Όταν το 2005 ξεκίνησε η προσπάθεια της αναβίωσης της περίφημης Γκιόστρας της Ζακύνθου, η οποία σύμφωνα με τους ιστορικούς μας (Σπυρίδων Δε Βιάζης), αλλά και πολλούς ξένους περιηγητές (Tomas Dallam), όπου επισκέφθηκαν το νησί μας και αργότερα αποτύπωσαν σε τυπωμένο χαρτί τις εντυπώσεις τους από αυτό, ήταν το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς για τον τόπο, οι κοσμαγάπητοι αυτοί ιππικοί αγώνες ήταν πια ξεχασμένοι και μόνο κάποιοι λόγιοι και μελετητές της ντόπιας ιστορίας, τους συναντούσαν στις έρευνές τους και τις αναδιφήσεις τους.
Σήμερα η Ζακυνθινή Γκιόστρα όχι μόνο έχει αποκτήσει πανευρωπαϊκό χαρακτήρα, με τη συμμετοχή στις εκδηλώσεις της και άλλων χωρών, με παρόμοιες αναζητήσεις (Ιταλία, Σλοβακία, Σαν Μαρίνο), αλλά έχει επανέλθει ουσιαστικά και οριστικά στην καθημερινότητα των κατοίκων του παλαιού «Φιόρου του Λεβάντε» και χρόνο με το χρόνο γίνηκε το σημαντικότερο και κυριότερο γεγονός του σύγχρονου καρναβαλιού του νησιού.
Η επιτυχία αυτή οφείλεται στις μεθοδευμένες και άοκνες προσπάθειες, που καταβάλει όλο το χρόνο η Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία “Giostra di Zante”, η οποία διοργανώνει την σημαντική αναβίωση, αλλά και στο αγκάλιασμα της όλης προσπάθειας από τους ανθρώπους του πνεύματος, των γραμμάτων και της τέχνης, οι οποίοι σαν κάτι το ουσιαστικό και βγαλμένο από την ιστορία και την τοπική παράδοση του νησιού, όπου είναι, το στηρίζουν και, ο καθένας με τον τρόπο του, το βοηθούν και το ενισχύουν.
Τα ειδικά φυλλάδια, τα οποία κάθε χρόνο, παράλληλα με τις εκδηλώσεις, εκδίδει το Σωματείο με ιστορικά κείμενα και ανακοινώσεις, οι οποίες προσθέτουν πολύτιμα στοιχεία για την ιστορία του «Ιππηλασίου», η σημαντική ημερίδα όπου διοργανώθηκε τον περασμένο Απρίλιο με θέμα της την «Γκιόστρα στη Ζάκυνθο», αλλά και η φιλοτέχνηση εικαστικών έργων, τα οποία σκοπό τους είχαν και έχουν να χρησιμοποιηθούν για τις αφίσες της, στάθηκαν αιτία σύγχρονης δημιουργίας και αφορμή περαιτέρω έρευνας. Στα ίδια πλαίσια πρέπει να εντάξουμε την προσφορά της αναβίωσης με την γραφή νέων σημαντικών ποιημάτων, από νέους δημιουργούς του νησιού, που θέμα τους έχουν την ιστορική Γκιόστρα ή αυτή στάθηκε πηγή έμπνευσης και συμβολισμού στην γραφή τους.
Φέτος, μάλιστα, με την παιδική Γκιόστρα, που θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με την μεγάλη, το σημαντικό αυτό κομμάτι της τζαντιώτικης ιστορίας και του επτανησιώτικου πολιτισμού θα κληροδοτηθεί στην νεότερη γενιά και με τον τρόπο αυτό θα διασφαλισθεί η συνέχεια και επιβίωσή της.
Από τον καιρό που τα πέταλα των αλόγων ακούστηκαν στον μακρινό Αρίγκο, δίπλα από την παλιά μας πόλη, η οποία για λόγους ασφάλειας βρισκόταν μέσα από τα τείχη του Κάστρου, έως και τις μέρες μας, όπου τα χλιμιντρίσματα δίνουν πνοή και πάλι στον γνώριμό τους χώρο της Πλατείας Ρούγας, η Γκιόστρα αγαπήθηκε από όλους τους ενοίκους του νησιού και έτσι όπως ανάγκασε παλιότερα τους κατοίκους των χωριών, ακόμα και των πιο απομακρυσμένων και ορεινών, να «μπουν τη Χώρα», πείθει και σήμερα τους νεότερους απογόνους τους να βγουν στους δρόμους και να αναπαραστήσουν το γνήσιο παρελθόν τους. Είναι που η Γκιόστρα είναι κάτι το υπαρκτό και αληθινό, κάτι που προϋπήρχε και απ’ ότι φαίνεται θα εξακολουθεί να υπάρχει, δίχως να δίνει μομφή στους οπαδούς της για την συμμετοχή και χωρίς να τους κάνει να μιμούνται κάτι ξένο, απαρνούμενοι τον εαυτό τους.
Οι μορφές της είναι πολλές και η παρουσία της πολυδιάστατη και διαταξική. Εκτός από αυτήν του Καρναβαλιού και της Πρωτομαγιάς, όπου παρότι ήταν υπόθεση των Ευγενών, είχε και σημαντικά λαϊκά στοιχεία, μια και την παρακολουθούσαν πάνδημα και οι τρεις τάξεις του νησιού, διασώθηκε μέχρι την Άνοιξη του 1953 και η καθαρά λαϊκή της μορφή, εκφρασμένη στο πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου του Πετρούτσου και στην ομώνυμη εκκλησία του Γερακαρίου, αλλά και στην θεατρική της εκδοχή, μέσα από την τοπική διασκευή του «Ερωτόκριτου» και την πρωτοπορία της «Ευγένας».
Το κονταροχτύπημα του ποιήματος του Βιτσέντζου Κορνάρου, το οποίο ήρθε από την Κρήτη, αλλά πολύ νωρίς πολιτογραφήθηκε ζακυνθινό, με την πολλαπλή διάσωσή του, παίχτηκε πολλές φορές από τους λαϊκούς θεατρίνους του νησιού, σαν «Ομιλία» και κυρίως στο χωριό Σκουλικάδο, με τον ομώνυμο και δραστήριο πολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος αποτελεί ένα αληθινό φυτώριο και προεκτείνοντας το γνωστό σκίτσο του μεγάλου συγχωριανού συγγραφέα και αγωνιστή Κονίδη Πορφύρη, επαναφέρει το στην θεατρική του μορφή αγώνισμα, σε μουσική στίχων και δείχνει το πώς η τέχνη επενδύει στην ιστορία.
Η Εταιρεία “Giostra di Zante” με τις μεθοδευμένες και βασισμένες στην επιστημονική έρευνα προσπάθειές της επανέφερε τους φημισμένους ιππικούς αγώνες στις δύο βασικότερες μορφές τους. Στα τέλη του Χειμώνα ξαναθυμίζει την δόξα των επίσημων αναμετρήσεων, που πάντοτε, σε αντίθεση με το σήμερα, γίνονταν με την αρωγή της πολιτείας και λίγο πιο μετά, εκεί στην κυριαρχία της Άνοιξης και την μεγαλοσύνη του Πάσχα, ξαναζωντανεύει τον Τροπαιοφόρο καβαλάρη της νότιας άκρης της πόλης και τον αναγκάζει να κατέβει κι αυτός με το άλογό του, μαζί με τους ενορίτες του, τους αδελφούς του ναού του, αλλά και όλους τους απλούς ανθρώπους του νησιού, που τον τιμούν και τον γιορτάζουν με την μεγαλοσύνη της απλότητάς τους.
Αναμφίβολα η Γκιόστρα έδωσε ποιότητα στο σημερινό ζακυνθινό Καρναβάλι. Ένωσε το χθες με το σήμερα κι αναζητά προεκτάσεις στο μέλλον. Αποτελεί ιστορία και όχι φαντασίωση. Είναι το διαφορετικό, που πάνω του μπορεί να στηριχτεί, χωρίς σαθρά και κατασκευασμένα στηρίγματα, η προσπάθεια μιας πολιτισμένης συνέχειας. Είναι πρώτα απ’ όλα «ξεφάντωση των φίλων» και τρόπος καλλιέργειας των κατοίκων και μετά ουσιαστικός πόλος έλξης τουριστών, σε μια περίοδο κατά την οποία έχει ανάγκη στήριξης ο πιο σημαντικός τρόπος πλουτισμού του νησιού μας.
Αλλά και για την πιο πέρα, εκτός συνόρων, διαφήμιση της Ζακύνθου η Γκιόστρα είναι ο πιο καλός της πρεσβευτής. Αν αναλογισθεί κανείς το σε πόσα μέρη της Ευρώπης γίνονται παρόμοιες και επιτυχημένες προσπάθειες αναβίωσής της, θα καταλάβει το τι προοπτικές έχει και το πώς μπορεί να βοηθήσει με πολλούς τρόπους τον τόπο της και τόπο μας.
Ήδη το Σωματείο που την οργανώνει έχει έρθει σε επαφή με αυτές τις διοργανώσεις, τουλάχιστον με τις περισσότερες από αυτές και τις πιο γνωστές και έχει ξεκινήσει προσπάθειες αδελφοποίησης και ανταλλαγών. Με την Ιταλική πόλη Sulmona, μάλιστα, στην οποία πραγματοποιείται η Ευρωπαϊκή Γκιόστρα, έχει από καιρό καλλιεργήσει ιδιαίτερη φιλία και πολλοί είναι εκείνοι που έρχονται στο νησί μας από την πόλη αυτή για να περάσουν τις διακοπές τους.
Να γιατί πρέπει η προσπάθεια αυτή να στηριχθεί και να ενισχυθεί από τους αρμόδιους, άρχοντες και ιδιώτες. Είναι κομμάτι της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας, μπορεί να αναβιώσει σήμερα, χωρίς να μας εκθέτει και έχει προοπτικές για ένα μέλλον ευοίωνο.
Οι σάλπιγγές της, συνοδευόμενες από τα τύμπανά της, θα ξανακουστούν και πάλι φέτος για μιαν ακόμα, πολλοστή φορά. Θα ενώσουν την Τέρρα και τον Αιγιαλό και το παρελθόν με το σήμερα. Με τους μικρούς Τζαντιώτες παρέα θα ποντάρουν το αύριο και θα διεκδικήσουν, σαν το νικητή, τα πρωτεία. Αυτή τη χρονιά μάλιστα, παρά την κρίση, για πρώτη φορά, οι σημαίες θα ξεχυθούν στον αέρα στα χέρια των δικών μας παιδιών, μια και αποκτήθηκε τμήμα σμπαντιερατόρων (σημαιοφόρων) καθαρά ζακυνθινό.
Όλοι ας της δώσουμε την αρμόζουσα νίκη. Έχουμε πολλά να ωφεληθούμε από την αναβίωσή της.