© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 1 Ιουλίου 2013

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΥΡΕΤΖΗΣ, Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΑΝΑΡΧΙΚΟΣ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Ένας ακόμα Έλληνας του εξωτερικού, μεγαλουργεί και κάνει υπερήφανη την πατρίδα μας. Είναι ο πολυβραβευμένος Αρχιμουσικός Θεόδωρος Κουρετζής, που είχαμε και φέτος τη χαρά να τον δούμε και να τον ακούσουμε στο Μέγαρο Μουσικής στις 10 Ιουλίου του 2013, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με την εκπληκτική Ορχήστρα “Musica Aeterna”, το δημιούργημά του. Επέλεξε να παρουσιάσει στο Ελληνικό κοινό το νεανικό «Τρίτο Κοντσέρτο για Πιάνο» του Σεργκέι Προκόφιεφ [1891-1953], με σολίστ τον Αλεξάντερ Μέλνικοφ, γνώριμό μας από την περσινή του εμφάνιση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και το «Κοντσέρτο για Ορχήστρα» του Μπέλα Μπάρτοκ [1881-1945]. Έργα μοντέρνα, δύσκολα, που ο Μαέστρος, με τους σπουδαίους δεξιοτέχνες μουσικούς του  και με την εξαίσια ερμηνεία του, τα έκανε προσιτά, βυθίζοντας το ακροατήριό του στη μουσική τους πανδαισία!

Από τα πέντε κοντσέρτα για πιάνο του Προκόφιεφ, το τρίτο είναι το διασημότερο όλων κι εκείνο που κέρδισε την αγάπη του κοινού και τον έπαινο των κριτικών. Άρχισε να το σχεδιάζει από το 1913 σαν ένα θέμα με παραλλαγές, το άφηνε και επανερχόταν σ’ αυτό, ώσπου το καλοκαίρι του 1921, κατά τη διάρκεια των διακοπών στην Αγγλία, το ολοκλήρωσε. Πρωτοπαίχτηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1921 με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Σικάγου, υπό την διεύθυνση του Frederik Stock και τον Συνθέτη στο πιάνο χωρίς επιτυχία. Όλα άλλαξαν, όταν παρουσιάστηκε στο Παρίσι, με μεγάλη επιτυχία,  υπό την διεύθυνση του Serge Koussevitzky. Ο δε Προκόφιεφ, έγινε δια μιας ένας από τους πλέον πολυσυζητημένους συνθέτες της εποχής του. O Αλεξάντερ Μέλνικοφ, από τους σπουδαιότερους δεξιοτέχνες του πιάνου, ανέδειξε τα λυρικά περάσματα του κοντσέρτου, τα εφευρετικά και δυναμικά του στοιχεία, τα εξπρεσιονιστικά του μέρη, καθώς και τον απόηχο μιας ύστερης ρομαντικής εποχής, σε ένα συναρπαστικό διάλογο με την ορχήστρα.

Από τα διασημότερα έργα του Μπέλα Μπάρτοκ είναι το γεμάτο συγκίνηση «Κοντσέρτο για Ορχήστρα». Ονομάστηκε και κοντσέρτο της εξορίας, επειδή γράφτηκε στη γη της «επαγγελίας και της ελευθερίας», όπου ακόμα οι άνθρωποι πένονται. “Freedom to starve”, έλεγαν χαρακτηριστικά, όταν ο Μπέλα Μπάρτοκ έφτασε εκεί, αυτοεξόριστος, την Άνοιξη του 1940, λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην πατρίδα του, την Ουγγαρία. Περνά δύσκολα, η εύθραυστη υγεία του χειροτερεύει και δεν καλείται στις αίθουσες συναυλιών να παίξει  πιάνο ή να παρουσιάσει έργο του. Οι  φίλοι του προσπαθούν να του εξασφαλίσουν μια θέση στο πανεπιστήμιο Columbia, για να συνεχίσει την έρευνά του γύρω από τη Μουσική Φολκλόρ. Σ’ αυτή την τραγική κατάσταση συνθέτει μεταξύ 1943-1944 το «Κοντσέρτο για Ορχήστρα». Την ίδια αυτή εποχή γράφει τη «Σονάτα για βιολί» για τον μεγάλο βιολονίστα Γεχούντι Μενουχίν, ο οποίος και την παρουσιάζει στη Νέα Υόρκη το Νοέμβρη του 1944. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Μπάρτοκ ταξιδεύει, παρά τις αντιρρήσεις των γιατρών του, για τη Βοστόνη, για να παρακολουθήσει την πρώτη εκτέλεση του «Κοντσέρτου για Ορχήστρα», υπό την διεύθυνση του Serge Koussevitzky, ο οποίος και το χαρακτηρίζει ως το μεγαλύτερο έργο που έχει γραφτεί τα τελευταία 25 χρόνια. Η επιτυχία του είναι μεγάλη κι έκτοτε παίζεται συνεχώς. Ο ίδιος Συνθέτης δεν φαίνεται να χαίρεται την επιτυχία του αυτή, αφού την ίδια στιγμή στην πατρίδα την Ουγγαρία αρχίζει η σφαγή των Εβραίων από τους Ναζί.

Ενώ στο Κοντσέρτο, ένα σόλο όργανο κυριαρχεί και η Ορχήστρα συνοδεύει, στο συγκεκριμένο έργο, η Ορχήστρα κυριαρχεί, αφού ο Συνθέτης χρησιμοποιεί την κάθε οικογένεια οργάνων ως Βιρτουόζους Σολίστ. Το αυτό έπραξε και  ο εκρηκτικός Μαέστρος Θεόδωρος Κουρετζής αναδεικνύοντας τους Σολίστ της Ορχήστρας του! Όλοι όρθιοι, ίσοι μεταξύ ίσων, έπαιξαν και εντυπωσίασαν με τις ερμηνείες τους, τις κορυφώσεις και τις εξάρσεις, με την ακρίβεια στη λεπτομέρεια, τα λαμπερά, διάφανα ηχοχρώματα και τους ζωηρούς, μουσικούς ρυθμούς που ανέπεμψαν, δημιουργώντας έναν μαγικό δίαυλο επικοινωνίας  ανάμεσα στον ακροατή και τον Συνθέτη. Εξαίσιο και το δώρο, «Δον Ζουάν» του Ρίχαρντ Στράους, που μας πρόσφερε ο Μαέστρος εκτός προγράμματος.

Εκφραστικός, ακριβής, επικοινωνιακός, τόσο με τους μουσικούς του όσο και με το κοινό, ανιχνεύει το βάθος και το νόημα των έργων, ανασύρει τον πλούτο των συναισθημάτων καικάνει κοινωνό τον ακροατή του στη μυσταγωγία της Μουσικής. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο θρυλικός καθηγητής του Ilya Musin, σπουδαίος θεωρητικός και μαέστρος, είχε πει: «Είχα πολύ ταλαντούχους μαθητές  όπως ο Γκεργκίεβ και ο Τερμικάνοβ και μια διάνοια, τον Θεόδωρο Κουρετζή».

Η προσήλωση του νεαρού Αρχιμουσικού στο έργο του, η επιμονή του στην ποιότητα, οι μελετημένες στη λεπτομέρεια ερμηνείες του και η ανταπόκριση  της Ορχήστρας του, δικαιώνουν το Δάσκαλό του! Εμείς θα του ευχηθούμε να μείνει για πάντα εραστής της μουσικής αφού όπως λέει: «Η μουσική δεν είναι επάγγελμα, είναι λειτουργία, όπως ο έρωτας και ο Μουσικός είναι σαν τον Εραστή, δεν έχει ωράριο».  
Related Posts with Thumbnails