© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Σάββατο 26 Ιουνίου 2010

Ο εφιάλτης του θωρηκτού «Αβέρωφ»

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης


Κάθιδρος και αποκαμωμένος, ανασηκωμένος και καθιστός στην άκρη του κρεβατιού, κρατώντας το κεφάλι με τα δυο μου χέρια, έπινα γουλιά-γουλιά το βάλσαμο από τις αυγινές φωνές χελιδονιών . Έτσι συνήλθα από τον πρωινό εφιάλτη. Ένιωθα τους οφθαλμούς κατάκοπους από τη θέαση του τρομακτικού ονείρου που πρόβαλε η νυχτερινή φαντασία στην οθόνη του εγκεφάλου. Τι τρομακτική ταινία, θεέ μου, πώς πυροβολούσε ο «Αβέρωφ» τα παιδιά του μες το στρατόπεδο του Πόρου !

Έβλεπα να καίγονται τα σύμβολα στο θρυλικό κατάστρωμα. Λυσσαλέες πύρινες φλόγες τύλιξαν γέφυρα και καμινάδες. Τρομακτικοί πυροβολισμοί από τρελαμένους βαθμοφόρους κανονιοβολούσαν σε αλλόκοτους ρυθμούς και στόχους σκοτώνοντας τα παιδιά τους. Άκουγα το ουρλιαχτό της γαλανόλευκης, ανάπηρης κι ανήμπορης, να συρρικνώνεται στο ιστίο. Έβλεπα τους κρεμασμένους χάρτες να εκτινάσσονται στα ύψη μήπως προλάβουν και γλυτώσουν την αλλαγή των συνόρων. Tους ιδιοκτήτες πυροσβεστικών, εφοπλιστές και βιομηχάνους, να εκβιάζουν προπληρωμή για την κατάσβεσή της. Tους ευρωπαίους εταίρους να σχεδιάζουν τα γραφεία με τα νέα σύμβολα. Την τουρκική διπλωματία να χαμογελάει ειρωνικά. Τα λευκά τραπεζομάντηλα να μοιράζουν σαμπάνιες και χαβιάρια σ' αφεντικά και τηλεπερσόνες .

Έβλεπα τους πολίτες αποχαυνωμένους στη σιγουριά του κρησφύγετού τους, θεωρώντας ότι «τα δρεπάνια θα θερίσουν σ' άλλο χωράφι»… Κι εγώ στη σκοπιά να φωνάζω συνθήματα που κανείς να μη ακούει…. Να καλώ τους πολίτες και τη δημοκρατία, την ισότητα και την ισονομία, την ιστορία και τη λογοτεχνία, την πολιτική και την ειρήνη, τον ηρωισμό και την αυτοθυσία, το συλλογικό όραμα και τους μύθους…. κι εκείνα να είναι παραδομένα στο αδηφάγο χρήμα, υποκλινόμενα και ταπεινωμένα στο χειροφίλημα της νέας εξουσίας…

Ήταν επιβλητικό και κομψό, συνάμα και τρομακτικό το θωρηκτό «Αβέρωφ» με τα τρία θεόρατα φουγάρα που γέμιζαν άλλοτε κι εκτίναζαν στους αιθέρες την κάπνα του καιόμενου κάρβουνου. Με καθήλωσε και απαίτησε το σεβασμό μου ευθύς μόλις το αντίκρυσα, νεαρός τότε στρατεύσιμος καθηγητής στη Σχολή Μονίμων Αξιωματικών του Ναυτικού (ΣΜΥΝ). Τα μεγάλα πυροβόλα σε δύο δίδυμους πύργους, στραμμένα προς την πλώρη, ένιωθες ότι σε προστάτευαν από κάθε εχθρό κι ας ήταν παροπλισμένα αρκετές δεκαετίες από τις τελευταίες του βολές, κατά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.

«Το θωρηκτό “Αβέρωφ”  με εκτόπισμα 9.960 τόνους, συνολικό μήκος 140,81 m, μέγιστο πλάτος 21,03 m, και 7,53 m βύθισμα, ναυπηγήθηκε το 1910 στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Είχε την ανάγκη 600 περίπου ανθρώπων που τροφοδοτούσαν με κάρβουνο ατμοκίνητες μηχανές για να αναπτύξει την ταχύτητα που προβλεπόταν από τους μελετητές και να χαρακτηριστεί έτσι “καταδρομικό” ή “βαρύ εύδρομο”. Ήταν το ταχύτερο ελληνικό πολεμικό πλοίο, η ναυαρχίδα του στόλου μας, ο φόβος και ο τρόμος των τουρκικών πλοίων κατά τις ναυμαχίες της “Έλλης” (3/16 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5/8 Ιανουαρίου 1913). Η πολεμική και η διπλωματική του προσφορά κατά τους βαλκανικούς πολέμους ήταν καθοριστική. Η Ελλάδα πληγωμένη από την ήττα του 1897 και τον ακολουθούμενο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο έπρεπε να πάρει τη ρεβάνς. Ζούσε το μύθο που χρόνια έπλεκε στην καρδιά της και συνέχισε ν΄ αγωνίζεται, να μεγεθύνει σύνορα και βαθμό ανεξαρτησίας. Οι ευρωπαίοι το γνώριζαν και υπολόγιζαν στη ναυτική υπεροχή μας στο Αιγαίο… Κατά το μικρασιατικό πόλεμο καμάρωσε αγκυροβολημένο, απέναντι από τον Ντολμά Μπαξέ στην Κων/πολη , αλλά ένιωσε τη θλίψη της ήττας και τον πόνο της μικρασιατικής καταστροφής. Η παρουσία του όμως εκεί, μαζί με την ελληνική στρατιά στο Έβρο, έπαιξαν σημαντικό ρόλο για την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης.

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο ο “Αβέρωφ” ήταν πάλι η ναυαρχίδα. Αλλά οι τότε συνθήκες δεν του επέτρεπαν δράση κι έμεινε αγκυροβολημένος στην Ελευσίνα. Μετά τη γερμανική εισβολή γλύτωσε την αυτοβύθισή του και με απόφαση του πληρώματός του, τον Απρίλιο 1941, κατέφυγε σώο στην Ανατολή (Αλεξάνδρεια, Βομβάη, Πορτ Σάιντ). Το Σεπτέμβρη του 1944 μεθορμίστηκε στην Αλεξάνδρεια προκειμένου να συμμετάσχει στην επιχείρηση απελευθέρωσης της Ελλάδας. Προσέγγισε τον Πόρο και παρέλαβε τον τότε πρόεδρο της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου και τους υπουργούς, και στις 17 Οκτωβρίου αγκυροβόλησε στο Φαληρικό όρμο… Ο ειρηνικός επίλογος της ένδοξης ιστορίας του γράφτηκε το 1946 με το επίσημο ταξίδι στη Ρόδο όταν με τη συνοδεία αντιτορπιλικών, μετέφερε τον αντιβασιλέα αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό που έφερνε το χαιρετισμό της μητέρας Ελλάδας στα Δωδεκάνησα εν όψει της προσάρτησής τους. Επανέπλευσε στον Πόρο όπου και παραμένει μέχρι σήμερα».

Κάπως έτσι πληροφορούσαμε τους κυριακάτικους επισκέπτες του αλυσοδεμένου θωρηκτού στη ναυτική σχολή του Πόρου στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Και πολλές φορές η ξενάγηση μάκραινε ακόμη περισσότερο, πέραν εκείνης που είχε να κάνει με το θαυμασμό του μεγέθους, των όπλων και των οργάνων του. Περιδιαβαίναμε τους δρόμους της ιστορίας και των γεγονότων ακόμη και των προσώπων που πρωτοστάτησαν. Στον Γ. Αβέρωφ από τον οποίο πήρε και το όνομά του, στην προσωπικότητα και τις ριψοκίνδυνες αλλά τόσο νικηφόρες αποφάσεις του ναύαρχου Π. Κουντουργιώτη. Στον Ελευθέριο Βενιζέλο που τον Οκτώβρη του 1912 ζητούσε από τα πληρώματα όχι να πέσουν υπέρ πατρίδος , αλλά να νικήσουν: «Η πατρίς αξιοί από υμάς όχι απλώς ν’ αποθάνητε υπέρ αυτής. Αυτό θα ήτο το ολιγώτερον. Αξιοί να νικήσετε.»

Και φωτογραφιζόμαστε μαζί με τους επισκέπτες, ρίχναμε εικονικές βολές σε κάθε λογής εχθρούς, δίναμε και παίρναμε μηνύματα πάνω στη γέφυρα, σεργιανούσαμε κρυφά στα επικίνδυνα σκοτεινά αμπάρια, πλάθαμε τους δικούς μας μύθους την ώρα της σκοπιάς για μια ελεύθερη Ελλάδα που στηνόταν μέσα από τα βαρύγδουπα, αλλά δυστυχώς απατηλά παπανδρεΐκά λόγια, της υποτιθέμενης στροφής προς τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της Ελλάδας που θα έβγαινε από την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ γιατί ήταν το ίδιο συνδικάτο…

Το «Αβέρωφ», αποφασίστηκε, το 1983 να επισκευαστεί και να αποτελέσει μουσείο-σύμβολο της ιστορίας, από εκείνα τα ανεκτίμητα που διδάσκουν με την εμπειρία του χρόνου και τροφοδοτούν τη φαντασία για νέα ελληνικά οράματα… Από τότε κοσμεί το Φαληρικό Δέλτα και αποτελεί εκπαιδευτικό προορισμό για τη γνώση της ιστορίας, τη σοφία και τον παραδειγματισμό από τις εμπειρίες δύσκολων περιόδων αλλά και της εποχής των συλλογικών στόχων.

Πώς ν' αντέξει κανείς και να μη βλέπει εφιάλτες, μετά από μια τέτοια σημαντική εμπειρική κι επιστημονική σχέση που καλλιεργήθηκε στα χρόνια της προσφοράς προς την πατρίδα με πολύμηνη στράτευση, όταν φιλοξενεί και σηματοδοτεί σήμερα ο ¨Αβέρωφ¨ αυτή τη νέα εποχή της κενότητας και της ματαιοδοξίας, της επιδειξιομανίας και του νεοπλουτισμού της εθνικής υποτέλειας μες στη δίνη του καπιταλισμού;

Τρελάθηκαν τα κανόνια του «Αβέρωφ», σαν τη ζωή του νεοέλληνα, που φαίνεται να έχει απολέσει τη συλλογική μνήμη και σκοτώνει τα παιδιά του. Εγκαταλείψαμε την κλασσική παιδεία, παραγκωνίσαμε την ιστορία και σβήσαμε παλιούς και νέους μύθους και ιστορικά σύμβολα. Εμπιστευτήκαμε και παραδώσαμε την ασφάλειά μας στους άλλους, ως κράτος και ως μονάδες, με πολύ σκληρό τίμημα. Κι εκείνοι το εκμεταλλεύτηκαν για να εξυπηρετήσουν δικά τους συμφέροντα σαν το σύγχρονο θλιβερό «αρχηγό» του «Αβέρωφ» που το παραχώρησε για χλιδάτες δεξιώσεις καταστροφής της μνήμης και του πολιτισμού.

Τούτο το καλοκαίρι, πριν από τις εκλογές, είναι ώρα προετοιμασίας και περισυλλογής για καινούργιους στόχους και νέα οράματα που θα φύονται από τις ρίζες του ιστορικού παρελθόντος, μπολιασμένα όμως από τις μελλοντικές απαιτήσεις. Δεν μπορεί να υπάρξει έθνος και πατρίδα δίχως την πλοκή του δικού του μύθου, δίχως να στραφούν τα κανόνια προς τη διαφύλαξη του εθνικού στόχου. Η σύγχρονη παγκοσμιοποίηση δεν εγγυάται την κατάργηση των συνόρων για τη βελτίωση της ποιότητας του συνόλου της ανθρωπότητας. Ο «Αβέρωφ» θα πρέπει να κοιτάζει τη γραμμή του ορίζοντα παρόλο που εκείνη όλο θα απομακρύνεται, θα μένει όμως η γραμμή πάντα μπροστά του σαν ο τόπος της ουτοπίας του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας, όχι του σύγχρονου σοσιαλφιλελευθερισμού της υποταγής στο καπιταλιστικό δόγμα.

Ας ψάξουμε για νέους αξιωματικούς και ναυάρχους που θα θελήσουν και θα τολμήσουν να αυτονομηθούν από την ευρωπαϊκή αρμάδα και τις εντολές τους για να περισώσουν το κοινωνικό κράτος και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Τα πυροβόλα του «Αβέρωφ» όμως ζητάνε την πολιτική συμμετοχή κι ενεργητικότητα, όχι μόνο εκείνη που περιορίζεται στο συνδικαλισμό και την ψηφοφορία. Απαιτούν καθημερινή ενεργή παρουσία και πράξη σαν τις ατμομηχανές που αναζητούν το κάρβουνο για να κινήσουν τις προπέλες. Τώρα, στην περίοδο της κρίσης του καπιταλισμού, στην εποχή της τρίτης τεχνολογικής επανάστασης, άνεργοι, υποαπασχολούμενοι, εργάτες και μισθωτή διανόηση πρέπει να ψάξουμε να βρούμε και να αναδείξουμε μόνο εκείνους τους νέους ηγέτες που θα έχουν δυναμισμό κι αισιοδοξία, εκείνους που θα πάρουν τις δύσκολες αποφάσεις της ρήξης με το πεισματικά και δυναμικά φρουρούμενο, καταστροφικό για τον πλανήτη καπιταλιστικό σύστημα κι ελληνικό κατεστημένο. Ο άλλος δρόμος της υπακοής χαρακτηρίζει ανελεύθερα όντα που πληρώνουν βαριά το τίμημα της αβουλίας σαν το διασυρμό των πυροβόλων του «Αβέρωφ», που αλυσοδεμένο κι ανήμπορο δημιουργεί εφιάλτες.

Ζάκυνθος 20-6-2010
Related Posts with Thumbnails