PETER BROOK ΕΝΑΣ ΜΑΓΙΚΟΣ ΑΥΛΟΣ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ «ΑΠΟΨΕ, ΜΕ ΜΟΤΣΑΡΤ, ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ»

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Μας εξέπληξε ευχάριστα ο Πήτερ Μπρουκ, αυτοσχεδιάζοντας με τον Μότσαρτ. Μια παραλλαγή του «Μαγικού Αυλού» σε θεατρική μορφή, απαλλαγμένη από τα πυκνά νοήματα και τους φιλοσοφικούς συμβολισμούς της μοτσάρτειας γραφής παρακολουθήσαμε στην αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη» στις 2 Νοεμβρίου 2011 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η πρώτη παρουσίαση της παράστασης δόθηκε στο μικρό ατμοσφαιρικό χώρο του Θεάτρου Μπουφ ντυ Νορ του Παρισιού.

Η  εισαγωγή, τα ορχηστρικά μέρη, τα χορωδιακά καθώς και τα πρόσωπα των τριών αγοριών και των τριών κυριών απουσίαζαν από την κατά Πήτερ Μπρουκ διασκευή του Μαγικού Αυλού. Μόνο ο σπουδαίος πιανίστας και μεταγραφέας για   πιάνο της Όπερας του Μότσαρτ, Φρανκ Κράβτσυκ,  συνόδευε τους ξυπόλυτους ήρωες της παράστασης πάνω στη σκηνή.

Ο σκηνοθέτης, μαζί με τη συνεργάτιδά του Μαρί-Έλεν,  διασκεύασαν ελεύθερα το λιμπρέτο του Εμάνουελ Σικανέντερ και  περιορίστηκαν στο  ανάλαφρο παραμύθι το οποίο και  «συνέθεσαν» με λεπτότητα, τρυφερότητα και γοητεία. Στην  ανάδειξη του έργου  συνέβαλαν τα μέγιστα οι εκπληκτικοί ηθοποιοί του θιάσου και οι υπέροχοι μονωδοί, οι οποίοι  αυτοσχεδιάζοντας «επιμελώς» έφτασαν στο αποκορύφωμα της μιμητικής πράξης και   σμίλεψαν  με την ευαισθησία  και τη  χάρη τους  τόσο τον αφηγηματικό λόγο   όσο και το τραγούδι.

Τα σκηνικά απέριττα, λιτά αποτελούνταν  από όρθια καλάμια που με περισσή δεξιοτεχνία διαμόρφωναν οι ηθοποιοί σε δέντρα, σε αδιαπέραστους τοίχους, σε δύσβατα μονοπάτια, σε ιερούς ναούς, σε φυλακές ενώ το κόκκινο βελούδινο ύφασμα, ουράνιος θόλος η ριγμένο στο πάτωμα και άλλοτε στον ώμο,   υποδήλωνε τη βασιλική, ιερατική πορφύρα  τονίζοντας έτσι, ακόμα περισσότερο την απλότητα  των κοστουμιών.

Θα χαρακτηρίζαμε τρίγλωσση την παράσταση, αν προσθέταμε και τους ελληνικούς υπέρτιτλους. Ακολουθώντας την πρωτότυπη γραφή τα μέρη του τραγουδιού ήταν στα γερμανικά ενώ η πρόζα σε θαυμάσια  γαλλικά, χωρίς αυτό να εμποδίζει την παρακολούθησή τους  από τη μεριά του θεατή.

Αυτή η σπάνιας ομορφιάς   παράσταση μας έκανε να αναρωτηθούμε πως θα ήταν ο πραγματικός «Μαγικός Αυλός» του Μότσαρτ σκηνοθετημένος από ένα τόσο  μεγάλο  σκηνοθέτη όπως ο Άγγλος Πήτερ Μπρουκ. 

Από το γκρι, στο χρώμα

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Πρωί Σαββάτου, 5 Νοέμβρη 2011. Θέλοντας να συναντήσω τους καλεσμένους του συνεδρίου, πoυ με θέμα του "η Γκιόστρα στον Επτανησιακό χώρο" οργάνωσε η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “Giostra di Zante”, κατέβηκα στη Χώρα από τον τόπο της αυτοεξορίας μου, το χωριό του Φιολίτη και βαδίζοντας στους κεντρικούς δρόμους της πόλης μας και προ πάντων στην επιτέλους πεζοδρομημένη Πλατεία Ρούγα συνάντησα, ενώ είχε τελειώσει η τουριστική σεζόν, δεκάδες ξένους επισκέπτες, που άσκοπα περιπλανιόταν στην αγορά, φωτογραφίζοντας πραμάτειες στα πεζοδρόμια, υπαίθρια παζάρια και την νάιλον προέκταση της απομίμησης της αρχιτεκτονικής μας παράδοσης. Κοιτάζοντας προς το λιμάνι, είδα αρόδου ένα τεράστιο κρουαζιερόπλοιο και τότε κατάλαβα το τι είχε συμβεί.

Μια ακόμα επίσκεψη ξένων στο νησί μας, σκέφθηκα, έστω και για λίγες ώρες και ο καλός καιρός, ο αληθινά ανοιξιάτικος, παρότι στην αρχή του Φθινόπωρου, βοήθησε πολλούς από τους ταξιδιώτες να βγουν στην στεριά, με βάρκα φυσικά, όπως ακριβώς περιγράφουν την άφιξή τους στο Τζάντε οι διάφοροι περιηγητές των προηγούμενων αιώνων και να γνωρίσουν ένα νησί, που λόγω Φώσκολου, κυρίως, είναι γνωστό και εκτός συνόρων για τον πολιτισμό του.

Η αμηχανία όλων ήταν κατάφορα ζωγραφισμένη στο πρόσωπό τους. Τριγύριζαν, έβλεπαν και πιθανόν να έπλητταν. Αυτά που μπορούσαν να τους κρατήσουν και να τους ευχαριστήσουν ήταν από ελάχιστα μέχρι ανύπαρκτα. Για κάποιον που περνά, βλέπει και φεύγει, η σύγχρονη Ζάκυνθος δεν έχει πολλές επιλογές. Αν δεν είχε γίνει ο σεισμός, αν η ιστορία τόσων αιώνων δεν αποτεφρωνόταν και τα σπαράγματα του πολιτισμού μας δεν γίνονταν μπάζα, τότε ίσως κάτι απασχολούσε το νεότερο επισκέπτη. Η σημερινή, όμως, πραγματικότητα τι έχει να του δώσει;

Ξαφνικά εκεί κατά τις έντεκα παρά, μπρος από το Πνευματικό μας Κέντρο [;], στην πλατεία Σολωμού ήχοι και χρώματα δίνουν ζωή. Στολές μιας άλλης εποχής, ιππότες, τυμπανιστές, σμπαντιερατόροι, χορευτές από τις Μαριές και τον Άι–Λιο, με το ταμπουρλονιάκαρο μάλιστα, μαζεύονται και δίνουν αναπνοή στην πλατεία. Ακούγονται ταμπούρλα, παίζουν οι παραδοσιακοί οργανοπαίχτες, οι σημαίες πετιούνται ψηλά και ξαναγυρίζουν στα χέρια των παιδιών και η μονοτονία γίνεται γιορτή.

Είναι οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση, που γίνεται παράλληλα με το συνέδριο και θέλουν να δώσουν χρώμα εποχής στους ομιλητές και τους κατοίκους του τόπου μας.

Η πομπή ξεκινά και συγχρόνως και οι φωτογραφίσεις. Όλοι οι ξένοι ακολουθούν και ενθουσιάζονται. Η αμηχανία γίνεται ενέργεια. Η παρέλαση σταματά στην πλατεία του Διοικητηρίου και όλοι παρακολουθούν τις επιδείξεις. Άλογα πηγαινοέρχονται με ιππότες εποχής, ήχοι παμπάλαιοι ζωντανεύουν, δίχως φολκλόρ επιδιώξεις, βηματισμοί παράδοσης επαναλαμβάνονται και τα πάντα χάνουν το μουντό τους χρώμα και γίνονται σολωμικά χαρούμενα.

Οι ξένοι απαθανατίζουν και πάλι και ξέρουμε όλοι ότι αυτές οι ευχάριστες στιγμές θα κάνουν το γύρο του κόσμου και θα διαφημίσουν θετικά το νησί μας, ισοφαρίζοντας το πρώην κιτς και αγνοώντας την εικόνα εκείνη, που το αποτέλεσμά της όλοι αυτές τις μέρες βλέπουμε, σαν σήριαλ κακόγουστο και απαίδευτο στην τηλεόραση.

Εκείνη την ημέρα η Ζάκυνθος έδειχνε ένα καλό πρόσωπο και όσοι την επισκέπτονταν θα κρατούσαν κάτι θετικό στην ανάμνησή τους, μεταφέροντάς το στις πατρίδες τους. Είναι, πιστεύω, μια από τις πιο σημαντικές προσφορές της Γκιόστρας, η οποία, εκτός από τον πολιτισμό, μπορεί να βοηθήσει και τον τουρισμό.

Μπορεί αυτό το κείμενο να φανεί σαν αυτολιβάνισμα, μια και είμαι ο πρόεδρος του σωματείου, που οργανώνει όλες τις εκδηλώσεις, τις σχετικές με τους ιππικούς αγώνες της Ζακύνθου, αλλά σίγουρα δεν είναι. Σαν πολίτης αυτού του τόπου, όπου ηθελημένα και νοιώθοντας καθαρά Επτανήσιος, από επιλογή του, μένει σ’ αυτό το μέρος, θέλω να εκφράσω δημόσια το πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το μόνο μας πια βιοποριστικό αγαθό, τον τουρισμό και να ζήσουμε πιο άνετα μ’ αυτό, δίχως να καταντήσουμε οι σέμπροι των σέμπρων.

Η Γκιόστρα και όλα αυτά που κάνει όλο το χρόνο, από τις επιστημονικές αναζητήσεις, έως τις εκδηλώσεις στους δρόμους και τις πλατείες, μπορούν να αξιοποιηθούν και να καλυτερεύσουν τα πάντα. Αρκεί αυτό να το καταλάβουν οι αρμόδιοι και να βοηθήσουν. Αν αγαπήσουμε το νησί μας και το προσέξουμε, θα το αγαπήσουν και θα το προσέξουν και οι ξένοι. Αυτά και όποιος κατάλαβε!