© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

«Άγιε Νικόλα βόηθα, μα κούνιε και τα χέρια»

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Ο Ιεράρχης Νικόλαος, που γιορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου, είναι ίσως ο πιο λαοφιλής Άγιος του εορτολογίου μας. «Πανάγιο» τον χαρακτηρίζει στην ακολουθία της μνήμης του η επίσημη εκκλησία και ο λαός μας τον θέλει έφορο και κυρίαρχο «και τση γης και του πελάου». Όπως παλιά την Παλλάδα Αθηνά, την θεά της σοφίας, έτσι κι αυτόν τον επικαλείται διαρκώς, για κάθε του ανάγκη, αλλά υπενθυμίζει σοφά πως ο Επίσκοπος των Μύρων της Λυκίας βοηθά, αλλά κι εσύ «κούνιε και τα χέρια σου». Γιατί αλήθεια τίποτα δεν σου δίνεται από μόνο του, αλλά εσύ πρέπει να προσπαθήσεις.

Ιδιαίτερα ο ταπεινός αυτός Δεσπότης, που το 1087 πέρασε από την Ανατολή στην Δύση, με την μετακομιδή των λειψάνων του, φέρνοντας στην δεύτερη πλούτη και δώρα, θεωρείται ο διαφεντευτής του υγρού στοιχείου της θάλασσας, που κάποτε ήταν μέσο χωρισμού και ένωσης και γι’ αυτό το όνομά του το επικαλούνται ιδιαίτερα οι ναυτικοί, αλλά κι οι οικογένειές τους, που θέλουν να γυρίσουν κοντά τους οι δικοί τους ξενιτεμένοι.

Άπειρες είναι οι εκκλησίες του και πολλά τα εκκλησάκια του, κυρίως στα νησιώτικα και τα παραθαλάσσια μέρη κι η εικόνα του δεν λείπει από κανένα καράβι, μικρό ή μεγάλο. Πολλά μάλιστα φέρουν τιμητικά και διασωστικά το όνομά του και την μέρα της γιορτής του σταματούν τα ταξίδια τους για να τον γιορτάσουν και για να τον ευχαριστήσουν για την μεγάλη του συγκατάβαση και βοήθεια.

Πολλοί οι θρύλοι και πολλές οι παραδόσεις, που τον θέλουν να εμφανίζεται στα καράβια, τα οποία κινδυνεύουν, με βρεγμένα γένια κι άμφια, για να σταματήσει το κακό. Στις εικόνες του μάλιστα μοιάζει με τον αρχαίο θεό Ποσειδώνα, τον οποίο αντικατέστησε με την επικράτηση του χριστιανισμού και πήρε όλα τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητές του.

Όπως συμβαίνει σε όλο τον χριστιανικό κόσμο, έτσι και στο νησί μας, τη Ζάκυνθο, ο Άγιος Νικόλαος λατρεύεται και τιμάται ιδιαίτερα. Ανοίγοντας το βιβλίο του αξέχαστου Ντίνου Κονόμου «Εκκλησίες και Μοναστήρια στη Ζάκυνθο» και διαβάζοντάς το με στατιστική ματιά, διαπιστώνουμε πως ο Άγιος των θαλασσών κατέχει τα πρωτεία, αν εξαιρέσουμε βέβαια την Παναγία, την οποία με μικρή διαφορά συναγωνίζεται.

Ενδεικτικά θα αναφέρουμε πως στο κέντρο της Χώρας, εκεί τριγύρω από το Φόρο, υπήρχαν προσεισμικά τρεις φημισμένες εκκλησίες του, σε απόσταση λίγων μόνο μέτρων, από τις οποίες οι δύο ξαναχτίστηκαν μετά την θεομηνία του Αυγούστου του 1953. Ήταν η Μητρόπολη, με την επωνυμία «των Ξένων», επειδή εκεί ήταν ενορίτες και θάβονταν όλοι οι έποικοι, ο πασίγνωστος «του Μόλου», ο οποίος ανήκε κάποτε στην συντεχνία των ναυτών κι ο άλλος «των Γερόντων» ή «του Γέρου», στον οποίο βαφτίστηκε ο ποιητής των ωδών Ανδρέας Κάλβος, μια και ήταν ο φαμιλιακός ναός της οικογένειας της μητέρας του, των Ρουκάνη.

Μα αυτοί δεν ήταν οι μόνες της πόλης. Υπήρχε κι ο ναός του στα Καμίνια, με την επωνυμία «στις Αφάνες», καθώς και στο προάστιο των Κήπων, της συντεχνίας «των Μακελαραίων». Επίσης στο λοφάκι της Υπαπαντής, εκείνο που φιλοξενεί το Ακρωτήρι, μέσα σε σπηλιά βρισκόταν μέχρι πρόσφατα, που μια κατάρρευση έκλεισε την είσοδό του, μια εκκλησούλα του, που σε μια διπλανή σπηλιά έκαιγαν οι ζακυνθινοί τις παλιές εικόνες, καθώς και τα στέφανα των πεθαμένων ζευγαριών. Όσο για τα χωριά του νησιού τα περισσότερα έχουν κεντρικό ναό αφιερωμένο στ’ όνομά του και σ’ όλα υπάρχει έστω κι ένα εκκλησάκι του.

Την λατρεία των κατοίκων του νησιού μας προς το πρόσωπο του Εφόρου των υδάτων δείχνει και η καθιέρωση μια δεύτερης, τοπικής γιορτής προς τιμήν του, της 10ης Μαΐου, οπότε τιμάται η Πάροδος του Λειψάνου από την Ζάκυνθο, όταν αυτό μεταφέρονταν από τα Μύρα της Λυκίας στο Μπάρι της Ιταλίας. Η ανοιξιάτικη αυτή γιορτή, μάλιστα, είναι αφορμή πολλών πανηγυριών, τα οποία έχουν μια ιδιαίτερη επισημότητα, μια και η μνήμη του Αγίου, στην καρδιά του χειμώνα, δεν επιτρέπει λιτανείες και υπαίθριες εκδηλώσεις.

Κλείνοντας το εορταστικά επίκαιρο αυτό κείμενό μας, θα θυμηθούμε μια παράδοση του λαού μας, η οποία επεξηγεί και την λατρεία του γι’ αυτόν. Λέει, λοιπόν πως κάποτε ο Άγιος Κασσιανός, ο οποίος γιορτάζει κάθε τέσσερα χρόνια, τα δίσεκτα, μια και η μνήμη του είναι στις 29 Φεβρουαρίου, παραπονέθηκε στο Θεό, επειδή αυτόν τον αγνοούν οι πιστοί, ενώ τον Άγιο Νικόλαο τον τιμούν, τον δοξάζουν και τον ξεχωρίζουν. Ο Πανάγαθος τότε του είπε να πάει να τον βρει, να τον φωνάξει και να κουβεντιάσουν και οι τρεις το πρόβλημα. Έψαξε ο Κασσιανός, ξανάψαξε τον Παράδεισο, αλλά πουθενά δεν μπόρεσε να βρει τον Ιεράρχη. Μετά από μέρες αυτός εμφανίστηκε καταπονημένος κι όταν ρωτήθηκε πού ήταν τόσο καιρό απάντησε πως έτρεχε διαρκώς για να σώσει θαλασσοπνιγμένους κι άλλους πιστούς που επικαλούνταν το όνομά του. Τότε ο Παντοδύναμος απάντησε: «Βλέπεις, Κασσιανέ, γιατί τον τιμούν;». Κι έτσι δόθηκε η λύση.


Με την γιορτή του Αγίου Νικολάου κλείνουν τα «Νικολοβάρβαρα» και μπαίνουμε στον καθαυτό Χειμώνα. Ας είναι όσο το δυνατόν πιο ήπιος. Να παρακαλέσουμε γι’ αυτό τη χάρη του, μα «ας κουνήσουμε και τα χέρια μας». Αρκετά αναπαυθήκαμε στον καναπέ μας!
Related Posts with Thumbnails