© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τρίτη 19 Οκτωβρίου 2010

Η προστασία του Φώσκολου

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ


Την πρώτη βδομάδα του Οκτώβρη, του μήνα αυτού που τονίζει την αμάθεια των πολιτικών μας (νυν και επερχόμενων), οι οποίοι κάθε βράδυ κυριολεκτικά μουγκρίζουν στα αναπόφευκτα πια τηλεοπτικά κανάλια, προσθέτοντας, με τόνο μάλιστα, ένα μη υπάρχον «μ» στο όνομά του, ένα ζευγάρι φίλων ιταλών, από την από καιρό γνωστή, λόγω Γκιόστρας, πόλη Sulmona, βρέθηκε στο νησί μας, με σκοπό να διδάξει την δύσκολη, μα φαντασμαγορική τέχνη του πετάγματος των σημαιών σε μια δική μας ομάδα, η οποία θα πλουτίσει το από εξαετίας αναβιωμένο και πανάρχαιο δρώμενο των ιππικών αγώνων και θα δώσει χρώμα στις εκδηλώσεις του δικού μας Καρναβαλιού, που τελευταία, παρά τις επιζήμιες και άσχετες με το πνεύμα μας και την παράδοσή μας επιδράσεις, προσπαθεί και πάλι, μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, κυρίως, να βρει τις ρίζες του και να γνωρίσει την καταγωγή του, η οποία, βέβαια, δεν προέρχεται ούτε από την Πάτρα, ούτε από το Μοσχάτο, ούτε από την Ξάνθη και προ πάντων ούτε από την τηλεοπτική Βραζιλία.

Πρώτη επιθυμία των παιδιών αυτών ήταν να γνωρίσουν τα μέρη της πόλης μας, τα οποία έχουν σχέση με τον κοινό μας, μεγάλο ποιητή Ούγο Φώσκολο και με τον τρόπο αυτό να αποτίσουν φόρο τιμής σε μια μορφή στην οποία, εκτός από τους αθάνατους στίχους της, πολλά χρωστάει η χώρα τους. Γνώριζαν μάλιστα καλά το σονέτο του για την «μητρική του γη», τη Ζάκυνθο και ήθελαν να μάθουν αν αυτό έχει μεταφραστεί στην γλώσσα μας και αν και εμείς το αγαπάμε.

Για το τελευταίο ερώτημά τους, ευτυχώς η απάντηση ήταν θετική και μάλιστα, σαν πρόεδρος του Σωματείου “Giostra di Zante”, που τους φιλοξενούσε και είχα αναλάβει, για πολλούς λόγους, την ξενάγηση, βρέθηκα στην ευχάριστη θέση να τους ενημερώσω πως οι μεταφράσεις του πολυαγαπημένου μου αυτού ποιήματος δεν είναι μία, αλλά πολλές και μάλιστα ένα απόσπασμά του θα το δούμε αποτυπωμένο στη βάση του μνημείου, όπου μετασεισμικά υπάρχει στον τόπο του σπιτιού του εμπνευστή των «Τάφων» και εκεί ακριβώς όπου πρωτογνώρισε τον κόσμο και απόκτησε τις πρώτες, μα τόσο σημαδιακές ευαισθησίες και αναζητήσεις του.

Η περιήγηση, φυσικά, άρχισε από εκεί. Ευτυχώς μάλιστα η γειτονική κυρά η Οδηγήτρια, έστω και στην νεοζακυνθινή της εκδοχή και απόδοση, άκουσε τις ικεσίες μου και εκείνη την ημέρα ή πιο σωστά εκείνη τη στιγμή ο ιερός χώρος του πρώτου της λαμπρής τζαντιώτικης τριάδας δεν είχε μορφή πάρκιν και τα αυτοκίνητα, που συνήθως προκαλούν ασεβέστατα εκεί έλειπαν ή είχαν βρει κάπου αλλού χώρο να σταθμεύσουν. Επίσης οι τσίμες από τα λιόφυτα, που χρησίμευαν σαν προσάναμμα στο τζάκι κάποιου περίοικου - ας θυμηθούμε την σημασία που απέδιδαν στην λέξη οι αρχαίοι μας πρόγονοι - δεν είχαν αποθηκευθεί πίσω από το γλυπτό, ίσως επειδή βρισκόμασταν αμέσως μετά το τέλος του Καλοκαιριού και η θέρμανση προερχόταν ακόμα από τον μεγάλο αστέρα της ημέρας ή επειδή ο ανεγκέφαλος … ξυλοκόπος βρισκόταν στην εξοχική του κατοικία και δεν είχε μπει ακόμα «τη Χώρα».

Τάξη υπήρχε και στο απέναντι προσκυνητάρι με την εικόνα του Αγίου Φανουρίου, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, εκεί διάβαζε ο μικρός Νικολός, όταν τα βράδια η μάνα του, η Διαμαντίνα, δεν είχε τα απαραίτητα και έσβηνε από νωρίς το λυχνάρι, κάνοντας οικονομία και αναζητώντας λύσεις για να γιατρέψει την φτώχεια της. Μόνο που εδώ τα μικρά κονίσματα, χάρτινα τα περισσότερα, κάλυπταν την επεξηγηματική πλάκα και στερούσαν από τον Μεγαλομάρτυρα, τον προστάτη των ξεχασιάρικων γιαγιάδων, τον παγκόσμιο φωτισμό του.

Συνεχίσαμε προς την Ανάληψη και είδαμε τον χώρο του πρώτου του σχολείου και την προτομή του αγαπημένου του δασκάλου, του Αντωνίου Μαρτελάου, η μορφή του οποίου, παρότι σχεδόν φυλακισμένη μέσα στα κάγκελα και τις ακούρευτες πρασινάδες, υπήρχε και κυριαρχούσε στο χώρο, παρότι ελάχιστοι από τους διαβάτες τον γνωρίζουν και ακόμα πιο λίγοι έχουν μάθει για τους αγώνες του και την προσφορά του. Φυσικά τίποτα δεν θύμιζε το μεγάλο σχολείο και τίποτα δεν επισήμαινε την σχέση του ποιητή με το χώρο.

Αντίθετα, στο παράπλευρο Γέτο ένα κομμάτι μάρμαρου τόνιζε την επαναστατικότητα και την αυθόρμητη δικαιοσύνη του μικρού ζακυνθινόπουλου, που σήμερα αναπαύεται στην εκκλησία του Τίμιου Σταυρού της Φλωρεντίας, δίπλα στους άλλους μεγάλους και διηγιόταν σε κάθε προσεκτικό περαστικό, ντόπιο ή ξένο, αν βέβαια κάποιος τέτοιος υπάρχει ακόμα, το παράδοξο της προεικόνισης μιας μεγαλοσύνης και την επαλήθευση του σοφού λαϊκού ρητού, που λέει πως «η καλή μέρα, από την αυγή δείχνει». Γιατί εκεί ο ανήλικος ποιητής γκρέμισε τα τείχη της απομόνωσης και της ντροπής και έκανε κυριολεκτικά τους έγκλειστους Εβραίους, ελεύθερους Ζακυνθινοεβραίους.

Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο πάντα φιλόξενο και υποχρεωτικό Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, την καρδιά αυτή του πολιτισμού μας, όπου φαίνεται ανάγλυφα και ουσιαστικά η εποχή και το κλίμα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητα και την τέχνη του εμπνευστή των «Χαρίτων» και κατέληξε στην ιστορική εκκλησία του Αγίου Μάρκου, τη Μητρόπολη των Καθολικών, όπου ο δημιουργός βαπτίστηκε και εκεί τελέστηκε το επίσημο μνημόσυνό του, όταν η θλιβερή είδηση του θανάτου του έφτασε στο νησί του και ακούστηκε από τον διάδοχό του, τον Διονύσιο Σολωμό, το πολλά υποσχόμενο και παρηγορητικό «Εγκώμιό» του.

Πόρισμα ηθικό και ωφέλιμο από όλα τα παραπάνω είναι η αξιοποίηση όλων αυτών των ιστορικών τόπων της πόλης μας και του νησιού μας, που και αυτά, όπως και όλα τα άλλα της πατρίδας μας, ακολουθούν την τύχη της εγκατάλειψης και της αδιαφορίας, την στιγμή που τσιμεντάρονται οι αμμουδιές, για να προεκταθεί η εφήμερη και κοντόφθαλμη ευμάρειά μας και αποτεφρώνονται τα δάση μας για ν’ αποκτήσουμε περισσότερα οικόπεδα.

Ο Ούγος Φώσκολος, εκτός από πνευματικό, είναι και ένα τουριστικό κεφάλαιο για την «μητρική του γη» και μάλιστα σίγουρο και ποιοτικό. Πολλοί είναι αυτοί οι Ευρωπαίοι και κυρίως οι Ιταλοί, που θέλουν να δουν και να προσκυνήσουν τα μέρη όπου μικρός έζησε και περπάτησε, τους τόπους που εξαγίασε με τις φιλοπρόοδες σκανταλιές του. Ας τα αξιοποιήσουμε και ας τα αναδείξουμε.

Ετούτο το νησί, στο παρελθόν του γέννησε και άνδρωσε τις σημαντικότερες μορφές του νεοελληνικού πολιτισμού. Εκτός από τους τρεις κορυφαίους ποιητές και κάποιους άλλος εξίσου σημαντικούς, χάρισε στην χώρα μας τους πρώτους θεατρικούς συγγραφείς, κορυφαίους ζωγράφους, μεγάλους μουσικούς. Δεν είναι ντροπή να τους αγνοούμε;

Σ’ αυτήν την γενέτειρα του πολιτισμού, την κάποτε «Φλωρεντία της Ανατολής», εμείς σήμερα προβάλουμε ένα «Ναυάγιο» μαϊμού. Ανάλογη είναι και η ανταπόκριση. Και όμως μας αξίζει κάτι καλύτερο, για την ιστορία μας και μόνο.

Ακούστηκαν τελευταία πολλά για το ξαναχτίσιμο του σπιτιού του Ούγου Φώσκολου. Η παρουσία του θα είναι καταλυτικά ωφέλιμη και για τον τουρισμό, αλλά και για την ποιότητα της καθημερινής ζωής μας. Ας το τολμήσουμε. Όλοι αυτοί οι μεγάλοι, βλέπετε, ακόμα και σήμερα μας προστατεύον και μας βοηθούν. Ας μην φανούμε αγνώμονες. Ας εκμεταλλευτούμε την παρουσία τους. Διαφορετικά θα ρωτάμε τα παιδιά μας για το ποιος είναι ο μεγάλος συνθέτης, που το άγαλμά του βρίσκεται στην κεντρική μας πλατεία και αυτά θα μας λένε πως είναι ο… Γιώργος Ζαμπέτας, στην καλύτερη περίπτωση, που η τρέχουσα νεοελληνική κουλτούρα και πραγματικότητα κυκλοφόρησε την μορφή του και σε γραμματόσημο! Και εμείς θα μπογιατίζουμε και θα ξαναμπογιατίζουμε τον Καρρέρ, για να κρύψουμε την άγνοιά μας και την ασχήμια μας.
Related Posts with Thumbnails