γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης
Στη έκτη δημοτικού μαθαίναμε για το «επί τοις εκατό». Εκεί τις κρύες μέρες του χειμώνα στο μαυροπίνακα της τάξης των μεγάλων, της πέμπτης και της έκτης, ο καλός μας δάσκαλος, ο κυρ-Αντώνης ο Σούρμπης, μάς μύησε στο «επί τοις εκατό». Πού να ξέραμε πόσο η ζωή μας, πλούσια ή φτωχή, εξαρτιόταν από υπολογισμούς «επί τοις εκατό».
Στο σπίτι μας δεν υπ-ακούγαμε σε τέτοιες σχέσεις. Δεν δανειζόμαστε μα ούτε και δανείζαμε «επί τοις εκατό». Ο πατέρας δάνειζε λάδι σε φίλους και συγγενείς χωρίς τόκο «επί τοις εκατό» και δεν του έλαχε γνωριμία με τους «Νόμους» του Πλάτωνα, που καταργούσαν τον τόκο «επί τοις εκατό». Ούτε κι εκλογές κάναμε για να γνωρίζουμε ποσοστά «επί τοις εκατό». Γι αυτό ίσως δεν καταλάβαινα και το «δημοψήφισμα» της χούντας με 98%...
«Μολόγα, γιατί θα τσι φας», μού 'λεγε η μάνα μου, όταν έκανα καμιά κρυφή παιδική αταξία, ποτέ δεν είχα ακούσει για ομόλογα. Το δεκαετές ελληνικό κρατικό ομόλογο κυμαίνεται σήμερα στο 11,4%, δεύτερο στον κατάλογο των 40 πιο αναπτυγμένων χωρών του κόσμου και βρίσκεται πίσω μόνο από το 13,83% του Πακιστάν. Η Ινδία δανείζεται με 8,13%, η Ν. Αφρική με 7,93%, το Περού με 5,52%, η Βραζιλία με 3,60%. Γερμανία, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Ελβετία, Ιαπωνία από 0,90% μέχρι 2,40%. Η στήλη δανεισμού «επί τοις εκατό» είχε φτάσει στο μεγαλύτερο ύψος (20%) στα τέλη της δεκαετίας του ΄80, γεγονός που αύξησε δραματικά το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους μέχρι σήμερα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να επικαλεστούν κανένα άλλοθι για τη χρηματοπιστωτική τους πολιτική «επί τοις εκατό».
Τα κερδοσκοπικά επιτόκια «επί τοις εκατό», αειθαλή στο χρόνο βρίσκουν ζωντανές τις ρίζες τους στα βάθη των αιώνων. Οι πνευματικοί σκαπανείς θα τις βρουν όχι μόνο στα δάνεια του 1821 (14%) μα και στην Αθήνα των κερδοσκόπων του 600 π.Χ. Το αίτημα για αναδασμό της γης και κατάργηση των χρεών ορίζει το σοφό νομοθέτη Σόλωνα να οδηγήσει τις στήλες των επιτοκίων στα επίπεδα του 10-12%. Όμοιες οι στήλες επιτοκίων «επί τοις εκατό», ηλικίας 2500 ετών….
Ο Σόλων, με τη «σεισάχθειά» του, μείωσε το ύψος της στήλης της αδικίας «επί τοις εκατό». Ακύρωσε όλες τις κατασχέσεις γης και απελευθέρωσε όλους τους πολίτες που είχαν περιέλθει σε κατάσταση δουλείας. Απαγόρευσε κάθε μελλοντικό δανεισμό «επί σώμασι», μα δεν κατάφερε να αφανίσει επιτόκια δανεισμού «επί τοις εκατό».
Η καπιταλιστική μας εποχή μετρά την κατανάλωση με στήλες «επί τοις εκατό». Η ευτυχία και η δυστυχία μετριούνται με ποσοστά «επί τοις εκατό». Η ψηφιακή μας εποχή ανυψώνει στήλες αναξιοπαθούντων «επί τοις εκατό», χρεωκοπίες και κατασχέσεις «επί τοις εκατό», τοκογλυφία, ανεργία και δουλεία «επί τοις εκατό». Η χώρα ετερονομείται και υποτάσσεται «επί τοις εκατό». Οι πολίτες απέχουν ή ψηφίζουν και καταψηφίζουν με αποτελέσματα σε πολύχρωμες στήλες «επί τοις εκατό». Στο χρηματιστήριο του τζόγου το χάσιμο και το κέρδος μετριούνται σε στήλες «επί τοις εκατό». Οι τράπεζες παράγουν και δανείζουν χρήμα με μισητό επιτόκιο «επί τοις εκατό». Η καχυποψία μας πόσο θα πρέπει να μετριέται «επί τοις εκατό»;
«Όπου μεσολαβεί δάνειο», έγραψε ο Περιπατητικός συγγραφέας ενός βιβλίου με τίτλο «Προβλήματα», που αποδίδεται στον Αριστοτέλη, «δεν υπάρχει φίλος, γιατί όταν ένας άνθρωπος είναι φίλος δεν δανείζει αλλά δίνει». Έναν με δύο φίλους στους δύο με τρεις αιώνες (κατά τον Μονταίνι) πώς να τους δείξει η αντίστοιχη στήλη «επί τοις εκατό»; Η φιλία δεν μπορεί να μετρηθεί σε στήλες «επί τοις εκατό» και οι δανειστές μας υπολογίζουν μόνο το δικό τους συμφέρον «επί τοις εκατό»!
Στις εκλογές μόνο γραφήματα με πολύχρωμες στήλες «επί τοις εκατό». Πώς ανεβοκατεβαίνουν αυτές οι στήλες, σαν την πίεση των θεατών, που μετράνε την ευτυχία «επί τοις εκατό»! Και πώς ανεβοκατεβαίνουν οι γαλάζιες κι οι πράσινες, μα κι οι δήθεν ανεξάρτητες πολύχρωμες στήλες «επί τοις εκατό»! Γιατί μιλάμε για κρίση με ανυψωμένες πράσινες και γαλάζιες στήλες, δίπλα στην πανύψηλη άχρωμη στήλη της αποχής «επί τοις εκατό»;
Η κρίση προϋποθέτει προσπάθεια αλλαγής του ποσοστού της στήλης της δημοκρατίας «επί τοις εκατό». Η δημοκρατία είναι συνάρτηση της κατά κεφαλήν καλλιέργειας των πολιτών και η στήλη της καλλιέργειας θέλει αγώνα για ν΄ ανέβει το ποσοστό «επί τοις εκατό».
Βιβλιογραφία:
(1) Πλάτωνος Νόμοι 742C.
(2) Ψευδο-Αριστοτέλης, Προβλήματα.
(3) M. I. Finley, Οικονομία και Κοινωνία στην Αρχαία Ελλάδα.
(4) Οικονομική αρθρογραφία στο διαδίκτυο.
(5) Μισέλ Ντε Μονταίνι, Δοκίμια.
Ζάκυνθος, 14-11-2010