© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Κυριακή 20 Ιανουαρίου 2013

ΕΡΓΑ ΠΟΛΩΝΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ / ΠΙΑΝΟ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ / ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Ήταν ευχάριστη έκπληξη το αφιέρωμα της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στη  Μουσική της Πολωνίας, με την ευγενική υποστήριξη της Πρεσβείας της Πολωνικής Δημοκρατίας στην Αθήνα που παρακολουθήσαμε στην Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών στις 11 Ιανουαρίου του 2013. Η Ορχήστρα επέλεξε να γνωρίσει στο αθηναϊκό κοινό δύο εκπροσώπους της μουσικής πρωτοπορίας της Πολωνίας τού 20ού αιώνα, όχι τόσο γνωστούς, όσο ο μεγάλος συμπατριώτης τους Σοπέν. Τον Κάρολ Σιμανόφσκι [1882-1937] με την «Εισαγωγή Κοντσέρτου σε μι μείζονα, έργο 12» και τον Βιτόλντ Λαυτοσλάφσκι [1913-1994] με το «Κονσέρτο για πιάνο και Ορχήστρα». Σολίστ της Συναυλίας ο νεαρός και καταξιωμένος πιανίστας Θοδωρής Τζοβανάκης με τον βραβευμένο, Πολωνό αρχιμουσικό Γιάτσεκ Κάσπτσυκ στο πόντιουμ.

Ο Σιμανόφσκι, ευγενικής καταγωγής εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Ουκρανία όπου ξεκίνησε με τον Πατέρα του, στα επτά του χρόνια, τις μουσικές του σπουδές. Πέρασε από τη Ρώσικη, τη Γερμανική και τη Γαλλική σχολή, για να καταλήξει διεθνιστής με τα πλούσια μουσικά λαϊκά μοτίβα της πατρίδας του διάχυτα στο έργο του. Η Εισαγωγή του Κοντσέρτου γραμμένη το 1904-5 και αναθεωρημένη το 1912 μαρτυρεί το νεανικό και ανήσυχο πνεύμα του συνθέτη αλλά και τις επιρροές του, τόσο  από τον ύστερο Γερμανικό Ρομαντισμό ενός Ρίχαρντ Στράους, όσο και από την μετά ρομαντική θεώρηση τού Μαξ Ρέγκερ. Κατά τη δεύτερη περίοδο της ζωής του εμπνέεται από τους Γάλλους ιμπρεσιονιστές, Ντεμπισί και Ραβέλ αλλά διανθίζει το έργο του με μνήμες εμπλουτισμένες από τα πολλά του ταξίδια σε χώρες όπως η Ιταλία-Σικελία, Αφρική. Η γνωριμία του με το έργο του Σκριάμπιν παίζει καθοριστικό ρόλο στη μουσική του καθώς μέσα από τα μυστικιστικά σύμβολα του Ρώσου συνθέτη ανακαλύπτει το δικό του μυστηριακό κόσμο και ανατρέχει στην πλούσια παράδοση της Πολωνίας, στοιχεία της οποίας και ενσωματώνει στις συνθέσεις του.

Ο Μαέστρος και η Ορχήστρα έλαμψαν κατά την εκτέλεση του έργου με την εκφραστικότητα, το μελωδικό  ήχο, την εσωτερική συγκίνηση και το πάθος τους.  Παραλλάσσοντας τον αγαπημένο ποιητή του Σιμανόφσκι Ταντέους Μιτσίνσκι [1873-1918], θα λέγαμε ότι με την ποίηση στη φαρέτρα του ο Μαέστρος μεταμόρφωσε, με τον ήχο των θαυμαστών κόρνων της ορχήστρας του, σε ημίθεους τους μουσικούς και με το άγριο τραγούδι της καρδιάς τους μάγεψε το ακροατήριο και απόθεσε στα χέρια του την ψυχή της σύνθεσης, τον κεραυνό και τον αητό!

Στη συνέχεια του προγράμματος ακούσουμε το «Κοντσέρτο για πιάνο και Ορχήστρα» ενός από τους σημαντικότερους συνθέτες και μαέστρους του 20ου αιώνα  και από τους εξέχοντες μουσικούς της Πολωνίας, τον Βιτόλντ Λουντοσλάφσκι  [1913-1994]. Στις συνθέσεις του, τις οποίες  διηύθυνε ο ίδιος, περιλαμβάνονται: Συμφωνίες, Κοντσέρτα για Ορχήστρα, Κουαρτέτα εγχόρδων, κύκλος τραγουδιών, το ορατόριο Stabat Mater [1925], ένα από τα σημαντικότερα έργα του κ.α. Αναζήτησε μια νέα μουσική γλώσσα και φιλοδόξησε να την μπολιάσει  με το φολκλόρ της χώρας του. 

Ο ερμηνευτής, εξαίρετος πιανίστας Θοδωρής Τζοβανάκης, αποκάλυψε τα μυστικά του κοντσέρτου, που έκανε διάσημο δια μιας το συνθέτη του! Όλα τα πλούσια στοιχεία από το νέο-ρομαντικό, το ανάλαφρο, το παιγνιώδες, το τραγούδι, απαιτητικά στην κάθε τους έκφανση, αποδόθηκαν με διάφανο κρυστάλλινο ήχο και αναδείχτηκαν εξαίσια από τον νεαρό πιανίστα με τις απίστευτες δεξιοτεχνικές ικανότητες και την απαράμιλλη ευαισθησία. 

Στο δεύτερο μέρος της συναυλίας ακούσαμε τη «Συμφωνία αρ. 7 σε ρε ελάσσονα, έργο 70» του Τσέχου συνθέτη Αντονίν Ντβόρζακ [1841-1904].  Ακολουθώντας την εθνική παράδοση του Smetana, ο Ντβόρζακ, ενσωματώνει φολκλορική  μουσική από την γενέτειρά του στο έργο του. Στα είκοσι χρόνια του παίζει βιολί σε ορχήστρα της Βοημίας, παραδίδει μαθήματα πιάνου και γράφει την πρώτη του σύνθεση. Μετά το γάμο του το 1873 με την Anna Cemakova εγκαταλείπει την ορχήστρα και ακολουθεί καριέρα εκκλησιαστικού οργανίστα. Γράφει πολλές συνθέσεις που τραβούν την προσοχή του Μπραμς ο οποίος και τον βοηθά στη μουσική του εξέλιξη. Μετά την πρεμιέρα της Καντάτας τού Stabat Mater [1880] επισκέπτεται το Λονδίνο και γίνεται αμέσως δημοφιλής. Η Βασιλική Φιλαρμονική Εταιρία του Λονδίνου τον εκλέγει επίτιμο μέλος της και του  παραγγέλλει μία συμφωνία. Ο Ντβόρζακ θαυμάζει ιδιαίτερα την 3η Συμφωνία του Μπραμς και η παραγγελία του Λονδίνου τον ωθεί  να γράψει κι εκείνος τη δικιά του ξεχωριστή συμφωνία. Η σύνθεση της Εβδόμης Συμφωνίας αρχίζει το Δεκέμβρη του 1884 και ολοκληρώνεται στις 17 Μαρτίου του 1885. Ο Ντβόρζακ  συνθέτοντας τη συμφωνία κάνει μια ευχή: «Το έργο μου να ξεσηκώσει τον κόσμο. Είθε ο Θεός να δώσει να συμβεί αυτό». Ο Θεός δεν τον απογοήτευσε. Το έργο του  παίζεται στις 22 Απριλίου του ίδιου έτους στο St. James’s Hall  του Λονδίνου υπό τη διεύθυνση του συνθέτη με μεγάλη απήχηση τόσο στο κοινό όσου και στους κριτικούς που γράφουν ύμνους. Η 7η Συμφωνία  θριαμβεύει και  παίρνει  τη θέση της ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα   του  Ρομαντισμού. Λίγο αργότερα ο Συνθέτης κάνει μικρές αλλαγές στο δεύτερο μέρος, δίδοντας την τελική μορφή της συμφωνίας που παίζεται στο θέατρο Rudolfinum της Πράγας στις 29 Νοεμβρίου του 1885.

Ο Μαέστρος Γιάτσεκ Κάσπτσυκ, με τη σημαίνουσα ερμηνεία του, πρόβαλε όλο το φάσμα του  θεματικού τόξου της σύνθεσης, εκμαιεύοντας από τους μουσικούς πλούσιες ιδέες, εμφαντικούς διαλόγους,  αναπτυγμένους με δεξιοτεχνία και ευαισθησία. Τα Πνευστά όργανα στα λυρικά μέρη ήσαν αξεπέραστα χωρίς να υστερούν τα Έγχορδα που τόνιζαν αρμονικά το λυρισμό και τα μαγευτικά ηχοχρώματα της 7ης Συμφωνίας.

Αλλά η μεγάλη αρετή της ερμηνείας του Μαέστρου και της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών ήταν, η –μεσ’ από ήχους σπάνιας ομορφιάς- μορφοποίηση, της περισυλλογής, του στοχασμού, των συμπυκνωμένων συναισθημάτων, φορτισμένων μαστορικά στη Σύνθεση, και το αντάμωμα με τον μεγάλο Τσέχο Συνθέτη στην οραματική, θριαμβική λύτρωση.
Related Posts with Thumbnails