότι οι ποιητές ήταν και εκείνοι απεσταλμένοι του Θεού. Η ποίηση του πατέρα Καποδίστρια είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα σε νέες ποιητικές τεχνικές και έναν ανάλαφρο προβληματισμό πάνω στα ανθρώπινα. Οι πρωτότυπες ομοιοκαταληξίες του δίνουν το στίγμα της σατιρικής του διάθεσης. Η πίστη του τον εμπνέει αδιάκοπα, γίνεται το βάθρο πάνω στο οποίο χτίζει πολλά από τα ποιήματά του (…)».
Ζωή Σαμαρά
Καθηγήτρια Πανεπιστημίου-Ποιήτρια

«(…) Πόσο ωραία αυτά: “Βιβλιοθήκες, ράφια ονείρων και ψυχών”, “του νέου καταποντισμού αίτιοι μαζί και τιμητές”, πόσο αληθινά! Καί τόσα άλλα! Σας ζηλεύω που ζείτε στη Ζάκυνθο του Σολωμού, κοντά στον Άϊ Λύπιο και τα Τρία Πηγάδια! Σημαντικές και οι πληροφορίες για τη λιτάνευση Εσταυρωμένου και Παναγίας της Οδύνης τη Μ. Παρασκευή, στη Ζάκυνθο. (…)»
Στυλιανός Αλεξίου
Καθηγητής Πανεπιστημίου-Σολωμιστής

«(…) Είναι πολύ σημαντικό να εξακολουθεί κανείς να δουλεύει, συνεχώς, για να αισθάνεται πως υπάρχει και προσφέρει – ό,τι δύναται ο καθένας-. Αυτή η δουλειά είναι που θα μείνει στο τέλος. τα τετρακίνητα jeep και τα “επώνυμα” ρούχα μάλλον θα πεταχτούν κάποτε στα σκουπίδια. (…)»
Διονύσης Α. Ζήβας
Καθηγητής Ε. Μ. Πολυτεχνείου-Αρχιτέκτονας

«(…) Διαβάζω –και πολλές φορές ξαναδιαβάζω- τα ποιήματά σου, που ανήκουν σε νέες τεχνοτροπίες –νέος οίνος δεν χωρεί σε παλιούς ασκούς… Προσπαθώ να συμπληρώνω τα ελλείποντα και να φωτίζω τα ολιγοσκοτεινά. Συχνά το κατορθώνω, και τότε θαυμάζω τα ανεβάσματά σου, ακόμη και τους υπαινιγμούς σου. Δεν είναι, βλέπεις, όλοι για τέτοια ανεβάσματα… (…)»
Π. Β. Πάσχος
Ποιητής-Καθηγητής Πανεπιστημίου

«(…) τη μεταθρησκευτική σας ποίηση, (…) τη διαβάζω πάντα με ευχαρίστηση. (…)»
Φάνης Ι. Κακριδής
Καθηγητής Πανεπιστημίου

«(…) Χάρηκα για μια ακόμη φορά, τη βαθιά πνευματικότητά σας που γνωρίζει τις μυστικές διαδρομές της ανθρώπινης ψυχής αλλά μεταφράζεται σε στίχους φωτεινούς, συχνά σκωπτικούς, πάντα όμως καίριους και αποφθεγματικούς. (…)»
Θανάσης Νιάρχος
Ποιητής - Δοκιμιογράφος - Εκδότης Περιοδικού η λέξη

«(…) περιλαμβάνει εύχυμα ποιήματα, γεμάτα πλάγιους φωτισμούς, που αποκαλύπτουν “κεκαλυμμένα μυστήρια”. Ευχαριστώ για τις συγκινήσεις».
Ηλίας Κεφάλας
Ποιητής

«(…) το γνωστό και αγαπητό σε μένα ποιητικό ύφος, με μια κλίση αυτή τη φορά και προς λογοπαίγνια, παρηχήσεις και πράγματα δηλαδή αρεστά και οικεία στο δικό μου στιλ (τάφος τα φώτα, καινοτάφιο κλπ) (…).
Σας εύχομαι λοιπόν καλή άνοιξη και πάντα άγγελοι, γήινοι ή επουράνιοι, να μας/σας συνοδεύουν και να μας/σας εμπνέουν. Παραμένοντας λοιπόν ποιητικός “οπαδός” σας και περιμένοντας καινούργια ποιήματά σας, σας χαιρετώ εγκάρδια».
Γιώργος Καραντώνης
Ποιητής

«(…) Στην εποχή μας (και ειδικότερα στις τελευταίες μέρες) χρειαζόμαστε την ποίηση υπέρ ποτέ άλλοτε. Εύχομαι (…) να μεταδίδεις τη διαφάνεια της αγιότητας στους στίχους και την ομορφιά της ποιήσεως στις ψυχές (…)».
π. Βασίλειος Θερμός
Ποιητής-Παιδοψυχίατρος

«(…) Βρίσκω τη συλλογή Mater Dolorosa εξαιρετική. Σιγά-σιγά η οικονομία του λόγου έρχεται στην επιφάνεια και ο στίχος κερδίζει σε ακρίβεια και βάθος.
(…) Η σημερινή Ζάκυνθος είναι τόσο ψεύτικη, ώστε χρειάζεται αντίβαρο αλήθειας».
Φ. Δ. Δρακονταειδής
Συγγραφέας

«(…) Θέλω να ξέρετε ότι σας εκτιμώ και ως άνθρωπο και ως ποιητή. Εκτιμώ κυρίως τον διαπιστούμενο έρωτά σας προς την τέχνη και την δημιουργία. Θεωρώ ότι προσεγγίζετε την τέχνη με την υπευθυνότητα που της αξίζει – και που δυστυχώς δεν χαρακτηρίζει αυτονοήτως όλους τους ομότεχνους. Διάβασα και την τελευταία ποιητική συλλογή σας MATER DOLOROSA. Είσθε αναμφισβήτητα γνήσιος ποιητής, έχετε πλήρη συναίσθηση των όρων του ποιητικού λόγου –περιεκτικότητα, ρυθμικότητα, υπαινικτικότητα κ.τ.λ. – (…)»
Ορέστης Αλεξάκης
Ποιητής

«Χαίρομαι που υποχώρησαν κάπως οι υπερρεαλιστικοί τόνοι. Δεν θα σωζόταν ούτε ο Ελύτης αν δεν έριχνε μπόλικο νερό στο υπερρεαλιστικό κρασί του. Το λυρικό εξομολογητικό στοιχείο κυριαρχεί. Καλό σημάδι κι αυτό της νέας δημιουργικής σου περιόδου».
Θανάσης Παπαθανασόπουλος
Ποιητής-Εφέτης

«(…) Η ποιητική σας συλλογή “Mater Dolorosa” είναι εκλεκτή. Δεν ξαφνιάζεσαι από στίχο σε στίχο, αλλά από λέξη σε λέξη, δεν ξέρεις τι θα σου συμβεί. Απρόσμενα επίθετα, φοβερές αντιθέσεις, που όλα κλείνουν σ’ ένα βαθύ πόνο, σαν της Παναγίας του Πάθους, αλλά και μια κρυφή ελπίδα. Μέσα από μουσικούς στίχους, αλλά και κάποια, ηθελημένα πεζολογικά πιστεύω στοιχεία, υφαίνετε μια δαντέλα έξοχη, επίσημη, ζακυνθινή, για μεγάλες ώρες. (…)»
Μοναχός Μωϋσής Αγιορείτης
Ποιητής - Εκδότης Περιοδικού Πρωτάτον

«(…) Κοινωνώ απόλυτα με την ελεγειακή διάθεση του ποιητή μπροστά στις τόσες πάτριες και άγιες ωδίνες. Ας γίνει ο ποιητικός σου λόγος, σε όσους τον νοιώθουν, αντίδοτο στην ασχήμια και τη φθορά. (…)»
Σαράντης Αντίοχος
Ποιητής

«(…) Πραγματικά το Mater Dolorosa, παρά τον τίτλο του, αν δεν σε γνώριζε κανείς, θα ήταν δύσκολο να υποπτευθεί πως είναι έργο ενός ιερωμένου.
Θέλω να πω ότι ο τρόπος που πλησιάζεις το κοσμικό μου φαίνεται πιο τρυφερός από τον τρόπο, όπου διακονείς το θείο. Και προπαντός, έτσι όπως στέκεσαι άφοβα απέναντι στις λέξεις.
Ίσως γιατί εσύ ξέρεις καλύτερα, ότι οι λέξεις που ταιριάζουν στους ανθρώπους είναι οι ίδιες λέξεις που ονομάζουν το ιερό.
Εκείνο ωστόσο που με συγκινεί, διαβάζοντας το Mater Dolorosa είναι που νιώθω πως διαβάζω ποίηση, στης ποίησης την τελετή πως συμμετέχω. Και είναι η ποίηση αυτή που εντέλει εξυψώνει, ό,τι κι αν βλέπει ο καθείς εκεί ψηλά. (…)»
Σταύρος Ζαφειρίου
Ποιητής

«(…) Η ποίησή σου πάντα με συνεπαίρνει ξεχωριστά και θαυμάσια και υπάρχει πάντα δίπλα μου σε πρώτη ζήτηση… (…)»
Σταύρος Μίχας
Ποιητής

«(…) Είναι ποίηση που ταλαντεύεται ανάμεσα στο ανοιχτό και στο κλειστό, γέρνοντας περισσότερο προς το δεύτερο. Ίσως γι’ αυτό και πικρή.
Ωστόσο, “Φτου, ξελευτερία για όλους”».
Στέφανος Διαλησμάς
Συγγραφέας-Δοκιμιογράφος

«(…) Όσο για το Mater Dolorosa… αυτή επισφραγίζει, άλλη μια φορά, τις ποιητικές σας αρετές, τις αναγνωρισμένες. Ωστόσο, τούτη η παρουσία σας ξεχωρίζει για το πνευματώδες, εδώ και κει, το ευρηματικό παίγνιον των λέξεων.
Όμως αν με ρωτούσατε για το αν πιστεύω στην “Τέχνη για την τέχνη”ή την Ποίηση για την ποίηση θα σας έλεγα “όχι”. Αλλ’ αυτό αφορά τους δικούς μου στίχους. Αγαπώ κάθε ποιητική έκφραση, όταν είναι όμορφη, όπως η δική σας. (…)»
Γιώργος Κάρτερ
Ποιητής-Δημοσιογράφος

«(…) Η ποίησή σου έχει την απλότητα της φύσης, το βάθος της πίστης και τη χάρη των ανθρώπων, που απορούν, θαυμάζουν, πονούν, ζουν… Σ’ αυτό το γόνιμο έδαφος αισθήσεων, αισθημάτων και συναισθημάτων ριζώνουν οι λέξεις σου φωτεινές. (…)»
Διονύσης Καρατζάς
Ποιητής

«Οι λειμώνες της ποίησης, ως γνωστόν, αποτελούν τόπους δυσπρόσιτης νομής για τους αμύητους. Παράλληλα όμως αποτελούν γυμναστήρια νοός και ψυχικής καλλιέργειας για όσους με συμπάθεια και μεθεκτική πρόθεση εντρυφούν στους φωτεινούς ορίζοντες των ιδεών, του κάλλους και του στοχασμού, αποκομίζοντας την ευδαίμονα εκείνη πνευματική αίσθηση που εγγενοποιεί τήν “καλλυντικήν” ανάγκη της γνώσης. Το κινούν αίτιο, φυσικά, της εμπιστευτικής αυτής αναφοράς μου, δεν είναι άλλο από την Mater Dolorosa σου, που για μιαν ακόμη φορά, δικαιώνει δεδομένες πλέον προσωπικές μου θέσεις απέναντι στον ποιητικό σου λόγο.
Δεν ξέρω αν, μέσα στα πολλά που θάχε να πει κανείς γι’ αυτή την τελευταία ποιητική σου δουλειά, θα μπορούσε ακόμη να πιστώσει στον τίτλο της, τη διαχρονικότητα και τη διατοπικότητα του ανθρώπινου πόνου για αυτά που καθημερινά βαρύνουν τη μοίρα του κόσμου τούτου, όπως και νάχει το πράγμα, είναι για μένα, ένα μαλακτικό αντίδοτο στα όσα, όλο και πιο πολύ πληγώνουν την υπαρξιακή μου διαδρομή. (…)»
Στέλιος Τζερμπίνος
Συγγραφέας-Ερευνητής

Δευτέρα 21 Μαρτίου 2011

Οι συνειρμοί μιας επιτυχημένης ημερίδας

της Κατερίνας Δεμέτη


Την Κυριακή 20 Μαρτίου 2011, πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου από τη ΧΕΝ, Ημερίδα για τη «ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ».

Το παρόν δημοσίευμα στοχεύει από τη μια να συγχαρεί την προσπάθεια του τοπικού παραρτήματος της ΧΕΝ Ζακύνθου, που σε καιρούς πραγματικά δύσκολους για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που ταράζουν τα λιμνάζοντα ύδατα και επιπρόσθετα να συγχαρεί τις βασικές ομιλήτριες, οι οποίες μέσα από τις εμπεριστατωμένες ανακοινώσεις τους, από την επιστημονική ιδιότητά της η καθεμιά, ανέλαβαν το βάρος της πληροφόρησης, της ενημέρωσης και γιατί όχι της προτροπής για τη λύση της ένοχης σιωπής.

Στην ημερίδα έλαβαν μέρος με τα κάτωθι ειδικά θέματα, οι κυρίες:
• Μαίρη Ρουκανά-Αμπελά, φιλόλογος: «Σωματική βία και ψυχολογικός βιασμός»
• Κυριακή Βεντουρή, παθολογοανατόμος: «Σωματικές επιπτώσεις της κακοποίησης των γυναικών»
• Μαίρη Καρακασίδη, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια: «Ψυχολογικές επιπτώσεις της κακοποίησης στη γυναίκα» και η
• Ανδριανή Μαλλιά, δικηγόρος: «Η προστασία της γυναίκας από μορφές βίας στο ποινικό δίκαιο»,
• Ενώ η κ. Ελένη Σάρδη, Πρόεδρος της ΧΕΝ, απηύθυνε χαιρετισμό, μιλώντας για την ανάληψη πρωτοβουλιών από την πλευρά της ΧΕΝ και ειδικότερα του παραρτήματος της ΧΕΝ Ζακύνθου,
• και η ηθοποιός-σκηνοθέτης, Τζίνα Δράκου, δραματοποίησε αποσπάσματα από λογοτεχνικά κείμενα που σχετίζονται με το θέμα.

Αλλά το σημερινό μας δημοσίευμα θέλει κυρίως να σταθεί στους συνειρμούς που ήρθαν στο μυαλό μας, μετά την παρακολούθηση της επιτυχημένης ημερίδας. Ιδιαίτερα στις δηλώσεις του επιτυχημένου ζωγράφου Κώστα Τσόκλη στην κρατική τηλεόραση: «Δεν καταλαβαίνω, είπε ο γνωστός καλλιτέχνης, γιατί ο βιαστής είναι πιο κακός από την κοπέλα που προκαλεί. Τη βία τη ζητά η ίδια. Ποιος είναι αλήθεια ο πιο ζωντανός άνθρωπος; Ο γερο-ηλίθιος που κάθεται στο σπίτι του και δεν έχει κανένα ερωτισμό μέσα του ή εκείνος ο οποίος ρισκάροντας την ζωή του και την ελευθερία του επιτίθεται σε ένα πλάσμα σεξουαλικό; Και δεν είναι ωραίο πράγμα στο κάτω κάτω βρε παιδί μου η επίθεση»;

Οι απόψεις αυτές βέβαια εξόργισαν πλήθος κόσμου από τον πολιτικό και καλλιτεχνικό χώρο και στάθηκαν η αφορμή για να γραφτούν εξαιρετικά κείμενα στον ημερήσιο τύπο. Αξίζει ν’ αναφερθούμε επιλεκτικά σε δύο από αυτά:

1. Στο άρθρο της Ξένιας Κουναλάκη, που φέρει τον τίτλο «Ενοχοποιώντας το θύμα» στην εφ. Καθημερινή, διαβάζουμε: «Υπάρχει ισονομία, ίση μεταχείριση από το νόμο για όλους τους πολίτες; Εξαρτάται. Αν είσαι Τσόκλης ή Πολάνσκι, όταν βιάζεις (φραστικά ή κυριολεκτικά) είσαι ωραίος τύπος, ζωντανός, με… αναρχικές απόψεις και ελαστική ηθική. Αν είσαι αλβανός βιαστής ανήλικης σαπίζεις στη φυλακή και μάλιστα κακοπερνάς στα χέρια των συγκρατούμενών σου, καθώς παραδοσιακά οι βιαστές βρίσκονται στην χειρότερη ιεραρχικά θέση των σωφρονιστικών καταστημάτων».

2. Στο άρθρο του Ιστορικού της Τέχνης και Καθηγητή στο Παν/μιο Αθηνών Μάνου Στεφανίδη από την εφ. Αυγή με τον τίτλο: «Οίκτος για τον Τσόκλη (Ή η αισθητική της παρόλας)», όπου ανάμεσα στα άλλα αναφέρει: «…Ο Τσόκλης ανήκει σε μια γενιά που τη σκλήρυνε η ανέχεια, τη γαλβάνισε η δυσκολία και τη μορφοποίησε η φιλοδοξία. Ο Κεσσανλής, ο Τάκις, ο Παύλος, ο Καράς, ο Κανιάρης, ο Θόδωρος, ο Δανιήλ, ο Κωνσταντίνος Ξενάκης, ο Μυταράς, ο Φασιανός, ο Κοντός, γεννημένοι όλοι γύρω στο 1930, έζησαν εξ απαλών ονύχων πολέμους και εμφύλιες δυστυχίες, γι' αυτό και ζήτησαν εκτός Ελλάδος την όποια καταξίωση. …Από την εποχή που ο Τσόκλης έφτιαχνε γιγαντοαφίσες για το σινεμά στη Σταδίου, ως βοηθός του Βακιρτζή, άλλαξαν πάρα πολλά. Ένας νέος κόσμος αναδύθηκε. Αρπακτικός, άπληστος, προκλητικός. Ένας κόσμος που ήθελε ν' αποκτήσει το καθετί χωρίς να ξέρει την αξία του οτιδήποτε…. Κάποιοι δημιουργοί, όπως ο Δανιήλ, ο Κοντός, ο Θόδωρος κ.ά. έζησαν λίγο ως πολύ σε αξιοπρεπή ανέχεια. Οι άλλοι ξεσάλωσαν πουλώντας χρυσό το πολιτισμικό τους υπερπροϊόν χωρίς αποδείξεις ή λοιπές μικροαστικές γραφειοκρατίες. Κάποιος ευαίσθητος τεχνοκριτικός, σε συνεργασία με τον ΣΔΟΕ, θα μπορούσε να γράψει κάποτε την "εναλλακτική ιστορία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης σε συσχετισμό με την αλματώδη άνοδο και πτώση του Χρηματιστηρίου"! Ή το "πώς οι συλλέκτες φτιάχνουν τους καλλιτέχνες που φτιάχνουν τα έργα, κι όχι το αντίστροφο"! Και πόσο κοστίζουν όλα αυτά …. Και πιο κάτω γράφει ο Στεφανίδης ένα συγκλονιστικό υστερόγραφο: «Για τα έργα του Τσόκλη όπως η "Κιβωτός" έχω γράψει πολλά κείμενα. Αυτό είναι το πρώτο και τελευταίο κείμενο που γράφω για τον Τσόκλη - άνθρωπο. Για την προβοκατόρικη αμετροέπεια του οποίου μπορεί να φταίω κι εγώ, επειδή στον ενθουσιασμό μου υπερτόνισα το έργο, εντυπωσιακό οπωσδήποτε στη θεατρικότητά του, και παρέβλεψα τον χαρακτήρα, τη στάση. Τώρα πια ξέρω, πολύ αργά όμως, πως καμιά αληθινά μεγάλη δημιουργία δεν μπορεί να προκύψει από μισαλλόδοξες πόζες ή επηρμένες συμπεριφορές. Τι, όμως, είναι "μεγάλη δημιουργία"; Τίποτε περισσότερο από εκείνη που μας παρωθεί, που μας πείθει ν' αλλάξουμε τον κόσμο, αλλάζοντας πρωτίστως και πρώτα απ' όλα τον εαυτό μας...»

Γι’ αυτό κάθε φορά που φτάνουν στα χέρια μας ειδήσεις για «Βιασμούς “μαϊμού” που καταγγέλλουν οι Βρετανίδες» (ΗΜΕΡΑ ΤΣΗ ΖΑΚΥΘΟΣ, 18-3-2011), καλόν είναι πριν βιαστούμε να χειροκροτήσουμε το Διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Λαγανά, κ. Δημήτρη Αγγελούδη, ο οποίος είπε τα πράγματα με τ’ όνομά τους: «αφού στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αποδεικνύεται ότι τα φερόμενα ως θύματα είναι ανέγγιχτα», ας φροντίσουμε να βελτιώσουμε την ποιότητα του παρεχόμενου τουριστικού προϊόντος μας στους Βρετανούς, δηλαδή κατά Στεφανίδη: «ν' αλλάξουμε τον κόσμο αλλάζοντας πρωτίστως και πρώτα απ' όλα τον εαυτό μας».

Μία καλή ιδέα θα μπορούσε να είναι, η αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου που παρακολουθεί τέτοιες ημερίδες, να μην γεμίζει μόνο από γυναικείο κοινό.



π. Παναγιώτη Καποδίστρια: ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ (όλο το βιβλίο)


Έκδοση Δήμου Ζακυνθίων, Ζάκυνθος 2002. Δημοσιεύεται εδώ ολόκληρο σε ψηφιοποίηση!

Διονύση Φλεμοτόμου: ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ (ανέκδοτο ποίημα)




Είχαν τα πάντα μιαν ιερότητα.

’Κείνα τα λίγα χόρτα
στη σχισμή του κέντρου
τα χέρια
σαν τα ’κρυβαν
απ’ τις πεινασμένες γερόντισσες
τα τσιρότα που τόνιζαν την γυμνότητα
μα προπάντων
οι δύο είσοδοι στο φως
με την αδέκαστη ταυτότητα
στην εαρινή προανάκρουση.

Αργότερα
με σύνεση εκτέθηκαν
όλα τα μυστικά της φωτογράφησης
με προβολείς αρμόδιους
και κοσμικογράφους επικαιρότητας.

Ήταν
ως δήλωσαν
για πανανθρώπινη συναίνεση
μα ξέχασαν
πως από ’κεί επανεντάχτηκαν
οι πιο σώφρονες στίχοι.

[21 Μαρτίου 2009]


Related Posts with Thumbnails