© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Απόστολου Θηβαίου: ΤΑ ΟΡΦΑΝΑ


Το μεσημέρι ήρθαν εκείνοι της δημοτικής αρχής. Κοινοποίησαν την απόφαση του συμβουλίου. Μέχρι τον επόμενο χειμώνα τούτα τα ορφανά θα οδηγηθούν στις παλιές προσφυγικές κατοικίες της οδού Αλεξάνδρας. Εδώ, είπαν, θα κτιστεί ένα σπουδαίο κτίριο, ίσως να στεγαστεί μια δημόσια υπηρεσία, η πρόσοψή της θα φέρει μια ψυχική, χρωματική σύνθεση. Στην οροφή, είπαν θα υπάρχουν αντίγραφα των μουσών, χωμένα μες στις πτυχώσεις της σκεπής. Πάει να πει, καμιά θέση για τις μνήμες των πουλιών. Ύστερα φύγαν, χαμογέλασαν με ευγένεια, τα μάτια τους λένε κρέμονταν με καρφιά από τα πρόσωπα. Προδομένα βλέμματα. Όταν απομακρύνθηκαν ακούστηκε το φοβερό φτεροκόπημα των παιδιών, ξεχύνονταν από τις κάμαρες, γαντζώνονταν στις σκεπές και τους ανεμοδείκτες, οι μοναχές χειροκροτούσαν μέσα από τα θολά παράθυρα τα ανθρώπινα σώματα που είναι πάντα ένας πόνος βαθύς. Έτσι στριμωγμένα τα παιδιά το ένα μες στο άλλο, πετούσαν και άφηναν ψιλές, πουλίσιες φωνές και ξερνούσαν όλη τη σκόνη του κόσμου. Ως αργά γεύονταν το ωραίο γλυκό της ζωής, την ανυποψίαστη μοίρα του χρόνου που μας παρασέρνει, το φωταγωγημένο σταυρό του γειτονικού ναού. 

Έπειτα αποκοιμήθηκαν στα κλαδιά των δέντρων και πέρα ειρηνική η μεγάλη κοιλάδα του Ιωσαφάθ με τις χρυσές πηγές, τα ανεξάντλητα μυστικά. Την ερημιά του ύπνου.

[Εικαστικό σχόλιο: Ζωγραφική του Γιάννη Γούνα]

Άννα Τσουκαλά Κουφού: ΣΗΜΕΡΑ (ποίημα)


Σήμερα κιόλας
θα λαξέψω τα φύλλα της ελιάς
της πικροδάφνης τ’ άνθος
της καρυδιάς το περικάρπιο.
Κάθε ανατολή
θ’ αποτυπώνω
το χαμόγελο της μέρας
στο κορμί της θάλασσας,
όταν δελφίνια τραγουδάνε,
θα ζωγραφίζω
της καρδιάς τα χαμόγελα
μ’ ένα μαργαριτάρι
Στην άκρη των ματιών σου
μ’ ένα  στεφάνι αγριελιάς στην κατοχή σου
θα διώξεις την οδύνη
θα θέσεις  θρόνο στην ελπίδα!


[Εικαστικό σχόλιο: Ζωγραφική του Γεωργίου Χαζαρίδη]

Τετάρτη 29 Μαΐου 2013

ΤΑ ΔΩΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΚΡΟΝΟΥ

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης

«Τελευταία, έχω χάσει όλο μου το κέφι, έχω αφήσει όλες μου τις συνήθειες. Κι αλήθεια είναι τόσο βαριά η διάθεσή μου, που αυτό το ωραιότατο συγκρότημα, η γη, μου φαίνεται σαν ένα άγονο ξερό ακρωτήρι. Αυτός ο εξαίσιος πέπλος, ο αιθέρας, αυτό το δυνατό στερέωμα που κρέμεται από πάνω μας, αυτή η μεγαλόπρεπη σκεπή η κεντημένη με χρυσό φως - ε, σε μένα  φαίνονται μόνο σαν συμπυκνωμένοι αχνοί βρωμεροί και μολυσμένοι. Τι αριστούργημα ο άνθρωπος! Τι ευγενικό το πνεύμα του! Τι απεριόριστη η ικανότητά του! Η μορφή του, η κίνηση, τι έκφραση, τι θαύμα! Στην πράξη αγγελικό πλάσμα! Στη νόηση τι Θεός! Η ομορφιά του κόσμου! Το πρότυπο των ζώων! Και μολοντούτο τι  ΄ναι για μένα η πεμπτουσία αυτής της σκόνης;»
                                                                                                (Άμλετ)

Κάπως έτσι φαίνεται να μονολογεί ο σύγχρονος άνθρωπος, όπως στους μελαγχολικούς μονόλογους της δυτικής λογοτεχνίας, όπου οι ήρωες έχουν την τάση να αυτοκατηγορούνται, γιατί δεν μπορούν να αντιληφθούν το μεγαλείο της θείας δημιουργίας…
Είναι άραγε η μελαγχολία πηγή θείας έμπνευσης, θανάσιμο αμάρτημα, ένδειξη ιδιοφυΐας ή νόσος; Είναι γεγονός ότι η μελαγχολία αποτελεί ένα από τα κύρια θέματα του δυτικού πολιτισμού. Από τον Αριστοτέλη και το Γαληνό ως τον Robert Burton και από τους πατέρες της εκκλησίας ως τον Φρόιντ, η δυτική σκέψη, προσπαθεί να περιγράψει και να ερμηνεύσει το φαινόμενο της μελαγχολίας, προβάλλοντας κάθε φορά μια διαφορετική πτυχή του. Παράλληλα, οι εικαστικές τέχνες και η λογοτεχνία αξιοποιούν δημιουργικά τον πολυδιάστατο λόγο περί μελαγχολίας, εμπλουτίζοντάς τον διαρκώς.
Ο  πολιτισμός μας φαίνεται να απορρίπτει το γκρίζο και το μαύρο και να υιοθετεί μόνο το χρωματισμό της ζωής όπως γίνεται και με τη μόδα του χρωματισμού των παλιών ασπρόμαυρων ταινιών… Μια κοινωνία που αμύνεται ενάντια στην τραγική αίσθηση της ζωής θεωρεί την κατάθλιψη  εχθρό της, μια νόσο χωρίς λύτρωση. Κι όμως σε μια  κοινωνία, αφιερωμένη στο φως, η κατάθλιψη είναι ασυνήθιστα ισχυρή ως αντιστάθμισμα.
Η ψυχή μας εμφανίζεται με μια ποικιλία χρωμάτων και η φροντίδα της απαιτεί να προσέξουμε τους τρόπους με τους οποίους παρουσιάζεται η ψυχή. Όταν λοιπόν έρθουμε αντιμέτωποι με τη μελαγχολία και την κατάθλιψη,   θα μπορούσαμε ν’ αναρωτηθούμε «Τι δουλεία έχει εδώ; Μήπως παίζει κάποιο ρόλο απαραίτητο και πρέπει να ψάξουμε τις αποσκευές της;» Ιδιαίτερα δε με την κατάθλιψη  που είναι μια έννοια συγγενής προς το αίσθημα της θνητότητας, θα πρέπει να θωρακιστούμε ενάντια στην απόρριψη του θανάτου που πολύ εύκολα σήμερα υιοθετούμε.  Στις κυκλικές διαδρομές της ψυχής μας η κατάθλιψη φαίνεται να κατέχει σεβαστό θρόνο κρατώντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα της σκοτεινής διάθεσης, που είναι πολύτιμα όσο και η έκφραση στοργής για τα συναισθήματα της αγάπης. Το κενό και η γκρίζα θωριά της κατάθλιψης  φέρνουν στην επιφάνεια και μας βοηθούν να αρθρώσουμε σκέψεις που διαφορετικά παραμένουν κρυμμένες πίσω από το παραπέτασμα μιας ελαφρύτερης διάθεσης. Έτσι η ζωή διευρύνει την οπτική της, ακολουθεί δρόμους μιας νέας φαντασίας που προκύπτει από την κενότητα, την έλλειψη ενθουσιασμού και την απώλεια των οικείων γνώσεων και δομών της ζωής.
Για την ψυχή, η κατάθλιψη είναι μια μύηση, μια ιεροτελεστία μετάβασης και ως τέτοια αποτελεί σημαντική αυταξία. Η κενότητα αυτή μπορεί να είναι μεστή συναισθημάτων, εικόνων κάθαρσης, και της αίσθησης της μετάνοιας και της απώλειας.
Κάποτε, πριν από  εξακόσια χρόνια η μελαγχολία ταυτιζόταν με τον Κρόνο. Το να έχει κανείς μελαγχολία ή κατάθλιψη σήμαινε ότι βρισκόταν «υπό την επήρεια του Κρόνου» κι ένα άτομο με χρόνια μελαγχολία ονομαζόταν «παιδί του Κρόνου». Στα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης κινδυνεύουμε να γίνουμε  κι εμείς παιδιά του Κρόνου . Στις πόλεις μας και τα χωριά μας , τα κλειδαμπαρωμένα σπίτια και οι χρεοκοπημένες επιχειρήσεις σηματοδοτούν την οικονομική  και κοινωνική κατάθλιψη. Θεωρούμε  αυτή την ψυχολογική στάση ως κυριολεκτική αποτυχία και απειλή, ως δυσάρεστη έκπληξη που διακόπτει τα  υγιή σχέδια και τις προσδοκίες μας. Μήπως θα πρέπει να εξευμενίσουμε τον Κρόνο ενσωματώνοντας τις αξίες του στον τρόπο της ζωής μας;
Εάν αναγνωρίσουμε ότι η κατάθλιψη είναι μία από τις πλευρές της ψυχής μας και το εισαγάγουμε στις σχέσεις μας τότε καλλιεργούμε τη συντροφικότητα και την αλληλεγγύη. Το να κρυβόμαστε σε σκοτεινές γωνιές καταλήγει σε απώλεια της ψυχής και μάλλον την είχαμε χάσει όλα αυτά τα χρόνια της δανεισμένης ευμάρειας.
Όπως ο πόνος ευεργετεί, γιατί θωρακίζει τον άνθρωπο από παντοειδείς εγωισμούς και του θυμίζει τη θνητότητά του, έτσι και η κατάθλιψη -πόνος και αυτή- αποτελεί ανεκτίμητο δώρο της ζωής.
Ο Κρόνος θεωρείται ψυχρός λόγω της θέσης του (είναι ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης από τον ήλιο) θεωρείται ως υπεύθυνος για την ψυχρή και εσωστρεφή ιδιοσυγκρασία του μελαγχολικού. Ταυτόχρονα, ως ο πιο απομακρυσμένος πλανήτης από τη γη, εμπνέει πνευματικές αναζητήσεις, οι οποίες δηλώνονται με τα σύμβολα του ταξιδιού , της ανοιχτής θάλασσας… Ας αφιερώσουμε στον Κρόνο ένα κιόσκι, όπως είχαν μερικοί κήποι στους χρόνους της Αναγέννησης, ένα κιόσκι σκιερό, σκοτεινό, απομακρυσμένο μέρος όπου θα μπορεί κανείς ν΄ αποσυρθεί χωρίς να φοβάται ότι μπορεί να τον ενοχλήσουν. Θα μπορούσαμε ως φίλοι και σύμβουλοι να παραχωρήσουμε τον κατάλληλο χώρο για τέτοια αισθήματα, χωρίς να προσπαθήσουμε να τα αλλάξουμε ή να τα ερμηνεύσουμε.

«Η μελαγχολία είναι τόσο σημαντική, και τόσο βαθιά απλώνεται στη ρίζα της ανθρώπινης ύπαρξης, που δεν είναι σκόπιμο να την παραχωρήσουμε στους ψυχιάτρους», έλεγε ο Romano Guardini.
Η προσωπική  κατάδυση στα μυστήρια της ψυχής θεραπεύει και λυτρώνει, και η θεραπευτική δύναμη της κατάθλιψης θα δημιουργήσει το καινούργιο που κυοφορείται, και ελπίζουμε να είναι διαφορετικό και καλύτερο από το πολύχρωμο και νοσηρό που απέρχεται ξεθωριασμένο. Άλλωστε, το γκρίζο στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες επανεκτιμάται ως κάτι ιδιαίτερο και διαβαθμισμένο στη σύγχρονη φωτο-προσέγγιση.

Ζάκυνθος, 28-5-2013

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Η λειτουργία του Φωτός στη Ζωγραφική / To Iόνιο Φως

Της Κατερίνας Δεμέτη
Αρχαιολόγου-Διευθύντριας στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

[Τρίτη, 28  Μαΐου 2013- Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου
Ομιλία για τη 2η Συνάντηση Τέχνης και Δημιουργίας]



Οι εικαστικές αναζητήσεις των δημιουργών που κινούνται μέσα στον Ιόνιο χώρο, είναι βαθιά επηρεασμένες από τη Φύση μέσα στην οποία ζουν. Το έργο των εξωτερικών δυνάμεων (της φωτιάς, του νερού, των σεισμών…), που στα μάτια του ανθρώπου φαίνεται σαν ακυβέρνητο, τυφλό και τυχαίο, είναι στο βάθος αυστηρά υπολογισμένο απ’ τη Φύση, γεγονός που επηρεάζει καταλυτικά την αισθητική των έργων τέχνης, που φιλοτεχνούνται στο χώρο αυτό.

Η επίδραση του Ιονίου φωτός, απογυμνώνει τις υλικές φόρμες και αναδεικνύει την πνευματικότητα του τοπίου, η οποία γίνεται αντιληπτή μέσα στη  διαδρομή διαφορετικών εποχών, ρυθμών, και δημιουργών. Το έργο τέχνης είναι το απόσταγμα που η Ζάκυνθος ανασύρει μέσα από κάθε δημιουργό, το Σολωμό, τον Κάλβο, τον Κουτούζη, το Δοξαρά, το Βεζιρτζή και φέρει μέσα της μνήμες από ένα παρελθόν αγνό, που πάντα ενυπήρχε μέσα της.

Ειδικότερα η αισθητική της επτανησιακής τέχνης, καθορίστηκε από τις δυτικές επιδράσεις που δέχτηκε τα τελευταία τετρακόσια χρόνια (Αναγέννηση, Μπαρόκ, Νεοκλασικισμός), και που με απόλυτο σεβασμό στο μέτρο έδωσε τη δική της εκδοχή στο ζακυνθινό σκηνικό, όπως αυτό αναπτύχθηκε μέσα στο δομημένο και φυσικό ζακυνθινό τοπίο.

Χαρακτηριστικό της Αισθητικής αυτής, η πόλη της Ζακύνθου, που δεν εξαναγκάστηκε σε παραξενιές του εκλεκτικισμού, παρότι της επιβλήθηκαν μορφές δανεισμένες από ανατολικά και δυτικά! Έπλασε το δικό της μοναδικό μορφικό περιβάλλον, καθόρισε τους ψυχολογικούς χώρους και τους ιστορικούς μύθους της και έμεινε ζωντανή σαν ένας ιδιαίτερος ρυθμός, μια πνευματική οικογένεια, που μπορεί να ξεθεμελιώθηκε ανεπιστρεπτί το 1953, ζει όμως σαν μια άλλη Ατλαντίδα και φωτίζει πνευματικά το σήμερα.

Μέσα από παραδείγματα συγκεκριμένων έργων τέχνης θα τεκμηριωθεί η πνευματικότητα του Ιονίου Φωτός και πώς αυτό επηρέασε παλιούς και σύγχρονους δημιουργούς.


Δευτέρα 27 Μαΐου 2013

«Και ο Άη Γιώργης έψαχνε για ένα κλωνί σταφίδα»

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Δανείζομαι σαν τίτλο για το σημερινό κείμενό μου έναν πολύ αγαπημένο μου στίχο από το ποίημα «Δικαιοσύνη» της Λούλας Βάλβη – Μυλωνά για να κάνω αυτό που οφείλεται και να ξυπνήσω την ντροπή σε όλους μας, «μπρος στην δικαιοσύνη του», όπως η ίδια γράφει στο τέλος του δημιουργήματός της.

   Πρόκειται, όπως όλοι έχετε ήδη διαβάσει, για το περιεκτικό: «και ο Αη Γιώργης έψαχνε για ένα κλωνί σταφίδα», που μπορεί να γράφτηκε για ορισμένο σκοπό και ν’ αφορά συγκεκριμένα γεγονότα και σημαντικές καταστάσεις της ιστορίας μας, αλλά, σαν γνήσια και σημαντική ποίηση, μπορεί να έχει και άλλες ερμηνείες και μπορεί να προσαρμοστεί σε πολλές και ποικίλες καταστάσεις.

   Όπως και να είναι, όμως, έχει σαν σημείο αναφοράς την προσεισμική σκοντράδα (ενορία) του Αγίου Γεωργίου του Πετρούτσου, γειτονιά, τότε, της ποιήτριας και εκεί διαδραματίζεται. Τον δανειζόμαστε, λοιπόν, για να εξηγήσουμε πολλά στους πιο νέους και να δικαιώσουμε, μια και για «Δικαιοσύνη» μιλά η ποιήτρια, τους παλιότερους, αυτούς που πρόλαβαν έναν λαμπρό πολιτισμό και ποικιλότροπα και σε μια κυριολεκτικά στιγμή τον είδαν να χάνεται. Και αυτό επειδή την Κυριακή 19 Μαΐου, όταν αναβίωσε η Γκιόστρα του Αγίου Γεωργίου, με πρωτοβουλία της αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante”,  στην παλιά της γειτονιά, πολλοί με ρώτησαν γιατί είπα πως η εκκλησία αυτή, ένα αληθινό στολίδι της «Όξω Μερίας», δεν γκρεμίστηκε από τον σεισμό του Αυγούστου του 1953, δεν κάηκε από την φωτιά, που τον ακολούθησε, αλλά εξαφανίσθηκε από προσώπου γης από την ανθρώπινη αδιαφορία και αδηφαγία.

   Ο Άγιος Γεώργιος του Πετρούτσου, λοιπόν, δεν ήταν θύμα της διπλής θεομηνίας, που στιγμάτισε και δίχασε την ιστορία της Ζακύνθου, αλλά γκρεμίστηκε από άσχετους και απαίδευτους, για να μας στερήσει την καταγωγή μας και να μας αποκόψει από τις ρίζες μας.

   Σαν απόδειξη και επιβεβαίωση γι’ αυτό καταφεύγω, όπως πολλές φορές κάνω σε παρόμοιες περιπτώσεις, στο πολύτιμο βιβλίο του αξέχαστου και χαλκέντερου ιστοριοδίφη μας Ντίνου Κονόμου, «Εκκλησίες και Μοναστήρια στη Ζάκυνθο» και από αυτό, από την αναφορά του στην πολύπαθη ιερή στέγη της πάλαι ποτέ πόλης της Ζακύνθου, αντιγράφω: «Αν και πληγωμένη τον Αύγουστο του 1953 η εκκλησία είχε μείνει όρθια. Η θαυμάσια πρόσοψη, με το εντειχισμένο παλιό ανάγλυφο, ήταν απείραχτη από το σεισμό. Ακόμα και τα κεραμίδια της στέγης είχαν μείνει στη θέση τους! Θα μπορούσε λοιπόν η όμορφη και ιστορική εκκλησία να σωθεί και ν’ αναστηλωθεί ως αρχιτεκτονικό μνημείο της περασμένης Ζακύνθου. Μολοντούτο αγωνίστηκαν ολόκληρα συνεργεία επί εβδομάδες, ρίχνοντας άφθονο δυναμίτη, για να την γκρεμίσουν!».

   Να, γιατί από τις τόσες εκκλησίες, που είχε πριν την καταστροφή η πόλη και σήμερα είναι σπίτια και μαγαζιά στα οικόπεδά τους, μόνο στον Άγιο Γιώργη ακούνε απειλητικά ποδοβολητά οι νεότεροι κάτοικοι και μόνο εκεί αφουγκράζονται τον Τροπαιοφόρο να διεκδικεί τον χώρο του. Είναι η εκδίκηση για την εξαφάνιση και την ισοπέδωση ενός πολιτισμού και μιας ιστορίας, η υπενθύμιση για τα σφάλματα και τις αδικίες μας, η υπογράμμιση των ευθυνών μας.

   Η προσπετίβα (τέμπλο) του πολύαθλου, σαν τον Οικοδεσπότη του, αυτού ναού ευτυχώς σώθηκε και σήμερα στολίζει την μετασεισμική και συρρικνωμένη – άλλο έγκλημα και αυτό! – κεντρική εκκλησία της Ανάληψης, η οποία, παρά το τεράστιο προαύλιό της την εποχή της ακμής της, ασφυκτιά στις μέρες μας μέσα στην αναίδεια της απαίδευτης ευμάρειάς μας. Εκεί υπάρχει και μέρος της περίφημης σύνθεσης του μεγάλου ζωγράφου και σατιρικού ποιητή Νικολάου Κουτούζη με θέμα της το Πάθος του Χριστού. Αυτό που δεν χώρεσε στην μικρογραφία του σήμερα, στεγάζεται στο νέο μας Μουσείο. Έτσι το έργο της πάνω ζώνης του τέμπλου διασπάστηκε και μαζί του διχάστηκε και η ιστορία μας.

   Η καθέδρα με την ασημοντυμένη εικόνα του έφιππου Μεγαλομάρτυρα ξενοδοχείται στο ναό του τετραήμερου φίλου του Χριστού Λαζάρου. Εφαρμογή δηλαδή και εδώ του γνωστού, για το ζακυνθινό μέλος του τροπαρίου «διεμερίσαντο τα ιμάτιά μου…» της Μεγάλης Πέμπτης ή -αν το θέλετε πιο λαϊκά- «αλλού ο παπάς κι αλλού τα ράσα του». Την στιγμή μάλιστα που θριαμβολογούμε επειδή σώσαμε το «Ναυάγιο» του «Παναγιώτη»!

   Να, γιατί ο «ελευθερωτής των αιχμαλώτων» ψάχνει για «ένα κλωνί σταφίδα». Να, γιατί τριγυρίζει έφιππος τα βράδια στην σκιά του ναού του!

   Ευτυχώς, που την Κυριακή 19 Μαΐου, μέσα στο αναστάσιμο κλίμα των ημερών, ο παπά Πέτρος Μαρούδας, εφημέριος της ενορίας, έψαλε ξανά το απολυτίκιο του Αγίου και το παρηγορητικό «Χριστός Ανέστη» στην θέση εκείνη, όταν η Γκιόστρα τ’ Άι-Γιωργιού αναβίωσε και ξανάγινε το πανηγύρι του.

   Ευτυχώς, που ξανακούστηκαν τα ποδοβολητά των αλόγων στον τόπο που αιώνες ακούγονταν.

   Παρηγορούν ίσως τον καλπασμό της διαμαρτυρίας του Μεγαλομάρτυρα. Δείχνουν συνέχεια και υπευθυνότητα.


   Ας τα ξανακούσουμε και του χρόνου.


Το δεύτερο ψηφιακό e-book στη Ζάκυνθο κυκλοφορεί!!!

Της Κατερίνας Δεμέτη


Την περσινή χρονιά είχαμε διατυπώσει σε σχετικό δημοσίευμα ότι, όταν η οικονομική δυσχέρεια οδηγεί στην πρωτοπορία, οφείλουμε να το επισημαίνουμε, αναφορικά με την πρωτοβουλία του π. Παναγιώτη Καποδίστρια, δημιουργού και ψυχής του Κέντρου Λόγου Μπανάτου «ΑΛΗΘΩΣ»,  να συνθέσει το πρώτο ψηφιακό βιβλίο που κυκλοφόρησε στο νησί μας. 

Φέτος, που τα πράγματα στον οικονομικό τομέα ούτε έχουν καλυτερέψει, αλλά ούτε και διαφαίνεται  άμεσα να δούμε φως, και κοιτάμε το link του δεύτερου ψηφιακού βιβλίου, που είναι καρπός της δεύτερης ετήσιας δράσης του «ΑΛΗΘΩΣ» (http://www.nyxthimeron.com/2013/05/2-2012-13-on-line.html), πήραμε απόφαση να αλλάξουμε φακό εστίασης. 

Δεν θα μιλήσουμε λοιπόν για ένδεια οικονομικών πόρων, αφού το ψηφιακό προϊόν είναι πανεύκολο για όποιον θέλει να προχωρήσει στην εκτύπωσή του, αλλά θα μιλήσουμε για τα πλεονεκτήματα των 122 σελίδων του περιεχομένου του. 

Κατ’ αρχήν, κρίνοντας από τους 1000 και πλέον αναγνώστες του  πρώτου, θα μιλήσουμε για την άμεση πρόσβαση, από όπου υπάρχει σύνδεση με το διαδίκτυο, στην ποικίλη ύλη του, που προέρχεται από το χώρο της Θεολογίας, της Λαογραφίας, της Τέχνης, της Δημοσιογραφίας, της Λογοτεχνίας, της Οικολογίας, της Μουσικής-Μουσικολογίας, της Ιεραποστολής κ.λπ., και στην ευκολία της πρόσβασης σε αυτήν, χωρίς να χρειάζεται να φορτωνόμαστε με περιττό βάρος προκειμένου να την προσπελάσουμε. 

Κατά δεύτερον και αυτό είναι το σημαντικότερο, κατά τη γνώμη μας, είναι η μεταστροφή της δημιουργικής έκφρασης σε άλλο μονοπάτι, χωρίς μεσάζοντες, χωρίς χορηγούς, μόνο με την αγάπη και το πάθος για την προαγωγή πολιτισμού. 

Άλλωστε, το να ζούμε στην ψηφιακή εποχή δεν σημαίνει μόνο το ηλεκτρονικό φακέλωμα όλων των προσωπικών μας δεδομένων, σημαίνει ότι μπορούμε να υψώσουμε ψηφιακά τείχη, στην κάθε λογής παγκοσμιοποιημένη ισοπέδωση που μας προετοιμάζουν. 

Το φετινό e-book του π. Παναγιώτη, σε συνέχεια του περσινού πρώτου, είναι ένα είδος πολιορκητικού κριού, η απάντηση σε όλες τις αρνήσεις για οικονομική ενίσχυση πολιτιστικών φορέων, μουσείων, συλλόγων, που υπάρχουν και παράγουν πολιτισμό και που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. 

Γιατί ο πολιτισμός και η τέχνη δεν χρειάζονται αίθουσες δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, μπορούν σαν το κρυφό σχολειό να σπάσουν τα τείχη και μέσα από την ταπεινή εκκλησία της Παναγούλας του Μπανάτου να φτάσουν στα πέρατα του κόσμου. 

Απόδειξη το δεύτερο ψηφιακό e-book στη Ζάκυνθο που μόλις κυκλοφόρησε! Καλοτάξιδο!

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ e-αληθώς 

  1. ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ / Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας – Εκπαιδευτικός, Ποιητής, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου: Ορθόδοξος Μοναχισμός και Φυσικό Περιβάλλον(30.8.2012). Σελίδα 5.
  2. ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ / Διονύσης Φλεμοτόμος – Εκπαιδευτικός, Λογοτέχνης: «Ομιλίες»: Ένα θέατρο για δρόμους και πλατείες(29.9.2012). Σελίδα 14.
  3. α) ΤΕΧΝΗ / Κατερίνα Δεμέτη – Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων: Το Σαράντα στη ζακυνθινή Τέχνη. Σελίδα 24. β) ΜΟΥΣΙΚΗ – ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑ / Διονύσης Μπουκουβάλας – Συνθέτης, Εκπαιδευτικός: Ο Μουσουργός Αλέκος Ξένος, ως μουσικός της Εθνικής Αντίστασης. Σελίδα 51, (28.10.2012).
  4. ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ / Γιώργος Γεωργιάδης – Δημοσιογράφος, πολεμικός ανταποκριτής: Τριάντα χρόνια πολεμικές ανταποκρίσεις(24 Νοεμβρίου 2012). Σελίδα 53.
  5. ΘΕΟΛΟΓΙΑ: Μητροπολίτης Ζακύνθου Διονύσιος Δ΄: Χριστούγεννα και Βία (23.12.2012). Σελίδα 60.
  6. ΜΟΥΣΙΚΗ – ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑ / Νίκος Γράψας – Συνθέτης, Εκπαιδευτικός: Σιγανά και ταπεινά άσματα του Αιγαίου (20.1.2013). Σελίδα 64.
  7. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ/ Annamaria Rita Troia Kalofonos – Φιλόλογος: Ugo Foscolo, ο ακούσιος φιλόσοφος, (24.2.2013). Σελίδα 75. [Χαιρετισμός Πρέσβη της Ελλάδας στη Ρώμη κ. Μιχαήλ Καμπάνη (σελ. 70), Χαιρετισμός Καθηγητή κ. Γιώργου Κεντρωτή – Προέδρου του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου (σελ. 72) και Χαιρετισμός κ.Νίκου Λαλώτη – Προέδρου Πολιτιστικού Συλλόγου «Ούγος Φώσκολος» (σελ. 73)].
  8. ΙΕΡΑΠΟΣΤΟΛΗ / Επίσκοπος Μοζαμβίκης Ιωάννης: Ιεραποστολικά βήματα στη Μοζαμβίκη. Παρελθόν και μέλλον (13.4.2013). Σελίδα 84. [Προσφώνημα Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄ (σελ. 85)].
  9. ΘΕΟΛΟΓΙΑ /  Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου Παναγιώτης Καποδίστριας – Εκπαιδευτικός, Ποιητής, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ι. Μητροπόλεως Ζακύνθου: Προσβάσεις στο Μυστήριο των Αγίων Παθών (29.4.2013). Σελίδα 98.
  10. Φωτογραφικό Παράρτημα – στιγμιότυπα απ’ όλες τις Συνάξεις τού ΑΛΗΘΩΣ. Σελίδα 101.

Κυριακή 26 Μαΐου 2013

«ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ» ΤΟΥ ΚΟΛΛΕΓΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΑΞΙΔΙ ΓΕΜΑΤΟ «ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΕΙΣ»

Με την αίσθηση του αναγνώστη γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ


Ένα μπουκέτο πολύχρωμα λουλούδια πλαισιώνει το σήμα του Γυμνασίου του Κολλεγίου Αθηνών. Πολύχρωμες και οι πεταλούδες -το σύμβολο της μεταμόρφωσης- που πετούν και κάθονται επάνω τους, για να αντλήσουν τα στοιχεία εκείνα που θα τους επιτρέψουν από συρόμενα όντα της ανωριμότητας να μεταμορφώνονται και να πετούν όσο γίνεται πιο ψηλά στους αιθέρες της ελευθερίας, της γνώσης και της ομορφιάς. Και οι πασχαλίτσες εκεί, φύλακες άγγελοι ενάντια σε ό,τι καραδοκεί να μαράνει την δροσιά και την ομορφιά των λουλουδιών. Μέσα στο γαλάζιο του ονείρου η γνώση και η αέναη αναγέννηση. Στο κόκκινο της φλόγας της νεανικής καρδιάς τα μέσα για την κατάκτησή τους. Αυτή είναι η εικόνα που στολίζει το φετινό τεύχος, Τα Νέα Του Γυμνασίου, του Κολλεγίου Αθηνών.
Θαυμάσαμε μέσα από τις σελίδες του περιοδικού την εργατικότητα, τη μεθοδικότητα, τη γνώση, το φιλέρευνο πνεύμα, το ήθος και τη φαντασία των παιδιών, που, ένα μπουκέτο λουλούδια κι αυτά εργάστηκαν και μας απέδειξαν ότι τίποτα δε χάνεται σ’ αυτό τον τόπο όσο υπάρχουν δάσκαλοι και μαθητές που έχουν πλήρη επίγνωση της αξίας της γνώσης, διακατέχονται από τον πόθο της δημιουργίας και συνεχίζουν να ονειρεύονται ένα καλύτερο κόσμο για την πατρίδα τους και για ολόκληρη την ανθρωπότητα.
   Τον θρυλικό, διαχρονικό ήρωα των Ελλήνων, Οδυσσέα, αναζητούν τα παιδιά ταξιδεύοντας προς την Λευκάδα, στο πλαίσιο της σχολική τους εξόρμησης το 2013.
 Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Τα Νέα Του Γυμνασίου, μαθητής, Δημήτρης Μπαμίδης, στο πρόσωπο του οποίου θα συγχαρούμε από την αρχή όλους τους υπέροχους μαθητές-συνεργάτες αυτού του πολύτιμου τεύχους και πρωτίστως τους Καθηγητές τους, μας παρασύρει μαζί του στο ταξίδι καθώς μας περιγράφει τις ομορφιές της διαδρομής που ακολουθούν. Με ένα κείμενο λογοτεχνικών αξιώσεων όπου προβάλλεται η μαγεία του Ιουνίου Πελάγους και του νησιού της Λευκάδας, μπαίνουμε κι εμείς στο κλίμα της εκδρομής και της αναζήτησης καθώς μας δίδονται στοιχεία μυθολογικά, αρχαιολογικά και ιστορικά.
   Παρακολουθούμε τα παιδιά να κάνουν μια στάση στην Αρχαία Νικόπολη για να δηλώσουν τη στήριξή τους στις προσπάθειες ένταξης ενός σημαντικού αρχαιολογικού χώρου της Ελλάδας στα προστατευόμενα μνημεία της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Και πώς να έλειπε το ποιητικό καβαφικό βλέμμα αφού το ταξίδι των παιδιών γίνεται στην «Ιθάκη» Του, και είναι γεμάτο «περιπέτειες και γνώσεις»;
   Ο «Όμιλος Λογοτεχνίας και Γλωσσικής Έκφρασης» του σχολείου θα συλλέξει πλούσιο υλικό για τη ζωή και το έργο του  Αριστοτέλη Βαλαωρίτη [19ος] και του Άγγελου Σικελιανού [19ος-20ός]. Θα κάμει μια μικρή σύνοψη της προσφοράς τους στα γράμματα και στην πατρίδα τους για το περιοδικό και ολόκληρες τις εργασίες  θα αναρτήσει στο CMS∙
  Συγκλονιστικά τα άρθρα των μαθητών από τις συνεντεύξεις των συγγενικών τους προσώπων που έζησαν κατά την περίοδο της Ναζιστικής Κατοχής και τους κατέθεσαν τις μαρτυρίες τους. Άλλο, επίσης, συγκλονιστικό άρθρο είναι εκείνο της Σοφίας Βερυκίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εμπνευσμένο από τον στυγνό πυροβολισμό των Ταλιμπάν πάνω στο κορμάκι της μικρής μαθήτριας, Μαλάλα, επειδή διεκδικούσε το δικαίωμα να φοιτήσει σε σχολείο. Είναι τραγικό και ασύλληπτο, αντί τώρα να δίδει τον καλό αγώνα της μάθησης, η μικρή Μαλάλα αγωνίζεται για τη ζωή της.
 Θαυμάσια είναι η μελέτη, «Προμηθέας Δεσμώτης», του Αριστοκλή Λαγού. Ο  μαθητής, καθώς ανιχνεύει το μύθο, ανακαλύπτει την αλληγορία του και διαπιστώνει ότι από τον Καύκασο ως τη σημερινή… Παντοπία, ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στη βία της εξουσίας και ο πόθος του για την κατάκτηση της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας παραμένει ανεκπλήρωτος εις το διηνεκές χωρίς ποτέ αυτό να τον αποτρέπει από τις  προσπάθειές του για την κατάκτηση αυτών των αξιών!
   Εξαιρετικό το άρθρο για τον πρώτο υπολογιστή της ανθρωπότητας, το «Ναυάγιο των Αντικυθήρων», έκθεση, που πραγματοποιείται στο «Καμάρι» της Ελλάδας μας, το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών από τον Απρίλη του 2012 και συνεχίζεται ως σήμερα.
   Από την πλούσια ύλη του περιοδικού σταθήκαμε σε ορισμένα κείμενα αλλά πρέπει να επισημάνουμε ότι είναι όλα καλογραμμένα.
   Λεπτή αισθητική διέπει το περιοδικό από το εξώφυλλο [Καλλιόπη Παυλίδη] ώς το οπισθόφυλλο [Μορντώ Λέα], το οποίο διατρανώνει ότι οι άνθρωποι ενωμένοι, χωρίς διακρίσεις, πρέπει να προχωρήσουμε για το καλό ολόκληρης της ανθρωπότητας.

    Εμείς να εκφράσουμε τον θαυμασμό μας προς τους καθοδηγητές Δασκάλους για το εκπαιδευτικό τους έργο, που αναδεικνύεται μέσ’ από το υψηλό πνευματικό επίπεδο των μαθητών τους και να τους συγχαρούμε!

Παρασκευή 24 Μαΐου 2013

Μαχαιριές στα θρανία

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης

Αρκεί ν’ αφουγκραστεί κανείς την άρρυθμη, βαριά ανάσα  πάνω από τα θρανία των υποψηφίων, για να νιώσει το αβάσταχτο βάρος των πανελλαδικών εξετάσεων στο τέλος της εφηβείας. Είναι η ώρα που οι βαθιές φονικές μαχαιριές ματώνουν το σύστημα, τους εκτελεστές του και τα ίδια τα παιδιά της ζωής. Είναι θλιβερό γεγονός ότι και το σημερινό Λύκειο, όπως και τα προηγούμενα παραμένει ένα εξετασιοκεντρικό σχολείο, παρ’ όλες τις προσπάθειες που έγιναν για κάποιες αλλαγές με τις ερευνητικές εργασίες και τα διάφορα προγράμματα προστασίας περιβάλλοντος, υγείας και προαγωγής του πολιτισμού.
Η ελληνική κοινωνία, στο σύνολό της, έχει αναγάγει στο ύψιστο σημείο αξίας τη συμμετοχή και την επιτυχία των μαθητών της Γ΄ Λυκείου στις πανελλαδικές εξετάσεις. Οι  καθηγητές, υπό την πίεση του αναλυτικού προγράμματος και της εξεταστέας ύλης, δεν έχουν τη δυνατότητα να κινηθούν με χαλαρούς ρυθμούς, να πλησιάσουν το μαθητή, να σκύψουν στα προβλήματά του, ούτε και να παρεκκλίνουν στο ελάχιστο από τη μεθοδική διδασκαλία και μόνο της εξεταστέας ύλης . Η πίεση και το άγχος είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά που επικρατούν στην ψυχολογία κυρίως των καθηγητών και των μαθητών της Γ΄ Λυκείου, είναι αυτά ακριβώς  που δημιουργούν την καταξίωση ή την απαξίωση και το ενοχικό σύνδρομο στη σχολική κοινότητα.
            Μια παρόμοια κατάσταση βεβαίως επικρατεί και στο οικογενειακό περιβάλλον. Γονείς υπερπροστατευτικοί και αγχώδεις με μεγαλεπήβολα σχέδια για τα παιδιά τους πιέζουν με το λόγο, το βλέμμα, τη χειρονομία ή και την ειρωνεία για περισσότερη μελέτη που τις περισσότερες φορές είναι αναγκαστική, χωρίς τη χαρά της απόλαυσης και της δημιουργίας. Η σύγκριση εξάλλου με τις σχολικές επιδόσεις άλλων ατόμων του άμεσου ή και έμμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρα.  Είναι όλα αυτά που σύρουν τους εφήβους στις αμέτρητες ώρες των θρανίων και των φροντιστηρίων και δεν αφήνουν  τον ελάχιστο χρόνο και χώρο σ' αυτή την ηλικία που πρέπει να χαρεί , να δράσει, να αντιδράσει, να κλάψει , να σκεφτεί τις συνεχείς αλλαγές που συντελούνται.  
Αλλά και το κοινωνικό περιβάλλον κατατάσσει στον αξιολογικό πίνακα της ιεραρχίας τους υποψήφιους φοιτητές και τις οικογένειές τους, ανάλογα με την επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις (διαγωνισμό θα τον λέγαμε καλύτερα), παραμερίζοντας άλλα πιο ουσιώδη χαρακτηριστικά όπως: του ήθους ή των δεξιοτήτων και των επιδόσεων που μπορεί να έχει κάποιος σε άλλους μη αναγνωρισμένου κύρους τομείς της προσωπικότητας. Έτσι τα παιδιά που παρακολουθούν το ελληνικό Λύκειο και δεν αισθάνονται ότι αυτό αντιστοιχεί με τις ιδιαίτερες κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, ασφυκτιούν αφόρητα χωρίς διέξοδο, και αν είναι από τη φύση τους εσωστρεφή και δεν αποκαλύπτουν εύκολα αυτά που νιώθουν, κάποια στιγμή εκρήγνυνται με απρόβλεπτες συνέπειες .
Οι υποψήφιοι επίσης απoγοητεύονται και αγανακτούν με ιδιαίτερη ένταση, όταν τα θέματα στα οποία καλούνται να απαντήσουν πολύ απέχουν από το πνεύμα της διδασκαλίας και των απαιτήσεων του σχολικού βιβλίου και κινούνται σε Πανεπιστημιακό επίπεδο. Δυστυχώς η ευθύνη της εκάστοτε Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων είναι καθοριστική για το ποδοπάτημα της προσωπικότητας και της ψυχολογίας του μαθητή που, ενώ έχει προετοιμαστεί, αποτυχαίνει, γιατί απαιτούνται γνώσεις που είναι πάνω από τις δυνατότητες αυτής της ηλικίας.  Τρανταχτό παράδειγμα αυτό που συνέβη φέτος με τα μαθήματα:  «Φυσική»  και «Μαθηματικά και στοιχεία Στατιστικής».  Τέτοιες απαιτήσεις μειώνουν το κύρος και την αξιοπιστία του θεσμού (που είναι τώρα πλέον έρμαιο στα χέρια των πανεπιστημιακών) και υποβάλλουν τις οικογένειες σε πρόσθετους κόπους και θυσίες, αφού για να καλύψουν ένα τέτοιο εύρος γνώσεων είναι υποχρεωμένες να καταφύγουν στα ιδιωτικά φροντιστήρια. Έτσι η εκπαίδευση ολοένα και περισσότερο παύει να είναι δημόσιο αγαθό και γίνεται ιδιωτική υπόθεση του καθενός. Η σημερινή οικονομική κρίση δημιουργεί μεγαλύτερες ταξικές διαφορές και στο επίπεδο των σπουδών, αφού λίγοι θα μπορούν να ανταποκριθούν στο υπέρογκο κόστος.  Όλα αυτά αυξάνουν τα αισθήματα μειονεξίας των αδύναμων και προσθέτουν φονικές μαχαιριές στα σχολικά θρανία.
            Η στροφή επίσης των νέων προς τις ποικίλες εξαρτησιογόνες ουσίες είτε για λόγους μόδας και περιέργειας, είτε γιατί θέλουν να «φεύγουν» από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συμβάλλει  και αυτή σε τυχόν ακραίες συμπεριφορές, όταν μάλιστα υποστούν και  πρόσθετο ψυχολογικό βάρος, όπως οι εξετάσεις.
            Τα ακραία φαινόμενα επιθετικής συμπεριφοράς των μαθητών που εμφανίζονται κάθε χρόνο με απόπειρες αυτοκτονίας και ακόμα με τη σκληρότερη όλων συμπεριφορών, τη φετινή μητροκτονία, πρέπει να μας προβληματίσουν ακόμη περισσότερο. Εμείς οι εκπαιδευτικοί-γονείς, φαίνεται, ότι έχουμε πρόσθετες ευθύνες, γιατί παρασυρμένοι και πιεζόμενοι από τον κεντρικό στόχο που είναι η επιτυχία στις σχολικές επιδόσεις δεν καταφέρνουμε να κάνουμε την αυτοκριτική μας. Καταπιέζουμε περισσότερο απ’ όλους τα ίδια τα παιδιά μας, γιατί είμαστε οι άνθρωποι της δουλειάς και ξέρουμε από μέσα τα πράγματα, τους τρόπους, τους κόπους και τις θυσίες που απαιτούνται για μια θέση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Συνυπάρχουμε στο σχολείο και στο σπίτι τις περισσότερες ώρες του εικοσιτετραώρου και τους ασκούμε υπέρμετρη πίεση από ενδιαφέρον για το μέλλον τους, αφού δεν έχουμε περιουσίες και επιχειρήσεις να τους κληροδοτήσουμε. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι επιτυχόντες στις πανελλαδικές εξετάσεις προέρχονται από γονείς εκπαιδευτικούς. Αυτό όμως έχει κόστος και ρίσκο για ποικίλες μαχαιριές..  
Σε κάθε περίπτωση και με οποιοδήποτε αναλυτικό πρόγραμμα ή τύπο σχολείου και εξετάσεων οι έφηβοι θέλουν συναισθηματική στήριξη και προσπάθεια ώστε να τα βρίσκουν με το εαυτό τους και να γεφυρώνουν τις διαφορές τους με τον κόσμο των  μεγάλων οι οποίοι πολλές φορές κτίζουν τα δικά τους όνειρα στις πλάτες των παιδιών τους. Η συμβολή των ειδικών επιστημόνων θα πρέπει να πάψει να είναι ταμπού στην ελληνική κοινωνία και θα πρέπει να προσκαλούνται ως αρωγοί στις όποιες δύσκολες στιγμές του καθενός μας.  
Το νέο σχολείο που σχεδιάζεται σήμερα  θέλει μεγαλύτερη εντατικοποίηση, δίχως να αφήνει τους φεγγίτες ανοικτούς όπου το συναίσθημα και η παιδαγωγία θα διαμορφώνουν ισορροπημένους ανθρώπους. Δυστυχώς οι τεχνοκράτες που  κυβερνούν τον παγκόσμιο καπιταλισμό μετέτρεψαν την παιδεία σε μηχανή και τη λαδώνουν   με τα λιπαντικά του μίσους απέναντι σε κάθε ανθρώπινη αξία και χαρακτηριστικό και μας μεταλλάσσουν όλους σε γρανάζια της μηχανής τους. Θα το δεχτούμε αδιαμαρτύρητα ντυμένοι στο χαρτί της επιστράτευσης ή θα συμμαχήσουμε με τις αδύναμες κοινωνικές ομάδες για να γίνουμε πιο δυνατοί απέναντι στη σκληρότητα της εποχής μας;


Ζάκυνθος, 24-5-2013

Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Μια αναβίωση και τρεις διαπιστώσεις

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Η Γκιόστρα τ’ Άι-Γιωργιού του 2013 έχει περάσει πια στην ιστορία. Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία την περασμένη Κυριακή κι αγκαλιάστηκε, κυριολεκτικά απ’ όλους σχεδόν τους Ζακυνθινούς, οι οποίοι γέμισαν την οδό Κάλβου, που πραγματοποιήθηκε και με τη συμμετοχή τους απέδειξαν πως μπορούν να συνεχίσουν την ιστορία τους, την ιδιαιτερότητά τους και τον πολιτισμό τους, όταν βέβαια οι εκδηλώσεις που τον προωθούν είναι βασισμένες σε σωστή έρευνα και ουσιαστική βάση.
   Δεν θέλω να περιγράψω τα όσα έγιναν εκείνην την μαγιάτικη Κυριακή. Θα περιοριστώ μόνο σε τρία βασικά σημεία των εκδηλώσεων, τα οποία ήταν και οι εκπλήξεις για όλους μας.
   Το πρώτο ήταν αυτό που συνέβη στην Κυρία των Αγγέλων το πρωί, στην λειτουργία, όπου μ’ αυτήν ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις. Ο κόσμος που προσήλθε ήταν βέβαια κάτι το αναμενόμενο και για να επισκεφθεί την ιστορική αυτή ιερή στέγη του νησιού μας, το σπάραγμα της προσεισμικής μας προόδου, αλλά και ν’ ακούσει τον μοναδικό π. Παναγιώτη Σπουργίτη, ο οποίος γνωρίζει καλά να κρατά Θερμοπύλες και να συνεχίζει την ντόπια, θρησκευτική μας παράδοση, καθώς και την χορωδία του Μητροπολιτικού μας ναού. Αυτό το οποίο στάθηκε η έκπληξη ήταν η ευλάβεια, η κατάνυξη και η τάξη, που επικράτησε. Εγώ προσωπικά πρώτη φορά την συνάντησα και θέλω να πιστεύω πως είναι η έκφραση της καλής πλευράς της σημερινής μας καθημερινότητας, που ευτυχώς υπάρχει ακόμα στο αίμα μας. Αληθινά μου θύμισε την τάξη των ευρωπαϊκών εκκλησιών, που έχω επισκεφθεί και χαίρομαι που το έζησα και εύχομαι να το βιώνω συνεχώς.
  Το δεύτερο σημείο που θέλω να σταθώ είναι η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου, η οποία ξεπέρασε και τις καλύτερες προσδοκίες εμάς των διοργανωτών. Η οδός της νότιας πλευράς της πόλης μας, η οποία φέρει το όνομα του μεγάλου ποιητή των «Ωδών», ήταν κυριολεκτικά ανθρωποθάλασσα και η όλη της εικόνα θύμιζε μεγάλη γιορτή, όπου ο κόσμος είχε ξεχάσει τα προβλήματα της καθημερινότητας και χαίρονταν την γνήσια και την όχι πολυέξοδη διασκέδαση και την ζεστή ανθρώπινη επαφή.
   Ταμπουρλονιάκαρο, παστέλια, φ(ρ)ιτούρες, ψητά, μερτίες και ό,τι άλλο απαιτεί το γνήσιο και πατροπαράδοτη πανηγύρι, υπήρχαν εκεί που κάποτε βρισκόταν η σκοντράδα του Αι – Γιώργη, που η οικογένεια του Πετρούτσου, της οποίας ήταν φαμιλιακή, την παρέδωσε σε αδελφάτο, για να διατηρηθεί και να επιβιώσει.
   Όλοι εύχονταν, σαν συναντιόντουσαν, «χρόνια πολλά» και στο τέλος αποχαιρετιζόντουσαν μ’ ένα «και του χρόνου», δείχνοντας έτσι την επιθυμία τους να γίνει αυτό που πρωτόγινε φέτος θεσμός και να συνεχιστεί, δίνοντας ζωντάνια στην περιφέρεια και σε γειτονιές που νοιώθουν εγκαταλελειμμένες κι αναζητούν κι αυτές την ύπαρξή τους.
   Με τον τρόπο τους όλοι αυτοί δικαίωσαν την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της διοργανώτριας Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante”, η οποία σωστά αποφάσισε από φέτος οι εκδηλώσεις της δεύτερης αυτής και σε λαϊκή μορφή αναμέτρησης των ιππέων, να μην γίνεται στο κέντρο, όπως όλα τα άλλα, αλλά στον φυσικό της χώρο κι εκεί ακριβώς, που μέχρι την θεομηνία του 1953 διεξαγόταν από τους προγόνους μας. 
   Το τρίτο και τελευταίο σημείο που θέλω να σταθώ είναι η ενεργοποίηση της γειτονιάς και η αναζωπύρωση της μνήμης. Όλοι οι περίοικοι συμμετείχαν και συνέβαλαν, με τον δημιουργικό τους τρόπο, στην αναβίωση των αγώνων και του πανηγυριού, δείχνοντας αληθινά τον καλύτερό τους εαυτό. Μια νεκρή συνοικία πήρε ζωή και χρώμα και το μουντό έγινε γιορτή και φως.
   Αν κάποιος ξένος ερχόταν εκείνη τη στιγμή και περνούσε από την «Κάλβου», θα νόμιζε πως η εκκλησία του Πετρούτσου υπήρχε ακόμα και πως αυτή πανηγύριζε.  Μα, για να πούμε την αλήθεια, υπήρχε στην μνήμη των παλιότερων.
   Κάποιος, εκεί προς το τέλος, με πλησίασε και μου είπε: «Δεν είναι αυτό τα οποία διοργανώσατε μόνο, που μας έδωσε χαρά, εμάς των γεροντότερων, αλλά μεγαλύτερη αξία έχουν οι μνήμες, που μας αναστήσατε. Θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια και ξανάζησα αυτό που τότε ζούσα».
   Αυτή ήταν για μένα και η πιο καλή κριτική της εκδήλωσης και η αδιάψευστη δικαίωσή της.
   Μακάρι τα πέταλα των αλόγων να συνεχιστεί ν’ ακούγονται κάθε χρόνο στην αδικημένη αυτή μεριά της πόλης μας, με την μακραίωνη ιστορία και την πλούσια παράδοσή της.
   Ο πολιτισμός μας, ο δικός μας πολιτισμός, θα μας σώσει. Έτσι θα ξεπεράσουμε κάθε κρίση.
   Και του χρόνου!

Oμιλία για την Ημέρα των Μουσείων

Της Κατερίνας  Δεμέτη
Αρχαιολόγου-Διευθύντριας του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

(18 Μαΐου 2013 - Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου)

Ο επετειακός χαρακτήρας της ημέρας, θα απαιτούσε, Κυρίες και Κύριοι, σε μια φυσιολογική για τα κοινωνικά δεδομένα εποχή, μια σύντομη ιστορική αναδρομή στη σημασία του Μουσείου στη σύγχρονη κοινωνία. Και τότε θα σας ανέπτυσσα το πώς και το γιατί ιδρύθηκαν τα πρώτα Μουσεία, ποιος ο ρόλος των Μουσείων σήμερα, και τι σημαίνει ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων.

Θα στεκόμουνα μ’ άλλα λόγια στη φιλολογική προσέγγιση του θέματος, με την επισήμανση ότι η έννοια του Μουσείου εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 16ο αι., με το τέλος του Μεσαίωνα και την αρχή της Αναγέννησης, βασίστηκε ως προς το περιεχόμενο στις ιδιωτικές συλλογές πριγκιπικών οικογενειών, που αποτέλεσαν τη βάση των σημερινών μεγάλων μουσείων, και ότι στα τέλη του 18ου αι. εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, το Μουσείο ως κτιριακός τύπος.

Θα σας έλεγα επίσης ότι τα πρώτα κτίρια μουσείων στέγασαν ως επί το πλείστον τις ιδιωτικές συλλογές των ευγενών ή του κλήρου, με τις ρωμαϊκές και τις αρχαιοελληνικές συλλογές, σαν αποτέλεσμα  της αρχαιοφιλίας που γεννήθηκε γύρω  στα μέσα του 18ου αι., και θα έκλεινα διαβάζοντάς σας τον ορισμό του Μουσείου, όπως προκύπτει  από το άρθρο 3 του Καταστατικού του Διεθνούς  Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), σύμφωνα με τον οποίο: «Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξής της. Είναι ανοικτό στο Κοινό, για να δει και να καταλάβει την ιστορία του, με τη βοήθεια των αντικειμένων (υλικός πολιτισμός) που δημιούργησαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί του. Κάνει έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, τα συλλέγει, τα διαφυλάττει, τα συντηρεί, τα κοινοποιεί και ιδίως τα εκθέτει για μελέτη, παιδεία και ψυχαγωγία».

Θα τελείωνα δε με τη φράση ότι ο σημερινός εορτασμός αποτελεί μια υπενθύμιση τόσο στους υπευθύνους των Μουσείων, του ρόλου τους, όσο και ένα κάλεσμα σε κάθε πολίτη της τοπικής κοινωνίας να επισκεφτεί, με ελεύθερη είσοδο τα μουσεία της περιοχής του.

Όλα αυτά βέβαια υπό κανονικές συνθήκες, όπως προείπα, γιατί, Κυρίες και Κύριοι, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά.

Με ανοιχτό το θέμα της αναστολής της λειτουργίας του Μουσείου Σολωμού, καθώς συνεχίζεται η μη καταβολή από τριετίας της ετήσιας χρηματοδότησης από το Υπουργείο Πολιτισμού, με ανοιχτό επίσης το θέμα της εύρυθμης  λειτουργίας του Μουσείου Ζακύνθου και του Κάστρου,  με υπαρκτό δυστυχώς το κλείσιμο του Αρχοντικού -Μουσείου της Οικογένειας Ρώμα, καθώς επίσης και με την αποκλειστική στήριξη σε εθελοντές, της λειτουργίας του μοναδικού δημοτικού μουσείου για τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, πώς μπορούμε να μιλάμε σαν τοπική κοινωνία για Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, όταν είναι σαφές ότι σήμερα τα Μουσεία διώκονται;

 Η αποψινή εκδήλωση, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ευγενική χορηγία της Περιφερειακής Ενότητας Ζακύνθου. Η ιδέα για πραγματοποίησή της, με αφορμή την 18η Μαΐου - Παγκόσμια Ημέρα των Μουσείων και τιμώμενο τον ποιητή Στέφανο Μαρτζώκη, που ενεργοποιεί τα μάτια της ψυχής, μέσα από την φιλολογική προσέγγιση της κ. Αθηνάς Βλαχιώτη και του κ. Διονύση Σέρρα, και τα φυσικά μας μάτια, μέσα από τη θέαση του έργου του κ. Μαθιού Γιαμαλάκη- Μαρτζώκη, δεν έγινε για λόγους επετειακούς.

Άλλωστε ένας Ποιητής δεν έχει ανάγκη από αναγνώριση.



Η αποψινή εκδήλωση έγινε κυρίως για να διατυπωθεί η θέση ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες, γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Για το δεύτερο φτάνει να επιστήσω την προσοχή σας στο έργο του δισέγγονου σκηνοθέτη και εικαστικού Μαθιού Γιαμαλάκη-Μαρτζώκη, ο οποίος μεταφέρει σήμερα, μέσα στο DNA του θα έλεγε κανείς, τις ποιητικές ευαισθησίες του προγόνου του ποιητή Στέφανου Μαρτζώκη. 

Όσο για το πρώτο,  δηλαδή για το ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες ανάμεσα σε χώρες, σάς έχω ετοιμάσει μια μικρή έκπληξη που προέκυψε την τελευταία στιγμή. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τη συγκίνηση από την επίσκεψη του Ελληνικού Σχολείου της Μόσχας στο Μουσείο Σολωμού, την περασμένη Τετάρτη. Τα παιδιά, υπό τη διεύθυνση της υπεύθυνης του σχολείου κ. Ναταλίας Νικολάου, θα λαμπρύνουν τη αποψινή εκδήλωση με την παρουσία τους.


Τρίτη 21 Μαΐου 2013

ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΠΙ ΤΗι 1700ΕΤΗΡΙΔΙ ΑΠΟ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΜΕΔΙΟΛΑΝΩΝ



+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΤΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΘΕΟΥ

Ἀριθμ. Πρωτ. 441

"Εὐλογητός ὁ Θεός ἡμῶν, ὁ οὕτως εὐδοκήσας" καί οἰκονομῶν τά πάντα τοῖς πᾶσι καί ὁδηγήσας εἰς τήν "Ἀναστάσεως ἡμέραν ταύτην" καθ' ἥν "τά πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καί γῆ".

Συμπληροῦνται κατά τό τρέχον ἔτος χίλια ἑπτακόσια ἔτη ἀπό τῆς ἐκδόσεως τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων περί τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς πίστεως καί ἐπικοινωνοῦντες πρός τήν ἐν παντί τόπῳ καί χρόνῳ  ἐ κ κ λ η σ ί α ν  ἀπευθύνομεν ἀπό τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καί Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου μ ή ν υ μ α ἐλπίδος, ἀγάπης, εἰρήνης καί αἰσιοδοξίας, καθ' ὅτι ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει ὡς συνεχής θεοφάνεια. "Ὁ ἑωρακώς τόν Υἱόν ἑώρακε τόν Πατέρα" (πρβλ. Ἰωάν. δ΄ 9) καί ὁ ἑωρακώς τόν Θ ε σ μ ό ν τῆς Ἐκκλησίας ἑώρακε τόν ἀοράτως μεθ᾿ ἡμῶν ὄντα Θεάνθρωπον Κύριον καί τό Ἅγιον Πνεῦμα. 

Τοιοῦτος θεσμός ἐν ἐλευθερίᾳ ἐστίν ἡ Ἐκκλησία∙ "τοιοῦτος ὁ Χριστιανισμόςἐν δουλείᾳ ἐλευθερίαν χαριζόμενος". (πρβλ. Ἱ. Χρυσοστόμου, Ὁμιλία ΙΘ΄ εἰς Α´ Κορινθίους, 193).

Διά τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων οἱ  δ ι ω γ μ ο ί  κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς θρησκείας κατά  τ ύ π ο ν  νομικόν ἐπαύθησαν καί ἐθεσμοθετήθη διά πρώτην φοράν δι᾿ ἀνθρωπίνου περιβλήματος ἡ ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως εἰς τόν κόσμον. Ὅμως, ἡ ἐλευθερία ᾗ ὁ Χριστός ἡμᾶς ἠλευθέρωσε (πρβλ. Γαλ. ε΄ 1) δέν εἶναι  τ ύ π ο ς  καί  γ ρ ά μ μ α. Εἶναι ἡ πραγματική ἐλευθερία, τήν ὁποίαν ἐπιζητοῦμεν πάντοτε, ὥστε νά γίνωνται τά πάντα "καινά". Ἄλλωστε, μήπως δέν προσδοκῶμεν καινόν οὐρανόν καί καινήν γῆν;

Μέχρι τῆς ἐποχῆς τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνουἡ ἱστορία τοῦ κόσμου, τοῦ πρό Χριστοῦ "παλαιοῦ Ἰσραήλ", ἀλλά καί μετά τήν θεανθρωπίνην ἔνσαρκον παρουσίαν τοῦ "καινοῦ Ἰσραήλ", καί ἡ ἐλευθέρα ἔκφρασις τῆς συνειδητῆς πίστεως τοῦ ἀνθρώπου ἦτο πλήρης διώξεων καί διωγμῶν μέχρι μαρτυρίου αἵματος ὑπέρ τῆς ἀληθείας.  

Εἰς τήν ἱστορίαν καταγράφονται καί δ ι ω γ μ ο ί  κατά προσώπων, τά ὁποία εἶχον διαφορετικήν ἀντίληψιν καί πίστιν περί τῆς Θεότητος ἀπό αὐτῆς τήν ὁποίαν εἶχεν ὁ ἄρχων ἤ ἡ κοινωνία τῆς ὁποίας ἀπετέλουν μέλη.

Ἡ Παλαιά Διαθήκη ἀναφέρεται εἰς τόν θεωρούμενον κοσμοκράτορα τότε βασιλέα Ναβουχοδονόσορα· εἰς τήν κατασκευήν μεγάλης εἰκόνος τοῦ προσώπου του· καί εἰς τήν  ἀ π α ί τ η σ ι ν  αὐτοῦ παρά πάντων τῶν ὑπηκόων του ὅπως προσκυνοῦν αὐτήν δι᾿ ἐδαφιαίας ὑποκλίσεως.

"Οἱ τρεῖς εὐαγεῖς Παῖδες" ἐρρίφθησαν εἰς τήν κάμινον τοῦ πυρός, διότι ἠρνήθησαν νά προσκυνήσουν τό  ε ἴ δ ω λ ο ν  τοῦ Ναβουχοδονόσορος. Ἠρνήθησαν ἐν τῇ πράξει νά ἀποδώσουν εἰς κοσμικόν βασιλέα τήν ἀξίαν τῆς ἰσοθεΐας, τήν ὁποίαν ἀπέδιδεν αὐτός οὗτος εἰς τόν ἑαυτόν του. Ἐδιώχθησαν καί ἔσχον μαρτυρικόν τέλος διά τόν αὐτόν λόγον καί ἡ Ἁγία Σολωμονή καί οἱ ἑπτά μακαββαῖοι παῖδες σύν τῷ διδασκάλῳ αὐτῶν Ἐλεαζάρῳ.  Τήν  α ὐ θ ε ν τ ί α ν  τοῦ Ναβουχοδονόσορος διέψευσε πανηγυρικῶς ἡ  κ ά μ ι ν ο ς  τοῦ πυρός, ἡ ὁποία, προτυποῦσα τό Μυστήριον τῆς Ὑπεραγίας ἡμῶν Θεοτόκου, ἐδρόσισε καί ἐφύλαξεν ἀσινεῖς τούς Τρεῖς Παῖδας, ὡς τό Πῦρ τῆς Θεότητος τήν Παρθένον Θεοτόκον.

Οἱ ἀρνηθέντες νά προσκυνήσουν τόν ἐξ ἀλόγου  ὑ π ε ρ η φ α ν ε ί α ς  ἰδιοποιηθέντα τήν ἰδιότητα τοῦ Θεοῦ  ἄ ν θ ρ ω π ο ν  αἰχμάλωτοι Παῖδες ἐν τῇ καμίνῳ λέγοντες μεγάλῃ τῇ φωνῇ, "πάντα τά ἔργα ὑμνεῖτε τόν Κύριον", προεικόνισαν τήν  ἐ λ ε υ θ ε ρ ί α ν  τήν ὁποίαν ἔφερεν ὁ Κύριος, "γενόμενος ὑπό νόμον ἵνα τούς ὑπό νόμον κερδήσῃ" (πρβλ. Α΄ Κορ.  θ΄ 20).

Εἰς τάς ἀρχαίας Ἀθήνας, ὁ φιλόσοφος Σωκράτης κατεδικάσθη εἰς θάνατον μέ τήν αἰτιολογίαν ὅτι δέν ἀπεδέχετο τούς θεούς τούς ὁποίους ἡ πόλις ἐλάτρευεν. Ὁμοίως ἀτομικαί διώξεις κατά τῶν ὑποστηριζόντων διαφορετικάς δοξασίας ἀναφέρονται πολλαί ὑπό τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων συγγραφέων ὅπως ἐπί παραδείγματι ἡ δίωξις τοῦ Ἀναξαγόρου τοῦ Κλαζομενίου ἐπειδή ὑπεστήριζεν ὅτι ὁ ἥλιος εἶναι πυρακτωμένη πέτρα ἤ ἡ δίωξις τοῦ Διαγόρου τοῦ Μηλίου ἐπειδή ἐκατηγόρει τά ἀρχαῖα εἰδωλολατρικά μυστήρια καί ἀπέτρεπε τούς πολίτας νά συμμετέχουν εἰς αὐτά.

Ὁπωσδήποτε οἱ διωγμοί, πραγματικοί καί ἰδεολογικοί, ἀνά τούς αἰῶνας, καίτοι ὡδήγησαν πολλάκις καί ὁδηγοῦν εἰς τό ἐν μαρτυρίᾳ  μ α ρ τ ύ ρ ι ο ν, οὐδέποτε κατέλυσαν τήν μεταξύ τῶν ἀνθρώπων θρησκευτικήν  ἀ ν ε κ τ ι κ ό τ η τ α, ἡ ὁποία διεκηρύχθη ἐπισήμως διά τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων.

Οἱ ρωμαῖοι αὐτοκράτορες κατείχοντο ὑπό ἀπολυταρχικοῦ πνεύματος καί κατέστησαν ἑαυτούς ἀρχηγούς καί τῆς θρησκείας. Μάλιστα δέ ἔφθασαν μέχρι τοῦ σημείου νά ἀπαιτοῦν τήν ἀναγνώρισιν εἰς αὐτούς θεϊκῆς ἰδιότητος καί ἀντιστοίχου τιμῆς.

Ἡ ὑπό τῶν Χριστιανῶν ἀπόρριψις τῶν ὡς ἄνω ἀπαιτήσεων τοῦ αὐτοκράτορος προεκάλει τήν ὀργήν αὐτοῦ, ἕνεκα κυρίως τῆς ἀμφισβητήσεως τῆς αὐθεντίας αὐτοῦ. Ἀποτέλεσμα τῆς τοιαύτης ἀνθρωποκεντρικῆς θεωρήσεως οἱ γνωστοί ἀνηλεεῖς διωγμοί, οἱ ὁποῖοι προεκάλεσαν ἑκατόμβας μαρτύρων, οἵτινες "ἔπλυναν τάς στολάς αὐτῶν καί ἐλεύκαναν αὐτάς ἐν τῷ αἵματι τοῦ Ἀρνίου" (Ἀποκ. ᾿Ιωάν. ζ΄,14). 

Συμπερασματικῶς, οἱ διωγμοί κατά τῆς θρησκείας κατέληξαν εἰς τό ἀπόφθεγμα τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου: "Τόν δέ Θεῷ πολεμοῦντα οὐκ ἔνι ποτέ εἰς χρηστόν καταστρέψαι τέλος· ἀλλ᾿ ὁ τοιοῦτος ἐν ἀρχῇ μέν τῆς τόλμης οὐδέν ἴσως πείσεται δεινόν [...] ἄν δέ ἐπιμένῃ τῇ παροινίᾳ [...] μηδέποτε τῆς πρός τόν Θεόν ἅπτεσθαι μάχης, ὡς οὐκ ἐνόν τήν ἀήττητον ἐκείνην χεῖρα διαφυγεῖν" (Εἰς τούς πολεμοῦντας τόν μοναχικόν βίον  Α´ , P.G. 47,319).

Οἱ Αὐτοκράτορες Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας, τῆς Ἀνατολῆς, καί Λικίνιος, τῆς Δύσεως, παρεδέχθησαν μετά τρεῖς αἰῶνας σκληροτάτων διωγμῶν κατά τῶν χριστιανῶν, ὅτι ἡ θρησκευτική μισαλλοδοξία καί οἱ συνεχεῖς διωγμοί κατ᾿ αὐτῶν εἰς οὐδέν ὠφέλησαν τήν Αὐτοκρατορίαν. Ἀπεφασίσθη δέ ὑπ᾿ αὐτῶν ὅπως ἐπιτραπῇ εἰς τούς χριστιανούς ἡ ἐλευθέρα ἄσκησις τῆς πίστεως καί τῆς ὑπ' αὐτῶν λατρείας τοῦ Θεοῦ. Τήν βούλησιν τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, "λογισαμένου τό ἔντεχνον τοῦ διαβολικοῦ πολέμου" ἀπεικονίζει τό περιεχόμενον τοῦ πάντοτε  σ υ γ χ ρ ό ν ο υ  τούτου Διατάγματος τῶν  Μεδιολάνων τοῦ ἔτους  313 μ.Χ., τό ὁποῖον ἀπετέλεσε τήν  β ά σ ι ν  τῆς μετά πολλούς αἰῶνας ἀναγνωρισθείσης παγκοσμίως ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως. 

Τό Διάταγμα τῶν Μεδιολάνων περιλαμβάνει προκεχωρημένας θέσεις διά τήν θρησκευτικήν ἐλευθερίαν, ἐκπεφρασμένας εἰς δεκατρεῖς ἑνότητας. Θεσπίζονται  ἀ ρ χ α ί  παράδοξοι διά τήν περίοδον ἐκείνην τοῦ  Δ´  αἰῶνος, αἱ ὁποῖαι παραμένουν πάντοτε ἀρχαί καί ὁδοδεῖκται, ἔστω καί ἐάν προβάλληται ὁ ἰσχυρισμός ὅτι ἐφαρμόζονται αὗται πλήρως καί ἐν τῷ κειμένῳ "ἐν τῷ πονηρῷ" κόσμῳ τούτῳ τῆς "ἀδικίας" καί τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ "σκότους", ἀντί τῆς Δικαιοσύνης καί τοῦ Φωτός.

Ὁμολογοῦνται καί διακηρύσσονται: ὁ σεβασμός εἰς τήν σκέψιν καί εἰς τήν βούλησιν ἑκάστου νά ἐπιμελῆται τῶν θείων πραγμάτων ὡς αὐτός βούλεται· ἡ εὐλάβεια καί τό σέβας πρός τό θεῖον καί ἡ ἀπόδοσις εἰς τούς Χριστιανούς καί εἰς πάντας τῆς ἐλευθερίας τῆς ἐπιλογῆς θρησκείας, ἄνευ ἐνοχλήσεώς τινος· ἡ παράδοσις πάραυτα ἄνευ χρονοτριβῆς τινος εἰς τό σῶμα τῶν χριστιανῶν, τήν Ἐκκλησίαν καί τήν Σύνοδον, τῶν κατασχεθέντων καί ἀφαιρεθέντων τόπων λατρείας αὐτῶν καί λοιπά· ταῦτα δέ πάντα, ὥστε "ἡ θεία μέριμνα, ἡ ὁποία μᾶς περιβάλλει, τῆς ὁποίας πεῖραν ἐλάβομεν ἤδη εἰς πολλάς περιστάσεις, νά μείνῃ εἰς ἡμᾶς ἀσφαλής διά παντός".

Διά τοῦ Διατάγματος τούτου καί διά τῶν ἀκολουθησασῶν μεταρρυθμίσεων τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον ἡ ἔννοια τῶν  ἀ ν θ ρ ω π ί ν ω ν  δ ι κ α ι ω μ ά τ ω ν. Καθιερώθησαν διά πρώτην φοράν αἱ ἀνωτέρω περιγραφόμεναι ἀξίαι, ὁ σεβασμός τῆς ἀνεξιθρησκείας, ἡ ἐλευθερία τῆς ἐκφράσεως τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως - ἀξίαι τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς- καί πάντα ὅσα ἀπετέλεσαν τήν βάσιν τῆς σήμερον ἰσχυούσης σχετικῆς νομοθεσίας καί τῶν περιλαμβανομένων ἐν αὐτῇ διατάξεων εἰς τάς κατά καιρούς διακηρύξεις διεθνῶν ὀργανισμῶν καί κρατικῶν ὁλοτήτων.

Ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος, οὐκ ἐξ ἀνθρώπων λαβών τήν κλῆσιν, περιεπτύχθη πάντας, λαόν καί Ἐκκλησίαν, πιστούς καί ἀπίστους, καί ἐγένετο διάκονος τοῦ ἔργου τῆς εὐημερίας ἐν γαλήνῃ καί τῆς σωτηρίας τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀπό τῆς ἐποχῆς του καί ἑξῆς ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ μεταμορφώνει τούς θεσμούς, τήν ζωήν καί ἀναγεννᾷ τόν κόσμον, ὅπως ἀκριβῶς ἡ Βάτος ἡ καιομένη καί μή φλεγομένη τοῦ Σινᾶ, ἡ Μήτρα "ἡ τόν ἀχώρητον χωρήσασα", τήν Ζωήν,  "ἵνα ζωήν ἔχωμεν" (πρβλ. Ἰωάν. ι΄ 10).

Παρατηροῦντες μετά προσοχῆς τήν ἔκτοτε ἱστορίαν τοῦ κόσμου, ἰδίᾳ σήμερον, μετά 1700 ἔτη ἀπό τῆς θεσπίσεως διά τοῦ Διατάγματος τούτου τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνουδιαπιστοῦμεν μετά λύπης, ὅτι ἀτυχῶς αἱ θεσπιζόμεναι ὑπ᾿ αὐτοῦ διατάξεις ὑπέρ τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας πολλάκις κατά τό παρελθόν παρεβιάσθησαν, οὐχί μόνον εἰς βάρος τῶν Χριστιανῶν, ἀλλά ἐνίοτε καί ὑπό τῶν Χριστιανῶν κατ᾿ ἀλλήλων καί κατά τῶν ὀπαδῶν ἄλλων θρησκειῶν

Δυστυχῶς, ὅταν οἱ Χριστιανοί κατέστησαν πλειονοψηφία εἰς τήν κοινωνίαν, ὑπῆρξαν περιπτώσεις τινές ὑπερζηλωτικῆς τάσεως μεταξύ αὐτῶν. Ἐκ τῶν πλέον ἀξιοκατακρίτων συμπεριφορῶν τῆς μισαλλοδοξίας χριστιανῶν κατ᾿ ἀλλήλων  ὑπῆρξε τό μεταξύ αὐτῶν σχίσμα καί ἡ διαίρεσις τῆς Μιᾶς Ἐκκλησίας, λησμονησασῶν τῶν ἐπακολουθησασῶν γενεῶν ὅτι "οὐ μεμέρισται ὁ Χριστός" (πρβλ. Α΄ Κορ. α΄ 13) καί ὅτι οἱ ἄνθρωποι εἴμεθα "γῆ καί σποδός" (Σοφ. Σιράχ. ι΄, 9) καί ἠγνοήσαμεν καί παραβλέπομεν τήν ἀγωνίαν τῆς διαιρέσεως τοῦ ἀρράφου χιτῶνος τοῦ Kυρίου, τῆς Ἐκκλησίας, κατά τόπον καί ἐπί μέρους ὡς Μιᾶς καί Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς. Καί ὡς ἄλλη "κάμινος κακίας" (πρβλ. Παροιμ. ις΄ 30), δέν ἔχομεν ἀγάπην καί εἰρήνην καί ἀνεκτικότητα, καί  δέν ὑποβάλλομεν εἰς ἑαυτούς καί ἀλλήλους τό καίριον ἐρώτημα μήπως "ὁ κρίνων πᾶσαν τήν γῆν οὐ ποιήσεις κρίσιν" (Γεν. ιη΄,25-26) καί δι' ἡμᾶς;

Τόν παρελθόντα αἰῶνα, ἡ Ὀρθόδοξος ἰδιαιτέρως Ἐκκλησία κατεδιώχθη ἀπηνῶς ὑπό τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος καί τῶν λοιπῶν ἐξαρτωμένων ἰδεολογικῶς ἐξ αὐτοῦ καθεστώτων, ἰδιαιτέρως εἰς τάς χώρας τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης. Εἰς ὡρισμένας δέ χώρας οἱ Χριστιανοί ἀντιμετωπίζονται ἀκόμη καί σήμερον μετά μεγάλης δυσμενείας, παρ᾿ ὅλον ὅτι διά πολλῶν διεθνῶν συμβάσεων ἔχει πλέον παγκοσμίως ἀναγνωρισθῆ τό δικαίωμα τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας.

Αἱ σχετικαί πρός τήν θρησκευτικήν καταπίεσιν ἐκθέσεις τῶν ἁρμοδίων Διεθνῶν Ὀργανισμῶν βρίθουν συγκεκριμένων περιπτώσεων θρησκευτικῆς καταπιέσεως εἰς βάρος κυρίως χριστιανικῶν θρησκευτικῶν μειονοτήτων καί μεμονωμένων χριστιανῶν.

Ἤδη καί σήμερον χρειάζεται, δυστυχῶς, νά τονίζηται, ὅτι ἡ ἀνεξιθρησκεία καί ἡ ἐλευθερία τῆς λατρείας εἶναι πολιτιστική κατάκτησις. Μεγάλαι περιοχαί τῆς γῆς κατοικοῦνται ὑπό ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι δέν ἀνέχονται θρησκευτικήν πίστιν διαφορετικήν τῆς ἰδικῆς των

Θρησκευτικοί διωγμοί ἐξακολουθοῦν νά γίνωνται, ἄν καί δέν ἔχουν τήν μορφήν τῶν κατά τῶν πρώτων χριστιανῶν διωγμῶν. Διακρίσεις διάφοροι δυσμενεῖς διά τούς ὀπαδούς ὡρισμένων θρησκευτικῶν πίστεων ὑφίστανται καί πολλάκις εἶναι ἐντόνως καταπιεστικαί. Εἰς πολλάς περιπτώσεις ἐπικρατεῖ ὁ θρησκευτικός φανατισμός καί φονταμενταλισμός, ὥστε τό Διάταγμα τῶν Μεδιολάνων νά εἶναι ἐπίκαιρον καί σήμερον καί νά ἀπευθύνηται πρός ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι, παρά τήν πάροδον 1700 ἐτῶν ἀπό τῆς ἐκδόσεώς του, δέν τό ἔχουν ἐφαρμόσει ἐν τῷ συνόλῳ του.

Καθορῶντες τήν πορείαν τῆς ἀνθρωπότητος ἀπό τοῦ Ἱεροῦ τούτου Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐν ἐλευθερίᾳ ὁμολογοῦμεν ὅτι ἀτυχῶς, παρά τήν ραγδαίαν πρόοδον τῆς κατ᾿ ἄνθρωπον ἐπιστήμης καί τάς ἀνακαλύψεις, δέν ἔφθασεν εἰσέτι ὡς σύνολον ὁ κόσμος εἰς τήν ἀνωτέραν ἀντίληψιν καί παραδοχήν τῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας καί ὅτι ἀπαιτεῖται σύντονος προσπάθεια διά τήν ἐπίτευξιν τοῦ στόχου τούτου.

Οἱ σύγχρονοι θρησκευτικοί διωγμοί κατά τῶν Χριστιανῶν ἀποκαλύπτουν καί πάλιν τήν  δ ύ ν α μ ι ν τ ῆ ς π ί σ τ ε ω ς καί τήν Χ ά ρ ι ν τ ῆ ς ἁ γ ι ό τ η τ ο ς

Πατέρες, Ἀδελφοί καί Τέκνα ἐν τῷ Ἀναστάντι Κυρίῳ,

Ἡ ἑορταζομένη αὕτη  ἐ π έ τ ε ι ο ς  ἀποτελεῖ καίριον  σ ῆ μ α. Τό σῆμα ὅτι ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀπολέσῃ τήν ἑνότητά του πρός τήν Ἐκκλησίαν, ἡ ὁποία συγκροτεῖται διά τοῦ Τριαδικοῦ "καθώς", ἀπόλλυσι καί τήν ἐλευθερίαν του. Διότι ἀπόλλυσι τόν ἑαυτόν του, ὁ ὁποῖος εἶναι πάντες οἱ ἄλλοι. Τό πᾶν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ φανερώνει τό Τριαδικόν "καθώς", ἰδιαιτέρως ἡ εὐχαριστιακή ἱερουργία, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τήν  κ α ρ δ ί α ν  τῆς Ἐκκλησίας, εἶναι χάρισμα, δωρεά ἐκ τοῦ Πατρός διά τοῦ Υἱοῦ συνεργίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἐάν σωθῇ τό Τριαδικόν "καθώς", σώζεται ὁ ἄνθρωπος ὡς πρόσωπον καί κοινωνία. Καί ἐάν σώζωμεν καί βιῶμεν τό "καθώς", τό θεανθρώπινον, τότε τό ἀσυγχύτως καί ἀδιαιρέτως τῆς ἑνώσεως τῶν δύο ἐν Χριστῷ συνελθουσῶν φύσεων διατηρεῖται καί ἐπεκτείνεται ὡς  ε ὐ λ ο γ ί α  εἰς τήν ἑνότητα ἀληθείας καί τῆς ζωῆς, θεσμοῦ καί Χάριτος, νόμου καί ἐλευθερίας. Περιχωροῦνται ἀτρέπτως καί ἀναλλοιώτως τά φαινομενικῶς ἀντίθετα, κατά τό πρότυπον τῆς Θεομήτορος ἡ ὁποία ἤγαγεν εἰς ταὐτό τἀναντία καί ἐν τῇ περιχωρήσει ταύτῃ διακρίνεται ἡ πανταχοῦ μέχρι συντελείας τοῦ αἰῶνος διαρκής παρουσία τοῦ Θεανθρώπου, ὁ Ὁποῖος ἐξακολουθεῖ νά πορεύηται ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ εἰς τόν ἀγρόν τῆς ἱστορίας. Καί συμπορεύεται πρός τόν ἀγωνιῶντα, ἐρευνῶντα καί ἀπελπιζόμενον ἄνθρωπον, οὐχί διά νά τῷ δώσῃ "μαγικάς λύσεις" ὡς ναρκωτικόν τῶν αἰσθήσεων ἀλλά διά νά τῷ ἀνεώξῃ τούς ὀφθαλμούς, νά τῷ χαρίσῃ τάς αἰσθήσεις καί νά τόν ἀναγάγῃ εἰς τόν οὐρανόν καί νά καταγάγῃ εἰς τήν γῆν τό Πνεῦμα τό Ἅγιον, τό Ὁποῖον ὡς Τριαδική ζύμη εἰσέρχεται εἰς τό γεῶδες ἡμῶν φύραμα.

Οὐδείς ἀνθρώπινος θεσμός, οὔτε καί ἄν ὀνομάζηται ἐκκλησιαστικός, δύναται νά χωρέσῃ, νά ἀνεχθῇ καί νά ἱκανοποιήσῃ τόν ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος ἔχει ἐντός του τήν πνοήν τοῦ Θεοῦ, ἐπιποθεῖ τό "πορρωτέρω", τήν ἐπέκτασιν, τόν Χριστόν. Καί δέν εἶναι δυνατόν νά ἀναπαυθῇ ὁ ἄνθρωπος εἰς οὐδεμίαν ὑπόσχεσιν ἤ ἐνδοκοσμικήν προοπτικήν, διότι διψῇ τό ἀσύλληπτον καί ἀνθρωπίνως ἀνέφικτον. Ὁλόκληρος ἡ ὕπαρξις τοῦ ἀνθρώπου ὁμολογεῖ "ὄχι" εἰς τόν κοσμικῶς ὠργανωμένον θεσμόν, ὁ ὁποῖος θέλει δῆθεν νά τόν χειραγωγήσῃ εἰς τό μυστήριον τῆς ζωῆς καί τῆς σωτηρίας.

Διά τόν ἄνθρωπον ὁ μηχανικῶς λειτουργῶν "καλός" πνευματικός θεσμός εἶναι "μόνον" ὁ ἑτοιμόρροπος, ὁ διαλελυμένος καί ἀνύπαρκτος. Διά τοῦτο καί ὁ τά πάντα γιγνώσκων καί ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς Κύριος ἦλθε καί διέλυσε τάς "φυλακάς". Ἐδιώχθη καί διώκεται. Εἰς τό τέλος ἐνίκησε μέ τήν Ἀνάστασίν Του. Καί κατέστρεψε τήν ἀπάτην. Ἀνέτρεψε τάς τραπέζας τῶν κολλυβιστῶν καί τάς καθέδρας τῶν ἐμπόρων, οἱ ὁποῖοι μετέτρεψαν τόν Ναόν τοῦ Θεοῦ εἰς "οἶκον ἐμπορίου"(Ἰωάν. β΄ 17). Ἀπήλλαξε τήν ἀνθρωπότητα ἐκ τῆς "κατάρας" τοῦ Νόμου (Γάλ. γ΄ 13). Καί διά τῆς καθόδου Του εἰς τόν Ἅδην "μοχλοί συνετρίβησαν, ἐθλάσθησαν πῦλαι, μνήματα ἠνοίχθησαν, νεκροί ἀνέστησαν" (πρβλ. ἀπόστιχα Μ. Ἑσπερινοῦ Μ. Παρασκευῆς).

Καί ἐξήλθομεν ὅλοι οἱ "νεκροί" ἀπό ἀγάπην, ἀπό ἐλευθερίαν, ἀπό ἀνθρωπίνα δικαιώματα, ἀπό πίστιν, ἀπό ἐλπίδα, ἀπό προσδοκίαν, ἀπό φῶς, ἀπό δικαιοσύνην, ἀπό ἀλήθειαν, ἀπό Ζωήν, ἐξήλθομεν εἰς τό Φῶς: "Καί νεκρός οὐδείς ἐπί μνήματος" (Κατηχητήριος Λόγος Ἱεροῦ Χρυσοστόμου).

Συνεκροτήθη ἡ Ἁγία Ἐκκλησία, ἡ ὁποία διά τῶν αἰώνων, τῶν Μαρτύρων, τῶν Ὁσίων, τῶν δικαίων, παρά τούς διωγμούς καί τούς ἀνθρωπίνους πειρασμούςδέν εἶναι "φυλακή", ἀλλά  ἐ λ ε υ θ ε ρ ί α  καί κραταιά, ὡς ὁ θάνατοςἀ γ ά π η. Ἡ Ἐκκλησία, κῆρυξ τῆς ἀληθείας αὐτῆς ἀνά τούς αἰῶνας, εἶναι συνέχεια καί συνέπεια τῆς μήτρας μιᾶς ἄλλης Μητρός, "εὐρυχωροτέρας τῶν οὐρανῶν", ἡ ὁποία γεννᾷ τόν ἐλεύθερον ἄνθρωπον. Καί εἴμεθα ὅλοι, χάρις εἰς αὐτήν, τέκνα τῆς ἐλευθέρας (Γαλ. δ΄ 31), τέκνα τῆς ἐλευθερίας, ἡ ὁποία κατακτᾶται διά τῆς ὑπακοῆς εἰς τήν Ἀλήθειαν τοῦ Θεοῦ, τήν Ἀγάπην.

Καί ἐάν οἱ ἀνθρώπινοι θεσμοί φοβῶνται τήν ἐλευθερίαν τοῦ ἀνθρώπου, καί δι᾿ αὐτό τήν ἀπεμπολοῦν, τήν ἀγνοοῦν ἤ τήν καταργοῦν, ὁ Θεσμός τῆς Ἐκκλησίας γεννᾷ τούς ἐλευθέρους ἐν Πνεύματι ἀνθρώπους. Καί ὅλον συγκροτεῖ τόν Θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας τό Πνεῦμα, τό Ὁποῖον "ὅπου θέλει πνεῖ... ἀλλ' οὐκ οἶδας πόθεν ἔρχεται καί ποῦ ὑπάγει∙ οὕτως ἐστί καί πᾶς ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Πνεύματος" (Ἰωάν. γ΄, 8). Καί τό ἀπροσδιόριστον τῆς ἐλευθερίας εἶναι ἡ πέτρα τῆς πίστεως.

Ἡ τοῦ Θεοῦ Σοφία, ἡ Κυρία Θεοτόκος ἡ Παμμακάριστος καί ἡ Παραμυθία, ὁ Ἅγιος Δημήτριος ὁ Κανάβης, ὁ Ἅγιος Γεώργιος ὁ Τροπαιοφόρος τοῦ Διπλοφαναρίου, οἱ Ἅγιοι συνολικῶς τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν δέν εἶναι φύλακες τοῦ νόμου, ἀλλά νομοθέται, κατά τό Ἅγιον Συμεών τόν Νέον Θεολόγον. Ὁ Θεσμός τῆς Ἐκκλησίας εἶναι  χ α ρ ι σ μ α  τ ι κ ό ς καί τά χαρίσματα τῶν Ἁγίων λειτουργοῦν ὡς θεσμοί καθοδηγητικοί διά τό ἐκκλησιαστικόν πλήρωμα.

Δύναται ἀληθῶς καί ἐμπειρικῶς νά λεχθῇ ὅτι χαρισματοῦχοι δέν ὑπάρχουν, ἀλλά γίνονται, γεννῶνται διαρκῶς. Δέν τοῖς ἐδόθη χάρισμα ὡς ἰδιότης στατική, ἀλλά ὡς  ε ὐ λ ο γ ί α  ἡ ὁποία χαρίζεται διαρκῶς. Εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι εἶναι ἀληθῶς ἐλεύθεροι διότι συνειδητοποιοῦν τήν ἐσχάτην ἀδυναμίαν τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ἀποστάλαγμα τῶν ὁποίων ὑπῆρξαν αἱ διατάξεις τοῦ Διατάγματος τοῦ Ἁγίου Κωνσταντίνου.

Αὐτοί οἱ ὁποῖοι βλέπουν ὅλους τούς ἄλλους καλούς καί καθαρούς καί θεωροῦν τόν ἑαυτόν των "ὑποκάτω τῆς κτίσεως", ἔχουν τήν  χ ά ρ ι ν  τῆς συντριβῆς τοῦ ταπεινοῦ καί ἐξουθενημένου. Δέχονται τά χαρίσματα τῆς ἔσωθεν ἀναπαύσεως καί τοῦ φωτισμοῦ. Δέν θεωροῦν οἱοδήτι ὡς κατόρθωμα οὔτε ἀξιοποιήσιμον δυνατότητα πρός αὔξησιν τοῦ "κύρους" των διά τῆς "ὑποτιμήσεως" τῶν ἄλλων, τοῦ περιορισμοῦ δηλαδή τῆς ἐλευθερίας τοῦ προσώπου. Ἐκπλήσσονται οἱ ἅγιοι ἐκ τῆς ἀφάτου ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καί αὐθορμήτως ἀποδίδουν, ἐπιστρέφουν αὐτήν ἀμέσως εἰς τόν Δωρεοδότην. Καί αὐτό καθιστᾷ ἀξίους τούς ἁγίους νά δέχωνται συνεχῶς νέα  χ α ρ ί σ μ α τ α, μεγαλύτερα, πάναγνα, πνευματικά, εὐλογοῦντα τά σύμπαντα, ἀληθινά ἐπιτεύγματα. Καί αὐτοί ἐξακολουθοῦν οὐδεμίαν ἰδέαν νά ἔχουν δι᾿ ἑαυτούς. Ἔχουν μεγάλην Ἰδέαν διά τόν Θεόν.

Καί μόλις γίνεται γνωστόν ὅτι ὁ κόσμος τούς τιμᾷ, παραξενεύονται, δυσανασχετοῦν, συστέλλονται. Καί φεύγουν εἴτε ὄπισθεν τοῦ παραπετάσματος μιᾶς ἐπιπλάστου μωρίας καί σαλότητος, εἴτε ἀγνοίας κατ᾿ ἄνθρωπον, δηλαδή ἀληθινῆς ἐλευθερίας. Καί ἡσυχάζουν, διότι ζοῦν, παρακολουθοῦν καί συμβάλλουν εἰς τήν κυκλοφορίαν τοῦ Αἵματος καί τῆς Χάριτος ἐντός τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητος.

Ἀδελφοί ἐν Κυρίῳ,

Τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, ἡ ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς συνειδήσεως εἶναι  χ α ρ ί σ μ α τ α  τά ὁποῖα "ἅπαξ ἐδόθησαν τοῖς ἁγίοις" (πρβλ. Ἰουδ. 3), κατακτῶνται ὅμως συνεχῶς ἐν τῇ ἀνθρωπίνῃ διαδρομῇ. Καί κατακτῶνται διά τοῦ  β ι ώ μ α τ ο ς  τῆς κοινωνίας ἐν Χριστῷ ἐντός τῆς παναρμονίου συμπαντικῆς λειτουργίας. Ὁμιλοῦμεν ἐπί 1700 ἔτη περί ἐλευθερίας τῆς συνειδήσεως τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ Ὀρθόδοξος ὅμως Ἐκκλησία ἀνέκαθεν ἀλλ' ἰδίᾳ κατά τούς ἐσχάτους τούτους καιρούς τῶν κοσμογονικῶν ἀλλαγῶν τοῦ παρελθόντος τραγικοῦ αἰῶνος προβλέπει, διαβλέπει καί μελετᾷ ἐν τῷ συνόλῳ αὐτῆς τήν "ἐπικράτησιν ἐν τῷ κόσμῳ τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἐλευθερίας, τῆς ἀδελφοσύνης καί τῆς ἀγάπης μεταξύ τῶν λαῶν καί τήν ἄρσιν τῶν φυλετικῶν καί λοιπῶν διακρίσεων", θά ἀποφανθῇ δέ συγκαλουμένης τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης αὐτῆς Συνόδου. 

Τά θεῖα δωρήματα ταῦτα βιοῦνται διά τῆς χάριτος ἐντός τῆς Θείας Λειτουργίας, κατά τήν ὁποίαν ἀποκαλύπτεται ἡ κοσμογονία. Δέν κατανοεῖται ἀνθρωπίνως τό μέγεθος τῆς ἐλευθερίας αὐτῆς τοῦ ἀνθρώπου καί τῶν φρονημάτων του διότι δέν γίνεται σεβαστή ἡ εἰκών τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος. Καί ἐάν δέν ἀγαπᾶται ἑνωτικῶς ὁ συνάνθρωπος, δέν ἀγαπᾶται ἀληθῶς ὁ Θεός.

Εἰς τόν ἐπίγειον βίον ἀφελῶς νομίζεται ὅτι "τά πάντα ρεῖ καί οὐδέν διαμένει καί οὔκ ἔστι δίς τό αὐτόν ποταμόν διαβῆναι" (Ἡράκλειτος), ὅτι δηλαδή τά πάντα ἔρχονται καί παρέρχονται καί λησμονοῦνται, καί καλύπτουν τά ἀνθρώπεια λίθοι καί τάφος.

Ὁ Κύριος ἐδώρισε τό μυστήριον τῆς μνήμης ἐν ἐλευθερίᾳ διακηρύττων ὅτι "οὐδέν [...] συγκεκαλυμμένον ἐστίν ὅ οὐκ ἀποκαλυφθήσεται" (Λουκ. ιβ΄ 2) καί ὅτι τά πάντα καταλήγουν εἰς τήν ἀλήθειαν τῆς ἐλευθερίας ἐν Αὐτῷ καί εἰς τήν αἴσθησιν τῆς δοξολογικῆς εὐγνωμοσύνης "ὑπέρ πάντων ὧν ἴσμεν καί ὧν οὐκ ἴσμεν".

Πέραν τῶν ἐξωτερικῶν διαφορῶν καί ἀποστάσεων, λοιπόν, πέραν τῶν ἐγκοσμίων ἐναλλαγῶν καί ἀπόψεων, πέραν τῆς "λογικῆς" Δύσεως καί Ἀνατολῆς, ἀπό καταβολῆς κόσμου ἔχομεν τήν φανέρωσιν τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ἡ ὁποία ὡς ἔκρηξις ἐν σιγῇ διαλύει τό ψεῦδος τῆς ἀπάτης, χαρίζει εἰς ἡμᾶς τήν ἀλήθειαν τῆς ζωῆς, ὡς εὐλογίαν ἐλευθερίας καί ἑνότητος, ὡς πορείαν ἐκπλήξεων ὁδηγουσῶν εἰς τήν ἀτελεύτητον Πορείαν καί πρός τό Πάσχα, τό ὁποῖον εἶναι αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος. "Οὐ πρέσβυς οὐδέ ἄγγελος, ἀλλ' αὐτός Κύριος ἔσωσεν" (Ἠσ. ξγ΄ 9) ἡμᾶς ἐν ἐλευθερίᾳ καί ἐπ' ἐλευθερίᾳ. Εἶναι μεθ' ἡμῶν ὅταν ἀναλαμβάνεται, "οὐδαμόθεν χωριζόμενος, ἀλλά μένων ἀδιάστατος" (κοντάκιον ἑορτῆς Θείας Ἀναλήψεως). Συμπαραστέκεται ὅταν φαινομενικῶς ἐγκαταλείπῃ τόν ἄνθρωπον. Καί χαρίζει, τέλος, τήν βεβαιότητα, ὅτι εἶναι πάντοτε παρών, φανερῶν τήν δόξαν Του ἐν τῇ ἀγάπῃ καί ἐν τῇ κενώσει, παρουσιαζόμενος εἰκονογραφικῶς ὡς Βασιλεύς τῆς δόξης ἐν τῇ Ἀναστάσει, ἐλευθερῶν ἐκ τῶν καταχθονίων τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔαν, τόν ἄνθρωπον, ἀλλά καί κρεμάμενος γαληνίως ἐπί ξύλου Σταυροῦ, ἐν ἐσχάτῃ ταπεινώσει.

"Μέγας εἶ Κύριε καί θαυμαστά τά ἔργα Σου καί οὐδείς λόγος ἐξαρκέσει πρός ὕμνον τῶν θαυμασίων Σου"· ἄλλωστε "ὕμνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν" τοῦ Χριστοῦ.

Ἡ ἡμετέρα Μετριότης καί οἱ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι ἀδελφοί καί συλλειτουργοί ἐν Κυρίῳ, ἱστάμενοι μετά τῶν Μυροφόρων Γυναικῶν ἔμπροσθεν τοῦ "κενοῦ μνημείου" θεωροῦμεν ὅτι "ἀποκεκύλισται ὁ λίθος" καί θεωροῦμεν ἐν ἐκστάσει καί ἐν τρόμῳ  Ἀναστάντα τόν Κύριον, θανάτῳ θάνατον πατήσαντα καί ἐλευθερώσαντα ἡμᾶς ἐκ τῶν δεσμῶν τοῦ σαρκίου καί τοῦ παμφάγου ᾃδου καί ζωήν χαρισάμενον.  

Μέ ἀφορμήν τήν ἀνάμνησιν, λοιπόν, τοῦ γεγονότος τῆς παροχῆς εἰς τούς χριστιανούς τοῦ δικαιώματος τῆς ἐλευθερίας τῆς πίστεως καί τῆς λατρείας των, ἀπό τοῦ Ἱεροῦ τούτου Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦ ἐν δουλείᾳ κατ᾿ ἄνθρωπον διακονήσαντος τήν ἀληθῆ ἐλευθερίαν ἐν Χριστῷ τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ἐκφράζομεν τόν μόνιμον ἔντονον  π ρ ο β λ η μ α τ ι σ μ ό ν, τήν ἀγωνίαν καί τήν διαμαρτυρίαν αὐτοῦ διά τάς συνεχιζομένας διώξεις ἁπανταχοῦ τῆς γῆς, ἰδίᾳ ἐσχάτως πρός τούς χριστιανικούς πληθυσμούς τῆς γεωγραφικῆς περιοχῆς τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, αἱ ὁποῖαι ἐκφράζονται μέ συχνάς δολοφονίας, ἀπαγωγάς, διώξεις καί ἀπειλάς ἐναντίον των, μέ ἀποκορύφωμα τήν ἀπαγωγήν τῶν δύο ἀγνοουμένων εἰσέτι ἀδελφῶν Ἱεραρχῶν, τοῦ ἐκλεκτοῦ καί γνωστοῦ διά τήν πνευματικότητα καί τό σημαντικόν ἐκκλησιαστικόν, κοινωνικόν καί ἐκπαιδευτικόν ἔργον του Ἱερωτάτου Μητροπολίτου Χαλεπίου καί Ἀλεξανδρέττας κυρίου Παύλου καί τοῦ Συροϊακωβίτου Μητροπολίτου Χαλεπίου Ἰωάννου-Ἰμπραχίμ.

Συμμεριζόμεθα καί συμμετέχομεν εἰς τόν πόνον, τήν θλῖψιν καί τάς δυσκολίας, τάς ὁποίας ἀντιμετωπίζουν οἱ χριστιανοί ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ καί ἐν Αἰγύπτῳ, καί ἰδιαιτέρως εἰς τό παλαίφατον καί πρεσβυγενές Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας, καί μακράν πάσης πολιτικῆς τοποθετήσεως καταδικάζομεν ἀπεριφράστως ἅπαξ ἔτι τήν χρῆσιν πάσης μορφῆς βίας ἐναντίον των, ποιοῦντες ἔκκλησιν πρός τούς ἰσχυρούς τῆς γῆς εἰς σεβασμόν τῶν στοιχειωδῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τῆς ζωῆς, τῆς τιμῆς, τῆς ἀξιοπρεπείας, τῆς περιουσίας, γνωρίζοντες καί ἐπαινοῦντες τό φιλήσυχον καί εἰρηνικόν αὐτῶν καί τήν μόνιμον καί σταθεράν προσπάθειαν ἵνα μείνουν μακράν πάσης ταραχῆς καί διαμάχης.

Ἐκφράζομεν τήν ἀγωνίαν ἡμῶν ὡς Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως διότι χίλια ἑπτακόσια ἔτη μετά τήν ἔκδοσιν τοῦ Διατάγματος τῶν Μεδιολάνων  οἱ ἄνθρωποι διώκονται διά τήν πίστιν καί τήν θρησκείαν καί τάς συνειδησιακάς ἐπιλογάς αὐτῶν.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον οὐδέποτε θά παύσῃ διά τῶν εἰς τήν διάθεσιν αὐτοῦ πνευματικῶν μέσων καί τῆς ἀληθείας νά στηρίζῃ τάς προσπαθείας δι᾿ εἰρηνικόν διάλογον μεταξύ τῶν διαφόρων θρησκειῶν, τήν εἰρηνικήν ἐπίλυσιν κάθε διαφορᾶς καί τήν ἐπικράτησιν κλίματος ἀνοχῆς, καταλλαγῆς καί συνεργασίας μεταξύ τῶν ἀνθρώπων κάθε θρησκεύματος καί ἐθνικῆς καταγωγῆς.  

Καταδικάζοντες ὡς ἀντίθετον πρός τήν θρησκείαν κάθε μορφήν βίας, κηρύσσομεν  ἀπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὅτι μέγα ὡς ἀληθῶς "τό τῆς εὐσεβείας· μυστήριον· Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ" (Α´ Τιμ. γ΄, 16), κυβερνᾷ τόν κόσμον καί τά τοῦ κόσμου κατά τάς ἀνεξιχνιάστους βουλάς καί τά κρίματα Αὐτοῦ καί πάλιν ἔρχεται ἐν δόξῃ ὡς δίκαιος Κριτής κρῖναι τά σύμπαντα

Αὐτῷ ἡ δόξα καί τό κράτος καί ἡ δύναμις καί ἡ τιμή καί ἡ προσκύνησις καί ἡ βασιλεία εἰς τούς ἀπεράντους αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἐν ἔτει σωτηρίῳ ͵βιγ΄, κατά μῆνα Μάϊον (ιθ’)
Ἐπινεμήσεως Ϛ' 

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης

+ ὁ Χαλκηδόνος Ἀθανάσιος, συνευχέτης
+ ὁ Δέρκων Ἀπόστολος, συνευχέτης
+ ὁ Πέργης Εὐάγγελος, συνευχέτης
+ ὁ Θεοδωρουπόλεως Γερμανός, συνευχέτης
+ ὁ Μυριοφύτου καί Περιστάσεως Εἰρηναῖος, συνευχέτης
+ ὁ Μύρων Χρυσόστομος, συνευχέτης
+ ὁ Σασίμων Γεννάδιος, συνευχέτης
+ ὁ Νέας Ἰερσέης Εὐάγγελος, συνευχέτης
+ ὁ Ρόδου Κύριλλος, συνευχέτης
+ ὁ Κυδωνίας καί Ἀποκορώνου Δαμασκηνός, συνευχέτης
+ ὁ Σιγκαπούρης Κωνσταντῖνος, συνευχέτης
+ ὁ Αὐστρίας Ἀρσένιος, συνευχέτης
Related Posts with Thumbnails