© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 10 Οκτωβρίου 2011

«Φωνές νερού μυριάδες» στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

Της Κατερίνας Δεμέτη

Mε μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων η εκστρατεία πανελλαδικής εμβέλειας με τίτλο Περιβάλλον και Πολιτισμός: «Φωνές νερού μυριάδες», από την Πέμπτη 6 έως την Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2011.


Τα σχολεία, που συμμετείχαν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα παρακολούθησαν την προβολή της αρχαιολογικής ταινίας με τίτλο «Συντριβάνι, ο ήχος του νερού», του ΥΠ.ΠΟ.Τ. και την ξενάγηση στα δύο ακρόπρωρα από τις γαλέρες που έλαβαν μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου και εκτίθενται στην Αίθουσα Επιφανών Ζακυνθίων.

Η επέτειος μάλιστα της Ναυμαχίας (7-10-1571), που συνέπεσε με τις μέρες που πραγματοποιήθηκε το πρόγραμμα, έδωσε την αφορμή για μία ιστορική αναδρομή σε μία λαμπρή στιγμή της ιστορίας του τόπου μας, που όπως υπογραμμίζει στο πρώτο μέρος του Δον Κιχώτη του ο μεγάλος Ισπανός συγγραφέας Miguel De Cervantes, ο οποίος πήρε μέρος και τραυματίστηκε στη Ναυμαχία, έγινε η αφορμή για να διαλυθεί η ιδέα που είχε ο χριστιανικός κόσμος για το αήττητο των Τούρκων στη θάλασσα!

Παράλληλα έγινε ιδιαίτερη αναφορά στη συμβολή της Ζακύνθου στη Ναυμαχία με τα πολεμικά, που έλαβαν μέρος σ’ αυτή, με «σοπρακόμιτους» τον Αντώνιο Κουτούβαλη, τον Νικόλαο Μονδίνο, τον Δημήτριο Κομούτο και τον Μαρίνο Σιγούρο και έγινε ιδιαίτερη μνεία στην αυτοθυσία των τεσσάρων αδελφών τού Αλεξίου Φωτεινού.

Με φωτογραφίες από παλιές γαλέρες, τα παιδιά εξοικειώθηκαν με αυτόν τον τύπο πλοίου, που, από την εποχή κιόλας της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, χρησιμοποιήθηκε για να προστατέψει μεγάλης έκτασης ακτογραμμές, λόγω του ευέλικτου σχήματός του και της τακτικής των καπετάνιων του, που ήταν η αστραπιαία εφόρμηση, ο εμβολισμός και η εισπήδηση (ρεσάλτο).

Τα παιδιά έμαθαν ότι, για να τιθασευτεί το υγρό στοιχείο και σε κάθε πολεμική αναμέτρηση να κατατροπωθεί ο αντίπαλος, επιστρατεύτηκαν βιβλικές μορφές και περήφανα ζώα, που συμβολίζουν τη δύναμη και τη στρατιωτική υπεροχή και που στη θέασή τους ο εχθρός υποχωρεί τρομαγμένος και υποτάσσεται.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τα δύο ακρόπρωρα του Μουσείου Σολωμού από τις γαλέρες που έλαβαν μέρος στη Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Η μία ανήκε στην ιστορική Οικογένεια των Σιγούρων και η άλλη στην Οικογένεια Κομούτου.

Είναι χαρακτηριστική η αντίδραση των μικρών μαθητών όταν πληροφορούντο την ιστορία της ηρωίδας της Παλαιάς Διαθήκης Ιουδήθ, που έσωσε την πατρίδα της από την πολιορκία των Ασσυρίων και κατάφερε να αποπλανήσει τον Ασσύριο ηγεμόνα Ολοφέρνη, στρατηγό του Ναβουχοδονόσορα, που απειλούσε το βασίλειο του Ιούδα και είχε πολιορκήσει την πόλη Βεθούλη!

Στο τέλος του προγράμματος τα παιδιά προμηθεύτηκαν το ενημερωτικό φυλλάδιο του Υπουργείου, με τα απαντητικά δελτάρια, τα οποία πήραν μαζί τους, για να διατυπώσουν τις εντυπώσεις τους, μέσα από ζωγραφιές, στίχους ή απλές σκέψεις.

Η άρτια παρουσίαση του προγράμματος δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί χωρίς την παραχώρηση της μηχανής προβολής από την Κινηματογραφική Λέσχη Ζακύνθου, που από αυτή τη στήλη την ευχαριστούμε θερμά και της ευχόμαστε καλό ξεκίνημα στη νέα κινηματογραφική περίοδο.

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, θα συνεχίσει μέσα από τις δράσεις του να προβάλλει με ελκυστικό τρόπο στη νέα γενιά το υλικό των συλλογών του, γιατί πιστεύει ότι τα μουσεία εκτός από τον εκθεσιακό, έχουν και σαφή εκπαιδευτικό ρόλο.

Κλείνοντας, δεν έχουμε παρά να ευχηθούμε και του χρόνου, κι ελπίζουμε όλα τα σχολεία του νησιού μας να προγραμματίσουν μία τουλάχιστον εκπαιδευτική επίσκεψη στο μουσείο μας. Θα τα περιμένουμε με ιδιαίτερη χαρά.





















ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ [ΧΕΝΤΕΛ - ΧΟΒΧΑΝΕΣ - ΝΤΕΜΠΙΣΙ] ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

«Παίξαμε και τραγουδήσαμε ήπιαμε νερό
Φρέσκο, που ξεπηδά από τους αιώνες…»
ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ, Ήλιος ο Πρώτος


Θριαμβική η εναρκτήρια συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στις 7 Οκτωβρίου του 2011, με θέμα το ΝΕΡΟ. Τρία έργα διαφορετικών εποχών με υψηλή αισθητική και δυσκολία, έδωσαν το στίγμα του νέου ανέμου που γυρνάει τις σελίδες της ΚΟΑ.

Το πέρασμα από τον προκλασικό μουσικό κόσμο του Χέντελ, στο σύγχρονο του Χοβχάνες και πίσω στον ιμπρεσσιονιστικό του Ντεμπισί, με πηγή έμπνευσης το υδάτινο στοιχείο, δικαίωσε την επιλογή. Μέσα από την εξαιρετική ερμηνεία του Αρχιμουσικού Βασίλη Χριστόπουλου και της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, ανατρέξαμε στους αρχαίους μύθους, στην καθαγιασμένη από τον χριστιανισμό υδατολατρεία. Αυτό που οι ποιητές αναδεικνύουν με το λόγο, οι ζωγράφοι με το χρώμα και το σχέδιο, οι συνθέτες το αναδεικνύουν με ήχους.

Ήχοι από τα Κόρνα θα μας μεταφέρουν συνειρμικά σε αρχέγονες λατρείες. Σε σύμβολα μαγικά θα μας μυήσουν οι Τρομπέτες και μέσα από τα θαυμαστά Έγχορδα θα δούμε να ρέουν «ύδατα θαυμαστά». Λίγο αργότερα το Όμποε θα μας αφηγηθεί παράξενα φαινόμενα και τα Φαγκότα , θαρρείς και τραγουδούν το μύθο για το «Αθάνατο Νερό». Η γαλήνη θα έρθει από το Τσέμπαλο για να κατευνάσει τους Δράκους της Δίρκης και τον Πύθωνα, στις πηγές του Μαντείου των Δελφών. Η Συμφωνία των Νερών του Χέντελ [1685-1719] μέσα από το υγρό στοιχείο, όχι μόνο μας οδήγησε στ’ αρχαία τα μονοπάτια αλλά και μας θύμισε τον ψαλμό του Δαυίδ: «Ον τρόπον επιποθεί η έλαφος επί τας πηγάς των υδάτων, ούτως επεπόθησεν η ψυχή μου προς σε ο Θεός».


Η Συμφωνία των Νερών παίχτηκε το 1717 με την ευκαιρία του βασιλικού «περιπάτου» στον Τάμεση και όπως θέλει ο θρύλος, για την αποκατάσταση της φιλίας Βασιλιά και Συνθέτη που είχε διαρραγεί, η αλήθεια όμως είναι ότι η επανασύνδεση των δύο ανδρών είχε προηγηθεί της συναυλίας.

Όλα τα πλάσματα του Θεού έχουν θέση στην τέχνη, αφού με περίσσια τέχνη δημιουργήθηκαν. Αυτό μας απέδειξε ο Αλάν Χοβχάνες [1911-2000], ο αρμενικής καταγωγής Αμερικανός συνθέτης με το έργο του Και ο Θεός έπλασε τις Φάλαινες για ηχογραφημένους ήχους Φαλαινών και Ορχήστρα, γραμμένο το 1970, ύστερα από παραγγελία του Αντρέ Κοστελάνετς. Το έργο, σύμφωνα με το καλαίσθητο πρόγραμμα της ΚΟΑ, θεωρείται χαρακτηριστικό της «Βιομουσικής». Με το ξεκίνημα τα έγχορδα δημιουργούν, κατά τον Συνθέτη, ένα «ελεύθερο, άρρυθμο χάος». Ευθύς αμέσως θα γνωρίσουμε από τα χάλκινα πνευστά το θαλάσσιο τοπίο και τη ζωή που κρύβει μέσα του. Δαίμονες και θαλάσσιες τέρατα βλέπαμε να συνταξιδεύουν δίπλα στις Φάλαινες, καθώς αφουγκραζόμαστε τις φωνές τους μέσα από τις εκπληκτικές μιμήσεις των πνευστών οργάνων. Δύσκολο έργο, αριστοτεχνικά παιγμένο από τον Μαέστρο και την Ορχήστρα του.


Ακόμα θα προσθέταμε ότι οι εκλεπτυσμένοι χειρισμοί του Αρχιμουσικού Βασίλη Χριστόπουλου και των μελών Ορχήστρας, μας οδήγησαν στη θέαση της δύναμης του υδάτινου στοιχείου, καθώς ερμήνευαν τη Θάλασσα του Κλοντ Ντεμπισί [1862-1918], έργο, που μας δίνει με ήχους όλο το μεγαλείο του νερού από την αυγή στο απομεσήμερο, με τις σκιάσεις και το φως, την αρμονία της κίνησής του, την ενυπάρχουσα ζωή, το παιχνίδισμα των κυμάτων, αλλά και την τραγωδία κατά την καταιγίδα. Η συγκλονιστική περιγραφή του χορού της θαλάσσης με τον αέρα, έφερε στη μνήμη μας τις Νύμφες των νερών, τη Θέτιδα, τους Τρίτωνες και τον Νηρέα, τη «Λιμνούλα με τα Νούφαρα» και τη γιαπωνέζικη γέφυρα του Κλοντ Μονέ, έτσι, σαν μια εντύπωση, όπως στους πίνακες των Ιμπρεσιονιστών, των «Ουκίγιο-ε» των θαλασσινών τοπίων του Τάρνερ, των ξυλογραφιών του Χουκουσάι, των ποιημάτων του Γιώργου Σεφέρη:

«Εδώ, στο χώμα ρίζωσε μια στέρνα
μονιά κρυφού νερού που θησαυρίζει.»

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η αρχαιότερη στη χώρα μας, είναι ένα Κεφάλαιο για το Μέγαρο Μουσικής και για την Πατρίδα μας. Πρέπει να στηριχτεί, ώστε οι κακές ημέρες να μείνουν οριστικά στο παρελθόν και να προχωρήσει απρόσκοπτα προς το μέλλον.

Ας κλείσουμε τις ταπεινές μας εντυπώσεις για τη θαυμάσια αυτή βραδιά, όπως ξεκινήσαμε, με την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη, μνήμη ακριβή για τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του.

«Λίγο το νερό για να το ’χεις Θεό
και να κατέχεις τι σημαίνει ο λόγος του».
Related Posts with Thumbnails