© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Παρασκευή 5 Μαΐου 2017

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΕΝΑ ΑΘΑΝΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ, ΤΟ “ΕΡΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ” ΤΟΥ Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ

Μέρες κατανυκτικὲς καὶ εὐφρόσυνες οἱ μέρες τῆς Μεγαλοβδομάδας καὶ τοῦ Πάσχα ποὺ περάσαμε. Μέρες, ποὺ φτερώνουν τὴν ψυχὴ καὶ τῆς χαρίζουν τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν εὐλογία τῶν Ἁγίων. Γιατὶ φανερώνουν, μὲ ἀφειδώλευτη πάντα ἀγάπη καὶ συνδρομή, τὴν σωτηριολογική τους διάσταση καὶ προοπτική, ὥστε νὰ μπορεῖ ὁ κάθε πιστὸς νὰ βιώνει τὰ θεῖα Γεγονότα καὶ συνάμα νὰ καταρτἰζει τὸν ἑαυτό του, ὥστε νὰ ἀναπαύεται ἠ ψυχή του, τὸ εἶναι του ὁλόκληρο. 
Ἀπὸ τὰ βιβλία ἐκεῖνα ποὺ στερέωσαν μέσα μαςτὴν Ὀρθόδοξη Πίστη καὶ τὴ γμήσια,εὐκατάνυκτη Λειτουργική μας Παράδοση καὶ ζωὴ εἶναι καὶ τὸ βιβλίο τοῦ γνωστοῦ σὲ ὅλους μας κορυφαίου λογοτέχνη Π. Β. Πάσχου, «Ἔρως Ὀρθοδοξίας».
Ἄν καὶ τὸ ἐν λόγω πόνημα ἔχει τελευταία ἐπανεκδοθεῖ τὸ 2006 ἀπὸ τὶς ἐκδόσεις τῆς «Ἀποστολικῆς Διακονίας», ἐμένα θὰ μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ σταθῶ σ᾿ ἐκείνη τὴν πρώτη ἔκδοση τοῦ1964. Ἔκδοση ποὺ μᾶς πρόσφερε ὁ ἀλήστου μνήμης φιλόκαλος καὶ φιλορθόδοξος ἐκδοτικὸς Οἶκος τοῦ «Ἀστέρος», τῶν ἀδελφῶν Παπαδημητρίου. Ἐκεῖ ποὺ μαθήτευσε ὁ Π. Β. Π. καὶ συνάμα ἦρθε σὲ ἐπαφὴ μὲ πνευματικοὺς ἀνθρώπους, ὅπως ὁ μεγάλος Φώτης Κόντογλου, ὁ Βασιλης Μουστάκης, ὁ Κωστὴς Μπαστιᾶς, ὁ Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος κ. ἄ. Κι ἀγαπῶ αὐτὴ τὴν ἔκδοση, γιατὶ μοιάζει σάν παλαίτυπο πιά, ἀλλὰ καὶ ἔχει κλείσει μέσα του τὶς πρῶτες συγκινήσεις ἑνὸς ἐφήβου, ποὺ μαθήτευε στὸν εὐγενῆ καὶ τόσο ἱεροπρεπῆ λόγο τοῦ Π. Β. Π.
Γιατὶ οἱ σελίδες ἐκεῖνες εὐωδίαζαν καὶ συνεχίζουν νὰ εὐωδιάζουν μοσχολίβανο καὶ μελισσοκέρι, ἐπειδὴ εἶναι γραμμένες μὲ εὐλάβεια, ἀγρυπνία καὶ προσευχή. Κι αὐτὸ δὲν τὸ λέω ἐγώ, ἀλλὰ μᾶς τὸ ἐξομολογεῖται ὁ ἴδιος ὁ Π. Β. Π. στὸν προοίμιο, ὅπου μεταξὺ τῶν λλων ὑπογραμμίζει καὶ τὰ ἑξῆς:
«Ὅλα τα κείμενα, πού περιέχονται σ' αὐτό τόν τόμο εἶναι καρπός ἀναστροφῆς μέ τούς ἁγίους Πατέρας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Γι' αὐτό ἀκριβῶς γίνεται καί τόσο συχνά -ἀδικαιολόγητη ἴσως γιά μερικούς συγχρόνους- ἀναφορά στά ἔργα τους, πού εἶναι ἄστρο πολικό γιά τή Θεολογία μας. Στή Νέα Βαβυλώνα τῶν Ἀθηνῶν, ὅταν τά πάντα σχεδόν σέ κάνουνε ν' ἀσφυκτιᾶς, ν' ἀηδιάζεις καί νά ὑποφέρεις, ὁ ὑπογραφόμενος εὕρισκε μιά ζεστή κι ὡραία συντροφιά, σκύβοντας στίς σελίδες τῆς φιλολογίας τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, πού ἡ ἀδιαφορία μας μέ τόσ' ἀγκάθια τούς ἔχει περιορίσει στό λειμώνα τους. Ἐκεῖνοι τοῦ ἔδιναν τίς ἐμπνεύσεις καί τίς κύριες γραμμές τῶν θεμάτων του, ὅταν, ἀτελείωτες νύχτες, προσπαθοῦσε νά προσεγγίσει τό μυστικό κόσμο τους, μέσ' ἄπ' τό ἔργο τους.» (Προοίμιον [1964], σελ. 8-9)
Ἔχοντας κύριο κορμό του, λοιπόν, τὸ ἐν λόγῳ βιβλιο τὴν Ὀρθόδοξο Πατερικὴ διδαχὴ καὶ πάραδοση, εἰσοδεύει τὸν ἀναγνώστη στὸν πάτερπνο κόσμο τῆς «φίλης Ὀρθοδοξίας» (Ἰωσὴφ Βρυέννιος), ὥστε νὰ κατανυγεῖ καὶ νὰ ἀναπαυτεῖ ἡ κουρασμένη κι ἀγανακτισμένη ἀπὸ τὴν καθημερινότητα ψυχή του.
Ἄν καὶ ὅλα τὰ κείμενα τοῦ βιβλίου ἔχουν τὸ κάλλος καὶ τὴν πνευματική τους δρόσο, προσωπικὰ θεωρῶ ὡς κορωνίδα κι ὡς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ πονήματος αὐτοῦ τοῦ Π. Β. Π. τὴν ἑνότητα ποὺ ἐπιγράφεται, Εἰσαγωγὴ στὸ Τριώδιο (σελ. 93-196). Παραθέτω δὲ τοὺς τίτλους τῶν κειμένων αὐτῶν.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΤΡΙΩΔΙΟ

α'. Κατανυκτικά
1. Μικρό προοίμιο 
2. Προοίμια Μέγ. Τεσσαρακοστής 
3. Ἡ "Πατρική δωρεά" καί ὁ Ἄσωτος - του Ἄσωτου
4. "Οἶμοι, μέλαινα ψυχή!..." - τῶν Ἀπόκρεω
5. "Ἔφθασε καιρός" - τῆς Τυρινῆς
6. Ἡ χαρά καί τά δάκρυα (α΄ Ὁ Μέγας Κανών, β' Ὁ Ἀκάθιστος Ὕμνος, γ' Ἡ ὁσία Μαρία ἡ Αἰγύπτια)
7. Ἔνδοξα προεόρτια - Λαζάρου-Βαΐων
8. Ἔρως τῆς ἁμαρτίας - ὁσία Κασσιανῆ ἡ ποιήτρια
9. Τῆς προδοσίας τό φίλημα - ἡ μορφή τοῦ Ἰούδα
β'. Ὁ Σταυρός καί ὁ ἄνθρωπος
10. Ἡ "θύρα τοῦ Παραδείσου"
11. Τό ζωοποιόν Ξύλον 
12. Πορεία κάτω ἀπό τό Σταυρό 
13. Ἡ χαρμολύπη τοῦ Σταυρού 
14. Εἰσαγωγικά στή Μεγ. Ἐβδομάδα 
15. Τό ὑπερευλογημένον Σάββατον 
γ'. Τό "Τριώδιον τῶν ρόδων"
16. "Εὐφροσύνη αἰώνιος" - ἀναστάσιμο 


Νομίζω ὅτι εἶναι εὔκολο νὰ καταλάβει ὁ ἀναγνώστης τὸ ἑξῆς: Ὅτι δηλαδή, βρισκόμαστε στὰ πρῶτα χρόνια τῆς δεκαετίας τοῦ 1960 . Μὲ λίγα λόγια εἴμαστε στὴν ἐποχὴ τῆς ἀναζήτησης τοῦ αὐθεντικοῦ Ὀρθοδόξου ἤθους, ποὺ τὸ εἶχε σκεπασει ἡ στάχτη τοῦ δυτικότροπου εὐσεβισμοῦ. Ἔτσι, μὲσα σ᾿ αὐτὴν τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση, ἡ ὁποία ξεκινᾶ μὲ τὴν Ὀρθόδοξη θεολογικὴ προσέγγιση τοῦ Παπαδιαμαντη, τὴν παρουσία τοῦ περ. «ΚΙΒΩΤΟΣ», τὰ γραφτὰ τοῦ Κόντογλου, τοῦ Μπαστιᾶ, τοῦ ἀείμνηστου Γ. Θεοκλήτου Διονυσιάτου κ. ἄ, συνεχίζεται μὲ τὶς θεοδίδακτες ἐκπομπὲς τῆς τότε Ε. Ι. Ρ ( Ἐθν. Ἵδρ. Ραδιοφωνίας) μὲ θέμα «Τὸ Ὀρθόδοξο Χρονικὸ τῆς Ἑβδομαδος» (συντάκτης καὶ ἐκφωνητὴς τῶν κειμένων ὁ Π. Β. Π.), ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ βιβλίο «Ἔρως Ὀρθοδοξίας». Βιβλίο ποὺ ἄνοιξε τὶς θύρες πολλῶν ψυχῶν πρὸς τὸν οὐρανό.
Δὲν τὸ κρύβω πὼς κάθε χρόνο τὶς μέρες τὶς εὐλογημένες τοῦ ἱεροῦ Τριωδίου μὲ συντροφεύουν αὐτὰ τὰ εὐλογημένα γραφτά, γιατὶ εἶναι διατυπωμένα μὲ ἁπλότητα, εὐλάβεια καὶ ταπείνωση. Μάλιστα κάθε χρόνο τὴ Μ. Τριτη τὸ βραδυ, ἀφοῦ ψαλεῖ τὸ περίφημο τροπαριο τῆς Κασσιανῆς, «Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις..» μὲ ἀναπαύει πολὺ νὰ διαβασω στὸ ἐκκλησίασμα τὴν ὑπέροχη (γιατὶ τὴ λέει «πρόχειρη» ὁ Π. Β. Π. βλ. σελ. 139 δὲ γνωρίζω) μετάφραση τοῦ τροπαρίου, ποὺ πραγματικὰ μᾶς συγκινεῖ ὅλους. Τὴν παραθέτω στὴ συνεχεια πρὸς πνευματικὴ τέρψη τῶν ἀναγνωστῶν.
«Κύριε, ἡ γυναῖκα ποὺ ξεστράτισε ἀπὸ τὸ δρόμο σου κ’ ἔπεσε σὲ πολλὲς ἁμαρτίες, μόλις κατάλαβε πὼς βρίσκεται κοντά της ἡ πραγματικὴ ἀγάπη, ὁ Κύριος τῶν πάντων, ὁ Θεός, τὰ πούλησε λα γιὰ ν᾿ ἀγοράσει πολύτιμα μύρα, καὶ σὰν ἄλλη μυροφόρα, ἔρχεται μὲ σεναγμοὺς καὶ δάκρυα, καὶ σοῦ φέρνει λίγο πρὶν τὸν ἐνταφιασμό σου, τὰ μύρα τῆς ἀγαπης της. Ἀλλοίμονό μου, στενάζει ἡ μαρτωλή, ποὺ ἔχω μέσα μου νύχτα ὁλοσκότεινη· καὶ τὸ μόνο ποὺ ἀναδεύει στὸ πηχτὸ σκοτάδι μου, εἶναι ὁ οἶστρος τῆς ἀκολασίας καὶ ὁ ἔρωτας τῆς ἁμαρτίας ὁ παντοτινός, ποὺ κάνουν τὴ ζωή μου σὰν μιὰ ζοφερὴ νύχτα, δίχως φεγγάρι. Ἀλλὰ ἐσὺ, Κύριέ μου, δέξου τὰ δάκρυα ποὺ τρέχουνε βρύσες ἀπ᾿ τὰ μάτια μου, Ἐσύ, ποὺ κάνεις τὸ θαλασσινὸ νερὸ νὰ γίνεται σύννεφο, κι ὕστερα πάλι ἁπαλὰ στὴ γῆ νὰ πέφτει. Σκύψε καὶ ἄκουσε τοὺς βαρυοστεναγμοὺς τὴς πονεμένης μου καρδιᾶς, Ἐσὺ ποὺ ἐχαμήλωσες τοὺς οὐρανούς, μὲ τὴν ἀνέκφραστή Σου ἐνανθρώπηση. Ἄφησέ με νὰ καταφιλήσω καὶ νὰ λούσω μὲ τὰ δάκρυά μου τὰ πόδια Σου, κ᾿ ὕστερα νὰ τὰ σφουγγίσω μὲ τὰ μαλλιά τῆς κεφαλῆς μου·νὰ καταφιλήσω αὐτὰ τὰ πόδια, ποὺ ὅταν, ἕνα δειλινό, ἡ Εὔα ἄκουσε τὰ βήματά τους στὸν Παράδεισο, ἔτρεξε νὰ κρυφτεῖ ἀπὸ τὸ φόβο της. Εἶμαι πολὺ ἁμαρτωλή, Κύριε. Μά, ὅπως δὲν μπορεῖ κανένας νὰ μετρήσει καὶ τὶς ἀβύσσους τῆς δικαιοκρισίας καὶ τῆς ἀγάπης Σου, μὲ τὶς ὁποῖες σώζεις τὶς ψυχές μας, Σωτήρα μου καὶ Θεέ μου. Μὴν παραβλέψεις καὶ περιφρονήσεις τώρα πιὰ τὴ δούλη σου, ποὺ μετανόησε καὶ σὲ παρακαλεῖ νὰ τὴ σπλαχνιστεῖς, ἐσὺ ποὺ εἶσαι ἡ ἀμέτρητη καὶ ἡ ἄπειρη εὐσπλαχνία». (σελ. 140)
Κλείνοντας αὐτὸ τὸ γραφτὸ δὲν μοῦ φαίνεται καλὸ νὰ μὴ θυμίσω στὸν ἀναγνώστη μου τὸ ποῦ ἀφιερώνει ὁ Π. Β. Π. τὸ βιβλίο του. Ἀντιγράφω, λοιπόν, τὴν τόσο σεμνὴ καὶ φιλάγια ἀφιέρωση, ποὺ τὴ θεωρῶ ὡς ἔνα ἐπιπρόσθετο στοιχεῖο, τὸ ὁποῖο καὶ πιστοποιεῖ τὴν εὐλαβεια καὶ ἐμμονὴ τοῦ συγγραφέα στὴν Ὀρθόδοξη παράδοση καὶ διδαχή.

Εὐγνώμονι καρδίᾳ καὶ ψυχῇ , τῶ μεγίστῳ
πατρὶ καὶ διδασκάλῳ τῶν πιστῶν Νικοδήμῳ
κλεινῷ ἐκ Νάξου καλουμένῳ δ’ Ἁγιορείτῃ
πανεκθύμως προσάγετ’ «Ἔρως Ὀρθοδοξίας»·
σὺν τοὐτῳ δὲ καὶ πᾶσιν ἀδελφοῖς ὀρθοδόξοις
τοῖς ἔρωτι καὶ πόθῳ μετὰ λόγου βιοῦσιν
ὡς κεῖνος, κατακόρως πρᾶξιν καὶ θεωρίαν
σεπτῆς Μητρὸς λυτρούσης κόσμον, Ὀρθοδοξίας.
π. β. π.» ( σελ. 4)

Τέλος, παρουσιαζω καὶ τὸ ὑπέροχο ἐκδοτικὸ σημείωμα τοῦ ὀπισθοφύλλου-ξένο ἐντελῶς γιὰ τὶς μέρες μας- ἔτσι γιὰ τὴν ἱστορία...

Ο
ΕΡΩΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
ΤΟΥ Π. Β. ΠΑΣΧΟΥ ΕΣΤΟΙΧΕΙ
ΟΘΕΤΗΘΗ, ΤΥΠΩΘΗ Κ᾿ ΕΒΙ
ΒΛΙΟΘΕΤΗΘΗ ΕΙΣ ΤΗΝ ΝΕΑΝ
ΒΑΒΥΛΩΝΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ
ΕΙΣ ΤΗΝ ΤΥΠΟΓΡΑΦΙΑΝ ΤΟΥ
ΕΚΔΟΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΥ «ΑΣΤΗΡ»
ΤΩΝ ΑΔΕΛΦΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΠΑΠΑΔΗΜΗ
ΤΡΙΟΥ, ΑΛΙΤΣΗΣ 4 ΚΑΤΑ ΜΑΡ
ΤΙΟΝ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΕΤΟΥΣ
1964. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΚΟΣΜΗ
ΣΕΩΣ ΑΛΕΞΑΝ. Δ. ΠΑΠΑΔΗΜΗ
ΤΡΙΟΥ, «ΤΑΧΑ ΕΚΔΟΤΟΥ».
Ἡ ὑπογράμμιση δική μου.

π. κ. ν. καλλιανός, σκόπελος Μ. Τρίτη -Τῶν Μυροφόρων 2017

Related Posts with Thumbnails