Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης περί Ορθόδοξης Θεολογίας [3 videos]

[Ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους θεολόγους, αποτυπώνεται παρακάτω σε τρία videos να ομιλεί περί Ορθόδοξης Θεολογίας, κατά την διάρκεια της επίσημης τελετής της ανακήρυξής του σε Επίτιμο Διδάκτορα του Ινστιτούτου Ορθόδοξης Θεολογίας του Αγίου Σεργίου Παρισίων για το σύνολο του θεολογικού του έργου, στις 10 Φεβρουαρίου 2007. Μετάφραση-απόδοση στα ελληνικά: www.agiazoni.gr ]

Συνέντευξη με τον Συμεών - Η ποίηση ένα είδος προσευχής

Πηγή:  CaptainBook.gr

Ο Συμεών είναι Περουβιανός (Miguel Angel de la Jara Higinson, κατά κόσμο) και όμως γνωρίζει τα ελληνικά καλύτερα από τους περισσότερους από εμάς. Είναι αναχωρητής, ταξιδευτής, στοχαστής και ζωγράφος, αλλά πάνω από όλα ποιητής. Ποιητής με όλες τις σημασίες της λέξης. Πρέπει να τον δει κανείς να ετοιμάζει ένα τσάι για να καταλάβει ότι η ποίηση γι' αυτόν δεν είναι μόνο γραπτός λόγος. Όταν συνομιλείς μαζί του αισθάνεσαι ότι, ενώ βρίσκεται δίπλα σου, ταυτόχρονα ταξιδεύει κάπου αλλού και σε ταξιδεύει. Και σίγουρα μια συνέντευξη σαν και αυτή δεν είναι δυνατόν να σας μεταδώσει παρά μονάχα ψήγματα της πολύπλευρης προσωπικότητάς του. Ίσως, πάλι, τον γνωρίσετε καλύτερα διαβάζοντας τα βιβλία του, «Συμεών Μνήμα» και «Με ιμάτιον μέλαν» από τις εκδόσεις Άγρα. Εμείς, οι επιβάτες του CaptainBook.gr, τα έχουμε διαβάσει και από τότε έγιναν μόνιμοι συνοδοιπόροι μας στα τοπία της ποίησης. Ελπίζουμε να γίνουν και δικοί σας.

CΑPTAINBOOK: Είναι μεγάλη χαρά για μένα να συνομιλώ και πάλι μαζί σου. Είναι τόσο δύσκολο τα τελευταία χρόνια να σε εντοπίσει κανείς. Ευτυχώς που υπάρχει και το ίντερνετ.

ΣΥΜΕΩΝ: Και δική μου χαρά.

CB: Κυκλοφορούν κατά καιρούς διάφορες φήμες για σένα: ότι είσαι εξωγήινος, ότι έχεις μια μυστική μηχανή του χρόνου, ότι γίνεσαι αόρατος όποτε θέλεις. Τι έχεις να πεις σχετικά;

Σ: Ότι γίνομαι αόρατος; Μακάρι!... Είμαστε στον κόσμο για να γινόμαστε αόρατοι και να φανερώνουμε το αόρατο, σ' αυτό έγκειται η αρετή. Η φανέρωση στον κόσμο του αόρατου κάλλους: αυτό, και μόνο, είναι η λεγόμενη αρετή. Εγώ, όμως, πιστεύω ότι είμαι, απλώς, ένας ταλαίπωρος...

CB: Πώς βλέπεις τη σχέση ποίησης και ζωγραφικής; Ξέρω ότι έχεις υπηρετήσει και τις δύο.

Σ: Πιστεύω, όπως έχει ήδη ειπωθεί, ότι η ποίηση είναι ζωγραφική με λόγια και η ζωγραφική, ποίηση με γραμμές και χρώματα... τουλάχιστον η ποίηση και η ζωγραφική που μου αρέσουν.

CB: Τι περιέχουν οι αποσκευές σου όταν ταξιδεύεις στη θάλασσα του γραπτού λόγου;

Μολύβι και χαρτί στις αποσκευές ή μάλλον στην τσάντα μου. Και έχω μέσα μου μια καρδιά που αισθάνεται...

CB: Θα δούμε άραγε νέα σου ποιήματα ή μεταφράσεις (σαν την εξαιρετική στην «Τέχνη του Γραψίματος» του Λου Τσι) τυπωμένα σύντομα;

Σ: Ετοιμάζεται, τώρα, πάλι από την Άγρα, η έκδοση μιας μικρής συλλογής των ποιημάτων μου στα ισπανικά.

CB: Η ζωγραφική έχει ακόμα σημαντική θέση στις καλλιτεχνικές σου αναζητήσεις;

Σ: Ναι, αλλά περισσότερο γράφω. Γράφω στίχους και πεζό λόγο. Θα τον έλεγε κανείς, ίσως, ποιητικό πεζό λόγο.

CB: Γνωρίζω μερικά βιβλιοπωλεία στην Αθήνα που έχουν σε περίοπτη θέση τα βιβλία σου, ακόμα και αυτά που έχουν εκδοθεί πριν είκοσι χρόνια. Τι έχεις κάνει στους ιδιοκτήτες τους; Μάγια;

Σ: (Γέλια)

CB: Πώς βλέπεις την ελληνική πραγματικότητα γενικά, αλλά και ειδικά σε σχέση με τη βιβλιοπαραγωγή και την τέχνη του γραψίματος;

Σ: Γενικά; Τι να πω εγώ... Καλύτερα θα ήτανε να σιωπώ... Νομίζω -αλλά ίσως να κάνω λάθος- ότι στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία σπανίζουν πολύ οι ευγενείς, οι αριστο-κράτες (όχι, αναγκαστικά, οι εκ γενετής). Να το πω με έναν χριστιανικό ή της ηθικής όρο: σπανίζουν οι ενάρετοι... Το ίδιο ισχύει για την τέχνη του γραψίματος (αν και, τελευταία, δεν παρακολουθώ τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία). Στα κινεζικά η λέξη «ποίημα» αποτελείται αριστερά από το σύμβολο «λέξη» και στα δεξιά από το σύμβολο «ναός». Δεν είναι η ποίηση λατρεία με λέξεις; Ένα είδος προσευχής... όπως και κάθε τέχνη;

Πάρα πολλά βιβλία παράγονται στην Ελλάδα και, τα τελευταία χρόνια, γίνονται πολύ ωραίες εκδόσεις, που δύσκολα βρίσκεις ανάλογες αλλού.

CB: Ποιοι συγγραφείς ή ποιητές στάθηκαν για σένα οδηγοί;

Σ: Στην αρχή, όταν ήμουν έφηβος, ο Rimbaud, o Andre Breton και o Lorca, αργότερα η Σαπφώ, ο Πίνδαρος, ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ο Εμπειρίκος και, βέβαια, ο Πεντζίκης. Τα τελευταία χρόνια με εμπνέουν πολύ οι Κινέζοι και Γιαπωνέζοι ποιητές, όπως ο Li Po, o Wang Wei και ο Basho...

CB: Οι συναντήσεις σου με τον μακαρίτη, τον Πεντζίκη, έχουν περάσει πια στη σφαίρα του θρύλου. Πες μας κάτι γι' αυτόν, αν θέλεις. Ίσως κάποιο περιστατικό που σου έκανε εντύπωση από την εποχή της φιλίας σας.

Σ: Ο Πεντζίκης ήταν ένας άρχοντας, ήταν εξαιρετικά ευαίσθητος και έξυπνος, ήταν ένας γίγαντας που ανακεφαλαίωνε όλον τον ελληνισμό και κατείχε, επίσης, τη σύγχρονη κουλτούρα. Είχε πολλή αγάπη και ήξερε να γράφει. Με πρόσεξε μόλις έφθασα στην Ελλάδα και παρέμεινα στενός του φίλος μέχρι τον θάνατό του. Μου είπε πριν πεθάνει: «Θέλω να ξέρεις ότι σ' αγαπάμε πολύ, οικογενειακώς σε αγαπάμε», ήταν τα τελευταία λόγια που άκουσα απ' αυτόν. Μου παρέδωσε κάτι που δεν μπορώ να το εξηγήσω: ένα πυρ...

CB: Θέλεις να κάνεις ένα σχόλιο για τη συνάντησή σου με τον Μάριο Βάργκας Γιόσα; Ήταν ομολογουμένως πολύ κολακευτικό για σένα το άρθρο του στην «Ελ Παΐς».

Σ: Όταν συναντηθήκαμε και είχαμε ένα «τετ α τετ» δεν κατάλαβα ότι θα έγραφε για μένα. Είναι ένας πολύ ανοιχτός και εγκάρδιος άνθρωπος, με λεπτότητα και καλλιέργεια.

CB: Ποια η γνώμη σου για το Captainbook.gr, από όσο πρόλαβες να περιηγηθείς στις σελίδες του; Πρόσεξε τι θα πεις γιατί θα σε αποκηρύξω. (Γέλια).

Σ: Έχετε έναν ενθουσιασμό, ένα μεράκι και, φαίνεται πως έχετε μια επαγγελματικότητα: απαραίτητο πράγμα.

CB: Θέλεις να κάνεις μια ευχή για το ξεκίνημά μας;

Σ: Αφού σηκώσατε πανί, καλό ταξίδι!

CB: Ευχαριστούμε πολύ.

Εικόνα: έργο του Συμεών με σινική μελάνη

Το φολκλόρ και η παράδοση με ή χωρίς εισαγωγικά

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Πολλές φορές η σύμπτωση είναι αυτή που παράγει τις μεγαλύτερες αλήθειες και τα σημαντικότερα και πλέον περιλάλητα έργα. Αυτό είναι ένα από τα βασικότερα θεωρήματα της τέχνης. Αρκετά είναι τα περιώνυμα καλλιτεχνήματα, τα οποία δημιουργήθηκαν με αυτόν τον τρόπο και η σημασία τους είναι μεγάλη και πολύτιμη.

Εμείς, βέβαια, σήμερα δεν θ’ ασχοληθούμε με κανένα από αυτά, ούτε θα τολμήσουμε την ανάλυσή του. Αφήνοντας αυτήν την απαιτητική εργασία σε άλλους πιο ειδικούς, απλά και μόνο θα θυμηθούμε μια φωτογραφία, η οποία, εντελώς από σύμπτωση, μπήκε σε κάποιο προηγούμενο κείμενό μας και διαβάζοντάς την, γιατί και οι φωτογραφίες, όπως και όλα τα άλλα, κυριολεκτικά διαβάζονται, θα προσπαθήσουμε να την αποκρυπτογραφήσουμε και να ερμηνεύσουμε τα μηνύματά της.

Πρόκειται για την φωτογραφία του ιππότη της Γκιόστρας Τάση Κοντόπουλου, η οποία συνόδευε την γραφή μας, η οποία δημοσιεύθηκε στις 27 Απριλίου 2010, σε αυτήν εδώ τη στήλη και αφορούσε την αναστύλωση των αγώνων και της ιππικής αναμέτρησης του Αϊ - Γιωργιού, που γινόταν, ως και την καταστροφική και ισοπεδωτική χρονιά του 1953, στην ιστορική εκκλησία του Πετρούτσου, η οποία τιμόταν στο όνομα του σπαθοφόρου και στρατιωτικού Μεγαλομάρτυρα.

Σε αυτήν, λοιπόν, σε πρώτο πλάνο, όπως είναι φυσικό, διακρίνεται ο ιππέας, με το περήφανο άλογό του και την αρμόζουσα στην περίπτωση αγέρωχη κορμοστασιά του. Εικόνα της εποχής μας, της φετινής χρονιάς, όπου ανήμερα στην μνήμη του Τροπαιοφόρου, στις 23 Απριλίου, η Αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία “Giostra di Zante”, με τριήμερες εκδηλώσεις, έφερε και πάλι στην καθημερινότητά μας την σημαντική αυτή σελίδα της ιστορίας μας. Συγχρόνως και φιγούρα βγαλμένη από την παράδοση και την ιστορία, όταν οι παππούδες μας, κάθε χρόνο τέτοια μέρα, πήγαιναν στην νότια πλευρά της πόλης μας και γιόρταζαν τον Στρατηλάτη Μάρτυρα με έφιππους συναγωνισμούς.

Είναι μια συνήθεια παμπάλαιη, κατά την οποία οι απλοί άνθρωποι του μόχθου, παρουσίαζαν τον πολιτισμό τους και λάτρευαν με τον τρόπο τους τον λαοφιλή Άγιο, ο οποίος σχεδόν πάντοτε ιστορείται στις εικόνες του έφιππος και να κατατροπώνει το κακό, το οποίο εικονίζεται με την μορφή δράκου, στο κάτω μέρος της σύνθεσης. Με λίγα λόγια οι πιστοί καβαλάρηδες, τιμούσαν τον έφιππο προστάτη τους, που κάποτε είχε απαλλάξει το νησί τους και αυτός, όπως και κάποιοι άλλοι συγκάτοικοί του στον Παράδεισο, από το θανατικό και την απειλή του αιφνίδιου θανάτου.

Αυτά για όσα αφορούν την πλευρά της φωτογραφίας η οποία δείχνει πως η σημερινή Ζάκυνθος σέβεται τον εαυτό της, αναζητά την παράδοση και την ιστορία της, παρότι η κακογουστιά και η προσπάθεια της ισοπέδωσης από παντού την βάλει και ότι στους χαλεπούς καιρούς μας προσπαθεί να στηριχτεί στις ρίζες της και να θεμελιωθεί στην καταγωγή της.

Με λίγα λόγια το νεαρό ζακυνθινόπουλο, ο φέρελπις ιππότης της Γκιόστρας του νησιού του, προέρχεται από το παρελθόν, ανήκει στο παρόν και παραδειγματίζει το μέλλον. Αποτελεί μια από τις καλύτερες και πιο παρήγορες εκφράσεις και εκφάνσεις του παρόντος του νησιού μας. Είναι η αναστάσιμη και παρήγορη ανάγνωση της φωτογραφίας μας.

Ας δούμε, όμως, και την άλλη.

Πίσω ακριβώς από το κεφάλι του ιππέα - και εδώ αρχίζει να αποκαλύπτεται η σύμπτωση - μια ταμπέλα γράφει, με ξενικό μάλιστα χαρακτήρα και μη ελληνική γραφή: «FOLKLORE» και πιο δίπλα, σε μια ξεχασμένη και ξεσχισμένη άλλη, πιο μεγάλη και πιο αντιαισθητική, διαβάζουμε, εκτός των άλλων, ευδιάκριτων και αδιάκριτων, την λέξη: «παραδοσιακό». Στο άμεσο φόντο κεραίες, ντεπόζιτα και πάσης φύσεως άλλο σκουπιδαριό. Να πούμε πως αυτό είναι το θλιβερό σήμερα του νησιού μας;

Αν ο ιππέας του πρώτου πλάνου εικονίζει την ευρωστία και την νεανικότητα του νησιού μας, το φόντο της φωτογραφίας είναι η πτώση και η εξαθλίωσή του, τα γηρατειά και η πορεία του προς την παρακμή του τέλους.

Δεν αναφέρομαι στις επιγραφές, αλλά επεκτείνομαι στην νοοτροπία που κουβαλούν αυτές και στην αισθητική που μας μεταφέρουν. Εντοπίζω, για να γίνω πιο σαφής, το πώς εμείς, οι νεότεροι Ζακύνθιοι, οι συχνά τουριστόπληκτοι, αντιμετωπίζουμε, συνήθως για χάρη του εύκολου κέρδους και του αβασάνιστου εμπορίου, την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά μας, αυτά, δηλαδή, που υπονοούν και κρύβουν, σύμφωνα με τα λεξικά, οι δύο λέξεις των ταμπελών της πλατείας του Αγίου Μάρκου, που οι πλάκες της ήταν πάντα η καρδιά της ιστορίας μας και ο χώρος της το παλκοσένικο του πολιτισμού μας.

Κοιτάζοντας με προσοχή την φωτογραφία και με ματιά ερμηνευτική, διαπιστώνεις πως τα πόδια του αλόγου αποτελούν προέκταση της πλακόστρωσης του κάποτε «Φόρου» και πως τα πέταλα στεριώνονται με σύνεση και φροντίδα πάνω της. Τίποτα δεν ξενίζει και τίποτα δεν ενοχλεί. Το σήμερα του τόπου μας έρχεται να συναντήσει το ένδοξο χθες του και η συνέχεια είναι φυσική και αβίαστη. Η πρωταρχική φιγούρα δεν διαφημίζει απερίσκεπτα, αλλά τονίζει μια πολυσήμαντη φήμη με περίσκεψη. Είναι κομμάτι της ζωής του νησιού και βελτιώνει την καθημερινότητά του. Γίνεται, όπως εντόπισε και ο σοφός πρόγονος Δημήτριος Γουζέλης, «για ξεφάντωσι των φίλων» και κάνει γιορτινή και πανηγυρικά όμορφη τη ζωή μας. Κυριολεκτεί και αποτελεί την πιο σωστή ερμηνεία των λέξεων «φολκλόρ» και «παράδοση» και τους αποδίδει την πρωταρχική, αμόλυντη σημασία τους.

Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει, δυστυχώς και με το τοπίο, που τον περικλείει.

Κάποιος φίλος έλεγε συχνά - και τον δικαιώνω απόλυτα - πως στα νεώτερα, τα μεταπολιτευτικά χρόνια, η Δεξιά εξευτέλισε την λέξη «εθνικός» και η Αριστερά την «λαϊκός», από την πολλή και άστοχη κρίση. Η ιστορία και οι εξελίξεις τον αποκατέστησαν προφήτη.

Κατά τον ίδιο τρόπο οι δύο λέξεις, που αναγράφονται στις ταμπέλες της φωτογραφίας μας ακολούθησαν την τύχη των δύο εκφράσεων των αντιθέτων αυτών πολιτικών χώρων. Επαλήθευση γι’ αυτό οι φολκλορικές βραδιές με… φουστανέλες στη Ζάκυνθο, οι «ελληνικές βραδιές», τα τσάμικα των ποπολάρων, το παραδοσιακό… τζαντζίκι μας, η πατροπαράδοτη … τσικουδιά μας και όλα τα άλλα, τα βλάσφημα, τα οποία αβασάνιστα χρησιμοποιούμε από ιστορική άγνοια, τηλεοπτική λαίλαπα και με σκοπό ευχαρίστησης των νέων μας κατακτητών, οι οποίοι ικανοποιούνται με το να επισκέπτονται τις κτήσεις τους και να χαρίζουν καθρεφτάκια στους υπηκόους τους.

Βρισκόμουν σε φιλικό σπίτι την εβδομάδα του Λαζάρου, την «κουφή», όπως την λέει ο λαός μας, λόγω του ότι αυτή δεν έχει Χαιρετισμούς, ούτε άλλες λαοφιλείς ακολουθίες και κουβεντιάζαμε με κάποιο φίλο, παλιό και γνήσιο ζακυνθινό, για το τι θα φάνε στην οικογένειά του την ημέρα της γιορτής της Λαμπρής. Αυτός πρότεινε, θέλοντας να επαναφέρει το παλιό και γνώριμό του αντέτι, να μαγειρέψουν αυγολέμονο, όπως πάντα συνηθιζόταν τέτοια μέρα στο νησιά μας, αλλά από ότι έχω πληροφορηθεί και στα υπόλοιπα Επτάνησα, τα οποία έχουν ίδιες ρίζες και κοινή ιστορία. Για την «τολμηρή» αυτή του πρόταση εκμεταλλεύτηκε το πρώιμο Πάσχα της φετινής χρονιάς και το πιθανόν κρύο που θα έκανε αυτήν την ημέρα.

- Και πώς θα καταλάβουμε πως είναι Πάσχα, αν δεν ψήσουμε; Του απάντησε η κόρη του. Και σ’ αυτήν της την φράση συναντάμε την αρνητική, εντός εισαγωγικών, ερμηνεία των δύο παραπάνω λέξεων των πινακίδων της σύγχρονης πλατείας του Αγίου Μάρκου.

Το «να καταλάβουμε» απαιτεί αναμνήσεις και αυτές δεν είναι σίγουρα ο ξενόφερτος οβελίας, ο οποίος ούτε εικοσαετία δεν έχει κλείσει στον τόπο μας, αλλά ούτε, πιστεύω, πως οι ζακυνθινοί γνωρίζουν από ψήσιμο και τσίκνα, γι’ αυτό και η δίχως εισαγωγικά παραδοσιακή Τσικνοπέμπτη τους ήταν το τσίμπημα με μια τσουκνίδα…

Ίσως του χρόνου, που θα ξαναγίνει και πάλι η «Γκιόστρα τ’ Αι-Γιωργιού», αξίζει ένα καλύτερο φόντο στους ιππότες μας, καθώς και σε ό,τι άλλο, ποιοτικό, γίνεται στην πλατεία του Ευαγγελιστή, αλλά και όλη την πόλη. Γιατί σύμβολό του έχει το λιοντάρι και μπορεί να μας εκδικηθεί. Αλλά πάντα και η ικανότητα του ζωγράφου κρίνεται από το βάθος της εικόνας του.

Ας μην ξανακάνουμε τέτοιες ανορθογραφίες.

Αγγελική Σιγούρου: Χορεύοντας με τα γράμματα

Γράφει ο Roni Bou Saba

Από τις ωραιότερες στιγμές είναι να πάει κάποιος να δει το ταχυδρομείο και να βρει, αντί για λογαριασμούς ΔΕΗ, ΟΤΕ κλπ, ένα βιβλίο. Πόσο δε μάλλον, όταν είναι και ποιητική συλλογή μιας αγαπητής ποιήτριας. Μ’ αυτή την χαρά παρέλαβα την νέα συλλογή της Αγγελικής Σιγούρου με τίτλο Χιόνι-Χιόνι (Νεφέλη 2010). Η συλλογή είναι δεύτερη στη συγγραφική δημιουργία της Αγγελικής μετά από την συλλογή Αράς (εκδ. Ηλέκτρα 2008). Αλλά προηγείται από πολλές δημοσιευμένες μεταφράσεις ποιητικών και πεζών έργων από τα αραβικά και τα γαλλικά.

Η συλλογή αποτελείται από 8 ενότητες, που αν και ανεξάρτητες μεταξύ τους, συνδέονται με ένα εσωτερικό νήμα, και άλλα κοινά χαρακτηριστικά: υφολογικά και σημειολογικά. Μέσα σ’ αυτές τις ενότητες χορεύει η Αγγελική παθιάρικα έως... ακινησίας, ταξιδεύοντας σε αντιθέσεις (Κίνηση-ύπνος, Κίνηση-θάνατος) και σμίγοντας τα έτερα σε Ένα (Νορριάς, ΕιρηνΑτλαντικός).

Σε όλη την συλλογή εκτυλίσσεται ένα χοροθέατρο, γεμάτο δράση (σπρώχνοντας το πάτωμα με το αριστερό πέλμα / βουλιάζω ή εκτινάσσομαι δεν έχει σημασία, σ. 9), αποδομητικούς συμβολισμούς (η διάρρηξη κάθε σημαινόμενου / η περιφρόνηση κάθε θέλγητρου του σημαίνοντος, σ. 23), υπαρξιακούς στοχασμούς (όταν σου έλεγα ότι κι εγώ είμαι σαν τους άλλους, σ. 19), δημιουργημένες μυθολογίες (ο Κάθαλο και ο Πατάντιν, σ. 46), και «παγκοσμιοσύνη» (δεν είμαι μόνος σώμα γελάστηκες έχω παρέα όλον τον κόσμο, σ. 10, Κι οι θάλασσες ανόητα ονοματίζονται / […] Αφού όλο το νερό ένα είναι, σ. 79).

Η ποιητική φωνή της Αγγελικής δεν περιορίζεται σ’ ένα ποιητικό σχήμα, αλλά πειραματίζεται πολλά. Μια ματιά στη συλλογή αρκεί για να καταλάβει ο αναγνώστης ότι έχει να συναντήσει μέσα μια πολυφωνική σύνθεση, όπου εναλλάσσονται οι ρόλοι / φωνές, από μονολόγους σε διαλόγους, και από μελωδικότητα σε πεζή αφήγηση (μου θυμίζει την Αμοργό και ποιήματα του Άδονι), και από μικρογράμματα ποιήματα σε μεγαλογράμματα, και άλλα σχήματα που δείχνουν την μεγάλη συνθετική ικανότητα της νέας ποιήτριας, και την άρτια κυριαρχία της γλώσσας.

Επίσης θεωρώ αξιοθαύμαστο το σχήμα του πρώτου ποιήματος της ενότητας Νουρμανία. Όπου τα δυο ημιστίχια -νοηματικά εδώ και όχι μετρικά- χωρίζονται με ένα ευδιάκριτο κενό. Αυτό το σχήμα διακρίνει την κλασική -κυρίως- αραβική ποίηση, την οποία γνωρίζει η Αγγελική. Το σχήμα τούτο υιοθέτησε ο Καβάφης (π.χ. Εν Τω Μηνί Αθύρ) αλλά χωρίς περαιτέρω επεξεργασία. Εδώ η Αγγελική όμως το αποδομεί και το μεταχειρίζεται όπως τις συμφέρει υποτάσσοντάς το στις ανάγκες των στίχων της, και εισάγοντας ένα νέο σχήμα ποιητικής γραφής.

Παρ’ ότι η Αγγελική ταξιδεύει στα τέσσερα σημεία και κολυμπάει σε γνωστά ποτάμια, ωστόσο τίποτε απ’ αυτά δεν ανήκει πλήρως στην πραγματικότητα. Είναι όλα συμβολικά, και όλα σουρεαλιστικά, με την έννοια της σύλληψης και όχι των αυστηρών γνωρισμάτων των δύο ρευμάτων. Μ’ άλλα λόγια θα έλεγα ότι οι εικόνες είναι συμβολικά σουρεαλιστικές και σουρεαλιστικά συμβολικές ταυτοχρόνως (Το ρούχο πάνω από μένα / Το ρούχο κάτω από μένα / Στο ενδιάμεσο να προσπαθώ σαν διαιτητής να τα χωρίσω, σ. 20).

Οι αρετές της συλλογής, ή μάλλον της ποιητικής φωνής της Αγγελικής, είναι πολλές, αλλά σύνθετες. Οπότε προσοχή! Η συλλογή αυτή δεν τίθεται για κατανάλωση με ένα πρωινό καφέ!

*** Βιογραφικό σημείωμα της Αγγελικής Σιγούρου, διαβάστε εδώ.

Οι μαθητές του Καραμπίνειου και η παιδική Γκιόστρα της Sulmona

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Την επόμενη βδομάδα μια αντιπροσωπεία μαθητών του 1ου Δημοτικού Σχολείου της πόλης του νησιού μας, του ιστορικού «Καραμπίνειου», θα βρεθεί στην γνωστή πια σε όλους μας, λόγω της ανταλλαγής των συχνών επισκέψεων, αλλά και της επικείμενης αδελφοποίησης των δύο Δήμων, Sulmona, όπου θα λάβει μέρος, εκπροσωπώντας το νησί και την χώρα μας, στην εκεί διεξαγόμενη κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, παιδική Γκιόστρα.

Η πρωτοβουλία, όπως σίγουρα θα καταλάβατε, ανήκει στην πάντα δραστήρια Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “Giostra di Zante”, η οποία κάθε χρόνο, τον τελευταίο καιρό, διοργανώνει και επαναφέρει στην ζωή μας την περίφημη και πολυδιάστατη Γκιόστρα του δαχτυλιδιού, την περίοδο του Καρναβαλιού, αλλά από φέτος και την άλλη, την λαϊκή μορφή της, αυτή που έχει σχέση με την γιορτή του κατ’ εξοχήν έφιππου Αγίου, του τροπαιοφόρου Γεωργίου και γινόταν με την συμμετοχή πολύ κόσμου, ως και την χρονιά της θεομηνίας του σεισμού, στην αδικοχαμένη ομώνυμη εκκλησία του Πετρούτσου.

Η πολιτιστική αυτή ανταλλαγή, με τις πολλαπλές προεκτάσεις και το ευοίωνο μέλλον, πραγματοποιείται και με την άοκνη προσπάθεια του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου, αλλά και την φιλεκπαιδευτική φροντίδα του διευθυντή του, Άγγελου Αγγελούση και όλου του δραστήριου διδακτικού του προσωπικού.

Τα οφέλη αυτής της επίσκεψης και συμμετοχής είναι πολλά και πολύμορφα. Πρώτα απ’ όλα οι μαθητές του σχολείου θα έρθουν σε επαφή με κάποιους άλλους της γειτονικής μας χώρας, με τους οποίους θα αδελφοποιηθούν και θα γνωρίσουν τον πολιτισμό και την κουλτούρα τους. Η επίσκεψη αυτή θα είναι ένα ζωντανό μάθημα, για το οποίο δεν θα έφταναν, ίσως, όλες οι διδακτικές ώρες ενός σχολικού έτους, για να πραγματοποιηθεί. Μ’ άλλα λόγια αυτό που χρόνια τώρα σαν λαός ευχόμαστε σε θεωρία, γίνεται πράξη και τα παιδιά μας αποκτούν εμπειρίες, γνώσεις και αυτοπεποίθηση, ενώ συγχρόνως αυτοδιδάσκονται και αλληλοδιδάσκονται.

Ύστερα με το ταξίδι αυτό, το ομαδικό και ενταγμένο σε πλαίσια του πολιτισμού και της ιστορικής μνήμης, θα αποκτήσουν την εμπειρία της επικοινωνίας και από μόνα τους, αβίαστα θα μάθουν το πόσο ωφελούν τα παντρέματα των απόψεων και των ρευμάτων και το πώς μπορείς να διατηρήσεις και να προεκτείνεις το δικό σου, γνωρίζοντας το διπλανό και το παρόμοιο.

Τέλος τα παιδιά μπαίνουν από νωρίς στο παιχνίδι και μαθαίνουν ότι δεν πρέπει να είναι θεατές της ζωής και της παρουσίας μας, αλλά πρωταγωνιστές και κύριοι εκφραστές. Δεν βλέπουν από τις κολώνες της Πλατείας Ρούγας τα δρώμενα, αλλά συμμετέχουν σ’ αυτά και το διασκεδάζουν. Έτσι το αύριο του νησιού μας έχει ελπίδες να είναι καλύτερο και η προοπτική για την επάνοδό μας στην ποιότητα, που, λόγω της ιστορίας μας, μας αξίζει, αλλά από ραθυμία μας την απωλέσαμε, αποκτά περισσότερες και πιο βάσιμες αιτίες.

Πάνω απ’ όλα, όμως, τα νεαρά αυτά ζακυνθινόπουλα, γνωρίζουν την ιστορία τους, μέσω μιας σημαντικής πτυχής της, μαθαίνουν την διαφορετικότητα του τόπου τους, η οποία, λόγω ηλικίας, τους γίνεται βίωμα και θα μπορέσουν να συνεχίσουν στο μέλλον, κάνοντάς την δική τους υπόθεση, μια πτυχή της, η οποία ξεκινά από το μακρινό παρελθόν του νησιού τους και συνεχίζει να επιβιώνει, έστω και σε αναβίωση, ως και τις ισοπεδωτικά επίφοβες μέρες μας.

H Γκιόστρα της Ζακύνθου, όπως αποδείχτηκε και από την πρόσφατη επιστημονική ημερίδα, η οποία έγινε πριν από ένα περίπου μήνα στην πόλη μας, οργανωμένη από την Εταιρεία “Giostra di Zante” και το πάντα δραστήριο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, ήταν ανέκαθεν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζακυνθινής ιστορίας και του δικού μας, του επτανησιακού πολιτισμού.

Ξεκίνησε από τον μακρινό Αρίγκο της Μπόχαλης, δίπλα από την πρώτη μας, την εντός φρουρίου πόλη και ως την σημερινή της αναβίωση, στην πλατεία που φέρει το όνομα του μεγάλου μας ποιητή, του Διονυσίου Σολωμού, μπόρεσε να είναι σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης.

Οι θεατρολόγοι υποστηρίζουν ότι στην περίφημη «Ευγένα», το πρώτο δικό μας, αλλά και νεοελληνικό θεατρικό έργο, δεν περιγράφεται, αλλά απλά πλανάται σε όλη την υπόθεση, επειδή ήταν τόσο γνωστή, ώστε δεν χρειαζόταν εικονική και σκηνική επανάληψη. Ο ζακυνθινός λαός από τους χιλιάδες στίχους του «Ερωτόκριτου», το τμήμα του που την διηγείται ξεχωρίζει και αυτό συχνά επαναλαμβάνει και παριστάνει, με κέφι και μεράκι, σαν «Ομιλία». Ο πολύς, για μας τους ιόνιους προπάντων, Διον. Ρώμας, όχι μόνο στον «Περίπλου» του την ζωντανεύει, αλλά και στα χρονογραφήματά του συχνά την επαναλαμβάνει και εύστοχα την τοποθετεί στην θέση που της αξίζει. Το ίδιο και ο Ανδρέας Αβούρης στον «Αλαμάνο» του και ο Κ. Πορφύρης στον δικό του «Αγέλαστο». Ο τελευταίος, μάλιστα, την ιστόρησε και σε ένα χαρακτηριστικό, ζωγραφικό του έργο, στην λαϊκή της εκδοχή, αυτήν του θεάτρου δρόμου και την αποθανάτισε στην γνήσια μορφή της. Τέλος ο Χρήστος Ρουσέας δεν μπορούσε να την παραλείψει από τις εθιμικές αναζητήσεις του και την διαιώνισε σε δύο του σκίτσα, τα οποία σήμερα, μετά από φιλοζακυνθινή προσφορά των θυγατέρων του, Μαρίας και Τζένης, φυλάσσονται στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων και μας τα πρωτοπαρουσίασε η διευθύντριά του Κατερίνα Δεμέτη.

Μα και σήμερα, όπως ακούσαμε στην πρόσφατη ημερίδα από τον φιλόλογο Γιώργο Φιορεντίνο, οι ιππικοί αυτοί αγώνες της Γκιόστρας συνεχίζουν να είναι ζωντανοί και να εμπνέουν. Το ότι οι σύγχρονοι ποιητές μας την έχουν σαν θέμα της έχει πολλά να πει και αυτό μπορεί με πάμπολλους τρόπους να ερμηνευθεί, αλλά να εκληφθεί και σαν ζωντανή συνέχεια.

Ήδη, από την τελευταία Γκιόστρα του δαχτυλιδιού, της περασμένης Αποκριάς, το δρώμενο πέρασε και στα παιδιά μας, το αύριο, δηλαδή, και το μέλλον μας. Μια αντιπροσωπεία από το ίδιο σχολείο της γειτονιάς της Αγίας Τριάδας ξεκίνησε την πομπή και, απ’ ότι θυμάστε, απέσπασε τα καλύτερα σχόλια και τα πιο ζεστά χειροκροτήματα.

Τώρα τα ίδια παιδιά ξεπερνούν τον κλειστό χώρο της τάξης και του σχολείου τους, αντιστέκονται στην στεγανότητα των συνόρων, που τα περιορίζει, τολμούν και συμμετέχουν σε μια διεθνή εκδήλωση, όπως συμβαίνει και με τους μεγαλύτερους συμπατριώτες τους, οι οποίοι κάθε χρόνο επισκέπτονται την ίδια πόλη, για λάβουν μέρος σ’ ένα πανευρωπαϊκό πανηγύρι ήχων και χρωμάτων.

Τα παιδιά μας, με την βοήθεια των δασκάλων τους και των γονιών τους, έψαξαν και βρήκαν ξεχασμένα παιχνίδια του νησιού μας, αυτά που γέμισαν τις νεανικές ώρες γενιών και γενιών, έμαθαν χορούς της εποχής εκείνης και προετοιμάστηκαν να τους παρουσιάσουν σε άλλους συνομηλίκους τους και σε χιλιάδες θεατές, που θα τα παρακολουθήσουν, δείχνοντας εκτός συνόρων το πιο καλό πρόσωπο της Ζακύνθου και τις πλέον σημαντικές και ευχάριστες στιγμές της.

Με επικεφαλής το καπίτουλο του Σχολείου τους θα παρελάσουν στην πόλη της Sulmona και θα διαφημίσουν με τον πιο σωστό τρόπο τον τόπο μας και τόπο τους. Μάς διασώζει η ιστορία πως στην ηλικία τους ο Ούγος Φώσκολος γκρέμισε τα τείχη και ελευθέρωσε τους εκεί κλεισμένους Εβραίους, διδάσκοντας την ανεξιθρησκία. Οι μαθητές του Καραμπίνειου εξαφανίζουν άλλα τείχη και έρχονται σε επαφή με άλλους συνομηλίκους τους, διδάσκοντάς μας το πόσο ωφελεί η πολιτιστική ανταλλαγή και το πάντρεμα των πολιτισμών. Ας τους ευχηθούμε μέσα από την ψυχή μας καλή επιτυχία. Τους αξίζει το πιο θερμό χειροκρότημα.

To λεύκωμα: "Το δέντρο της Ζωής, σε τέσσερις εποχές"

Της Κατερίνας Δεμέτη

«Ορθώνεται ο γερός κορμός ψηλά σε τούτο εδώ το χώμα μας, που είναι για τη ζωή κούνια και τάφος. Απάνω στον κορμό η φυλλωσιά που τόσο κομμάτι πιάνει γλυκού, καλοσυνάτου αέρα. Μα έρημη δεν είναι η πρασινάδα του. Χαρούμενο σε κάθε φύλλο κάθεται ένα πνεύμα, έτσι που το θεόρατο δέντρο ολόκληρο αστράφτει και τραγουδά, ξεχύνοντας πέρα μακριά όσ’ άστρα έχει ο ουρανός κι όσες φωνές η τέχνη.»

ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΣΟΛΩΜΟΥ, Το μυστικό δέντρο (απόσπασμα)

Μετάφραση από τα ιταλικά Λίνου Πολίτη

Η ελληνική και αγγλική έκδοση του λευκώματος «Το δέντρο της Ζωής, σε τέσσερις εποχές», αποτελεί το εκδοτικό πόνημα της Πανελλήνιας εκστρατείας «Περιβάλλον και Πολιτισμός 2008/9», που πραγματοποιήθηκε τα δύο προηγούμενα χρόνια στα μουσεία και στους χώρους πολιτισμού της πατρίδας μας, και είναι έκδοση της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, της Διεύθυνσης Μουσείων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.

Η αναφορά μας σ’ αυτό, δεν αποσκοπεί τόσο στη διαφήμιση της συμμετοχής του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων στην έκδοση, παρ’ όλο που στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε η με κάθε μέσο καλή προβολή του Μουσείου και μέσα απ’ αυτό και του μικρού μας νησιού πρέπει και να γίνεται γνωστή, αλλά κυρίως στο να υπογραμμίσει τη μεγάλη σημασία που έχει η συνέργεια σε κάθε τομέα, με παράδειγμα για τη συγκεκριμένη περίπτωση: τη συνέργεια των πολιτιστικών φορέων της πατρίδας μας.

Πριν απ’ όλα όμως πρέπει να ξαναθυμίσουμε στους αναγνώστες μας, ότι το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού διοργάνωσε τα έτη 2008 και 2009 μία πανελλήνια εκστρατεία με θέμα «Περιβάλλον και Πολιτισμός: Το δέντρο της ζωής σε τέσσερις εποχές».

«Tο έναυσμα το έδωσαν οι καταστροφικές πυρκαγιές που σημαδεύουν τα καλοκαίρια τα δάση μας… Απέναντι σε γεγονότα που πληγώνουν και εξοργίζουν, γεννήθηκε η ανάγκη να διατυπωθεί μία απάντηση, να διαμορφωθεί μία στάση, να προταθεί μία λύση… Έτσι προέκυψε η ιδέα της διοργάνωσης μιας πανελλαδικής δράσης με τίτλο "Περιβάλλον και Πολιτισμός", έννοιες που εμφανίζονται σε στενή και αμφίδρομη σχέση…. Η φύση εμπνέει την τέχνη, μα και η πολιτιστική κληρονομιά και η καλλιτεχνική δημιουργία μπορούν να ευαισθητοποιήσουν τους κατοίκους σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος… Κατά τις ημέρες του εορτασμού, σε όλη την επικράτεια οι διοργανωτές των εκδηλώσεων και το κοινό, αναζήτησαν στις συλλογές των μουσείων, στους αρχαιολογικούς χώρους ή ακόμα και στις πλατείες των πόλεων το δέντρο στις ποικίλες εκδοχές του: φυσικά δέντρα ιστορικής σημασίας, δέντρα ζωγραφισμένα, σμιλεμένα και κεντημένα, δέντρα με πλούσιους καρπούς και όμορφα άνθη. Μίλησαν για τους μύθους, τις λατρείες, τις παραδόσεις και τα ιστορικά γεγονότα που συνδέθηκαν με αυτά. Είδαν τα μνημεία μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον και διερεύνησαν την αμοιβαία τους σχέση. Η κάθε συμμετοχή συνέβαλε ώστε να αναδειχθεί, τελικά, το δέντρο ως έκφραση των δυνάμεων της βλάστησης και σύμβολο της αέναης αναγέννησης, προσφιλής σύντροφος της ζωής των ανθρώπων και πηγή έμπνευσης για την τέχνη, στοιχείο ιερό με μαγικές ιδιότητες, αλλά και κομμάτι της φύσης σε κίνδυνο», γράφει στον πρόλογο του λευκώματος η Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, Αναπληρώτρια Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του ΥΠ.ΠΟ.Τ.

Το Μουσείο Σολωμού συμμετείχε στη δράση και τις δύο χρονιές και μπήκε στον κατάλογο των μουσείων και χώρων που πραγματοποίησαν τις εορταστικές εκδηλώσεις.

Επιλεγμένα αντικείμενα ήταν το τμήμα από τον κορμό του δέντρου, κάτω από τον οποίο λέγεται ότι ο εθνικός ποιητής έγραψε τον Ύμνο εις την Ελευθερία και βρίσκεται στην είσοδο του Μουσείου, το σχέδιο του Πάνου Ζουπάνου, που απεικονίζει το δέντρο στο Λόφο του Στράνη στην αίθουσα Σολωμού, και τα οικόσημα της συλλογής του μουσείου που έχουν φυτικά θέματα.

Στους εκπαιδευτικούς που συνόδευαν τα παιδιά των σχολείων της Α/βάθμιας και Β/βάθμιας Εκπαίδευσης, μοιράστηκε η εργασία τού κ. Λορέντζου Μερκάτη: «Άνθη και Φυτά στην ποίηση του Σολωμού», που τεκμηριώνει γλαφυρά πώς επηρεάστηκε ο Ποιητής από τη φύση στο έργο του.

Επίσης μοιράστηκε ειδικό πληροφοριακό φυλλάδιο, στη ελληνική και αγγλική γλώσσα, στο οποίο αναπτύχθηκαν τα εξής θέματα: Η λατρεία του δέντρου, Το δέντρο ανάμεσα στη Γη και τον Ουρανό, Το δέντρο ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, Το δέντρο και οι καρποί της γονιμότητας και Το τελευταίο δέντρο, με εικονογράφηση από τη θρησκευτική, την κοσμική, τη λαϊκή και τη σύγχρονη ελληνική τέχνη.

Το έντυπο περιείχε και ένα απαντητικό δελτάριο. Εκεί τα παιδιά μπόρεσαν να ζωγραφίσουν τη δική τους εκδοχή μετά από την επίσκεψή τους στο Μουσείο. Δημιούργησαν έτσι το δικό τους «δέντρο της ζωής». Όλα τα έργα στάλθηκαν στο ΥΠ.ΠΟ.Τ. και σήμερα μπορείτε να καμαρώσετε ενδεικτικά κάποια από αυτά από την ιστοσελίδα του (www.yppo.gr).

Για να ξαναγυρίσουμε όμως στην κεντρική ιδέα αυτής της δράσης, που αποτυπώνεται μ’ έναν εξαιρετικά καλαίσθητο τρόπο στο παρουσιαζόμενο λεύκωμα, είναι πραγματικά σημαντικό ν’ αντιληφθούμε ότι ο πολιτιστικός μας πλούτος δεν είναι αποστειρωμένα κλεισμένος μέσα στα μουσεία μας, αλλά με την κατάλληλη προσέγγιση, μπορεί ν’ αναδείξει κοινά στοιχεία της πνευματικής ζωής, που μπορούν να ωφελήσουν κάθε πλευρά της κοινωνικής μας ζωής.

Η ενοποιημένη παρουσίαση μιας δράσης που πραγματοποιήθηκε σε 117 αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και μνημεία σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας το 2008, με συμμετοχή 18.815 ατόμων, και σε 123 χώρους πολιτισμού το 2009, με συμμετοχή 31.304 ατόμων, αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο, ότι η προστασία και ανάδειξη του φυσικού, ιστορικού και καλλιτεχνικού πλούτου της χώρας, ενδιαφέρει τους πολίτες, αρκεί να γίνει προτεραιότητα πολιτειακή.

Το Μουσείο Σολωμού, που περιμένει όσους θέλουν να ξεφυλλίσουν το λεύκωμα για «το Δέντρο της Ζωής» στη Βιβλιοθήκη του, ετοιμάζεται να συμμετάσχει και στην φετινή δράση του ΥΠ.ΠΟ.Τ. «Περιβάλλον και Πολιτισμός: Φωνές νερού μυριάδες», τον Οκτώβρη. Και αυτό, γιατί πιστεύουμε ότι ένα Σύγχρονο Μουσείο πρέπει με κάθε ευκαιρία να προσεγγίζει το υλικό του από διαφορετική οπτική, αφού έτσι αποκαλύπτονται πλευρές, που ούτε καν τις είχε φανταστεί.

Η επιτυχία της φετινής δράσης, θα εξαρτηθεί, από τη συμμετοχή των σχολείων μας στα εκπαιδευτικά προγράμματα που θα ετοιμάσουμε και που αφορούν στα εκθέματα του Μουσείου που σχετίζονται με το νερό.

Ας μην ξεχνάμε ότι το Δέντρο της Ζωής που φυτεύτηκε τα δύο προηγούμενα χρόνια, χρειάζεται το νερό για να ζήσει και να δέσει τους καρπούς του…

Ecumenical Patriarch Bartholomew: RELIGIOUS TOLERANCE IN A GLOBAL WORLD

[Ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, κατά την ανακήρυξή του σε Επίτιμο Διδάκτορα τού Burgas Free University, 18 May 2010]

 

Φωτογραφίες: Νίκος Μαγγίνας, Πηγή: Φως Φαναρίου

Prof. Petko Chobanov, President, Esteemed Members of the Academic Council, Learned Professors and Students of the Burgas Free University, Distinguished Guests, Beloved children and people of God:

It is with sincere gratitude that we accept this invaluable honor of being received into the doctoral college of this esteemed and contemporary academic institution, Burgas Free University, with the title of Doctor Honoris Causa. We welcome this privilege as a recognition of our ecclesiastical service in the name of spiritual revival and religious tolerance, which has been a part of the sacred ministry of the Ecumenical Patriarchate, a historical institution spanning seventeen centuries, throughout retaining its See in Constantinople, today Istanbul. In our brief presentation, we would like to address – particularly to the bright young graduates of this year’s class – the crucial issue of religious tolerance in a global world.

Introduction: The Ecumenical Patriarchate and Religious Tolerance

During our tenure as Ecumenical Patriarch, we have addressed issues of peace, racial discrimination, and religious tolerance before diverse audiences. Yet, one of our most rewarding responsibilities has been the blessing of either hosting or sponsoring such international initiatives as:

1. the Peace and Tolerance Conference, which met in Istanbul in 1994 and published “The Bosphorus Declaration,” affirming that “war committed in the name of religion is a war against religion”

2. the Conference on Peaceful Coexistence between Judaism, Christianity, and Islam held in Brussels in 2001, in the aftermath of September 11th, which published “The Brussels Declaration,” emphasizing faith as “a platform for dialogue among civilizations”

3. the special meeting held in Bahrain in 2002 on the 10th anniversary of the commencement of our Christian-Muslim Dialogue, which led to “The Bahrain Declaration,” asserting the need to “remove prejudices and foster respect for other religious traditions”

4. the Conference on Religion, Peace and the Olympic Ideal held in Athens in 2004, which “repudiated all forms of nationalist, racist, religious, social and other discrimination”

5. and the second Peace and Tolerance Conference, held again in Istanbul in 2005, “deploring those who preach violence toward other faiths and ethnic communities”, and “unconditionally condemning the use of force, ethnic cleansing and brutalities.”

These gatherings opened our eyes to the diversity of cultures and religions in our fragmented global world. They also provided greater understanding of the problems of racism and fundamentalism, while assisting us in emphasizing religious tolerance over religious absolutism.

Religious Tolerance and Religious Absolutism

The most delicate and at the same time awkward issue with which we must deal in relation to religious tolerance, is fundamentalism or absolutism. It is well known that every religion claims to hold and uphold the absolute truth, concerning God and the world. Furthermore, it is also well known that God is the absolute being, the one to whom all pure attributes belong, and from whom all evil attributes are absent. This is common ground among all three monotheistic religions of Judaism, Christianity and Islam, and beyond.

Moreover, as all monotheistic religions confess, God is one – although Christians prefer to refer to the One God as Trinity. This means that all believers of the monotheistic religions have at least some perception of the one, immutable, and perfect God. At the same time, however, all monotheistic religions confess that their understanding of the God is limited, not only because of the absolute nature of God but also because of the finite nature of humanity. The confession of this fundamental truth about God and ourselves incites the Socratic admission with regard to ignorance: the one thing that we do know, is that we do not know anything!

In other words, when we speak of absolute values, we are dealing with truths beyond our intellectual capabilities and experience. As a direct consequence, then, of this humble recognition and faith in the One God, whom we worship, we are obligated to be tolerant of the views of others. Ultimately, we are united in silence before God’s transcendent being. For even the most comprehensive definition of God can never appropriate or approach the fullness of divine nature, which always remains incomprehensible. In Orthodox theology, this concept is known as “apophatic theology.” Yet, how does this theology translate into personal ethics and political practice? In our humble opinion, it should impose on all of us an attitude of “hospitality.”

An Attitude of “Hospitality”

With regard to religious tolerance, the world’s monotheistic religions owe it to their common heritage to imitate their forefather, the Patriarch Abraham. Sitting under the shade of the oak trees at Mamre, Abraham received an unexpected visit from three strangers (recorded in Gen. 18 and Heb. 13), whom he did not consider as a danger or threat. Instead, he spontaneously shared with them his friendship and food, extending such generous hospitality that, in the Orthodox tradition, this scene has been interpreted as symbolical of the Holy Trinity. In fact, the only authentic image of the Holy Trinity, of God as communion, in the Orthodox Church is the depiction of this scene of a rural encounter in ancient Palestine.

Moreover, in the Orthodox icon of “Abraham’s Hospitality,” iconographers traditionally depict the guests on three sides, allowing an open space on the fourth side of the table. So, the icon serves as an open invitation to each of us. The question addressed to each of us – and in particular the younger generation, such as the graduates of this institution – is: Will we sit at the table with strangers? Will we surrender our prejudice to take our place at the table with others in the global world?

The icon of Abraham’s hospitality is a powerful symbol of the presence of God among us, when we welcome others without inhibition or suspicion. It is an icon of religious tolerance and religious hospitality. This work of reconciliation can only be initiated and sustained by genuine tolerance, which reflects God’s own for the world. And it is not only religions, which are called to this task. Every organization of social, academic, and political character, should be dedicated to the pursuit of justice and advancing the welfare of society. That has consistently been a fundamental principle of the ministry of the Ecumenical Patriarchate.

Conclusion: The Ministry of the Ecumenical Patriarchate

Of course, fundamentalist or absolutist tendencies have persisted and continue to exist in our world, indeed even among Orthodox Christians. In perhaps the most recent institutional expression against racism, the 4th Preconciliar Panorthodox Conference, held in Geneva in 1976, declared that the Orthodox Church should contribute to upholding peace, freedom, reconciliation, and love throughout the world, in order to dispel racial discrimination. Organized by the Ecumenical Patriarchate, this Panorthodox Conference sought to replace racism with inter-religious cooperation, in order to abolish religious fanaticism of every kind.

At the Ecumenical Patriarchate, we do not fear strangers; we cherish them. We have made it our daily practice for centuries to apply the apostolic words “Do not forget to entertain strangers.” (Heb. 13.2) We insist that all humans are equal, both before the law of God and before secular law, a view espoused by all sensible and sensitive people, regardless of religious conviction. At every given opportunity, then, we emphasize that the religious rights of minorities must be duly respected, including - and especially- their right to worship and education. After all, the very term “Ecumenical,” in the title of our Church, seeks precisely to denote the acceptance of all people dwelling within the oikoumene, as being fully equal and equally welcome. That is what we claim to be; that is what we preach to live; and that is how we strive to lead.

Ο πλαστικός μας Μάης

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

«Κολώνες» λέμε στη Ζάκυνθο τα κτιστά, συνήθως, προσκυνητάρια, τα οποία, μετά, κυρίως, την πολλαπλή και πολύμορφη καταστροφή του Αυγούστου του 1953, τοποθετήθηκαν στις θέσεις όπου υπήρχαν πριν την μεγάλη θεομηνία εκκλησίες, για να θυμίζουν την ιερότητα του χώρου και να κρατούν την ανάμνηση, αλλά και να υπενθυμίζουν την ευθύνη των μεταγενέστερων.

Πολλές από αυτές και πιο πολύ όσες φτιάχτηκαν από τα απομεινάρια των προσεισμικών ιερών στεγών, όπου αντικατέστησαν, είναι αληθινά κομψοτεχνήματα και η παρουσία τους θυμίζει «περασμένα μεγαλεία» και σε αναγκάζει ουσιαστικά, όπως και ο κορυφαίος ποιητής κληροδοτεί, «διηγώντας τα να κλαις». Σαν τέτοιες περιπτώσεις, έτσι πολύ πρόχειρα και δίχως κόπο ή ψάξιμο, ενδεικτικά θα αναφέρω το προσκυνητάρι της Παναγίας της Ευαγγελίστριας στο χωριό Μουζάκι και το άλλο, στην Ρίζα του νησιού μας, στο Βουγιάτο, το οποίο συνθεμένο, με τα υλικά του παραθύρου της κόγχης του ιερού βήματος, έχει τοποθετηθεί στην θέση της παλιάς εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνος, εκεί στο κέντρο του χωριού και δίπλα στον κεντρικό δρόμο. Ίσως κάποτε κάποιος μελετητής πρέπει να ασχοληθεί με αυτά, να τα παρουσιάσει και να τα αναδείξει. Αξίζουν τον κόπο, γιατί δείχνουν μια νεώτερη, πολλή σημαντική παράδοση, αλλά και αποτελούν, συγχρόνως, και μια αξιοσέβαστη και αξιοπρόσεκτη λαογραφική μας έκφραση.

Μια από αυτές τις «κολώνες», μικρό κομψοτέχνημα και αυτή, μια και δεν ακολούθησε, ευτυχώς, την εύκολη λύση της προχειρότητας, αλλά σεβάστηκε μια παράδοση και δεν πρόδωσε μια νοοτροπία αιώνων, βρίσκεται στον δρόμο που οδηγεί από το χωριό Μπανάτο στην Χώρα και εκεί αποτελεί την πιο ζεστή παρηγοριά για τον κάθε ευαίσθητο διαβάτη. Θα την συναντήσουμε στην δεξιά μεριά του κεντρικού αυτού δρόμου, στην άκρη του, στο φρύδι του τράφου και θα την ξεχωρίσουμε για την κομψότητά της, αλλά και το κατάλευκό της χρώμα, το οποίο προκύπτει από την ευαισθησία του ασβέστη και την άγρυπνη φροντίδα των γειτόνων της και ίσως και παλιών ενοριτών ή ιδιοκτητών του ναού της, η οποία θυμίζει πάντα το ξημέρωμα της κάθε γιορτής, δεσποτικής, θεομητορικής ή γνωστού αγίου, με το αναμμένο της καντήλι. Την μέρα των Φώτων, επίσης, θα την δούμε στολισμένη με ένα νεράντζι και την Κυριακή των Βαΐων θα διακρίνουμε πάντα, πίσω από το συνεχώς καθαρό τζάμι της, την παραδοσιακή του τόπου μας βαγιοφόρα, πλεγμένη με φοινικόκλαδα και στολισμένη με κλαδιά ελιάς και ευωδιαστά ανοιξιάτικα λουλούδια.

Η εικόνα που περικλείει είναι του διαπραγματευτή «και τση γης και του πελάου» Αγίου Νικολάου και στέκεται στην θέση αυτή για να θυμίζει στους παλιότερους και να γνωρίζει στους νεώτερους πως κάπου εκεί, πριν την χρονιά της μεγάλης κοσμοχαλασιάς και του διχασμού της ιστορίας μας σε προσεισμικά και μετασεισμικά χρόνια, υπήρχε μια από τις πολλές εκκλησίες, οι οποίες ήταν αφιερωμένες στον ταπεινό Επίσκοπο των Μύρων της Λυκίας, τον οποίο ο λαός μας τον θεωρεί σαν τον μεγαλύτερο Άγιο της χριστιανοσύνης και η εκκλησία μας τον ονομάζει «Πανάγιο», αποδίδοντάς του τιμές μεγάλες και γιορτάζοντάς τον, εκτός από τις ετήσιες γιορτές του και κάθε ψιλή Πέμπτη.

Μα η φροντίδα των περιοίκων δεν σταματά ή μάλλον δεν σταμάταγε, όπως θα διαπιστώσουμε στην συνέχεια, στα όσα παραπάνω αναφέραμε. Εκτός από την διαρκή φροντίδα για το άναμμα του καντηλιού του, την εορταστική διακόσμηση και την ευπρεπή παρουσία του, φρόντιζαν οι περίοικοί του και για το φτωχικό του, αλλά στην ουσία πάμπλουτο, πανηγύρι. Έτσι δύο φορές το χρόνο, στις 6 του Δεκέμβρη, όπου τιμάται η μνήμη της κοίμησης του Ιεράρχη και στις 10 του Μάη, οπότε το νησί μας γιορτάζει την επέτειο της Παρόδου του Λειψάνου του από τα χώματά του, ένα γιορταστικό στεφάνι στόλιζε τον σιδερένιο σταυρό του πάνου μέρους της «κολώνας» και θύμιζε την ιερότητα της ημέρας και την σημασία του γιορταστικού της χαρακτήρα.

Το στεφάνι του χειμώνα ήταν συνήθως φτιαγμένο από δοξαστικές μυρτιές -«μερτίες», για τον πιο εύηχο τονισμό-, το κλασσικό αυτό φυτό των τζαντιώτικων πανηγυριών και λίγα λουλούδια, συχνά χρυσάνθεμα, τα οποία είχαν ξεφύγει από τις κακοκαιρίες και είχαν αντέξει στις ατέλειωτες βροχές και την καθημερινή υγρασία. Αποτελούσε την πιο ζεστή ευχαριστία στον κυρίαρχο των θαλασσών και την σεβάσμια γιορτή του, που έκλεινε τον κύκλο της πρώτης προεόρτιας σχόλης, των λαοφιλών Νικολοβάρβαρων.

Αυτό, όμως, που ήταν χάρμα οφθαλμών και παρηγορία ανάστασης, ήταν το στεφάνι της καλοκαιρινής, όπως την λέμε, γιορτής του Αγίου, αυτής του «Περαστού». Μέσα στην καρδιά της πολλαπλής ανθοφορίας και της ακμής του πιο τραγουδισμένου μήνα του χρόνου, του Μάη, ήταν πάντοτε φτιαγμένο -το «καλλιτεχνημένο» δεν θα ήταν υπερβολή- από ευωδιαστά τριαντάφυλλα, τα οποία είναι το λουλούδι της εποχής και πολύχρωμα άλλα φιόρα και με αυτό ο κάθε προσεκτικός διαβάτης θυμόταν το πανάρχαιο Πέρασμα και την χαρά των τότε κατοίκων του νησιού του, η οποία μπορεί να παραλληλισθεί με τον οργασμό της Άνοιξης.

Το γιορταστικό αυτό στεφάνι είχε γίνει με τον καιρό ένα από τα πιο αγαπημένα μεταπασχαλινά μου αντέτια. Όπου και να πήγαινα αυτή τη μέρα, κανόνιζα να είναι έτσι η πορεία μου, ώστε να περάσω από το Μπανάτο και να το δω. Να χαρώ την με αγάπη κατασκευή του, την επανάληψη της ιστορικής μνήμης, η οποία δεν είναι γραμμένη σε κανένα ημερολόγιο, αλλά στην καρδιά του λαού μας και να αναλογιστώ το πώς μπορεί να σωθεί ένας τόπος, ακόμα και σε καιρούς χαλεπούς και περιόδους λιτότητας, εάν δεν έχει χάσει την ταυτότητά του, η διατήρηση της οποίας είναι ισάξια με τον καθαρμό της ψυχής.

Με το στεφάνι αυτό είχαμε ασχοληθεί, επαινετικά τότε, όπως ίσως θυμάστε, και σε παλιότερο κείμενό μας, το οποίο ήταν αφιερωμένο στην αρχαιότατη αυτή γιορτή της 10ης Μαΐου. Το σχετικό απόσπασμα είχαν αναδημοσιεύσει με φιλοζακυνθινή αγάπη και ειλικρινή φροντίδα στα ηλεκτρονικά περιοδικά τους ο πολύπλευρος π. Παναγιώτης Καποδίστριας και ο εραστής των γνήσιων τζαντιώτικων πανηγυριών και της δικής μας παράδοσης Διονύσης Βερτζάγιας. Η ενέργειά τους αυτή, μάλιστα, δείχνει την σημασία του και το πόσο μια απλή κίνηση μπορούσε να ομορφύνει τη ζωή μας και να καλυτερέψει την καθημερινότητά μας. Εκεί είχαν δημοσιευθεί και ανάλογες φωτογραφίες.

Φέτος, την περασμένη βδομάδα, ανήμερα στην αρχαιότατη τοπική μας γιορτή, επανέλαβα το αντέτι μου. Μετά την πανηγυρική λειτουργία, που παρακολούθησα στον εορτάζοντα ναό του Αγίου Νικολάου των Σχίνων, στο ριζοχώρι Φιολίτης, όπου εκεί όλα είχαν τελεσθεί με τάξη και σύμφωνα με την παράδοση, πηγαίνοντας προς την Χώρα, πέρασα και πάλι από το Μπανάτο για να δω την λουλουδένια κατασκευή και να ευχηθώ, έστω και σιωπηλά, «και του χρόνου».

Δυστυχώς, όμως, η έκπληξη ήταν δυσάρεστη. Πάνω στον σταυρό της κολώνας, εκεί που χρόνια και χρόνια κρεμόταν σαν ευχή και προσευχή η ευγένεια των ψυχών των περιοίκων, υπήρχε μια πλαστική προχειρότητα, η οποία, αν μη τι άλλο, έδειχνε την αποφυγή του κόπου και την προσαρμογή της πιο παλιάς γιορτής του τόπου μας στην άψυχη και θλιβερή, μα και επίφοβη, σημερινή πραγματικότητα.

Μια ακόμα ευαισθησία είχε σταματήσει και μια κατασκευή από ψυχής μέριμνας και λατρευτικής αγάπης είχε δώσει την θέση της στην ευκολία και τον κιτς εορτασμό του τραγικού ετοιματζίδικου. Και όμως! Τα τριαντάφυλλα γύρω βάραιναν τις μάντρες των σπιτιών και οι κήποι τους ήταν περισσότερο ολάνθιστοι από ποτέ.

Δεν ξέρω γιατί, αλλά αυτό μού φάνηκε βλασφημία.

Ευτυχώς στις άκρες του τράφου λίγες αντιστεκόμενες μαργαρίτες, απομεινάρια της φετινής αληθινά οργιαστικής και πρώιμης βλάστησης, είχαν ανθίσει και αυτές πρόσφεραν, σαν αντίβαρο και δείγμα γνησιότητας, την εκ καρδίας και αληθινή προσευχή τους, μύρο πανάκριβο, στον μεγάλο Δεσπότη των Μύρων, το λείψανο του οποίου το 1087, σαν εκείνη την ημέρα είχε διαβεί από το νησί της Ζακύνθου και οι κάτοικοί του ακόμα και στις μέρες μας διατηρούν την ανάμνηση του μεγάλου αυτού γεγονότος, που είναι κομμάτι της ιστορίας τους και συνεχίζουν να το γιορτάζουν πανηγυρικά.

Είναι που η φύση του νησιού μας μπορεί να καλύπτει πάντα τις όποιες ασχημονίες μας.

Μα μέχρι πότε;

Σημείωση σύνταξης: Δείτε το σχετικό ρεπορτάζ στο Νυχθημερόν της 9ης Μαΐου 2010, εδώ. 

18 Μαΐου: Διεθνής Hμέρα Mουσείων

Της Κατερίνας Δεμέτη

Στις 18 Μαΐου τα Αρχαιολογικά, τα Βυζαντινά, τα Λαογραφικά, τα Εθνολογικά, τα Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, τα Μουσεία Καλών Τεχνών, τα Ιστορικά, τα Υπαίθρια, τα Οικολογικά και τα Οικομουσεία, τα Μουσεία-κήποι και φυσικά πάρκα, τα Μουσεία Οπτικοακουστικών Μέσων, τα ιδιωτικά και κρατικά, τα μεγάλα και τα περιφερειακά, στην Ελλάδα και σ’ όλο τον κόσμο, γιορτάζουν.

Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων (ICOM), που ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1946 ως μη κυβερνητικός οργανισμός από λίγους αρχικά επαγγελματίες των μουσείων - αρχαιολόγους, ιστορικούς της τέχνης, μουσειολόγους, συντηρητές κ.ά.- που αγωνιούσαν για την τύχη της παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς, μετά τις καταστροφές που είχε υποστεί στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, καθιέρωσε από το έτος 1977, τη 18η Μαΐου, ως Διεθνή Ημέρα Μουσείων.

Την ημέρα αυτή, παράλληλα με το γενικότερο μήνυμα του εορτασμού, διερευνάται σ' όλες τις χώρες-μέλη του ICOM, με ομιλίες και άλλες εκδηλώσεις, ένα ειδικό θέμα που συνδέεται με τα μουσεία και τον πολιτισμό.

Για φέτος επέλεξε το θέμα «Μουσεία για την Κοινωνική Αρμονία».

Με την επιλογή του θέματος αυτού, το ΙCOM επιθυμεί να καταδείξει τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν τα Μουσεία στη διαφύλαξη της πολιτιστικής πολυμορφίας και της βιο-ποικιλότητας ως κοινής παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Όπως διαβάζουμε σε σχετική ανακοίνωση: Το μέλλον της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένο με την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική αειφορία. Τα Μουσεία μπορούν να συμβάλουν στην αρμονική συνύπαρξη, προωθώντας τον αμοιβαίο σεβασμό, τη συνεργασία μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, λαών και πολιτισμών.

Για παράδειγμα, μέσα στο σύγχρονο Μουσείο το επιστημονικό-τεχνολογικό επίτευγμα ή αντικείμενο, αλλά και το έργο τέχνης γίνεται προσπάθεια να γίνουν κατανοητά με τη λογική και αντιληπτά με το συναίσθημα, μέσα από τη σωστή έκθεσή τους και την επαρκή παροχή πληροφοριών.

Η άποψη που έχουμε για ένα αντικείμενο, αλλά και το ίδιο το αντικείμενο είναι προϊόντα ιστορικής διαδικασίας. Οι πληροφορίες που παρέχονται αποβλέπουν στην ένταξη του αντικειμένου στο ιστορικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιό του, έτσι ώστε να προβάλλεται στο σύνολό του ένας πολιτισμός. Παίρνοντας ο επισκέπτης πληροφορία για τον αισθητικό, τον ψυχολογικό και τον κοινωνιολογικό ρόλο κάθε αντικειμένου, αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχουν πολιτισμοί καλύτεροι ή χειρότεροι, ωραίοι ή άσχημοι, αλλά υπάρχουν πολιτισμοί διαφορετικοί.

Γιατί ο ρόλος του Σύγχρονου Μουσείου δεν είναι να αξιολογεί, αλλά να εξηγεί.

Τα Mουσεία σήμερα έχουν πάψει ν’ αποτελούν θησαυροφυλάκια του υλικού τους, και έχουν αναδειχτεί σε ζωντανά ιδρύματα εκπαίδευσης και καλλιέργειας του κοινού.

Σήμερα είναι πλέον ξεπερασμένη η άποψη ότι «τα αριστουργήματα μιλάνε μόνα τους» κι επικρατεί η θέση να έχουν τα μουσεία εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Αυτό σημαίνει ότι είναι με τέτοιο τρόπο οργανωμένα, ώστε ο επισκέπτης αφού πρώτα αποκτήσει τη γνωριμία της θεματικής περιοχής, που αποτελεί το αντικείμενό τους, θα του γεννηθεί η επιθυμία να θελήσει να ξαναέρθει ή να διευρύνει και με άλλους τρόπους αυτήν τη γνωριμία.

Στην προσπάθεια αυτή έρχεται να προσφέρει τις ευεργετικές υπηρεσίες της η σύγχρονη Τεχνολογία: τόσο σε θέματα διάρθρωσης των λειτουργιών των μουσείων, όσο και σε θέματα που αφορούν την καταγραφή του υλικού τους, τη συντήρηση, τη διάσωση και την τεκμηρίωσή του, αλλά κυρίως την οργάνωση της πληρέστερης παρουσίασής του για χάρη των επισκεπτών.

Όπως προκύπτει άλλωστε από το άρθρο 3 του Καταστατικού του Διεθνούς Συμβουλίου: «Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξής της. Είναι ανοικτό στο κοινό, για να δει και να καταλάβει την ιστορία του, με τη βοήθεια των αντικειμένων (υλικός πολιτισμός) που δημιούργησαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί του. Κάνει έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, τα συλλέγει, τα διαφυλάττει, τα συντηρεί, τα κοινοποιεί και ιδίως τα εκθέτει για μελέτη, παιδεία και ψυχαγωγία».

Έτσι τα μουσεία μπορούν να γίνουν φορείς πολιτισμικών ανταλλαγών «με σκοπό την ανάπτυξη της μόρφωσης, την αμοιβαία κατανόηση και τη συνεργασία μεταξύ των λαών».

Για να εκπληρώσει και να έχει λόγο ύπαρξης ένα Σύγχρονο Μουσείο, θα πρέπει η σχέση που χτίζει με τον επισκέπτη να μην είναι απρόσωπη, αλλά να στηρίζεται στη διαπροσωπική επικοινωνία και στον αλληλοσεβασμό. Τα αντικείμενα που κρύα και απρόσωπα χωρίς πληροφορίες είναι κλεισμένα μέσα σε βιτρίνες, απωθούν. Και ο χωρίς σεβασμό και δεκτικότητα επισκέπτης, που περνά το κατώφλι του μουσείου, δεν μυείται στο περιεχόμενό του.

Στη Ζάκυνθο, το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, τα τελευταία χρόνια έχει καταφέρει να έρθει στην πρωτοπορία των μουσείων της χώρας μας με τις διάφορες δράσεις που αναπτύσσει προς αυτή την κατεύθυνση, συνεργαζόμενο με τα αντίστοιχα τμήματα του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, όπως με τη Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και τη Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Παράλληλα το σύστημα της ηλεκτρονικής ξενάγησης των επισκεπτών, που εφαρμόζει, ελκύει τους επισκέπτες και κάνει το περιεχόμενό του πιο προσιτό, ειδικά για τη νέα γενιά.

Είναι πολύ σημαντικό σε μια εποχή που ο πολιτισμός τείνει να γίνει παγκόσμιος, οι εθνικές ή τοπικές διαφορές αμβλύνονται και οι παραδόσεις σιγά σιγά χάνονται, τα μουσεία ν’ αποτελέσουν τις απαραίτητες δεξαμενές πολιτιστικής μνήμης, απ’ όπου μπορεί να αντληθεί η αναγκαία για την εξέλιξη της ζωής και των κοινωνιών ποικιλομορφία.

Ο σημερινός εορτασμός λοιπόν αποτελεί τόσο μια υπενθύμιση στους υπευθύνους των Μουσείων, του ρόλου τους, όσο και ένα κάλεσμα σε κάθε πολίτη της τοπικής κοινωνίας να επισκεφτεί, τα μουσεία της περιοχής του.

Για φέτος τιμώμενα Ιδρύματα είναι το Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας, το Βυζαντινό Μουσείο Αντιβουνιώτισσας Κέρκυρας, το Βυζαντινό Μουσείο Φθιώτιδας, το Μουσείο Μπενάκη - Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης και το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος.

Η κεντρική εκδήλωση του εορτασμού θα γίνει στην Αθήνα, στο Μουσείο Μπενάκη, ενώ ποικίλες εκδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί για το διάστημα από 11 έως 26 Μαΐου σε όλη τη χώρα.

Την Τρίτη, 18 Μαΐου, το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων περιμένει όσους θέλουν να το επισκεφτούν και να πλοηγηθούν με το ηλεκτρονικό σύστημα περιήγησης των επισκεπτών.

Δημήτρη Γ. Μαγριπλή, ΤΑ ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΝΑ ΠΟΤΗΡΙΑ (διήγημα)

στην μνήμη του πατέρα μου

Μπήκε το χάραμα. Πρώτος πάνω σε ένα άσπρο άλογο.

Πίσω του σε παράταξη ολόκληρο τάγμα.

Οι Γερμανοί είχαν φύγει την νύχτα και σίγουρα θα είχαν παγιδέψει το χώρο. Έπρεπε να βιαστούν. Μεθοδικά, αλλά σύντομα, κατάφεραν να σώσουν τα κτήρια. Οι αποθήκες στο Χασάνι έμειναν ανέπαφες.

Ακούστηκαν γέλια και οι φωνές ύψωσαν την ένταση.

Ο καπετάν Φώτης δεν περπατούσε. Πετούσε. Όλο το πρόσωπο όπως στη μέθη.

- Ξέρεις τι σημαίνει να ζεις το όνειρο;

Ο κομματικός επιτετραμμένος τον ενστερνίστηκε. Τα παλικάρια έπρεπε να ξεκουραστούν. Άνοιξαν όλα τα κτήρια εκτός από το τελευταίο. Γι’ αυτό έπρεπε να υπάρχει διαταγή από το κόμμα. Βρήκαν τρόφιμα, ρούχα, σκεπάσματα, παπούτσια, πράματα γενικά που τους έλειπαν χρόνια. Μια νέα εποχή. Χωρίς κατακτητές και κατακτημένους.

- Για φαντάσου, είπε ο Γιάννος, θα ζήσουμε.

- Ναι, του απάντησε ο καπετάνιος. Θα γίνω Δάσκαλος, συνέχισε και ένα φως τον έλουσε ολόκληρο.

- Εγώ θα κάνω πολλά παιδιά, καπετάνιε. Να τα βλέπω να τρώνε και να χαίρουμαι.

- Θα έχετε δωρεάν σπίτι και φυσικά δουλειά. Η υγεία και η παιδεία θα είναι για όλους και …

- Σε θέλω, του είπε ο καπετάνιος. Να πάμε μαζί, να ανοίξουμε την αποθήκη. Μου ήρθε διαταγή από το κόμμα. Εσύ και εγώ όμως.

Ξεκίνησαν σκυφτοί. Η σχέση τους δεν ήταν η καλύτερη. Στρατιωτικός ο ένας, αμπάρουτος ιδεολόγος ο άλλος. Συμφωνούσαν βέβαια σε πολλά, αλλά σε άλλα ήταν σε απόσταση.

- Κάτι σαν τον Κολοκοτρώνη και τον Όθωνα, έλεγε ο καπετάνιος πειράζοντάς τον.

- Θα έχεις εμένα δικαστή, συμπλήρωνε ο κατά σύμπτωση, φοιτητής της Νομικής, Πολυζωΐδης.

Φτάσανε στην πόρτα του τελευταίου κτηρίου. Ερημιά. Μα μόνο στον επιτετραμμένο, η ερημία είχε αποτέλεσμα. Ο καπετάνιος άνοιξε το λουκέτο, τράβηξε την σιδερένια πόρτα και άρχισε να γελάει.

Θησαυροί. Όλα χρυσά, αργυρά και επίχρυσα. Μαχαίρια, κουτάλια, κηροπήγια, κορνίζες, φωτιστικά… Νοικοκυριά, άπειρα, όλο πολυτέλεια.

- Το κόμμα θα επιμεληθεί για τα ευρήματα, είπε η καθοδήγηση και βιάστηκε να πάρει πρωτοβουλία για την σφράγιση του κτηρίου.

- Τα κλειδιά τα βαστώ εγώ, του είπε βλοσυρά ο καπετάνιος.

Δεν τον έπαιρνε, τα έδωσε και τράβηξε για το απογευματινό προσκλητήριο.

Στη γύρω περιοχή ο κόσμος είχε μάθει τα νέα. Πολλοί ήρθαν για τα επινίκια. Αγκαλιές και φιλιά με τους πολίτες. Είχαν επιτέλους νικήσει. Η ελευθερία φώναζε στη νύχτα τραγούδια της αντίστασης. Εκείνο το βράδυ όλοι ξέδωσαν και στο όνειρό τους, θα είδαν τον κόσμο από ψηλά. Στο κάτω – κάτω αεροδρόμιο είχαν απελευθερώσει.

- Το πρωί να έρθουν όλοι οι πολίτες στο προσκλητήριο, είπε ο καπετάνιος στον Λευτέρη, τον Εαμίτη.

Πράγματι το άλλο πρωί, με την αυγούλα, άνθρωποι έβγαιναν από παντού. Πίσω από τους θάμνους, πίσω από τα βούρλα, πίσω από άλλους… Κόσμος, ρακένδυτος και πεινασμένος. Με τα μάτια καχύποπτα και κείνο το φόβο… Συνήθειες των τελευταίων ετών. Σιγά – σιγά μια αγκαλιά οι πολίτες γύρω από την παράταξη των στρατιωτών. Στο κέντρο μπροστά, πάνω σε μια πρόχειρη εξέδρα, ο καπετάνιος και δίπλα η καθοδήγηση.

Όλα είχαν περηφάνια και αρχοντιά. Ο τόπος σε ανάταση. Στο τέλος ο εθνικός ύμνος και έπειτα ο λόγος του καθοδηγητή. Βουβαμάρα. Οι περισσότεροι πολίτες άκουγαν για πρώτη φορά περιγραφή του παραδείσου. Δεν πίστευαν στα αυτιά τους. Σχόλια άρχισαν και ερωτήσεις πολλές. Όλοι καλύφθηκαν. «Λαϊκή δημοκρατία», ήταν η διαπίστωση.

Ο καπετάνιος σηκώθηκε, έστριψε το μουστάκι του και έπιασε να στηρίζει το χέρι του στο πιστόλι. Έδωσε παράγγελμα να λύσουν τους ζυγούς και πρόσθεσε:

- Όλοι οι πολίτες να έρθουν συντεταγμένοι στο τέλος του διαδρόμου προσγείωσης. Πάμε για απογείωση, ψιθύρισε του Γιάννου.

Όντως σε λίγο βρέθηκαν όλοι μπροστά από την κλειστή πόρτα. Περιέργως άνοιξε δύσκολα.

- Μούχλα, η υγρασία διαβρώνει τα πάντα, είπε ο καπετάνιος στους δίπλα του.

Ο επιτετραμμένος έδειχνε ενοχλημένος. Δεν τολμούσε να σκεφτεί τη συνέχεια. Μα να σου που ήρθε. Οι πολίτες τριάδες και κάποιοι φαντάροι παρέδιδαν τους θησαυρούς. Όλοι θα έπαιρναν όλα μέχρι εξαντλήσεως του τελευταίου. Στρατιωτική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.

- Τι κάνεις εκεί καπετάνιε; στρίγκλισε ο ινστρούχτορας. Δίνεις τα χρυσά στους ξυπόλητους;

- Ναι, αυτά δεν έλεγες; Από σήμερα ρε, οι φτωχοί και οι φουκαράδες θα πίνουν σε κρυστάλλινα ποτήρια.

Σαν τον Άι Γιώργη έλεγαν πως ήτανε. Κανείς δεν τον ξανάδε. Από την άλλη μέρα αναλήφθηκε για το κόμμα.