© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου 2016

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΝΑΪΚΑ ΠΟΛΕΩΣ ΧΑΛΚΙΔΟΣ, 1

Προσπάθειες ἐξοικονομήσεως χρημάτων γιὰ τὴν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου
Στὸν Σεβασμιώτατο Μητοπολίτη μου κύριο Χρυσόστομο, εὐχετήριο ταπεινὸ γιὰ τὴν 14η ἐπέτειο τῆς ἐνθρονίσεώς του στὴν πάνσεπτο καὶ ἱστορικὴ Μητρόπολη Χαλκίδος, Ἰστιαίας καὶ Βορείων Σποράδων.
Στὴν ἱστορία τοῦ κάθε ναοῦ, θὰ πρέπει νὰ γνωρίζουμε καλά ὅτι προσμετρᾶται, ἐκτὸς τῶν διαφόρων προσπαθειῶν ποὺ καταβάλλονται γιὰ τὴν ἀνέγερσή του, κι ἡ οἰκονομικὴ συνδρομή, διὰ τῆς ὁποίας καὶ συνεχίζεται, ἡ κατὰ τὸ δυνατό, τελειοποίησή του.
Ἀπὸ τὶς ἄγνωστες μέχρι σήμερα προσπάθειες ποὺ γίνανε ὥστε νὰ στερεωθεῖ καὶ λαμπρυνθεῖ ὁ περικαλλὴς ναὸς τοῦ Ἁγίου Νικολάου, εἶναι καὶ τὰ ὅσα στὴ συνέχεια θ᾿ ἀναφερθοῦν: πρῶτα εἰς μνημόσυνον ὅλων ἐκείνων καί, στὴ συνέχεια, ὡς παραδειγματισμὸς τῶν νέων γενεῶν. Γιατὶ ὅλ᾿ αὐτά, πιστεύω, πὼς πρέπει νὰ δημοσιοποιοῦνται καὶ μετ᾿ ἐμφάσεως νὰ τονίζονται.
Μεγάλες, λοιπόν, ἦταν οἱ θυσίες ποὺ γίνανε γιὰ νὰ ἀνεγερθεῖ ὁ ναὸς αὐτός. Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ κατεδαφίζεται τὸ ἑτοιμόρροπο παλιὸ κτίσμα, μέχρι καὶ τὸν ἐμπλουτισμὸ τοῦ νέου ἱεροῦ καθιδρύματος μὲ κάθε τί, ποὺ εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴν εὐπρεπῆ λειτουργία του. Γιὰ ὅλ᾿ αὐτά, λοιπόν, ἀπαιτεῖται καὶ ἡ ἀνάλογη οκονομικὴ ἐνίσχυση, ὥστε νὰ κατορθώσει τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Συμβούλιο νὰ προβεῖ σὲ ἀνάλογες πράξεις.
Ἀπὸ τὶς πρῶτες, λοιπόν, προσπάθειες οἰκονομικῆς ἐνισχύσεως τοῦ ἔργου τῆς ἐκ βάθρων ἀνεγέρσεως τοῦ ναοῦ αὐτοῦ ἦταν τὰ λεγόμενα «κυτία εἰσφορῶν». «Κατὰ τοὺς τελευταίους μῆνας (τοῦ ἔτους 1890) [ἐλήφθησαν] ὑπὸ τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ συμβουλίου ὑπὲρ ἀνεγέρσεως τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου αἱ ἑξῆς συνδρομαί: Ἐκ διαφόρων προσφορῶν διὰ περιφορᾶς κυτίου ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς καὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ κατὰ Μάϊον δρχ. 80, 40 , Ἰούνιον 103, 45, Ἰούλιον 110, 30, καὶ κατὰ τὸ πρῶτον δεκαήμερον τοῦ Αὐγούστου δρχ. 27. Διὰ κιβωτίων τεθειμένων ἐν τῶ Λιμεναρχείῳ δρχ. 37, ἐν τῷ οἰνοπωλείῳ Λ. Φαρμακίδου δρχ. 59, ἐν τῶ οἰνοπωλείῳ Θ. Βούλγαρη δρχ. 42. Ἐν ὅλῳ 508, 85. Ἔτι δὲ συνελέχθησαν κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς καταθέσεως τοῦ θεμελίου λίθου δρχ. 290 καὶ ἐκ τῆς πωλήσεως χειροτεχνημάτων τῶν κατασκευασθέντων ὑπὸ μαθητριῶν τοῦ Δημοτικοῦ Παρθεναγωγείου τῇ ἐπιμελείᾳ τῆς διευθυντρίας κ. Αἰκατερίνης Ἰωάννου δρχ. 660, ἤτοι ἐν ὅλῳ δρχ. 1300, 85».
Πηγὴ ἐσόδων ἦταν ἐπίσης καὶ τὰ δέρματα τῶν ἀμνῶν, ποὺ τὶς μέρες τοῦ Πάσχα ἦσαν ἀρκετά, ἀφοῦ ἔθιμο ὑπῆρχε σὲ κάθε οἰκογένεια νὰ ἔχει τὸ δικό της τὸ ἀρνί, ποὺ τοὺς τὸ πωλοῦσαν οἱ γύρω βοσκοί, οἱ ὁποῖοι μάλιστα ἔκαναν καὶ τὸν χασάπη.
«Πρὸς ὄφελος τοῦ ἀνοικοδομουμένου ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου συνελέγησαν, κατὰ τὰς ἡμέρας τοῦ Πάσχα δέρματα ἀρνίων 330, ἅτινα πωληθέντα ἀντὶ δρχ. 2 καὶ 25 λ. ἀπέδοσαν ἑπτακοσίας τεσσαράκοντα δύο δρχ. καὶ λεπτὰ πεντήκοντα. Πρὸς δὲ εἰσεπράχθησαν πλὴν τῶν 300, ἅς προσήνεγκον οἱ ἀδελφοὶ Ἀθανασιάδου ἐκ δωρεᾶς δρχ. 25 καὶ ἐκ διαφόρων εἰσφορῶν δρχ. 22, 50 ἤτοι ἐν ὅλῳ δρχ. 789, 80. Τὸ ποσὸν τοῦτο εἶνε ἀληθῶς μικρὸν κατώτερον τῶν προσδοκιῶν πάντων... Ἐλπίζομεν ὅτι οἱ ἡμέτεροι συμπολῖται δὲν θὰ ὀκνήσωσι νὰ διατρανώσωσι τὴν γενναιοδωρίαν των πρὸς ἔργον τοσοῦτῳ μέγα καὶ ὅτι ἐν καιρῷ θὰ παράσχωσι ὑπὲρ τῆς ἀνεγέρσεως πᾶσαν δυνατὴν χρηματικὴν βοήθειαν».
Τέλος, ἄλλη πηγὴ ἐσόδων ἦταν ἡ περιφορὰ σ᾿ ὁλόκληρη τὴν πόλη τοῦ Τ. Σταυροῦ, μετὰ τὴν κατάδυσή Του τὴν ἡμέρα τῶν Θεοφανείων. «Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος [Χριστοφόρος] κατέδυσε τὸν Σταυρὸν εἰς τὴν θάλασσαν, κρατούμενον διὰ ταινίας, ἀνασύρας δ᾿ αὐτὸν παρέδωκε εἰς τοὺς ἐπιτρόπους τοῦ ἀνοικοδομουμένου ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὑπὲρ τοῦ εἰσεπράχθησαν ἐκ τῆς περιφορᾶς τοῦ σταυροῦ δρχ. 1080».
Ὁ παλαιὸς ναὸς ἔπαυσε νὰ λειτουργεῖ ἀπὸ τὸ τέλος τοῦ 1889. Μάλιστα ἡ πανήγυρις τοῦ ἔτους 1890 ἔγινε στὴν Ἁγία Παρασκευή. «Τὴν ἐρχομένην Πέμπτην [6/12], μνήμην τοῦ Ἁγίου Νικολάου, πανηγυρίζει ὁ ἐνταῦθα φερώνυμος καὶ νῦν ἀνοικοδομούμενος ἱερὸς ναός·ἡ ἑορτὴ θέλει τελεσθῇ διὰ πάσης ἐκκλησιαστικῆς λαμπρότητος ἐν τῷ ναῷ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς... ἡ ἀνοικοδόμησις τοῦ ναοῦ χρήζει ὡς γνωστὸν τῆς συνδρομῆς ἁπάντων τῶν συμπολιτῶν μας...».
Ὅσον ἀφορᾶ δὲ στὴν κατεδάφιση τοῦ παλαιοῦ ναοῦ αὐτὴ ἄρχισε σταδιακά. Ἔτσι, τὸ 1884 κατεδαφίστηκε τὸ καμπαναριό, ἐνῶ στὰ μέσα Μαρτίου τοῦ 1890 ἄρχισε σταδιακὰ κι ἡ κατεδάφιση τοῦ παλαιοῦ ναοῦ. «Ὡς γνωστὸν τὸ ἔργον τῆς κατεδαφίσεως καὶ ἀνοικοδομήσεως τοῦ ἐν τῇ πόλει μας ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἐκτεθὲν εἰς μειοδοσίαν κατεκυρώθη ἐπ᾿ ὀνόματι τοῦ ἐργολάβου Γρηγορίου Χ. Δημητρίου, [τὸ 1891 ἐργολάβος ἀνέλαβε ὁ Στυλιανὸς Μαργαρίτης] ἐφ᾿ καὶ συνετάχθη τὴν παρελθοῦσαν Πέμπτην [22-2-1890] ἐνώπιον τοῦ ἐνταθα Συμβολαιογραφου κ. Ἐλ. Ἀποστολίδου τὸ προσῆκον περὶ τούτου συμβόλαιον, μεταξὺ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου προεδρευομένου ὑπὸ τοῦ Α΄ Δημαρχιακοῦ Παρέδρου κ. Ἐμμ. Χύμου καὶ τοῦ, ὡς εἴρηται, ἐργολάβου. Ἡ τοῦ ἔργου ἔναρξις γενήσεται μετὰ ἔνα μῆνα [δηλ. γύρω στὶς 20 Μαρτίου], ἐντὸς δὲ δύω ἐτῶν ἡ τοῦ ὅλου ἔργου ἀποπεράτωσις, ὥστε, ὡς παρατηροῦσιν οἱ συμπολῖται μας, καὶ τὸ πολυθρύλητον τοῦτο ζήτημα ἐλύθη κατ᾿ εὐχὴν καὶ ὅσον οὕπω τίθεται εἰς πλήρη ἐνέργειαν».
Τελικὰ ἡ κατεδάφισις ἄρχισε, ὡς φαίνεται, μετὰ τὸ Πάσχα τοῦ 1890, δηλαδή γύρω στὶς 9-10 Ἀπριλίου, «Ἀπὸ τῆς ἐρχομένης ἑβδομαδος, [δηλ. μᾶλλον ἀπὸ Δευτέρα 9 Ἀπριλίου] ἄρχεται ἡ κατεδάφισις καὶ ἡ ἐκ θεμελίων ἀνέγερσις τοῦ ἐνταῦθα ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου· ἡ σύγχρονος ἔναρξις τριῶν σπουδαιοτάτων τεχνικῶν ἔργων, τοὐτέστν ἡ κατεδάφισις τῆς πρὸς τὴν πόλιν πλευρᾶς τοῦ Φρουρίου, πιεζούσης αὐτὴν ὡς ἄλλος ἐφιάλτης, καὶ οὐ μικρὰν προξενούσης αὐτῇ ἀσχημίαν· ἡ διαπλατυνσις τοῦ πορθμοῦ τοῦ Εὐρίπου καὶ ἡ κατεδάφισις τοῦ ἐν τῷ μέσῳ αὐτοῦ ἐγηγερμένου Φρουρίου καὶ ἐκείνη ἡ τοῦ ναοῦ, εἰσίν ἔργα, ὁ χαλασμὸς τῶν ὁποίων θέλει ὁμολογουμένως ἀνακαινίσει καὶ σημαντικῶς ἐξωραΐσει τὴν πόλιν, ἥτις καὶ ὑπὸ ἔποψιν ὑλικὴν σπουδαίως θέλει ὠφεληθῇ».
Ἡ κατεδάφιση φάινεται πὼς τελέιωσε μέσα στὸν ἑπόμενο μῆνα, τὸν Μάϊο δηλαδή, γιατὶ τὴν Κυριακὴ 20 Μαΐου, ἔγινε ἡ θεμελίωσις τοῦ νέου ναοῦ ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Χαλκίδος Χριστοφόρο. «Ἡ περὶ ἀνοικοδομήσεως τοῦ ἱεροῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου κοινὴ ἁπάντων τῶν συμπολιτῶν μας ἐπιθυμία ἄρχεται ἐκπληρωμένη· αὔριον [20/5] περὶ ὥραν 10 π. μ. θέλει τεθῇ ὁ θεμέλιος λίθος τοῦ εὐκτηρίου οἴκου τοῦ Χριστεπωνύμου τῆς πόλεώς μας πληρώματος· ἐπὶ τούτῳ ἠ Δημοτοκἢ ἀρχὴ ἐξεδοτο τὸ προσῆκον πρόγραμμα, δι᾿ οὗ κανονίζονται τὰ τῆς τελετῆς τοῦ ἁγιασμοῦ ἐπὶ τῆ καταθέσει τοῦ θεμελίου λίθου καὶ παρακαλοῦνται πᾶσαι αἱ πολιτικαί, ἐκκλησιαστικαὶ καὶ στρατιωτικαὶ ἀρχαί, καὶ οἱ πολῖται, ὅπως μετάσχωσι τῆς τελετῆς ταύτης, καθ᾿ ἥν ἐκ τοῦ ἐν τῷ Φρουρίῳ ἱεροῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Παρασκευῆς θέλει συνοδευθῇ δι᾿ ἐκκλησιαστικῆς πομπῆς ἡ ερὰ εἰκὼν τοῦ γίου Νικολάου καὶ μεταφερθῇ ἐν τῶ τόπῳ ἔνθα ἀνεγερθήσεται ὁ ναός».
Γιὰ τὴν ἱστορία σημιώνονται καὶ τὰ ὀνόματα τῶν Ἐκκλ. Ἐπιτρόπων τοῦ Ἁγίου Νικολάου: Ἐμμ. Βαβέας, Ἀντ. Μάτσας Π. Ν. Παῦλος καί, φυσικά, ὁ Ἐμμ. Χύμος.
 
Related Posts with Thumbnails