© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Πέμπτη 24 Ιανουαρίου 2013

Απόστολου Θηβαίου: ΤΟ ΡΗΓΜΑ [Σχόλιο στον πίνακα του Δ. Θεοτοκόπουλου «Ο διαμερισμός των Ιματίων του Ιησού»]


Μια αποτύπωση του γεγονότος, μια προδρομική, φωτογραφική απεικόνιση του Θείου δράματος. Έτσι μπορεί να συνοψισθεί η αναπαράσταση των απειλούμενων ιματίων του Ιησού, προτού βρεθεί στο σπουδαίο ύψος της πίστης του, στην πιο επώδυνη από τις λανθασμένες, ανθρώπινες ροπές. Τα πρόσωπα κοιτούν με ευθύτητα τον ζωγράφο. Ή μάλλον εκείνος είναι που αντικρίζει με τέτοια τόλμη τους απροσδιόριστους υποτελείς των αρχών, ενδεδυμένους με τις προσεγμένες στολές, τα λευκά κολάρα, τις σκούρες πράσινες στολές τους. Πρόκειται για μια λαμπρή εφαρμογή εκείνης της θεωρητικής αρχής με την οποία ο Τόμας Μαν προικίζει τις αστικών καταβολών νουβέλες του. Η δικαιοσύνη δεν συνιστά μια χαρωπή αποφασιστικότητα, μα μελαγχολία. Ετούτο ακριβώς το μέγεθος, μια ιστορική, σιωπηρή συνείδηση αναβλύζει μέσα από το έργο του μεγάλου Κρητικού. Και είναι μες στη σιωπή ετούτου του αισθήματος όπου και φύεται ολόκληρη η ανδροπρέπεια της ζωγραφικής δημιουργίας του. Μιας δημιουργίας η οποία πραγματώνει μες στη μοναδικότητά της τη συνύπαρξη των ήδη επεξηγημένων πραγμάτων, δοσμένων όμως με μια αισθητική και επεξηγηματική οικουμενικότητα. Πάει να πει πως μιλούμε για την πρόθεση του χρωστήρα, του Θεοτοκόπουλου του ίδιου τη φιλοδοξία να εμπεριέχει ολόκληρο το εύρος της ιστορικής μηνυματικής. Το βαθύ πορφυρό των ιματίων του Χριστού δεν συνιστά μια πιστή ανάπλαση των σωζόμενων, εικονοπλαστικών μαρτυριών. Μες στην ένταση της αποχρώσεως υφίσταται η επιθυμία της θεϊκής διαφοροποιήσεως, της ανάδειξης του Χριστού σε ένα κέντρο αισθητικό και συνάμα ηθικό. Μα τούτο το τελευταίο όριο να διατυπώνεται καθώς προείπαμε με δισταγμό και μέτρο και λιτότητα. Σαν να υπερισχύει η ενσυνείδητη τήρηση του μέτρου και της αριστοκρατικότητας μιας ανθρώπινης γεωμετρίας, αναδεικνυόμενης μες στην τόση βαναυσότητα. Η θεματική του Θεοτοκόπουλου μόνο ως τυχαία δεν μπορεί να κριθεί. Διότι στην επιφανειακή θρησκευτικότητά της, μπορεί κανείς να διακρίνει στα νωπά, σχεδόν μάτια του Ιησού τη σαρκική απόγνωση και την αδυναμία και είναι ετούτη η παραδοχή μια λαμπρή, λυτρωτική θεώρηση του γεγονότος και της πνευματικής του ισχύος. Ένας Θεός παραδομένος στη λατρευτική αφετηρία του προσώπου του. Ο άνθρωπος στην κορυφή της παρακμιακής του κομψότητας, αποτυπωμένος, καθώς οι θαμπές, φωτογραφικές πλάκες των αρχών του αιώνα που τον δείχνουν με αφέλεια και αφοπλισμό στο βλέμμα, μια απόσταση μεταξύ του ιδίου και της τεχνικής.
Μια αποτύπωση εκείνης της στιγμιαίας, κοσμοϊστορικής παρουσίας του ανθρώπου ακριβώς στο σημείο του ρήγματος μεταξύ εκείνου και μιας ανεπιστρεπτί, λησμονημένης, ιστορικής ηθικής. Ετούτος είναι ο σωζόμενος Χριστός του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.
Related Posts with Thumbnails