© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Σάββατο 1 Μαρτίου 2014

ΕΝΑΤΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΜΠΕΤΟΒΕΝ / ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΤΗΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΟΡΧΗΣΤΡΑΣ ΑΘΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ 2014

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Ύμνος του ανθρωπίνου πνεύματος, η Ενάτη, η τελευταία ολοκληρωμένη Συμφωνία του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827), καταλήγει σε ένα θριαμβευτικό δοξαστικό, την Ωδή στη Χαρά, σε στίχους του Friedrich Schiller. Μια «εκ βαθέων» ερμηνεία από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών παρακολουθήσαμε στις 28 Φεβρουαρίου 2014, στο Μέγαρο Μουσικής,  στην πανηγυρική συναυλία, με αφορμή την Ελληνική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014. Τη συναυλία διοργάνωσαν η Γερμανική Πρεσβεία της Αθήνας, το Ευρωπαϊκό πολιτιστικό Ίδρυμα EUROPAMUSICALE και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών

Η Ωδή στη Χαρά του Schiller, γραμμένη το 1785, αποτελείται από 108 στίχους. Η αναθεωρημένη μορφή της, το 1803, έγινε γνωστή όταν ο Μπετόβεν με προσθήκες δικές του την ενέταξε στο 4ο μέρος της Ενάτης Συμφωνίας του, που την ολοκλήρωσε το 1824 και την αφιέρωσε στον βασιλιά της Πρωσίας. Πρωτοπαρουσιάστηκε στις 7 Μαΐου του ίδιου χρόνου στο Θέατρο Καίρντνερτορ της Βιέννης, με  διευθυντή ορχήστρας τον αρχιμουσικό και βιολονίστα Μίχαελ Ούμλαουφ και τον συνθέτη να δίδει το τέμπο και να γυρίζει τις σελίδες. Όταν η Συμφωνία τελείωσε ο Μπετόβεν συνέχισε να «διευθύνει» και ήταν η άλτο σολίστ Κάρολυν Ούνγκερ, που τον γύρισε προς την πλατεία για να «δει» το αποθεωτικό χειροκρότημα του κοινού αφού δεν μπορούσε να το ακούσει!  Για πολλούς θεωρείται η μεγαλύτερη και ωραιότερη δημιουργία του Μπετόβεν, για άλλους η μεγαλύτερη συμφωνία που έχει γραφτεί ποτέ. Ο Μπετόβεν ήταν ο πρώτος συνθέτης που τοποθέτησε την ανθρώπινη φωνή στο ίδιο επίπεδο με τα μουσικά όργανα, στην ανάγκη του να κάμει την υπέρβαση και να εκφράσει με τη θεϊκή του έμπνευση, την κραυγή, την αγωνία, τη χαρά, τον αίνο, με  ανθρώπινη λαλιά. 

Η θαυμάσια, στη λεπτομέρειά της, ερμηνεία του Αρχιμουσικού Βασίλη Χριστόπουλου με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών έδειξε ότι η Μουσική του Μπετόβεν δεν αναπαριστά κάτι αλλά έχει η ίδια σημαίνουσα οντότητα και περικλείει στον πυρήνα της το τελειότερο «Δράμα». Ανέπτυξε την κεντρική ιδέα που γεννιέται από την αρχή  και πλανάται στη συμφωνία σαν ουράνια οπτασία ώσπου να βρει την τελική μορφή της. Πρόβαλε  τη  Σύνθεση του Τιτάνα πάνω στην «Ωδή στη Χαρά», αλλά και αποκάλυψε ότι η δύναμη της Μουσικής του ξεπερνά τον ποιητικό λόγο του Schiller. Ιερό ρίγος διαπέρασε το ακροατήριο στη σχεδόν ψιθυριστή ανάκρουση του θέματος από τα υπέροχα Βαθύφωνα Έγχορδα. Θέμα συγκλονιστικό που λειτουργεί σαν εκκλησιαστικός ύμνος, σαν Ορατόριο. Με την ίδια μοναδική σοφία του μεγάλου Δημιουργού, ο Αρχιμουσικός Βασίλης Χριστόπουλος, άνοιξε τα χέρια του και αγκάλιασε την Ορχήστρα για να μεταδώσει το θέμα σε όλα τα Όργανα και να οδηγήσει την εξαίσια μελωδία στην Ανθρώπινη Φωνή, των τεσσάρων διακεκριμένων Σολίστ: Μυρτώ Παπαθανασίου υψίφωνο, Ανν-Κατρίν Ναϊντού μεσόφωνο, Μάρκους Σάιφερ τενόρο, Ράινχαρτ Χάγκεν βαρύτονο και  στη  Χορωδία της Συμφωνικής Ορχήστρας της Βαμβέργης υπό τον Ραλφ Μπεκ. Ολόκληρο το σύνολο της Ορχήστρας, σαν σε «Χορό» πανάρχαιο που έρχεται από τα βάθη της πνευματικής ιστορίας, ανέπεμψε εξαγνιστικό αίνο, οδήγησε σε  ανάταση,  σε πνευματική  ένθεη ένωση, σε  λύτρωση και κάλεσε τους «πιστούς» να υψώσουν την φωνή τους στην αναζήτηση της τέλειας Ειρήνης και τραγουδώντας όλοι μαζί, να ενωθούν στη Χαρά της Αγάπης, της Συναδέλφωσης, της Ειρήνης. 

Ο Μπετόβεν πέθανε στις 26 Μαρτίου του 1827 στη μέση μιας καταιγίδας. Τα τελευταία του λόγια ήταν «Θα ακούω στον Ουρανό». Τον πένθησε ολόκληρη η Βιέννη. Τα καταστήματα και τα σχολεία έκλεισαν την ημέρα του ενταφιασμού του. Μετά το Requiem, που έψαλαν στην εκκλησία Holy Trinity της αυστριακής πρωτεύουσας, 20.000 Βιεννέζοι τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία. Οκτώ διάσημοι Μαέστροι της εποχής μετέφεραν στους ώμους τους το φέρετρο. Ο Franz Schubert, Ποιητές και Βιολονίστες ήταν ανάμεσα σ’ εκείνους που κρατούσαν τους πυρσούς. Μνημείο για τον Μπετόβεν στήθηκε στη γενέτειρά του, τη Βόννη, το 1845, για να τιμήσουν τα 75α γενέθλιά του και ήταν το πρώτο άγαλμα που στήθηκε για συνθέτη στη Γερμανία. Ακολούθησε φεστιβάλ με έργα του που διοργάνωσε ο Franz List

Η Ενάτη Συμφωνία είναι η πιο πολυπαιγμένη συμφωνία στον κόσμο. Στις 21 Δεκεμβρίου του  2002 τα Ηνωμένα Έθνη συμπεριέλαβαν την Ενάτη Συμφωνία στη Λίστα των Έργων της Κληρονομιάς του Κόσμου και είναι το πρώτο μουσικό έργο που έχει αυτή την τιμητική διάκριση, προσδίδοντας όμως μεγάλη τιμή και στον Διεθνή Οργανισμό. Επίσης, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το 1972, υιοθέτησε την Ενάτη και το 1985 καθιέρωσε την Ωδή ως επίσημο ύμνο του Ευρωπαϊκής Ένωσης. 


Αναλογιζόμενοι τον λόγο του Γκούσταβ Μάλερ ότι «Μια συμφωνία οφείλει να αγκαλιάζει όλο το σύμπαν» σκεπτόμαστε ότι, ίσως, η ένθεη μουσική «απλότητα» δεν μπήκε τυχαία από τον Μεγάλο Οικουμενικό Δημιουργό στο μνημειώδες έργο του, αφού, αποχωρώντας από την μαγική αυτή συναυλίας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, ακούσαμε τους ανθρώπους να σιγοψιθυρίζουν την μελωδία της και δακρύσαμε.

Related Posts with Thumbnails