© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013

Η Μάρτυς της Κατάνης και οι κεραυνοί


Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

     Ο λαός του νησιού μας, αλλά και κάθε άλλος λαός, τα παλιότερα χρόνια, τότε που όλα ήταν γι’ αυτόν ποιητικά πρωτόγονα, κατέφευγε σχεδόν πάντα στην επίκληση του θείου, όταν βρισκόταν μπροστά από κάποιο κακό και με την θαυματουργική και υπερφυσική επέμβασή του προσπαθούσε να δώσει λύση στα προβλήματά του. Έτσι παραχώρησε ειδικότητες σε διάφορους Αγίους, οι οποίες είτε είχαν σχέση με τον βίο και το μαρτύριό τους, είτε εξαρτιόνταν από την εποχή της γιορτής τους. Σαν παράδειγμα αναφέρουμε την Αγία Παρασκευή, την γιατρό των οφθαλμών, στην πρώτη περίπτωση, που, όπως ο συναξαριστής της διασώζει, σαν την έβαλαν σε καζάνι με καυτό λάδι και αυτή δεν καιγόταν, της ζητήθηκε από τον βασανιστή της να του ρίξει λίγο από το υγρό, για να δει την θερμοκρασία του, το οποίο τον τύφλωσε και η Μάρτυς του έδωσε το φως του και στην δεύτερη τον Άγιο Χαράλαμπο, που στην εποχή της επετείου της μνήμης του, στις 10 Φλεβάρη, είναι σε έξαρση οι ασθένειες των ζώων και γι’ αυτό ο Ιερομάρτυρας είναι ο προστάτης τους και κυρίως των αλόγων, όπως και ο Άγιος Βλάσιος της επόμενης ημέρας.

   Πολλές, μάλιστα, από τις ιδιότητες αυτές είναι κατάλοιπα παγανιστικής λατρείας, η οποία κληροδοτήθηκε στους χριστιανικούς Αγίους και έτσι επιβίωσε και διατηρήθηκε στην νεότερη θρησκεία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος σε πολλά μας θυμίζει τον Απόλλωνα, με τον οποίο σχεδόν ταυτίζεται ή της Αγίας Βαρβάρας, η οποία με τον καιρό απέκτησε πολλές ιδιότητες της κουροτρόφου Εκάτης.

   Η Αγία Αγάθη, της οποίας η επέτειος της μνήμης της είναι στις 5 Φεβρουαρίου κάθε χρόνου, για το λαό της Ζακύνθου είναι η ιερή μορφή, η οποία διώχνει τους κεραυνούς. Παλιότερα, τις κρύες και μεγάλες νύχτες της βαρυχειμωνιάς, όταν το επίφοβο αυτό καιρικό φαινόμενο απειλούσε τους κατοίκους του νησιού μας, οι γυναίκες του σπιτιού έλεγαν τρεις φορές: «Αγία Αγάθη βοήθα» και έκρυβαν τα μαχαίρια και τα ψαλίδια, που βρίσκονταν εκτός συρταριών. Άλλες, πάλι, συνέχιζαν με το τροπάριο της Μάρτυρος: «Στολιζέσθω σήμερον η εκκλησία…» και τέλος μουρμούριζαν και το εξής ξόρκι: «Άστραφτος είναι ο Θεός, αχειροποίητος ο ουρανός, Χριστός γεννάται. Εις το όνομα της Αγίας Τριάδος».

   Η Αγία Αγάθη, όχι και τόσο γνωστή στον Ελληνικό χώρο, καταγόταν από την Κατάνη και σ’ αυτήν την πόλη μαρτύρησε με φρικτό τρόπο, επί του Δεκίου. Καταγόταν από εύπορους γονείς, αλλά ειδωλολάτρες και βρήκε φρικτό τέλος, με πολύμορφους βασανισμούς, επειδή προσχώρησε στον χριστιανισμό και δεν δέχτηκε ν’ απαρνηθεί τη νέα της πίστη. Το κυριότερο και πιο  χαρακτηριστικό της μαρτύριο είναι η αποκοπή του στήθους της και αυτό ιστορούν όλοι οι μεγάλοι ζωγράφοι της Δύσης στους πίνακές τους, οι οποίοι απαθανατίζουν την μορφή και την προσφορά της.

   Διαβάζοντας την βιογραφία της, δεν μπορούμε να βρούμε κάτι, το οποίο να έχει σχέση με το φυσικό φαινόμενο των κεραυνών. Αυτό, βέβαια, σε πρώτο πλάνο, γιατί δεν πρέπει να περάσουμε απαρατήρητο, αν θέλουμε να δώσουμε μια εξήγηση σ’ αυτήν της την ιδιότητα, ένα από τα πρώτα της, μετά θάνατον, θαύματα, το οποίο σχετίζεται με την σωτηρία της ιδιαίτερης πατρίδας της.

   Σύμφωνα, λοιπόν, με τα όσα μας διασώζει ο συναξαριστής της, ένα χρόνο ακριβώς μετά από το θάνατό της, στις 5 Φεβρουαρίου του 252 μ. Χ., η λάβα της Αίτνας απειλούσε την πόλη της Κατάνης. Οι κάτοικοι τότε της περιοχής ζήτησαν την σωτηρία από την συντοπίτισσά τους Αγία. Πήραν την λάρνακα με το λείψανό της και την έστρεψαν προς την μεριά του ηφαιστείου. Η Μάρτυς τότε θαυματούργησε και διέσωσε τον τόπο της, σταματώντας την καταστροφή. Ίσως από τότε, επειδή ο κεραυνός θυμίζει λάβα, μια και αυτός είναι για το λαό μας εκδικητική φλόγα από τον ουρανό, η Αγία να απέκτησε αυτήν της την ιδιότητα.

   Τώρα το πώς η λατρεία της Αγίας πέρασε στο νησί μας και διαδόθηκε στην συνείδηση του λαού μας δεν είναι δύσκολο να το φανταστούμε. Άποικοι από την Κατάνη, την πατρίδα της Παρθενομάρτυρος Αγάθης, ήρθαν στο νησί μας και μετέφεραν κι ένα κομμάτι της πίστης τους και του πολιτισμού τους. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Αγίου Λέοντος, επισκόπου της πόλης της Αγίας, στον οποίο οφείλει τ’ όνομά του το ορεινό χωριό Άϊ-Λιος. Εκεί, μάλιστα, υπάρχει μέχρι και σήμερα και κεντρική, ενοριακή εκκλησία, η οποία τιμάται στ’ όνομά του και γιορτάζει τόσο την ημέρα της μνήμης του, στις 20 Φεβρουαρίου, όσο και στην επέτειο της μετακομιδής του λειψάνου του, στις 13 Μαΐου, μια καθαρά τοπική γιορτή της Κατάνης, η οποία δεν σημειώνεται σε κανένα δικό μας ημερολόγιο, αλλά μάλλον προέρχεται από την μακραίωνη παράδοση.

   Δεν ξέρω αν κανείς επικαλείται σήμερα την Αγία Αγάθη τις κρύες χειμωνιάτικες νύχτες. Ίσως έχουμε πια περισσότερη εμπιστοσύνη στ’ αλεξικέραυνα. Μπορεί, όμως, να κάνουμε μνεία στ’ όνομά της σε άλλου είδους κεραυνούς, που μας απειλούν. Και μην ξεχνάμε να φυλάμε, μετά την επίκληση τα φονικά όπλα. Είναι κι αυτό μια λύση.

  Όταν χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στους επίγειους κυβερνώντες, στρεφόμαστε στους επουράνιους.
Related Posts with Thumbnails