© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Μια αναβίωση και τρεις διαπιστώσεις

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Η Γκιόστρα τ’ Άι-Γιωργιού του 2013 έχει περάσει πια στην ιστορία. Πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία την περασμένη Κυριακή κι αγκαλιάστηκε, κυριολεκτικά απ’ όλους σχεδόν τους Ζακυνθινούς, οι οποίοι γέμισαν την οδό Κάλβου, που πραγματοποιήθηκε και με τη συμμετοχή τους απέδειξαν πως μπορούν να συνεχίσουν την ιστορία τους, την ιδιαιτερότητά τους και τον πολιτισμό τους, όταν βέβαια οι εκδηλώσεις που τον προωθούν είναι βασισμένες σε σωστή έρευνα και ουσιαστική βάση.
   Δεν θέλω να περιγράψω τα όσα έγιναν εκείνην την μαγιάτικη Κυριακή. Θα περιοριστώ μόνο σε τρία βασικά σημεία των εκδηλώσεων, τα οποία ήταν και οι εκπλήξεις για όλους μας.
   Το πρώτο ήταν αυτό που συνέβη στην Κυρία των Αγγέλων το πρωί, στην λειτουργία, όπου μ’ αυτήν ξεκίνησαν οι εκδηλώσεις. Ο κόσμος που προσήλθε ήταν βέβαια κάτι το αναμενόμενο και για να επισκεφθεί την ιστορική αυτή ιερή στέγη του νησιού μας, το σπάραγμα της προσεισμικής μας προόδου, αλλά και ν’ ακούσει τον μοναδικό π. Παναγιώτη Σπουργίτη, ο οποίος γνωρίζει καλά να κρατά Θερμοπύλες και να συνεχίζει την ντόπια, θρησκευτική μας παράδοση, καθώς και την χορωδία του Μητροπολιτικού μας ναού. Αυτό το οποίο στάθηκε η έκπληξη ήταν η ευλάβεια, η κατάνυξη και η τάξη, που επικράτησε. Εγώ προσωπικά πρώτη φορά την συνάντησα και θέλω να πιστεύω πως είναι η έκφραση της καλής πλευράς της σημερινής μας καθημερινότητας, που ευτυχώς υπάρχει ακόμα στο αίμα μας. Αληθινά μου θύμισε την τάξη των ευρωπαϊκών εκκλησιών, που έχω επισκεφθεί και χαίρομαι που το έζησα και εύχομαι να το βιώνω συνεχώς.
  Το δεύτερο σημείο που θέλω να σταθώ είναι η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου, η οποία ξεπέρασε και τις καλύτερες προσδοκίες εμάς των διοργανωτών. Η οδός της νότιας πλευράς της πόλης μας, η οποία φέρει το όνομα του μεγάλου ποιητή των «Ωδών», ήταν κυριολεκτικά ανθρωποθάλασσα και η όλη της εικόνα θύμιζε μεγάλη γιορτή, όπου ο κόσμος είχε ξεχάσει τα προβλήματα της καθημερινότητας και χαίρονταν την γνήσια και την όχι πολυέξοδη διασκέδαση και την ζεστή ανθρώπινη επαφή.
   Ταμπουρλονιάκαρο, παστέλια, φ(ρ)ιτούρες, ψητά, μερτίες και ό,τι άλλο απαιτεί το γνήσιο και πατροπαράδοτη πανηγύρι, υπήρχαν εκεί που κάποτε βρισκόταν η σκοντράδα του Αι – Γιώργη, που η οικογένεια του Πετρούτσου, της οποίας ήταν φαμιλιακή, την παρέδωσε σε αδελφάτο, για να διατηρηθεί και να επιβιώσει.
   Όλοι εύχονταν, σαν συναντιόντουσαν, «χρόνια πολλά» και στο τέλος αποχαιρετιζόντουσαν μ’ ένα «και του χρόνου», δείχνοντας έτσι την επιθυμία τους να γίνει αυτό που πρωτόγινε φέτος θεσμός και να συνεχιστεί, δίνοντας ζωντάνια στην περιφέρεια και σε γειτονιές που νοιώθουν εγκαταλελειμμένες κι αναζητούν κι αυτές την ύπαρξή τους.
   Με τον τρόπο τους όλοι αυτοί δικαίωσαν την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της διοργανώτριας Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante”, η οποία σωστά αποφάσισε από φέτος οι εκδηλώσεις της δεύτερης αυτής και σε λαϊκή μορφή αναμέτρησης των ιππέων, να μην γίνεται στο κέντρο, όπως όλα τα άλλα, αλλά στον φυσικό της χώρο κι εκεί ακριβώς, που μέχρι την θεομηνία του 1953 διεξαγόταν από τους προγόνους μας. 
   Το τρίτο και τελευταίο σημείο που θέλω να σταθώ είναι η ενεργοποίηση της γειτονιάς και η αναζωπύρωση της μνήμης. Όλοι οι περίοικοι συμμετείχαν και συνέβαλαν, με τον δημιουργικό τους τρόπο, στην αναβίωση των αγώνων και του πανηγυριού, δείχνοντας αληθινά τον καλύτερό τους εαυτό. Μια νεκρή συνοικία πήρε ζωή και χρώμα και το μουντό έγινε γιορτή και φως.
   Αν κάποιος ξένος ερχόταν εκείνη τη στιγμή και περνούσε από την «Κάλβου», θα νόμιζε πως η εκκλησία του Πετρούτσου υπήρχε ακόμα και πως αυτή πανηγύριζε.  Μα, για να πούμε την αλήθεια, υπήρχε στην μνήμη των παλιότερων.
   Κάποιος, εκεί προς το τέλος, με πλησίασε και μου είπε: «Δεν είναι αυτό τα οποία διοργανώσατε μόνο, που μας έδωσε χαρά, εμάς των γεροντότερων, αλλά μεγαλύτερη αξία έχουν οι μνήμες, που μας αναστήσατε. Θυμήθηκα τα παιδικά μου χρόνια και ξανάζησα αυτό που τότε ζούσα».
   Αυτή ήταν για μένα και η πιο καλή κριτική της εκδήλωσης και η αδιάψευστη δικαίωσή της.
   Μακάρι τα πέταλα των αλόγων να συνεχιστεί ν’ ακούγονται κάθε χρόνο στην αδικημένη αυτή μεριά της πόλης μας, με την μακραίωνη ιστορία και την πλούσια παράδοσή της.
   Ο πολιτισμός μας, ο δικός μας πολιτισμός, θα μας σώσει. Έτσι θα ξεπεράσουμε κάθε κρίση.
   Και του χρόνου!

Oμιλία για την Ημέρα των Μουσείων

Της Κατερίνας  Δεμέτη
Αρχαιολόγου-Διευθύντριας του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

(18 Μαΐου 2013 - Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου)

Ο επετειακός χαρακτήρας της ημέρας, θα απαιτούσε, Κυρίες και Κύριοι, σε μια φυσιολογική για τα κοινωνικά δεδομένα εποχή, μια σύντομη ιστορική αναδρομή στη σημασία του Μουσείου στη σύγχρονη κοινωνία. Και τότε θα σας ανέπτυσσα το πώς και το γιατί ιδρύθηκαν τα πρώτα Μουσεία, ποιος ο ρόλος των Μουσείων σήμερα, και τι σημαίνει ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων.

Θα στεκόμουνα μ’ άλλα λόγια στη φιλολογική προσέγγιση του θέματος, με την επισήμανση ότι η έννοια του Μουσείου εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 16ο αι., με το τέλος του Μεσαίωνα και την αρχή της Αναγέννησης, βασίστηκε ως προς το περιεχόμενο στις ιδιωτικές συλλογές πριγκιπικών οικογενειών, που αποτέλεσαν τη βάση των σημερινών μεγάλων μουσείων, και ότι στα τέλη του 18ου αι. εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, το Μουσείο ως κτιριακός τύπος.

Θα σας έλεγα επίσης ότι τα πρώτα κτίρια μουσείων στέγασαν ως επί το πλείστον τις ιδιωτικές συλλογές των ευγενών ή του κλήρου, με τις ρωμαϊκές και τις αρχαιοελληνικές συλλογές, σαν αποτέλεσμα  της αρχαιοφιλίας που γεννήθηκε γύρω  στα μέσα του 18ου αι., και θα έκλεινα διαβάζοντάς σας τον ορισμό του Μουσείου, όπως προκύπτει  από το άρθρο 3 του Καταστατικού του Διεθνούς  Συμβουλίου Μουσείων (ICOM), σύμφωνα με τον οποίο: «Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξής της. Είναι ανοικτό στο Κοινό, για να δει και να καταλάβει την ιστορία του, με τη βοήθεια των αντικειμένων (υλικός πολιτισμός) που δημιούργησαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί του. Κάνει έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του, τα συλλέγει, τα διαφυλάττει, τα συντηρεί, τα κοινοποιεί και ιδίως τα εκθέτει για μελέτη, παιδεία και ψυχαγωγία».

Θα τελείωνα δε με τη φράση ότι ο σημερινός εορτασμός αποτελεί μια υπενθύμιση τόσο στους υπευθύνους των Μουσείων, του ρόλου τους, όσο και ένα κάλεσμα σε κάθε πολίτη της τοπικής κοινωνίας να επισκεφτεί, με ελεύθερη είσοδο τα μουσεία της περιοχής του.

Όλα αυτά βέβαια υπό κανονικές συνθήκες, όπως προείπα, γιατί, Κυρίες και Κύριοι, σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά.

Με ανοιχτό το θέμα της αναστολής της λειτουργίας του Μουσείου Σολωμού, καθώς συνεχίζεται η μη καταβολή από τριετίας της ετήσιας χρηματοδότησης από το Υπουργείο Πολιτισμού, με ανοιχτό επίσης το θέμα της εύρυθμης  λειτουργίας του Μουσείου Ζακύνθου και του Κάστρου,  με υπαρκτό δυστυχώς το κλείσιμο του Αρχοντικού -Μουσείου της Οικογένειας Ρώμα, καθώς επίσης και με την αποκλειστική στήριξη σε εθελοντές, της λειτουργίας του μοναδικού δημοτικού μουσείου για τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, πώς μπορούμε να μιλάμε σαν τοπική κοινωνία για Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, όταν είναι σαφές ότι σήμερα τα Μουσεία διώκονται;

 Η αποψινή εκδήλωση, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την ευγενική χορηγία της Περιφερειακής Ενότητας Ζακύνθου. Η ιδέα για πραγματοποίησή της, με αφορμή την 18η Μαΐου - Παγκόσμια Ημέρα των Μουσείων και τιμώμενο τον ποιητή Στέφανο Μαρτζώκη, που ενεργοποιεί τα μάτια της ψυχής, μέσα από την φιλολογική προσέγγιση της κ. Αθηνάς Βλαχιώτη και του κ. Διονύση Σέρρα, και τα φυσικά μας μάτια, μέσα από τη θέαση του έργου του κ. Μαθιού Γιαμαλάκη- Μαρτζώκη, δεν έγινε για λόγους επετειακούς.

Άλλωστε ένας Ποιητής δεν έχει ανάγκη από αναγνώριση.



Η αποψινή εκδήλωση έγινε κυρίως για να διατυπωθεί η θέση ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες, γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Για το δεύτερο φτάνει να επιστήσω την προσοχή σας στο έργο του δισέγγονου σκηνοθέτη και εικαστικού Μαθιού Γιαμαλάκη-Μαρτζώκη, ο οποίος μεταφέρει σήμερα, μέσα στο DNA του θα έλεγε κανείς, τις ποιητικές ευαισθησίες του προγόνου του ποιητή Στέφανου Μαρτζώκη. 

Όσο για το πρώτο,  δηλαδή για το ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες ανάμεσα σε χώρες, σάς έχω ετοιμάσει μια μικρή έκπληξη που προέκυψε την τελευταία στιγμή. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τη συγκίνηση από την επίσκεψη του Ελληνικού Σχολείου της Μόσχας στο Μουσείο Σολωμού, την περασμένη Τετάρτη. Τα παιδιά, υπό τη διεύθυνση της υπεύθυνης του σχολείου κ. Ναταλίας Νικολάου, θα λαμπρύνουν τη αποψινή εκδήλωση με την παρουσία τους.


Related Posts with Thumbnails