© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΑΝΤΙΔΩΡΑ… (2 νέα ποιήματα)


1.

Αὐτοβιογραφία

Στὸν π. Βασίλειο Θ. Θερμό

Ἀφοῦ παρῆλθον
χρόνοι τριάκοντα καὶ τρεῖς
εἶπα τὴν αὐτοβιογραφία μου νὰ γράψω.
Μ᾿ ἐμπόδισαν ὅμως
οἱ ρομφαῖες ποὺ ἑκατέρωθεν κινήθηκαν
καὶ στὴ συνέχεια μ᾿ ἄφησαν  νὰ πορεύομαι
στὴ σιωπή, μὲ τὶς ἁμαρτίες μου
ὡς παντοτεινοὺς συνοδούς.
Ἳλεως, Κύριε…



2.

Ἡ σιωπὴ τοῦ Θεοῦ


Τοῦ Θεοῦ ἡ σιωπὴ
εἶναι τὸ μέγιστον μάθημα
γιὰ ὅσους ἀκόμα συνεχίζουν
ν᾿ ἀποκωδικοποιοῦν τὰ τεκταινόμενα.
Γιὰ τοὺς ὑπόλοιπους παραμένει,
ἀφορμὴ ἐκταμίευσης χάριτος,
ἤ καὶ ἀναζήτηση προτύπων.
Μὲ τὴν ἀναμονὴ
κερδοφόρου στοιχήματος...


[18-11-2012]

Πέμπτη 29 Νοεμβρίου 2012

Δημήτρη Γ. Μαγριπλή: ΦΟΥΣΚΕΣ (νέο διήγημα)


Δύο μέρες είχα να φάω και άλλες τόσες να κοιμηθώ. Στην πολυθρόνα με μια τάβλα καθισμένη στα χέρια της και μένα να σκέφτομαι την τελευταία πρόταση. Δεν έβγαινε με τίποτα. Όλα έδειχναν σκοτεινά και έτοιμα για καταιγίδα. Φοβήθηκα μην πέσει κεραυνός στο κεφάλι μου. Με κόπο σήκωσα τα μάτια πάνω από τα βιβλία, εκεί που φύτρωναν οι βιόλες στον τοίχο. Όμορφος πίνακας. Σαν μια κουρτίνα άνοιξε ολόκληρος κόσμος. Είχα τελειώσει. Έγραψα την τελευταία πρόταση, μάζεψα τα βιβλία, έκλεισα το στυλό και σηκώθηκα. Στον φούρνο αχάραγο με κοίταξαν περίεργα. Αγόρασα γάλα, ψωμί αχνιστό και κάμποσα άλλα. Έφαγα, κοιμήθηκα ώρες και ύστερα τηλεφώνησα στον Παντελή.

- Τέλειωσα, του ανακοίνωσα.

Την επομένη πήγα ταξίδι στον Όσιο Λουκά και, πάνω στη μετάβαση από το απόλυτα λογικό στο παράδοξο, λογοδόθηκα.

Κάναμε όνειρα και κείνα μας φέρθηκαν άριστα. Ευοδώθηκαν. Με βαλίτσες πολλές, στριμωγμένες σε ένα παλιό αυτοκίνητο, τραβήξαμε για την επαρχία. Εναλλακτικός τρόπος ζωής. Στον ελαιώνα δίπλα στη θάλασσα. Οι ντόπιοι μας έβλεπαν παράξενα. Τους είχαν πείσει ότι είναι πινέζα στο χάρτη και κομπάρσοι σε ελεεινό ριάλιτι. Όλοι ονειρεύονταν να φύγουν στην πόλη και μείς χαλάσαμε την σούπα.

- Οι μύγες τον Αύγουστο είναι παχιές, τους εξήγησα και άρχισα να φυτεύω λάχανα για το χειμώνα.

Αρχές του Οκτώβρη έπιασα δουλειά σε ένα επαρχιακό Τ.Ε.Ι. Τραγωδία. Οι μόνιμοι με κοίταζαν με μάτι τσακίρικο και την αρχοντιά του βοσκού πριν το άρμεγμα.

- Τίνος είσαι εσύ;

- Πού μένεις;

- Πώς ήρθες εδώ;

Στην αρχή νόμιζα πως ρώταγαν στοιχεία ταυτότητας, μα σύντομα συνειδητοποίησα πως εννοούσαν το μέσον. Ευχές του τοπικού κομματάρχη δεν είχα και έτσι εντάχθηκα στην ομάδα των συνεργατών. Ο προϊστάμενος με απομόνωσε και με ρώτησε όλο εμπιστευτικότητα:

- Το διδακτορικό ισχύει, αλήθεια;

Το είδα χαρωπά, μα δεν άντεξα.

- Απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων, μετατιθέμενος σε ακριτική μονάδα, με διοικητή μόνιμο λοχία, του απάντησα. Τι το 'θελα;

- Πετάει ο γάιδαρος, μου αντέτεινε με σοβαρότητα. Το ζήτημα είχε απασχολήσει ιδιαίτερα το ίδρυμα. Και, αφού δεν απάντησα, καταδικάστηκα σε εξόντωση.

- Στη γαλέρα, μου φώναξε και έπιασα το κουπί. Στο σωσίβιο έγραφε «Επιστημονικό προλεταριάτο». Στην αρχή φώναζα για το συσσίτιο, μα σύντομα είδα πως δεν με συνέφερε.

- Μαστίγιο, ούρλιαζε ο πρόεδρος, Καρότο, ο κολλητός του. Άντε να αποδείξεις πως δεν είσαι λαγός. Το γύρισα.

- Ευχαριστώ, υπόχρεος, τους έλεγα όταν έπαιρνα τα χρεωστούμενα.

- Γουρνοπούλα κερνάς; μου έλεγαν γελώντας και πετούσαν το τσέκι στο πάτωμα. Μέχρι να το πιάσω, ένας γιάπης ταμίας της τράπεζας το βούταγε.

- Είναι οι δόσεις του δανείου σας, μου έλεγε ευγενικά. Κάτι πήγαινα να ψελλίσω, αλλά οι μόνιμοι με επανέφεραν στην θέση μου και μάλιστα όλο και πιο πίσω στην σειρά των κουπιών.

- Αν είσαι φρόνιμος ανεβαίνεις μια μέρα στο κατάστρωμα, μου εκμυστηρεύτηκε ένας συνάδελφος που έγινε τυμπανιστής. Ανήκε πλέον στην ανώτερη κατηγορία ανθρώπων και κανόνιζε την τύχη και το μέλλον μας. Άρχισα να ελπίζω, μα όταν τον είδα να βαράει ρυθμό ανακάλυψα την επιείκεια για τους προηγούμενους.

- Όποιος ανεβαίνει στο κατάστρωμα γίνεται ίδιος, του φώναξα μια μέρα. Δεν πολυκατάλαβε ποιος τόλμησε και άρπαξε τον βούρδουλα. Δεν με ξεχώρισε. Τις φάγαμε καλά και έπειτα μας λυπήθηκε. Με τράβηξε για λίγο παράμερα και κάτι μου έλεγε για paper. Πέρασε και ο λοχίας ο μόνιμος. Του βάρεσε προσοχή και έσκυψε λίγο περισσότερο για να τον ευχαριστήσει. Αυτός γέλασε και του υποσχέθηκε προαγωγή.

- Στο τιμόνι. Εκεί θα με πάνε, μου δήλωσε χαρούμενος.

- Το αξίζεις, του είπα και γύρισα στο κουπί, με την αίσθηση ότι οι δεσμοφύλακες πιστεύουν ότι είναι απέθαντοι.

Έτσι όμως έκανα τα μάτια και ο χρόνος κύλησε. Ήρθαν παιδιά, διορίστηκε η γυναίκα μου, φύτεψα ακόμα και ντομάτες τον Γενάρη. Στην γαλέρα πάντα, μα ο λοχίας έγινε σκόνη στο βάθος της εικόνας, ο άγιος προϊστάμενος αναλήφθηκε στην πρωτεύουσα και ο νέος δρόμος παραδόθηκε. Το ταξίδι έγινε καλύτερο και πιο ασφαλές.

Ακόμη μένω στους κήπους. Φροντίζω τη γη και τους ανθρώπους μου, γράφω και διαβάζω από καθήκον και κάνω ταξίδια εντός του Μορέα για δύναμη. Κοιτώ το χθες και θυμάμαι την κουρτίνα, πετώ στον ύπνο μου και σκέφτομαι ν' αλλάξω τον κόσμο. Κάθε φορά όμως με πιάνουν τα κλάματα.

- Βροχή, σκέφτομαι και ψάχνω για το ουράνιο τόξο. Υποσχέσεις. Ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ. Πράσινα άλογα που τρώνε σανό εισαγωγής και μιλάνε τη γλώσσα βαρβάρων. Ξεπούλημα. Ο ένας μετά τον άλλο πορνεύει για βιοπορισμό. Οι αρχοντοχωριάτες επανιδρύουν το κράτος. Πουλάνε ενοχές και όποιος τσιμπήσει. Δεν τους χρωστώ.

- Σας ξέφυγα λύκοι, σας ξέφυγα…,γελάω.

Δεν με ακούν. Μιλάω ακόμη σε μια γλώσσα μειονοτική, που δεν πουλά και μόνο ποίηση ξέρει να χτίζει. Αν και κάποτε μιλούσαν την διάλεκτο. Την ξέχασαν όμως αλλάζοντας την ουσία των λέξεων. Δεν τους χρειάζεται. Υπάλληλοι σε ξένες τράπεζες με αίσθηση ηλιθίων μπροστά σε μπακλαβά που απλά πρέπει να παραδώσουν. Εμένα μου αρέσουν τα μέλια και οι αισθήσεις. Εκτός εποχής.

Μας πήραν χαράματα, μας φόρτωσαν όλους σε φορτηγά και μας πήγαιναν ώρες. Τα παιδιά έκλαιγαν και πολλοί λιποθύμησαν όρθιοι. Ευτυχώς, έβρεξε και ήπιαμε νερό. Προς το δειλινό, κάπου έκαναν στάση. Μας πέταξαν ψωμιά και σακούλες για την ανάγκη μας. Σιγή. Η νύχτα ήρθε και άνοιξαν τις καρότσες. Βγήκαμε σ' ένα λασπωμένο τοπίο. Μας έβαλαν στην σειρά και άρχισαν προσκλητήριο.

- Καβάφης, Καρυωτάκης, Παπαδιαμάντης, Ελύτης, Σεφέρης, Βάρναλης, Ρίτσος, Σινόπουλος, Παυλόπουλος, Χιόνης, παπα-Καποδίστριας, ονόματα και επίθετα ελληνικά.

Κοιταζόμαστε χωρίς να μιλάμε. Ο επικεφαλής μας έβγαλε λόγο. Έπρεπε να δώσουμε πίσω τα δανεικά και μέχρι τότε απαγορεύονταν κάθε ανθρώπινη αίσθηση, κάθε σκέψη, κάθε λόγος και λόγια μειονοτικά. Η εργασία γεννά το χρήμα και κείνο ελευθερώνει.


- Ποια δανεικά; σκέφτηκα. Εμένα με πληρώνουν κάθε οχτάμηνο και ζω στο πατρικό μαζί με τους προγόνους μου. Με σύμβαση είμαι και παρακαλώ για ν’ έχω δουλειά. Ρώτησα και την γυναίκα μου χαμηλόφωνα μπας και χρωστάμε κάπου και μας διέφυγε. Μα και αυτή με διαβεβαίωσε ότι δεν είναι δυνατόν.

- Μάλλον λάθος κάνουνε, είπα και περίμενα την συνέχεια.

Στο τέλος ακούστηκε το ερώτημα:

- Υπάρχει κανείς που να διαφωνεί;

Είχα φαγούρα ακριβώς κάτω από την κοιλιά μου. Ξύστηκα και χάλασα έτσι την εικόνα. Παράξενο. Το ίδιο έκαναν και κάμποσοι άλλοι. Άρχισαν να ουρλιάζουν οι υπεύθυνοι. Τα παιδιά με ρώτησαν τι λένε.

- Τίποτα για φαγωμένα και αφοδεμένα, τους είπα. Κινήθηκαν απειλητικά. Ο Κολοκοτρώνης, Μοραΐτης, περήφανος και αθυρόστομος τούς εμήνυσε: κλάστε μας τ' αρχίδια και κείνοι έπεσαν καταπάνω μας.

Μ' έπιασε κρύος ιδρώτας, «τα παιδιά - τα παιδιά», φώναξα στην Διονυσία και κοίταξα το θάνατο. Έρχονταν πάνοπλοι και αγριεμένοι με κάτι φάτσες ακαδημαϊκές, ατάραχες, πρασινομπλέ και ύφος νικητή. Άκουγες το ποδοβολητό τους και νόμιζες ότι η γη τρέμει. Σήκωσα το χέρι ψηλά και τ’ άφησα να πέσει στον πρώτο. Πλουφ απλά πλουφ και ύστερα ο δεύτερος και ο τρίτος και άλλοι και όλοι φούσκες… απλά φούσκες, όπως και η εποχή.


[Εικαστικό σχόλιο στο διήγημα: Ζωγραφική τής Χαράς Ευθυμιοπούλου]

Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2012

ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ. ΓΙΟΧΑΝΕΣ ΜΠΡΑΜΣ [1833-1897], ΝΤΜΙΤΡΙ ΣΟΣΤΑΚΟΒΙΤΣ [1906-1975] ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ


ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ


Καρπός τριών χρόνων εργασίας, 1878-1881, είναι το Δεύτερο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε σι ύφεση μείζονα, έργο 83 του Γιοχάνες Μπραμς, που ακούσαμε στις 22-11-12. Αφιερωμένο στον καθηγητή του Eduard Marxsen παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 9 Νοεμβρίου του 1881, στην πρωτεύουσα της Ουγγαρίας, με τον Συνθέτη στο πιάνο και με μεγάλη επιτυχία. Η δεύτερη παρουσίαση του έργου έγινε στη Στουτγάρδη και κατόπιν συνέχισε την επιτυχημένη πορεία του σε χώρες της Ευρώπης. 

Δύο δεκαετίες περίπου χωρίζουν το Πρώτο [1858] από το Δεύτερο Κοντσέρτο, το  αδιαμφισβήτητο αριστούργημα του Μπραμς, ένα από τα μεγαλύτερα κοντσέρτα τής  φιλολογίας του πιάνου, όχι μόνο για τη μουσική του ποιότητα αλλά και για την έκτασή του, από τέσσερα μέρη αποτελούμενο: Allegro non troppo, Allegro appassionato, Andante, Allegro grazioso. Σ’ ένα γράμμα στο φίλο του  Herzogenberg αναφέρει με σκωπτική διάθεση: «Πρέπει να σας πω ότι έγραψα ένα μικρό κοντσέρτο για πιάνο με ένα μικρό scherzo».  Αυτό το «μικρό» κοντσέρτο απεδείχθη μέσα στο χρόνο μεγάλο και δυνατό.

Η αρχή του πρώτου μέρους κυλά σε φόρμα σονάτας, ενώ το κυρίως θέμα αναγγέλλεται με μια θαυμάσια μελωδία από το σόλο τού γαλλικού κόρνου, για να αναπτυχθεί ώς το τέλος από το πιάνο και την ορχήστρα σε μια μεγαλειώδη δυναμική  μουσική δημιουργία.

Ο πολυβραβευμένος Βραζιλιάνος πιανίστας Nelson Freire με μεγάλη ευαισθησία και με απίστευτη τεχνική μαεστρία, αναζήτησε και μετέδωσε τη λεπτότητα τής σύνθεσης μέσα από το αληθινό συναίσθημα και το διάφανο ηχόχρωμά του. Καθήλωσε το ακροατήριο και άφησε τη σφραγίδα μιας ερμηνείας, που δεν ξεχνιέται ποτέ και παίρνει τη θέση της  στο βάθρο των μεγάλων ερμηνειών.

Ο κορυφαίος Ρώσος  Μαέστρος Γιούρι Τεμιρκάνoφ οδήγησε την τέλεια Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης σε μια μεγαλοφυή, πυκνή ερμηνεία, που ξεδίπλωσε το πνεύμα και την καρδιά του κοντσέρτου του Μπραμς και δημιούργησε ρίγη συγκίνησης.

Στο δεύτερο μέρος παρακολουθήσαμε την Δέκατη Συμφωνία σε μι ελάσσονα, έργο 93 του Νμίτρι Σοστακόβιτς, με την οποία επιστρέφει στη συμφωνική γραφή ύστερα από αποχή οκτώ περίπου ετών.

Γεννημένος στην Αγία Πετρούπολη στις 25 Σεπτεμβρίου του 1906- ο Προκόφιεφ ήταν τότε 15 χρόνων- υπήρξε το πρώτο «Μουσικό παιδί» της Ρώσικης επανάστασης. Μέσα στο υψηλό πνευματικό περιβάλλον των Μαγιακόφσκι, Μέγερχολτ, Άιζενστάιν, Μάλεβιτς, ο Σοστακόβιτς, αναπτύσσει το δικό του πνευματικό ιδίωμα, αφού εγκαταλείπει το πνεύμα της Ρώσικης πρωτοπορίας και δέχεται την ευεργετική για το έργο του επιρροή των Μπαχ  και Μάλερ.

Κατά τη Σοβιετική προπαγάνδα το έργο του Σοστακόβιτς αντανακλά την ιδεολογία της ιμπεριαλιστικής μπουρζουαζίας. Το Σοβιετικό καθεστώς αποκηρύσσει και απαγορεύει το έργο του, όπως του Προκόφιεφ και του Χατσατουριάν, ως «φορμαλιστικό».  Η  κατηγορία αυτή παρά το γεγονός ότι κανένας δε γνώριζε τη σημασία της, τη θεωρούσαν καταλυτική για το Συνθέτη, αφού όλοι ήξεραν ότι θα αποτελούσε στο μέλλον το στόχο του συστήματος. Η μετά Στάλιν εποχή  θεωρείται ως η πλέον φιλελεύθερη της Ρωσίας και της δίνουν τη χαρακτηριστική ονομασία The thaw, το «ξεπάγωμα».

Στις 17 Δεκεμβρίου του 1953, λίγους μήνες μετά το θάνατο του Δικτάτορα [5 Μαρτίου του 1953, τι ειρωνεία την ίδια μέρα  πεθαίνει και ο Προκόφιεφ], παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Λένινγκραντ η Δέκατη Συμφωνία του Σοστακόβιτς, υπό την Διεύθυνση του θρυλικού αρχιμουσικού και επί μισό αιώνα στα ηνία της φημισμένης ορχήστρας, Γιεβγένι Μραβίνσκι.

Γραμμένη κάτω από τη φόρτιση τραγικών γεγονότων εκφράζει την υπαρξιακή αγωνία ενός ολόκληρου λαού και δημιουργεί πολλές συζητήσεις με τις αινιγματικές μουσικές αναφορές, τους μουσικούς κώδικες,  το μουσικό ακρωνύμιο του Συνθέτη, DSCH, [ρε μιb ντο σι]και το όνομα της μαθήτριάς του Elmira [μι λα μι ρε λα]. Στο δε τραχύ και δραματικό δεύτερο μέρος θεωρείται ότι σκιαγραφεί το πορτραίτο του Στάλιν του ανθρώπου που τον ονόμασε «Εχθρό του Λαού», του ανθρώπου που ήλεγχε τη ζωή και το θάνατο κάθε σοβιετικού πολίτη, όπως γράφει στις Μαρτυρίες του. Η Δέκατη Συμφωνία του, μαζί με την Πέμπτη και την Εβδόμη, είναι οι δημοφιλέστερες συμφωνίες του. Αν και εντάσσεται στην τονική μουσική παράδοση, συνυπάρχουν στο έργο του στοιχεία ρομαντικά και ατονικής   γραφής. Οι δυνατές αντιθέσεις, η ειρωνεία, ο σαρκασμός το γκροτέσκο είναι διάχυτα στο έργο του. Μετά από αυτή τη συμφωνία αποκαθίσταται και η «υπόληψη» τού συνθέτη, ο οποίος και  καθιερώνεται στη Δύση.

 Έχει γράψει 15 συμφωνίες, 15 κοντσέρτα εγχόρδων, όπερες, 6 κοντσέρτα [για πιάνο, βιολί, βιολοντσέλο] και θαυμάσια μουσική για τον κινηματογράφο.

Οι συμφωνίες του είναι αφιερωμένες στις στρατιές των ανθρώπων, που  δεν είχαν την ύστατη τιμή της επώνυμης ταφής  και, ριγμένοι, όπως ο  Μέγερχολτ, συλλήβδην σε προχειροανοιγμένους λάκκους, κείτονται εξαφανισμένοι χωρίς κανένα σημάδι του τόπου της ταφής τους.

Ανθρώπινα συναισθήματα και πάθη κατακλύζουν τη συμφωνία του Σοστακόβιτς, τα οποία διοχετεύονται μέσω των μουσικών οργάνων συναρπάζοντας το ακροατήριο. Η Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης, γνωρίζοντας καλά το μυστικό να υπεισέρχεται στο βαθύ νόημα των έργων κάθε φορά που καλείται να εκτελέσει, ερμήνευσε κι αυτή τη φορά άριστα, υπό την καθοδήγηση του διακεκριμένου αρχιμουσικού της Γιούρι Τεμιρκάνοφ, τη δύσκολη αυτή Συμφωνία. Με εύπλαστο, ζωντανό ήχο  πέτυχε την ύψιστη αισθητική συγκίνηση του άρρητου και υπογράμμισε ακόμα περισσότερο τα «αινίγματα» της συμφωνίας,  επαληθεύοντας το λόγο του Τεοντόρ Αντόρνο ότι «όλα τα έργα τέχνης, η τέχνη στο σύνολό της, είναι αινιγματικά».

Η ΚΟΚΚΙΝΟΣΚΟΥΦΙΤΣΑ ΤΟΥ ΣΥΜΟΥΡ ΜΠΑΡΑΜΠ, ΟΠΕΡΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ


ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ


Κυριακή πρωί, στις 4-11-12, παρακολουθήσαμε στη γεμάτη από παιδόκοσμο αίθουσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής  την υπό τον τίτλο  «Η Κοκκινοσκουφίτσα», μονόπρακτη Όπερα για παιδιά  του Αμερικανού συνθέτη Σύμουρ Μπάραμπ  [1921-] και βέβαια η αίσθηση ήταν εντελώς διαφορετική από εκείνη της επίσημης πρεμιέρας, αφού τώρα οι αποδέκτες ήσαν οι τρυφερές υπάρξεις. 

Το έργο γράφτηκε το 1962 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη στις 13 Οκτωβρίου  1963 με επιτυχία, είναι δε η πρώτη Όπερα Αμερικανού συνθέτη που παίχτηκε στην Κίνα το 1981.

Εμπνευσμένη η Όπερα από το πασίγνωστο ομώνυμο παραμύθι του Σαρλ Περώ, στα χέρια του συνθέτη -ο οποίος έγραψε και το λιμπρέτο- παραλλάσσεται με μικρές διαφοροποιήσεις και απλά ευρήματα, ενώ οι ρόλοι Μαμάς / Γιαγιάς ερμηνεύονται από την ίδια μονωδό όπως και οι ρόλοι Λύκου / Ξυλοκόπου από τον ίδιο ερμηνευτή.

Ο κακός Λύκος έχει μια αδυναμία. Στο άκουσμα και μόνο των λέξεων γλυκά, σορόπια κλπ. χάνει την δύναμή του και σωριάζεται στη γη σφαδάζοντας από πόνους στην κοιλιά  και το στομάχι. Επίσης η μικρή Κοκκινοσκουφίτσα, το αθώο και ανήμπορο πλάσμα του παραμυθιού, εδώ παρουσιάζεται ως ένα έξυπνο, δυναμικό κορίτσι, που αντιλαμβάνεται  τις αδυναμίες του Λύκου και τις αντιμετωπίζει αποτελεσματικά. Κάθε φορά που κινδυνεύει η ίδια και η  Γιαγιά της,  φωνάζει τις απαγορευμένες για τον διώκτη της λέξεις και όχι μόνο γλιτώνει από τον ισχυρό και κακό Λύκο, αλλά στο τέλος τον εξοντώνει με τη συνδρομή του Ξυλοκόπου.

Τα παιδιά, που με τις αξιοθαύμαστες κεραίες τους, έχουν ασύνειδα  αντιληφθεί ότι η κτηνωδία του κακού, που συμβολίζει ο Λύκος, αντιμετωπίζεται μόνο με την δύναμη της γνώσης και του μυαλού. Απαλλαγμένα από το φόβο, σε μια απόλυτη μέθεξη, υποδεικνύουν    στις δύσκολες στιγμές την ηρωίδα, να επιστρατεύσει τις «μαγικές» λέξεις, που θα αχρηστεύσουν τον κακό Λύκο.

Το παραμύθι της Όπερας εκτυλίσσεται σε ένα παραμυθένιο σκηνικό φιλοτεχνημένο από την Ελένη Μανωλοπούλου. Την ευχάριστη, ονειρική διάθεση συμπληρώνουν  τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη και οι φωτισμοί τού Αλέκου Αναστασίου. Η Ζωή Χαζηαντωνίου κίνησε ευέλικτα πάνω στη σκηνή τους ήρωες του έργου. Ο Μαέστρος,  με την Ορχήστρα της Παιδικής Σκηνής της Λυρικής, ανέδειξε το έργο και συνέβαλε στις ωραίες ερμηνείες  των μονωδών. Τραγουδιστές και Μουσικοί στάθηκαν επάξια στους ρόλους τους και δημιούργησαν μια ενδιαφέρουσα παράσταση.

Με μια έξυπνη σκηνοθεσία ο Δημήτρης Καρατζάς δίδει στα παιδιά το γνωστό τους μύθο, αλλά και αποκαλύπτει το μηχανισμό τού στησίματος της Όπερας. Οι τραγουδιστές μακιγιάρονται και ντύνονται μπροστά τους,  σχολιάζουν το παραμύθι, διαμορφώνουν το σκηνικό, μεταφέρουν αντικείμενα χωρίς ποτέ να αποποιούνται  την ταυτότητα του ρόλου τους. Ένα παιγνίδι που απολαμβάνουν τα παιδιά, αντιδρούν ανάλογα και συμμετέχουν. Παράλληλα αντιλαμβάνονται ότι η Κοκκινοσκουφίτσα, παρασυρμένη από τις ομορφιές του δάσους, ξεχνά τις συμβουλές της Μητέρας της  και βάζει σε κίνδυνο τη ζωή της με το να παίζει μόνη της στην ερημιά, να μαζεύει φράουλες και λουλούδια και να εμπιστεύεται αγνώστους, όπως ο Λύκος, που,  όχι μόνο τού αποκαλύπτει πού πάει, αλλά και το σκοπό της επίσκεψής της στη Γιαγιά της, θέτοντας κι εκείνη σε κίνδυνο. Τέλος η Κοκκινοσκουφίτσα, αν και καταφέρνει να νικήσει τον κακό Λύκο, αισθάνεται το λάθος της και υπόσχεται να είναι υπάκουη γιατί «το πάθημα τής έγινε μάθημα»! 

Σημ. Ώς  το τέλος Απριλίου θα έχουν την ευκαιρία οι μικροί φίλοι της Όπερας να παρακολουθήσουν την ιστορία  της Κοκκινοσκουφίτσας.

Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2012

Ανδρέας και μήνας…

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ  



Ο Άγιος Ανδρέας, που σήμερα γιορτάζει στις 30 Νοεμβρίου, είναι ένας από τους πιο λαοφιλείς Αγίους της εκκλησίας μας. Η λατρεία του ήταν από πολύ παλιά διαδεδομένη και στο νησί μας. Εκκλησία του υπήρχε και υπάρχει στην θέση Αρίγκος, στο προάστιο της Μπόχαλης, δίπλα από την παλιά πόλη, που για λόγους ασφάλειας ήταν χτισμένη μέσα στο Κάστρο, στον τόπο που γινόταν πρωταρχικά η ζακυνθινή Γκιόστρα. Λέγεται, μάλιστα, πως ο πρωτόκλητος αυτός Απόστολος αντικατέστησε τους θεούς Απόλλωνα και Αφροδίτη, που ναοί τους υπήρχαν στα δύο άκρα του αρχαίου αυτού σταδίου, που την εποχή εκείνη ήταν και ο τόπος της συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων των πολιτών.

Ο ναός του Αρίγκου είχε κτισθεί στις αρχές του 16ου αιώνα από τα αδέλφια Ιωάννη και Θεόδωρο Καστελάνους και χρησίμευε και σαν νεκροταφείο της περιοχής, όπως συμβαίνει και σήμερα. Εκτός από αυτόν υπήρχαν και άλλοι ναοί αφιερωμένοι στον προστάτη της γειτονικής Πάτρας και στην πόλη, αλλά και στην ύπαιθρο του νησιού. Στο νότιο άκρο της Χώρας, στην συνοικία Νιοχώρι, είχε χτιστεί εκκλησία του Αγίου στην θέση Ξέρα, η οποία ανήκε στην οικογένεια Αβούρη. Πολλές από τις εικόνες της, αληθινά έργα τέχνης, σώζονται σήμερα στο Μουσείο Ζακύνθου και μια φερώνυμη οδός θυμίζει στους νεότερους την ύπαρξή της. Εκκλησία του υπήρχε και στα Λαζαρέτα, κτητορική της οικογένειας των Λογοθετών, που είχε καταστραφεί από παλιότερους σεισμούς.

Πολλές, όμως, ήταν και οι ιερές στέγες, οι αφιερωμένες στον ψαρά, που έγινε κήρυκας της θρησκείας μας και στα χωριά της Ζακύνθου. Οι περισσότερες από αυτές ήταν φαμιλιακές, κατά την συνήθεια της εποχής και όλες ήταν διακοσμημένες με πολύτιμες εικόνες και άλλα σημαντικά έργα τέχνης. Στο Σκουλικάδο υπήρχε ομώνυμη εκκλησία στη θέση Λόγγος, της οποίας ιδιοκτήτης, εκτός των πολλών άλλων, ήταν και ο ιερωμένος και αγιογράφος Φραγκίσκος Καλλέργης. Στο ριζοχώρι Φιολίτης, στη θέση Βαρκά, η εκκλησία του Αποστόλου ανήκε το 1628 στις οικογένειες Καλονά και Σιγούρου, ενώ αυτή του Λαγοπόδου στους Βερναρδάκη και Γκέρμπεση. Φερώνυμη εκκλησία υπήρχε και στα Λαγκαδάκια, όπως και στην περιοχή Βλόντου, στον Πισινώντα, στον Αγκερυκό (των Βολτέρα), στο Τραγάκι, στο Μεσινό Γερακαρίο, στο Κάτου Γερακαρίο και στα Πηγαδάκια (των Κυβετών). Επίσης στο Καλαμάκι υπήρχε εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στην θέση «τα πολλά καρύδια», η οποία σήμερα περιμένει αυτόν που θα την διασώσει, βλέποντας την διαχρονικότητά της και παραβλέποντας την φθαρτή επικαιρότητα του «Παναγιώτη».

Αλλά και δύο μοναστήρια, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Ντίνου Κονόμου, που τις αντλούμε από το βιβλίο του «Εκκλησίες και Μοναστήρια στη Ζάκυνθο», υπήρχαν στο νησί μας, αφιερωμένα στον «Αυτάδελφο του Κορυφαίου», όπως χαρακτηριστικά τον ονομάζει η υμνολογία της εκκλησίας. Το ένα σωζόταν στον σκόπελο των Διαπόρων και το άλλο στην τοποθεσία Μεσοβούνι, στις Κάτου Βολίμες, ερείπια σήμερα, που αναζητούν και αυτά τον ευαίσθητο ανακαινιστή τους. Το καθολικό, μάλιστα, του τελευταίου μοναστηριού, είχε υπέροχες τοιχογραφίες, οι οποίες μετά την θεομηνία του Αυγούστου του 1953 αποτοιχίστηκαν και σήμερα εκτίθενται διασωστικά στο νέο μας Μουσείο.

Ας αναφέρουμε επίσης πως απότμημα του λειψάνου του σταυρωθέντος στην Αχαϊκή πρωτεύουσα μαθητή του Χριστού, υπάρχει στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων της πόλης μας, όπου κάθε χρόνο, την ημέρα της μνήμης του, εκτίθεται για προσκύνημα των πιστών.

Μα και η λαογραφία της 30ής Νοεμβρίου είναι πλούσια και στον τόπο μας. Ο λαός μας θεωρώντας μεταβατική την γιορτή, όχι μόνο από τον ενδέκατο μήνα στον δωδέκατο και έσχατο, αλλά και από το προπαρασκευαστικό στο καθαρά προεόρτιο των Χριστουγέννων κλίμα, λέει χαρακτηριστικά: «Ανδρέας και μήνας».

Επίσης την γιορτή την θεωρεί αρχή του χειμώνα, γι’ αυτό πιστεύει πως την νύχτα που αυτή ξημερώνει «το βόδι ακούει το κρύο στο νύχι του». Παρετυμολογώντας, μάλιστα, το όνομα του εορταζόμενου, κάτι που πολύ συχνά συνηθίζει, αναφέρει πως την γιορταστική αυτή μέρα «το κρύο αντρειεύει».

Ήδη από την γιορτή της Κυρίας των Αγγέλων, στις 21 Νοεμβρίου, με το πρώτο επίσημο «Χριστός γεννάται…», όπου ακούγεται πανηγυρικά, με την συνοδεία των σένιων από το καμπαναριό, στον αφ’ εσπέρας όρθρο του καθεδρικού ναού, έχουμε μπει και εκκλησιαστικά στον προεόρτιο κύκλο της μεγάλης γιορτής της Γέννησης του Χριστού. Η γιορτή του Αγίου Ανδρέα μας εισάγει και στον μήνα της γιορτής.

Ακολουθούν τα Νικολοβάρβαρα, οι επέτειοι των Αγίων Άννας, Σπυρίδωνα, Ελευθερίου, Διονυσίου και της Φαρμακολύτριας, προεόρτιες και αυτές, για να φτάσουμε στις 24 Δεκεμβρίου και στην αρχή του Δωδεκαήμερου. Τότε «το φως αξαίνει» και η ημέρα μεγαλώνει.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, λοιπόν το «Ανδρέας και μήνας». Δηλώνει μετάβαση και σωτηρία.

Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως Ανθίμου: ΝΕΟΝΑΖΙΣΤΙΚΟΣ ΠΑΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

[Ομιλία, η οποία εκφωνήθηκε την Δευτέρα, 26 Νοεμβρίου το βράδυ, στην Αθήνα, στο κατάμεστο από κόσμο Αμφιθέατρο Παπαρρηγοπούλου, στην Νομική Σχολή, σε εκδήλωση που διοργάνωσαν από κοινού το Ίδρυμα "Άρτος Ζωής" και το Π.Μ.Σ. Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Ε.Κ.Π.Α.] 

Ευχαριστώ την Οργανωτική Επιτροπή της εκδηλώσεως αυτής, που μου πρότεινε να εκθέσω μπροστά σας λίγες απλές σκέψεις, αλλά πρέπει να εξομολογηθώ πως όταν, ενώ είχα αποδεχτεί, είδα τον τίτλο που της δόθηκε, το μετάνοιωσα· πολύ σκληρό μου φάνηκε το "και" στον τίτλο. 

Μιά και δεν μπορούσα να ανακαλέσω, εξηγούμαι.

Όλοι ξέρουμε τί εννοούμε, όμως θα μου επιτρέψετε να επιμείνω, πως η Ορθόδοξη Εκκλησία όταν ορθοτομεί δεν αντίκειται, αλλά αισθάνεται ένοχη (αλλοίμονό της αν δεν αισθανόταν), για κάθε εκτροπή ή ξαστοχία· καθώς και υπεύθυνη ακόμα και για την λάσπη με την οποία γράφεται η ανθρώπινη ιστορία.

Εσείς το λέτε, ότι το πρόβλημα της κρίσης που βιώνουμε δεν είναι οικονομικό αλλά πνευματικό και αξιακό, οπότε, αν οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί θεωρούμε ότι μας αναλογεί τέτοιος ρόλος στην Ελληνική κοινωνία, τότε είμαστε σοβαρά υπεύθυνοι για την κρίση αυτή.

Εξάλλου, στη θεολογική μας γλώσσα, "ειρήνη" δεν είναι η απουσία του πολέμου, αλλά είναι η παρουσία του Θεού.

Να θυμηθούμε ότι, εδώ και 30 χρόνια στον τόπο μας κινήθηκε μια οργανωμένη εκστρατεία κατεδάφισης όλων ανεξαιρέτως των εξαγώγιμων παραδοσιακών αξιών, που μέχρι τότε είχαν καταστήσει τον πολιτισμό μας σταθμό στην παγκόσμια ιστορία. Κάποιοι απρόσεκτα ή εσκεμμένα "όρμησαν εκεί που οι άγγελοι φοβούνται να κυττάξουν".

Και βέβαια, "όπου δεν υπάρχει Θεός, όλα επιτρέπονται". Ο λαός μας που κλήθηκε από Σειρήνες να εκλάβει την "ελευθερία" ως αποδέσμευση, στο τέλος κατάντησε ασύνδετος και αλλοπρόσαλλος, με αποτέλεσμα τώρα να τρώγεται εύκολα από Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες.

Ήταν η εποχή, που αν μιλούσες για θρησκεία, σε αποκαλούσαν θρησκόληπτο, για πατρίδα, εθνικιστή· για στρατό, μιλιταριστή· για παραδοσιακή οικογένεια, αναχρονιστικό· για πατρίδα-θρησκεία-οικογένεια, χουντικό! Αν τολμούσες, απλά, να διερωτηθείς "πόσους αλλοδαπούς χωράει η Χώρα μας;" σου εξαπέλυαν μομφή για ξενοφοβία, ρατσισμό, φονταμενταλισμό!

Ήταν η εποχή, που όλος κι όλος ο προσανατολισμός της Χώρας μας ήταν η ΟΝΕ και η Οικον. Σύγκλιση.

Θα μπορούσα να σχολιάσω την κατάσταση εκείνη  με τα λόγια παλαιού μητροπολίτου: "Ὅταν οἱ πολιτικοὶ ἄρχοντες καὶ οἱ ἐκκλησιαστικοὶ ποιμένες σέβονται τὸ Θεὸ καὶ ἀγαποῦν τὸ λαό, τότε ὁ λαὸς παιδαγωγεῖται, δὲν φανατίζεται μεταπίπτων εἰς ὄχλον· τρέφεται καὶ εὐημερεῖ, δὲν διαβουκολεῖται· διοικεῖται καὶ ποιμαίνεται, δὲν φενακίζεται" (μητροπ. Κοζάνης Διονύσιος Ψαριανός).

Όμως, φτάνουν οι διαπιστώσεις! Η μιζέρια δεν είναι αξιοπρεπής στάση. Δεν είναι δουλειά δική μας η απόδοση ευθυνών, είναι δουλειά αλλωνών που θα δικαστούν από αγέννητους και νεκρούς, αν η ατιμωρησία, η ανοχή, η επιείκεια που θα δείξουν, κατασταθούν πιο σκανδαλώδη από το έγκλημα που διεπράχθη.

Σήμερα πια, το δεδομένο είναι ότι ο λαός μας περπατάει σε τεντωμένο σχοινί. Οι άνθρωποι είναι θυμωμένοι και στραπατσαρισμένοι, βλέπουν ανατρεπόμενα τα προγράμματά τους, οι οικογενειάρχες χάνουν τη γη κάτω απ' τα πόδια τους και δεν μπορούν να σχεδιάσουν ούτε το εγγύς μέλλον των παιδιών τους. Η αλήθεια είναι ότι  «πολλὰ γὰρ πταίομεν ἅπαντες...» (Ιακ.3,2), όμως, βαρύτερα ευθύνεται το ιερατείο του Πολιτεύματος, που είναι ο πολιτικός μας κόσμος. Τώρα πια, το πολιτικό σύστημα είναι στριμωγμένο στη γωνία, πεθαίνει αμετανόητο χωρίς να έχει ζητήσει συγγνώμη και με την τελευταία πνοή που του απομένει, ψελλίζει ψέματα πως οσονούπω όλα θα διορθωθούν και θα ξαναγυρίσουμε στην προτεραία κραιπάλη.

Πολλοί λένε· "να βοηθήσει η Εκκλησία ώστε να αποφευχθούν οι κοινωνικές εκρήξεις"! Κι εμείς, αντί να καλέσουμε το λαό σε συναίσθηση των λαθών και σε μετάνοια, αντί να του δώσουμε θάρρος, ελπίδα, υπομονή, νέο όραμα, του δίνουμε... συσσίτια! Αντί δηλ. να του δώσουμε τροφή του δίνουμε πέτρες (για να μας πετροβολήσει μ' αυτές αύριο)!

Έτσι ο λαός μας, φοβάται να δει την ευθύνη του στο χθες και την εξορκίζει, ενεργεί απάνθρωπα σπασμωδικά σήμερα και δειλιάζει να σχεδιάσει ψύχραιμα το αύριο.

Όμως, αυτά δεν είναι πρόταση. Δεν είναι λύση να κλαίμε πάνω στα συντρίμμια των επιλογών μας και εκεί να εξαντλούμε μέχρι θανάτου κάθε ικμάδα μας.

Αφού, λοιπόν, πιό χαμηλά να πάμε δεν έχει, αφού πιό κάτω να πέσουμε δεν γίνεται, άρα, μόνο να σηκωθούμε, μπορούμε· μόνο να ανεβούμε γίνεται. Όμως, χρειάζεται αποφασιστικότητα και τόλμη.

Εκείνο, νομίζω, που θα μπορούσε να προταθεί σαν μοναδική εθνική λύση είναι η επιστροφή σε δικά μας δοκιμασμένα ανθεκτικά πράγματα. Κι αυτά είναι δύο: το αρχαίο ελληνικό πνεύμα στην κλασσική του άποψη και το ευαγγελικό χριστιανικό μήνυμα στην Ορθόδοξη επεξεργασία του.

Θεωρώ ότι είναι καιρός πλέον, να αξιοποιήσουμε τα παραπάνω ως "μάννα" για να ταΐσουμε μ' αυτά τον πεινασμένο λαό μας, που μέχρι τώρα χόρταινε με ξυλοκέρατα.

Όμως, εδώ χρειάζεται προσοχή· "είναι ευκολότερο να μιλάς για αξίες, παρά να ζεις με αυτές" (Adlai Stevenson), επειδή "τις αξίες, πάντοτε, υπάρχουν αυτοί που τις υπηρετούν κι αυτοί που τις εκμεταλλεύονται" (Ναπολέων).

Όταν επί πλέον, αυτές οι αξίες ποντάρουν στη θρησκευτική εμπειρία των ανθρώπων, τότε χρειάζεται πολύ περισσότερη προσοχή και καλή μνήμη για να μας θυμίζει ότι "ποτέ θρησκεία δεν προδόθηκε τόσο, όσο ο Χριστιανισμός από τους Χριστιανούς" (Andre Gide).

Ειδικώτερα την Ορθόδοξη Χριστιανική μας Πίστη, είναι καλύτερα να την πολεμά κανείς παρά να την εξευτελίζει με τον τρόπο που την υπερασπίζεται ή για τον λόγο που την μεταχειρίζεται.

Ο Μεγ. Βασίλειος έγραφε: "με τα ελαττώματα που έχουμε δεν ευτελιζόμαστε τόσο, όσο με τις αρετές που υποκρινόμαστε ότι έχουμε".

Από τότε που ο αρχαίος σοφός έλεγε "πονηρόν μισώ, χρηστόν εάν είπη λόγον" (Μένανδρος), είμαστε βέβαιοι ότι "το μίσος οδηγεί στο σβήσιμο των αξιών" (Jose Ortega Y Gassat), ακόμα κι όταν αυτές περιγράφονται  με "υψηλά λόγια που μοιάζουν με τα κυπαρίσσια, ενώ είναι μεγάλα δεν έχουν καρπούς" (ο Φωκίων στον Λεωσθένη που έσυρε την Αθήνα στον λαμιακό πόλεμο).

Η Ορθόδοξη Χριστιανική μας Πίστη, λοιπόν, είναι η καλύτερη αρματωσιά, αλλά ο χειρότερος μανδύας.

Επίσκοπος σε μιά πόλη της Καμπανίας του ε' αιώνα ο Παυλίνος, πουλήθηκε σκλάβος στον γαμπρό του ηγεμόνα των Βανδάλων στην Αφρική, προκειμένου με τα χρήματα της πώλησής του να εξαγορασθεί το παιδί μιας φτωχής χήρας. Ύστερα από καιρό, ο ηγεμόνας εκτιμώντας την ανωτερότητα της συμπεριφοράς του άγνωστου σκλάβου του, ζήτησε επίμονα απ' εκείνον να του φανερώσει την ταυτότητά του. Ο Παυλίνος αποκάλυψε ότι ήταν επίσκοπος των Χριστιανών στην Καμπανία και για να αποδεχτεί την ελευθερία, που αμέσως του χάρισε ο ηγεμόνας, ζήτησε να απελευθερωθούν μαζύ του όλοι οι συμπατριώτες του.

Τελικά, για την Πίστη μας, δεν υπάρχουν εξ αντικειμένου αξίες αλλά καθίστανται αξίες ανάλογα με το πόσο υπηρετούν τον άνθρωπο, όπως τον περιγράφει ο ποιητής: "...τον καθημερινό άνθρωπο ...που του 'δωσα νερό και του 'δειξα το δρόμο, που δεν έχει στη γη ούτε ένα δωμάτιο δύο επί δύο και  μπορεί να μην τον χωράει ολόκληρο το σύμπαν" (Νικηφ. Βρεττάκος).


Αυτός "ο άνθρωπος δεν είναι ο άγριος του Ρουσσώ, ούτε ο διεφθαρμένος του Ροσφουκώ. Είναι βίαιος όταν καταπιέζεται και γλυκύς όταν είναι ελεύθερος".

Με όρους πνευματικότητος, "ο άνθρωπος είναι η νοσταλγία του άπειρου σε ένα όν πεπερασμένο". Ακόμη από τον Σενέκα "homo, sancta homini" (o άνθρωπος είναι πράγμα ιερό για τον άνθρωπο), μέχρι τον λόγιο αγιορείτη μοναχό που γράφει: "όταν κλαίει ένα βρέφος, η γη γονατίζει συγκεκινημένη να ακροασθεί. Κλαίει ο κύριός της" (Θεόκλητος Διονυσιάτης).

Οπότε για μας τους χριστιανούς κάθε αδικία που διαπράττεται σε βάρος του ανθρώπου, είναι υποχρέωσή μας να αποδοκιμάζεται. "Στόμα που μένει κλειστό μπροστά στην αδικία είναι ανάξιο να σταθεί ανοιχτό μπροστά στη θεία Κοινωνία".

Αν με ρωτήσει κάποιος· "...και τον αντίπαλό μου;" Σ' αυτόν, εκτός από τις γνωστές πανανθρώπινες παραβολές που αναφέρει ο Χριστός, θα θυμίσω, τουλάχιστον, αυτό που έλεγε ο στρατηγός De Gaulle: "κι αν δεν μπορώ να υποφέρω τους αντιπάλους μου, όμως τους σέβομαι". Τελικά, "όσο άθλιος κι αν είναι ένας άνθρωπος, μένει πάντα ο συνάνθρωπός μας".

Κάτι ακόμα: είναι σημαντικό μερικές φορές να αμφισβητούμε την ορθή μας κρίση. Από τα πράγματα που έβλαψαν τους ανθρώπους όχι λίγο, ήταν η αδυναμία μας να δεχθούμε σαν λαθεμένες κάποιες αντιλήψεις, όταν αυτές είχαν το προνόμιο να είναι ...δικές μας. "Αν διαρκώς κρίνουμε τους άλλους, δεν θα μας μείνει καιρός να τους αγαπήσουμε" (μητέρα Τερέζα). "Το γεγονός ότι κρίνουμε και δικάζουμε, σημαίνει ολοφάνερα πως δεν καταλαβαίνουμε. Αν καταλαβαίναμε, δεν θα μπορούσαμε πια να δικάσουμε" (Μαλρώ).

Κάποτε  κι ο Θεός μας κρίθηκε και καταδικάστηκε επάνω στο Γολγοθά. Κι ενώ ο κόσμος τριγύρω έλεγε διάφορα, επάνω στο Σταυρό, ο ίδιος ο Θεός, ενάντια στο Θεό, πήρε το μέρος του ανθρώπου.

Άρα λοιπόν, όταν αγαπάμε συγχωρούμε ακόμα και τα ελαττώματα των άλλων, όταν δεν αγαπάμε, δεν συγχωρούμε ούτε τα προτερήματα.

Η διαχείριση των προθέσεων και των διαθέσεών μας θέλει υπευθυνότητα. "Οι σκέψεις μας γίνονται λόγια, τα λόγια πράξεις, οι πράξεις συνήθειες, οι συνήθειές μας γίνονται ο χαρακτήρας μας και ο χαρακτήρας μας είναι η μοίρα μας" (Φρανκ Άουτλω).

Καμμιά φορά, "πονούν λιγότερο οι οξείες σφαίρες από τις οξείες φράσεις" (Bismarck), και ποτέ κόμπος δεν λύνεται με το τέντωμα των άκρων.

Λέμε ότι η αναγκαιότητα σκλήρυνε την ελλαδική κοινωνία. Δεν είν' έτσι, αλλά ακόμη κι αν ήταν, ας μην ξεχνάμε ότι "η αναγκαιότητα είναι το επιχείρημα των δούλων, είναι και το πρόσχημα των δικτατόρων (William Pitt).

Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος διεκήρυξε ότι "αυτός που θυσιάζει την ελευθερία για την ασφάλεια, δεν αξίζει τίποτε από τα δύο".

Στα ολοκληρωτικά καθεστώτα υφίστανται τέτοια διλήμματα, όμως η Δημοκρατία είναι εύθραυστο καθεστώς. Δεν είναι μόνο τρόπος ζωής "είναι βίωμα, ή να το πω καλύτερα, είναι κατάσταση πνεύματος" (Μαντές Φρανς).

Όταν η Marie Jeanne Roland, ανεβαίνοντας στην λαιμητόμο (στις 8/11/1793) ατένισε ένα άγαλμα της Ελευθερίας, φώναξε: "...πόσα εγκλήματα έχουν διαπραχθεί στ' όνομά σου!" 

Εάν δεν προσέξουμε η libido dominandi (λαγνεία της δύναμης) θα μας καταστρέψει, πρώτα πνευματικά κι έπειτα κοινωνικά και εθνικά.

Η λέξη επανάσταση έχει μέσα της τη λέξη ανάσταση, δηλ. προϋποθέτει θάνατο! Οι επαναστάσεις  "ξεκινούν να καταργήσουν τις τάξεις, όμως, συνήθως τις αντικαθιστούν με μιά σκληρότερη ιεραρχία" (Ιονέσκο) και τελικά "καταλήγουν να ενισχύσουν το Κράτος" (Καμύ).

Οπότε δικαίωμα καταπίεσης δεν έχει κανένας, δικαίωμα άμυνας έχουν όλοι.

Ένα είναι βέβαιο, το κακό που κάνουμε στους άλλους, ποτέ δεν θα μας ωφελήσει.

Μ' αυτήν την τεράστια ευθύνη είμαστε επιφορτισμένοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε απ' αυτήν αν θέλουμε να είμαστε Χριστιανοί. Χριστιανός είναι ένας άνθρωπος στον οποίο ο Θεός εμπιστεύθηκε τους άλλους ανθρώπους.  "Κανείς δεν έχει δικαίωμα να είναι ευτυχισμένος από μόνος του" (Ραούλ Φολερώ). Γι' αυτό, "όταν δεν μπορούμε να κάνουμε τον κόσμο αυτό Παράδεισο, τότε οφείλουμε, τουλάχιστον, να τον εμποδίσουμε να γίνει Κόλαση" (Ολ. Κλεμάν).

Κόλαση δεν είναι μόνο το μίσος. "Το μίσος οι άνθρωποι, κάποτε, το συγχωρούν, δεν συγχωρούν ποτέ την περιφρόνηση" (Νερβάλ).

Έτσι ξέρει η Εκκλησία κι έτσι οφείλει να διδάσκει. Επειδή η Εκκλησία είναι η πιο ευεργετημένη του Θεού, αφού ο Χριστός δημιούργησε τον κόσμο με το λόγο του, τον άνθρωπο με τα χέρια του και την Εκκλησία με το αίμα Του (Παν.Τρεμπέλας).

Ο γάλλος υπαρξιστής (Ζαν Πωλ Σάρτρ) έλεγε: "οι άλλοι άνθρωποι είναι η κόλασή μου", ενώ ο ρώσσος ασκητής (Σεραφείμ του Σάρωφ) χαιρετούσε τον καθένα περαστικό με τα λόγια: "Χαρά μου, Χριστός Ανέστη"!

Τελικά, στην Ορθοδοξία, γνωρίζουμε το Θεό όχι κατανοώντας μια έννοια, αλλά καλλιεργώντας μιά σχέση, πρώτα με τους ανθρώπους κι έπειτα με το Θεό.

Ποιούς θέλω να περιγράψω με τις παραπάνω κομψές επισημάνσεις; Τον πολιτικό, που δεν λέει την μακρόβια αλήθεια, όταν αυτή του κοστίζει την «ἐπὶ θύραις» εκλογή. Τον συνδικαλιστή, που ασύνετα πριονίζει το εργασιακό κλαδί επάνω στο οποίο κάθεται. Τον δημόσιο υπάλληλο, που τα παράνομα εισοδήματά του αυξάνουν αντιστρόφως ανάλογα με την υπόληψή του. Τον καθένα μας, όταν καλούμεθα να αποφασίσουμε το μεγάλο "ναι" ή το μεγάλο "όχι" και να υπηρετήσουμε το δίκαιο, το τίμιο, το αληθινό, το ευαγγελικό. Αν ο καθένας μας δεν διορθωθεί, ένα μέρος της κοινωνίας μας θα ξεπέφτει χαμηλά σε νεο-ναζιστικές συμπεριφορές. Αν δεν παλινορθώσουμε τις ευαγγελικές αρετές, ένα μέρος του λαού μας θα καταντήσει πίσω στον παγανισμό.

Ο γερμανός διοικητής, δείχνοντας τον πίνακα της Γουέρνικα, ρώτησε τον Πάμπλο Πικάσσο: -Κύριε, εσείς το κάνατε αυτό; Κι εκείνος απάντησε: -Όχι, Κύριε, εσείς το κάνατε"!

Λέει ο Ιω. Χρυσόστομος: "λυπάμαι αν για κάποιους είναι δηκτικά τα λόγια μου, όμως, αυτό επιδιώκω· καλύτερα να πονέσουν από τα σκληρά μου λόγια παρά από τις κακές τους πράξεις".

Επανέρχομαι για να τελειώσω.

Το έλλειμμα της πραγματικής Ελληνικής Παιδείας και το έλλειμμα της γνήσιας Ορθόδοξης Χριστιανικής Αγωγής πρέπει να σταματήσει να καταβαραθρώνει τις ψυχές των Ελλήνων.

"Η Παιδεία κάνει το λαό εύκολο να τον οδηγήσεις, αλλά δύσκολο να τον παρασύρεις· εύκολο να τον κυβερνήσεις, αλλά δύσκολο να τον υποδουλώσεις" (λόρδος Brougham, αντικαγκελάριος της Αγγλίας, Λόγος στη Βουλή των Κοινοτήτων 29-1-1828).

Κάποιος ανόητος αθηναίος κορόιδευε μια μέρα τον Ανάχαρσι, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητος, επειδή ήταν "βάρβαρος". Ο Ανάχαρσις, που πράγματι ήταν Σκύθης, απάντησε ατάραχος: "φίλε μου, είναι καλύτερα να συστέλλεται κάποιος για την πατρίδα του παρά να ντρέπεται η πατρίδα του γι' αυτόν".

Ο Ιωάννης Χρυσόστομος, κάθε αλαζονεία (προσθέτω και την εθνική, ακόμα και την θρησκευτική) την θεωρεί ασύγγνωστη αμαρτία, μολυσματική, χειρότερη από την πορνεία και την μοιχεία. Την αποκαλεί "...διαστροφὴ ψυχῆς καὶ νόσο χαλεπωτάτη, οὐδαμόθεν τικτομένη ἢ ἐξ ἀνοίας" και καταλήγει "οὐδὲν γὰρ ἀνοητότερον ἀλαζόνος ἀνθρώπου".

Το άλυτο πρόβλημα δεν είναι οι ξένοι στην πατρίδα μας. Είναι οι ντόπιοι, όταν είναι αποξενωμένοι από το Χριστό.

Είμαστε ως Χώρα, σε οριακό ιστορικό σημείο. Νέος από αριστοκρατική οικογένεια, αλλά άσωτος και μωρός, περιφρονούσε τον συνομιλητή του Κλεάνθη για την άσημη καταγωγή του. Ο μετέπειτα φιλόσοφος του απάντησε: "νεαρέ, μ' εμένα θα αρχίσει η δόξα της γενιάς μου, μ' εσένα θα τελειώσει".

Οι Έλληνες έχουμε αρχοντική πολιτιστική καταγωγή, έχουμε και πλούσια χριστιανική ευαγγελική αγωγή. Αυτά είναι μόνο ευθύνη, τίποτε άλλο. Ας μην ψάχνουμε φίλους, κανείς δεν μας χρωστάει. Ας μην σκιαμαχούμε με εχθρούς, κανείς δεν έχει λόγο να μας βλάψει. Ας μην μονομαχούμε με πολιτιστικά, κοινωνικά, πνευματικά κατωτέρους μας κι ας προσφέρουμε την φιλοξενία μας και στους εχθρούς μας, όπως το δένδρο δεν αρνείται τη σκιά του στον ξυλοκόπο.

Αρκεί όλους, φίλους και μη, να τους προσκαλούμε σε μια ανώτερη πολιτιστική βιοτή και τότε θα υποβάλλονται σ' αυτήν.

Το ερώτημα είναι· την έχουμε;

Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, όταν στα 306 κατέλαβε τα Μέγαρα, έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να μην θίξουν σε τίποτε τον σοφό Στίλπωνα. Όταν τον συνάντησε, τον ρώτησε με ενδιαφέρον, μη τυχόν κάποιος στρατιώτης λεηλάτησε τα πράγματά του. Και ο σοφός απάντησε: «οὐδένα εἶδον τἀμὰ φέροντα. Ἔχομεν τι τοιοῦτον ἐν ἑαυτοῖς, οἷον κ' οὔτε φέροιεν Ἀχαιοί, οὔτ' ἂν ἄγοιεν· πόλεμος γὰρ οὐ λαφυραγωγεῖ ἀρετήν».

Ξαναρωτώ: την έχουμε; Μπορούμε να την επανακτήσουμε; Αυτό, νομίζω, είναι το ερώτημα, που όσο κι αν πονάει, οφείλουμε να το απαντήσουμε.

Κυριακή 25 Νοεμβρίου 2012

Γιώργου Γεωργιάδη: ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

[Ομιλία κατά την 4η σύναξη του β΄ κύκλου τού Κέντρου Λόγου Μπανάτου «Αληθώς»
Ναός Παναγούλας Μπανάτου, 24 Νοεμβρίου 2012]

Κυρίες και Κύριοι,
έχοντας διανύσει έναν δρόμο τριάντα ολόκληρων χρόνων μέσα σε πολέμους, νομίζω πως δικαιούμαι να λέω ότι έζησα την ιστορία από μέσα. Όταν νεαρός ρεπόρτερ -το 1982- έκανα την πρώτη αποστολή μου στο Λίβανο, παρασύρθηκα βεβαίως από την τρέχουσα ειδησεογραφία, που ήταν πράγματι σκληρή. Οι σφαγές στα στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα ήταν, κατά την διάρκεια του πολέμου, ένα γεγονός που έμελλε να καταγραφεί στην ιστορία τής φρίκης του αιώνα μας. Κι όταν έναν χρόνο αργότερα, το 1983, ο Γιάσερ Αραφάτ συγκρούονταν λυσσαλέα με τον εχθρό του Αριέλ Σαρόν κι όταν αποχώρησε ηττημένος από το Λίβανο, με το Ελληνικό πλοίο «Οδυσσέας Ελύτης» και προορισμό εξορίας την Υεμένη, ήμουν εκεί. Κι έλεγα: «Ζω την ιστορία από μέσα».

Με τον Γιασέρ Αραφάτ, Λίβανος 1983.
Όμως, για να καταλάβει κάποιος την ιστορία, πρέπει να γνωρίζει το χθες και κυρίως να μπορεί να δει μπροστά, στο αύριο. Για να φτάσουμε λοιπόν στο δικό μου το «σήμερα», πρέπει να δούμε το «δικό» μας το χθες. Κι όταν λέω χθες, εννοώ την εποχή κατά την οποία γεννήθηκαν συνάνθρωποί μας, οι οποίοι βρίσκονται ακόμα εν ζωή.

Θα ταξιδέψω λοιπόν εκατό χρόνια πίσω, στον Πρώτο Βαλκανικό Πόλεμο, ο οποίος κηρύχτηκε στις 9 Οκτωβρίου του 1912, σε μια εποχή που η ύφεση του 1870-1880 και τα επιστημονικά με τα τεχνολογικά άλματα, δημιούργησαν την «μπελ επόκ».

Σερβία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα και Βουλγαρία ζήτησαν την διασφάλιση τής αυτονομίας των εθνικών μειονοτήτων, που ζούσαν στην Τουρκία. Αυτή απέρριψε το τελεσίγραφο της «διακοίνωσης των τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών» κι έτσι κηρύχθηκε ο πόλεμος, που έληξε με τη συνθήκη του Λονδίνου, ένα χρόνο αργότερα.

Δεν πέρασαν όμως μερικοί μήνες και στις 16 Ιουνίου του 1913 η Βουλγαρία, κήρυξε τον Δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο, με την κατηγορία ότι Σερβία και Ελλάδα είχαν ευνοηθεί στη διανομή των εδαφών, που αποσπάστηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Κι ενώ οι λαοί προσπαθούσαν να συνέλθουν, κηρύχτηκε ο Μεγάλος Πόλεμος. Ο Πρώτος Παγκόσμιος…

Ιράκ, 1991.
Ήταν Αύγουστος του 1914 κι έμελλε να κρατήσει μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 1918. Από τη μία η ΑΝΤΑΝΤ (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία κι από ένα σημείο και μετά, Ρωσία και Ηνωμένες Πολιτείες) κι από την άλλη, οι «κεντρικές δυνάμεις» ή «Τριπλή συμμαχία», όπως ονομάστηκε. Γερμανία, Αυστροουγγαρία και, στο πλευρό τους, οι ηττημένοι των Βαλκανικών Πολέμων, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βουλγαρία. Μέχρι τις 11 Νοέμβρη του 1918, οπότε έληξε ο πόλεμος, τα θύματα έφτασαν τα 18.500.000. Με άλλα λόγια: 9.000.000 στρατιώτες κι άλλα τόσα, άμαχοι.

Η Ευρώπη «έβραζε» ολόκληρη. Μετά τη Γαλλική επανάσταση του 1789, ήρθε η Ρωσική του 1917, για να ταρακουνήσει τα κοινωνικά θεμέλια, όπως τα είχαν σχεδιάσει οι πλούσιοι της εποχής. Όλα έδειχναν ότι εκείνη η τεχνολογική έκρηξη στα τέλη του 19ου αιώνα και ο γρήγορος πλουτισμός των ολίγων, δεν θα δημιουργούσε μόνο την «μπελ επόκ», αλλά αντιθέτως μια εποχή όπου οι λίγοι θα προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν τους πολλούς, σε όλα τα επίπεδα και κυρίως σε βάθος χρόνου. Δεν είναι τυχαίες οι αναφορές μου, αφού ακόμα και σήμερα ζούμε τις συνέπειες εκείνης της νοοτροπίας.

Έτσι, πέρα από τους πολέμους, ή μάλλον κατά τις μικρές περιόδους που μεσολάβησαν των πολέμων, άρχισε και η αντίδραση των οικονομικά ασθενέστερων τάξεων, εναντίον της πλουτοκρατίας, που δημιουργούσε το σύστημα.

Το 1905, έγινε μια δοκιμή επανάστασης, με γενική απεργία στην Πετρούπολη της Ρωσίας. Κυριακή, 9 Ιανουαρίου 1905, χιλιάδες άοπλοι εργάτες συγκεντρώθηκαν στα χειμερινά ανάκτορα και ο Τσάρος διέταξε τη μεγαλύτερη -εκτός πολέμου- σφαγή. Το εργατικό κίνημα δέχονταν την πρώτη μεγάλη απώλεια. Λίγο αργότερα στασίασε το πλήρωμα του καταδρομικού «Ποτέμκιν» και αμέσως μετά είχαμε στρατιωτικές στάσεις στην Κοστάνδη και τον στόλο του Ευξείνου Πόντου. Στις 7 Δεκεμβρίου, μία γενική απεργία στη Μόσχα, εξελίχθηκε σε ένοπλη εξέγερση. Τον Φεβρουάριο του 1917, ξέσπασε η εργατική επανάσταση στην Αγία Πετρούπολη και  Ρωσία αποφάσισε τη συμμετοχή της στον Πρώτο Παγκόσμιο πόλεμο, που θυμίζω είχε αρχίσει τον Αύγουστο του 1914.

Κι ενώ οι Ρώσοι έχουν εμπλακεί ήδη οκτώ μήνες στον πόλεμο, στις 24 Οκτωβρίου 1917 ξεσπάει η Ρώσικη Επανάσταση, μετά από πρόταση του Λένιν, που έγινε δεκτή, λίγες ημέρες νωρίτερα, με ψήφους 10 έναντι 2. Στις 16 Ιουλίου 1918 εκτελέστηκε ολόκληρη η αυτοκρατορική οικογένεια και λίγους μήνες αργότερα, λήγει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ένας πόλεμος, που σημάδεψε την εξέλιξη, όχι μόνο της εποχής, αλλά που άφοβα θα έλεγα ότι σημαδεύει ακόμα και το σήμερα.

Οι «μεγάλες χίμαιρες» των ποιητών και η «μπελ επόκ» της καλής κοινωνίας, ζούσαν μια εποχή απόλυτου εφησυχασμού. Όμως η οικονομική ανάπτυξη της Γερμανίας από την ραγδαία εξέλιξη της βιομηχανίας δημιούργησε όξυνση του ανταγωνισμού με την Αγγλία, για την εξασφάλιση του μονοπωλίου των διεθνών αγορών. Την ίδια ώρα η Γαλλία, σε πολιτικό επίπεδο, προετοίμαζε την «ρεβάνς», για να καταφέρει να επανακτήσει την Αλσατία και τη Λωραίνη, που είχε απολέσει κατά τον Γερμανο-Γαλλικό πόλεμο του 1870-1871. Την ίδια εποχή η Αυστροουγγαρία βρίσκονταν σε ανταγωνισμό με την Ρωσία, για την κυριαρχία στα Βαλκάνια.

Βοσνία, 1992.
Αρχές του 20ού αιώνα, άρχισε ένας ξέφρενος αγώνας ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού των ενόπλων δυνάμεων. Κι ενώ οι λίγοι πλούτιζαν από τις φτηνές τιμές του άνθρακα και το φτηνό εργατικό δυναμικό..., ενώ η ορχιδέα έφτασε να γίνει λατρεία και τα φρούτα τελειοποιούνταν στα θερμοκήπια..., ενώ επινοήθηκαν τα επαγγελματικά δείπνα στις ανώτερες τάξεις, με την σαμπάνια να ρέει..., ενώ οι γούνες και τα φτερά έγιναν το εμφανές χαρακτηριστικό της μόδας και το Παρίσι μετατράπηκε σε απέραντο οίκο υψηλής ραπτικής..., ενώ ο σιδηρόδρομος άρχισε να συνδέει όλες τις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις…, η Βρετανία άρχισε να αυξάνει τις στρατιωτικές δαπάνες της κατά 30% κάθε χρόνο. Το 1913 έφτασε να είναι 140% υψηλότερες του 1887. Η Γερμανία από τα μέσα της δεκαετίας του 1890 άρχισε να δαπανά 90.000.000 μάρκα το χρόνο για το Πολεμικό Ναυτικό της. Το 1913 είχε ξεπεράσει τα 400.000.000 μάρκα.

Όμως οι προετοιμασίες δεν ήταν μόνο στρατιωτικές. Αυτή την τόσο φανταχτερή εποχή άρχισαν οι διπλωματικοί αγώνες για τις συμμαχίες. Το 1882 Αυστρία, Γερμανία και Ιταλία, υπέγραψαν την «Τριπλή συμμαχία». Το 1907, Γαλλία, Ρωσία και Μεγάλη Βρετανία συνέστησαν την «Τριπλή συνεννόηση», γνωστή ως ΑΝΤΑΝΤ. Οι συμμαχίες, που αιματοκύλησαν την Ευρώπη από το 1914 έως το 1918, είχαν διαμορφωθεί χρόνια πριν... Πίσω από τις γούνες, τις σαμπάνιες και τα φτερά, οι άνθρωποι του κεφαλαίου ετοίμαζαν τον όλεθρο.

Η αφορμή δόθηκε στις 18 Ιουνίου του 1914 στο Σαράγεβο (επαρχία τότε της Αυστροουγγαρίας), όταν ένας νεαρός φανατικός σπουδαστής, σκότωσε τον Αρχιδούκα της Αυστρίας Φερδινάνδο και τη σύζυγό του Σοφία. Με την υποστήριξη της Γερμανίας, η Αυστροουγγαρία κήρυξε στις 28 Ιουλίου, πόλεμο κατά της Σερβίας και βομβάρδισε το Βελιγράδι. Η Ρωσία κάλεσε επιστράτευση, στις 30 Ιουλίου και η Γερμανία της κήρυξε τον πόλεμο, την 1η Αυγούστου. Δύο ημέρες αργότερα η Γερμανία κήρυξε πόλεμο και στην Γαλλία. Εισβάλλοντας μάλιστα στη Γαλλία, παραβίασε την ουδετερότητα του Βελγίου - σύμμαχο τότε της Αγγλίας. Η Αγγλία κήρυξε πόλεμο στη Γερμανία στις 4 Αυγούστου. Η Αυστροουγγαρία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας στις 5 Αυγούστου. Η Σερβία κατά της Γερμανίας, στις 6 Αυγούστου. Το Μαυροβούνιο κατά της Αυστροουγγαρίας στις 7 Αυγούστου. Γαλλία και Αγγλία κατά της Αυστροουγγαρίας στις 10 Αυγούστου. Το Μαυροβούνιο κατά της Γερμανίας στις 12 Αυγούστου. Η Αυστροουγγαρία κατά της Ιαπωνίας στις 25 Αυγούστου. Η Ιαπωνία κατά της Γερμανίας στις 28 Αυγούστου και τέλος η Αυστροουγγαρία κατά του Βελγίου στις 28 Αυγούστου.

Μεσολάβησαν πολλά, μέχρι να φτάσουμε στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Εδώ στην Ελλάδα, η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, οι κινήσεις του Βενιζέλου και η σύγκρουση με το παλάτι. Η αναζήτηση της Ευρωπαϊκής ταυτότητάς μας. Η Μικρασιατική καταστροφή...

Όμως σε διεθνές επίπεδο, μετά τη λήξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οι νικητές επέβαλαν τη Συνθήκη των Βερσαλλιών στην ηττημένη Γερμανία. Οι υπέρογκες πολεμικές επανορθώσεις, που επιβλήθηκαν στην Γερμανία, έκαναν τον λαό να αντιδράσει. Η κατάσταση οδήγησε σε έξαρση του εθνικισμού και άνοδο του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος, με αρχηγό τον Χίτλερ. Στις 14 Οκτωβρίου του 1933, ο Χίτλερ ανακοίνωσε ότι δεν αναγνωρίζει τους περιορισμούς και αποσύρθηκε από την «Κοινωνία των Εθνών». Ο φόβος για αναβίωση της γερμανικής ισχύος άρχισε να πλανάται παντού. Η Γαλλία με τον Υπουργό Εξωτερικών Λουί Μπαρτού προσπάθησε να συνασπίσει όλα τα μέρη, των οποίων τα συμφέροντα μπορεί να κινδύνευαν από μια τέτοια αναβίωση. Ο Μπαρτού όμως δολοφονήθηκε και ο διάδοχός του Πιέρ Λαβάλ, προσανατολίστηκε σε μια τετραμερή συμφωνία μεταξύ Γαλλίας, Γερμανίας, Μεγάλης Βρετανίας και Ιταλίας. Έτσι η Ιταλία βρήκε την ευκαιρία  να κάνει αποικίες -όπως και οι εταίροι της- και εισέβαλε στην Αιθιοπία. Η Ιαπωνία, που έχει ξεκινήσει την εκβιομηχάνιση, νικάει τη Ρωσία στον μεταξύ τους πόλεμο, καταλαμβάνει την Κορέα, αλλά, με την οικονομική κρίση του 1930, περνάει στα χέρια των στρατιωτικών του Αυτοκράτορα Χιροχίτο. Το 1931 εισβάλλει στη Μαντζουρία και το 1937 καταλαμβάνει και την υπόλοιπη περιοχή. Έτσι κάποιοι μελετητές αναφέρουν ότι ο Δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμος, άρχισε στις 7 Ιουλίου του 1937. Κανονικά βέβαια η ιστορία αναφέρει ως ημέρα έναρξης την 1η Σεπτεμβρίου 1939 και το τέλος στις 2 Σεπτεμβρίου του 1945.


Με τον Νέλσον Μαντέλα.
55.500.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σ' αυτή την πιο εκτεταμένη ένοπλη σύγκρουση. Καινοτομία αυτού του πολέμου, η ατομική βόμβα και σφραγίδα φρίκης, το Ολοκαύτωμα. Δεν θα πω πολλά για το παρασκήνιο αυτού του πολέμου, αφού ήδη έχουμε πάρει μια ιδέα από αυτό του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Θα πω όμως ότι, μετά το τέλος του, είχαμε έναν αιματηρό εμφύλιο εδώ στην Ελλάδα, την αρχή του Ψυχρού πολέμου για Αμερική και Ρωσία, το μοίρασμα κρατών σε ζώνες επιρροής με επανασχεδιασμό συνόρων και βεβαίως το ότι η Μεγάλη Βρετανία, αν και βρίσκονταν στο στρατόπεδο των νικητών, έχασε το μεγαλύτερο μέρος των αποικιών της.

Σύνορα Πακιστάν-Ινδίας, 2001.

Θέλω να Σας μιλήσω λίγο για την ψυχολογία ενός ανθρώπου που γνωρίζει -όσο μπορεί ένας μελετητής να γνωρίσει- το παρασκήνιο των πολεμικών συγκρούσεων, αλλά παράλληλα πρέπει -αλλά και θέλει- να βρίσκεται παρών, σε όσα διαδραματίζονται.

Το να βρίσκεσαι τη μία στιγμή ανάμεσα σε κρατουμένους στη Βοσνία σε κάτι άθλιες αποθήκες, όπου στοιβάζονται άνθρωποι, κρατούμενοι για τα θρησκευτικά τους πιστεύω και την άλλη να κάνεις συνέντευξη με αυτόν που τους φυλάκισε, θέλει να διαθέτεις μία ψυχική ισορροπία. Το να πηγαίνεις από τον πόλεμο της Βοσνίας, στους σεισμούς της Ανατολίας, θέλει αντοχές. Το να σε βραβεύει ο ηγέτης της Οικουμενικής Ορθοδοξίας και αμέσως μετά να φωτογραφίζεις Μουσουλμάνους, που επιδεικνύουν ως λάφυρα τα κεφάλια των εχθρών, θέλει γερά νεύρα. Από τα απόμακρα σημεία, με την παλαιά τεχνολογία και τα δορυφορικά τηλέφωνα με τις κεραίες- ομπρέλες, στην πολιτισμένη Δύση. Από την Πέτρα της Ιορδανίας, στα μοναστήρια της Μολδαβίας. Από την Ταϊλάνδη στη Χιροσίμα.




Ιράκ και πάλι Ιράκ...
Αυτή είναι η δουλειά μου!... Αυτή είναι η ζωή μου!... Το να μην ξέρεις πού θα βρεθείς αύριο και πότε θα επιστρέψεις, είναι σκληρό… Όμως και άλλα εκατό χρόνια να είχα μπροστά μου, το ίδιο θα έκανα! Ζώντας το άγριο ένστικτο εκείνου που επιτίθεται, σε κάνει να γαληνεύεις όταν βρεθείς κοντά στον ανίσχυρο. Το να βλέπεις ανθρώπους να σκοτώνονται, σε κάνει ν' αγαπάς τους ανθρώπους. Το να διαχειρίζεσαι μία είδηση κάτω από συνθήκες ζωής και θανάτου, σε κάνει πιο υπεύθυνο.

Πριν λίγους μήνες συμπλήρωσα Τριάντα Χρόνια Πολεμικών -και όχι μόνο- Ανταποκρίσεων. Ένοιωσα ότι ζω την ιστορία από μέσα. Συνεργάστηκα με ιερά τέρατα της δημοσιογραφίας, της εικονοληψίας και της φωτογραφίας. Θέλω ειλικρινά τούτη την εκδήλωση να την αφιερώσω στη μνήμη των αδελφών μου, Κώστα Κανδύλη οπερατέρ, Γιάννη Διακογιάννη δημοσιογράφο - συγγραφέα, Γιώργο Κοίλιαρη ρεπόρτερ και Αντώνη Παπαντωνίου φωτορεπόρτερ.

Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους μου, που μάχονται κάτω από αντίξοες συνθήκες για την μεγάλη αλήθεια της ενημέρωσης, με όπλο την είδηση, την εικόνα, την φωτογραφία, κόντρα στο life style των μεγαλοδημοσιογράφων και των εκδοτικών συμφερόντων.

Θέλω να ευχαριστήσω τον π. Παναγιώτη Καποδίστρια για τις πρωτοβουλίες του μες από το «ΑΛΗΘΩΣ», που μας βοηθούν να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Τους ανθρώπους αυτού του ναού, που μας φιλοξένησαν απόψε.

Κυρίες και κύριοι,
ευχαριστώ που με τιμήσατε με την παρουσία σας. Δεν έχω την εντύπωση ότι είδα στη ζωή μου πολλά. Άλλωστε, πιστεύω ότι όσο περισσότερα βλέπεις, όσο περισσότερο ταξιδεύεις, τόσο καταλαβαίνεις ότι δεν είδες τίποτα. Γιατί η κάθε εικόνα, η κάθε στιγμή αλλάζει, ανάλογα με τη διάθεση ή τον φόβο σου. Αλλάζει από το φως ή το σκοτάδι. Από την απουσία ή τον ίλιγγο. Το κάθε τι μοιάζει διαφορετικό. Σκοπός είναι να γίνεις καλύτερος άνθρωπος κι αυτό μόνο μ' έναν τρόπο το καταφέρνεις: Να είσαι δίπλα στους άλλους συνεχώς. Να μπορείς να μιλήσεις αλλά να ξέρεις και ν' ακούς. Να βλέπεις τον άλλον από ψηλά, μόνο όταν του δίνεις το χέρι για να σηκωθεί.
Related Posts with Thumbnails