© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 28 Ιουνίου 2010

Ένας και πάλι χαρούμενος «Στρατολάτης»

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Φωτό: Π.Κ., 9.5.2008

Δεν ξέρω πότε έγινε, αλλά περνώντας πρόσφατα από τον δρόμο του Μπανάτου, εκεί κοντά στο τοπικό Γυμνάσιο, όπου, όπως είχα πρόσφατα γράψει, παρήγορη παρουσία είναι στην άκρη της ασφάλτου και το φρύδι του τράφου, το απέριττο, αλλά με σεβασμό στην ιστορία και την παράδοσή μας ιστορημένο, προσκυνητάρι του Αγίου Νικολάου, είδα πως το πλαστικό στεφάνι, που παράταιρα τόσο καιρό το συντρόφευε, είχε απομακρυνθεί, δίνοντας στην πάντα επιμελημένη αυτή «κολώνα» την παλιά της αίγλη και την πρέπουσα λιτή της μεγαλοπρέπεια.

Δεν θέλω να καυχηθώ πως αφορμή γι’ αυτήν την αισθητική «αποκατάσταση» του μικρού αυτού μνημείου - γιατί για μνημείο αληθινά πρόκειται - στάθηκε το άρθρο μου, που δημοσιεύθηκε, λίγο μετά την καλοκαιρινή, τοπική γιορτή του ιεράρχη των Μύρων, αυτήν της Παρόδου των Λειψάνων του από το νησί μας, στις 10 του Μάη. Το κείμενο, ίσως, απλά να βοήθησε. Η ευαισθησία αυτών που το συντηρούν και το φροντίζουν είναι η πραγματική αιτία της αληθινής επαναφοράς στην κλασσική του απλότητα και σε αυτούς αξίζουν ο έπαινος και οι φιλοφρονήσεις.

Τώρα πια ο «και στη γης και του πελάου» κυρίαρχος, ο επιλεγόμενος και «στρατολάτης» - και ταιριάζει άριστα αυτή η επωνυμία του Αγίου, σε σχέση με τη θέση της «κολώνας» του - χαιρετά από την επίγεια καθέδρα του τους διαβάτες, φιλεύει τζαντιώτικη ευαισθησία τους περαστικούς και πίσω από το πάντα καλογυαλισμένο του τζάμι ευλογεί τους ελάχιστους εναπομείναντες, τονίζοντας με την ικεσία του φιλεύσπλαχνου χεριού του, πως μπορεί ακόμα να ελπίζουμε και να καρτερούμε. Μέσα στην διαφάνεια του απόλυτα λευκού ασβέστη του κερδίζει την αληθινή αρχιεροσύνη του και περιμένει ξανά τα Νικολαβάρβαρα για το δοξαστικό από μερτίες στεφάνι του και την μαγιάτικη σχόλη του για την ευωδιά των αληθινών τριαντάφυλλων.

Και δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Ο «Πανάγιος» από το λαό και την εκκλησία Δεσπότης, ο πραγματικά «καλός ποιμήν» δε θ’ ανεχόταν άλλο τον κιτς εορτασμό και η απλή του εικόνα δεν θα γινόταν ν’ αντέξει τις δήθεν προσευχές μιας ανίερης πραγματικότητας.

Η γραφική και γεμάτη υποσχέσεις σκηνή των ιδιοκτητών και φροντιστών του, θα ξαναζωντανέψει τις παραμονές των δύο γιορτών του, να κρεμούν από τον καλλιτεχνημένο από τον τεχνίτη φάβρο σταυρό του προσκυνηταριού ένα ολόδροσο, γεμάτο ευλάβεια και ικεσίες, στεφάνι και θα προστεθεί και πάλι με υποσχέσεις προσδοκίας και διάσωσης στην κυκλική επανάληψη του λατρευτικού μας κύκλου και με την κίνησή τους αυτή θα θυμίζουν στους διερχόμενους το «τι μέρα ξημερώνει».

Είναι η παράδοση, που συνεχίζεται δίχως παρεμβολές και η προέκταση της ιστορίας, που επαναλαμβάνεται χωρίς προσαρμογή στην πτώση και δίχως υποδούλωση στην κακογουστιά. Οι λίγοι πιστοί, που το είχαμε αντέτι να περνάμε κάθε χρόνο στις 6 του Δεκέμβρη και στις 10 του Μάη από την, ως λίγο ακόμα, έδρα του Δήμου Αρκαδίων και να κάνουμε το σταυρό μας, αντικρίζοντας την λουλουδένια προσευχή των περιοίκων, θα έχουμε και πάλι την ευκαιρία να το ξανακάνουμε και θα μπορέσουμε, έτσι, να ξεχωρίσουμε την καθημερινότητα της ζωής μας σε απλές μέρες και σχόλες.

Θυμάμαι μια θεία μου, μακαρίτισσα πια εδώ και χρόνια, που αξιώθηκε να ζήσει έναν, τουλάχιστον, αιώνα, μια και ήταν απίθανο να την είχαν δηλώσει αμέσως μετά την γέννα της, να μου διηγείται το πώς στα νιάτα της όλες οι κοπέλες της περιοχής της με σπουδή ετοίμαζαν τα στεφάνια του πανηγυριού της ενορίας τους και το τι φροντίδα έδειχναν για το μεγάλο, της κεντρικής πόρτας, όπου το έντυναν όλο με τα καλύτερα λουλούδια της εποχής, όχι μόνο στον κύκλο του, αλλά και στο κέντρο του, που σχημάτιζαν έναν μεγάλο σταυρό, ίσως για να το κάνουν να ξεχωρίζει από τα άλλα της Πρωτομαγιάς, τα πιο κοσμικά.

Μαθημένος από τις άρτιες, γι’ αυτό και ψυχρές, κατασκευές των ανθοπωλείων, που συνήθως αντίκριζα στα πανηγύρια που γνώριζα, ήταν δύσκολο να καταλάβω το πώς ακριβώς ήταν το γιορταστικό αυτό κομψοτέχνημα. Κάποτε, όμως, κατεβαίνοντας από μια από τις σπάνιες, την εποχή εκείνη, επισκέψεις μας στα βουνά, εκεί πάνω από την πόρτα της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου των Χαρτάτων το είδα και κατάλαβα την ομορφιά του, παρότι όταν το πρωτογνώρισα ήταν κάτι περισσότερο από μαραμένο.

Για χρόνια μετά περνώντας από εκείνη την περιοχή το κοίταζα, έστω και ξερό και χαιρόμουν που ποτέ δεν ξεχνιόταν. Δεν ξέρω αν συνεχίζει να καλλιτεχνείται και σήμερα. Καιρό έχω να περάσω από τα Χαρτάτα αρχές Μαΐου, που είναι η γιορτή του «ηγαπημένου Αποστόλου» και η γιορτή του χωριού. Εύχομαι, όμως, να είναι πάντα εκεί και να συνεχίζει ν’ αντιστέκεται στις εμπορικές κραυγές και να επιμένει στην δική του παράδοση.

Λυπάμαι, επίσης, που κάθε Μεγάλη Βδομάδα γεμίζουν τα μαγαζιά της πόλης μας, κατά νεοελληνική απομίμηση και προέκταση, από χιλιάδες, κυριολεκτικά, πλαστικά κατασκευάσματα, τα οποία προορίζονται για τον Εσταυρωμένο, τον Επιτάφιο, αλλά και τους τάφους των δικών μας.

Μα είναι βλασφημία ένα παρόμοιο στεφάνι πάνω σ’ έναν ζακυνθινό Εσταυρωμένο, όπως δείχνει παντελή άγνοια αισθητικής η τοποθέτηση ακόμα και ελάχιστων φυσικών λουλουδιών επάνω σ’ έναν ολοσκάλιστο και επιχρυσωμένο Επιτάφιο, που δεν έχει τίποτα να κρύψει και να καλύψει μέσα στην μελετημένη του τελειότητα, ενώ, αντίθετα, θα έπρεπε να προσπαθούμε να τονίσουμε την αρτιότητα της τέχνης του και την τελειότητα της κατασκευής του, δίνοντας την ευκαιρία στον «Αμνό», τον «επί σανίδος ζωγραφισμένον εκατέρωθεν», να χαρεί την τριήμερη ευωδιών των νερατζανθών και την παρηγορία της πασχαλιάς, ελάχιστες πινελιές στο λευκό του σεντόνι και μόνο. Γιατί αποτελεί αιτία στέρησης της κοινωνίας το να παραποιείς την Αναγέννηση με ευκολίες καθημερινότητας.

Μα όλα αυτά για να σταθούν και να επιβιώσουν απαιτούν παιδεία και γνώση ιδιαίτερη. Πρέπει να ξέρουμε το πώς διαμορφώθηκαν και προπάντων το ποια σημασία έχουν. Παρασυρμένοι από την τηλεόραση και την επιβολή της εικόνας, διαγράφοντας, με αυτό τον τρόπο, τις αληθινές μας ρίζες και τις παιδικές μας αναμνήσεις, ακολουθούμε ξένες με την αισθητική μας συνήθειες και πιστεύουμε πως τηρούμε τα έθιμα και τις παραδόσεις μας, ενώ στην ουσία τα εξαφανίζουμε.

Να γιατί η απομάκρυνση της πλαστικής γιορτής από την «κολώνα» του Αγίου Νικολάου στο Μπανάτο είναι μια αληθινή, αισθητική και σωτήρια αντίσταση. Μεγαλύτερη χαρά θα μας δώσουν τα δύο στεφάνια των γιορτών του. Τα περιμένουμε.
Related Posts with Thumbnails