© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Πέμπτη 11 Αυγούστου 2016

Η Ελληνική Γλώσσα και ο Πολιτισμός στην Κάλυμνο

Γράφει η ΑΝΘΟΥΛΑ ΔΑΝΙΗΛ

Το Σωματείο Διεθνών Σχέσεων και Πολιτιστικών Ανταλλαγών γιόρτασε τα είκοσι τρία χρόνια του στα νερά της Καλύμνου. Και το όμορφο νησί φιλοξένησε και πάλι τους εραστές της Ελληνικής Γλώσσας και του Πολιτισμού στα γαλανά νερά του. Όπως λέει και το παραδοσιακό τραγούδι που όλοι, Έλληνες και Φιλέλληνες, τραγουδήσαμε
Μες στα πετρωτά μια χρυσοπέρδικα πετά
Ήταν η ελληνική γλώσσα η χρυσοπέρδικα και ήταν οι εραστές της, από χώρες, μακρινές και κοντινές, οι χρυσαετοί που κατέφθασαν άλλοι για το Πρόγραμμα καθεαυτό και οι παλαιότεροι για την Ελληνική Φιλία (Διεθνή Ένωση Νεοελληνιστών) που έγινε και αυτή θεσμός. Θεσμός και το Πρόγραμμα. Αεροπλάνα και βαπόρια διασχίζουν ουρανό και θάλασσα για να κατεβάσουν τα φρέσκα, τα νεανικά πρόσωπα, στην Κάλυμνο με ελληνικά βιβλία στις αποσκευές τους και αγάπη για την Ελλάδα στις ψυχές τους. Όμορφα παιδιά που ήρθαν να μάθουν Ελληνικά, να συμπληρώσουν τις γνώσεις τους, να διορθώσουν την προφορά τους, να τραγουδήσουν δωδεκανησιακά τραγούδια και να χορέψουν, να ακούσουν Ελληνικά και να μιλήσουν μεταξύ τους Ελληνικά. Η διεθνής των ημερών, η γλώσσα η Ελληνική σε δεκάδες αποχρώσεις. Κάθε εκπρόσωπος και η δική του συμβολή στην εκφορά του ελληνικού λόγου και όλοι μαζί απόστολοι που θα μεταφέρουν την ελληνική λαλιά όχι μόνο μέχρι τη Βακτριανή που λέει ο Καβάφης αλλά και στην Ιταλία και Ισπανία και Τυνησία και Χιλή και Ουκρανία και Ρωσία και Σερβία και Γερμανία και Γεωργία και στην Αλεξάνδρεια, στην Παλαιστίνη και παντού.
Τα παιδιά της Ελληνικής Φιλίας είναι πλέον άντρες και γυναίκες, έχουν κάνει οικογένειες και συχνά στα ταξίδια φέρνουν όλη την οικογένεια μαζί τους. Έρχονται συγκινημένα να μας πουν τι κάνουν στη χώρα τους και πώς προωθούν την ελληνική γλώσσα. Άλλα έχουν γίνει καθηγητές Ελληνικών σε πανεπιστήμια της χώρας τους, άλλα εργάζονται σε πρεσβείες και προξενεία, άλλα μεταφράζουν και άλλα εκπονούν ακόμα το διδακτορικό τους, συχνά και δεύτερο, άλλα δουλεύουν στην τηλεόραση, άλλα γράφουν μελέτες. Και για του λόγου το ασφαλές: Ο πρόεδρός τους, Ρομπέρτο Σότο, από τη Χιλή, ελληνοποιήθηκε, ζει στην Κατερίνη, και στις αποσκευές του έχει τίτλους Ιστορίας από τα πανεπιστήμια της Γρανάδας, της Χιλής και της Θεσσαλονίκης.
Η Μήδεια Αμπουλασβίλι, επίτιμη δημότης του νησιού, είναι καθηγήτρια Ελληνικών στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Τυφλίδας, εργάζεται και στην τηλεόραση, όπου κάνει εκπομπές για παιδιά στα Ελληνικά, γράφει σενάρια, σκηνοθετεί και ετοιμάζει την επόμενη γενιά, ανάμεσά τους και την μικρούλα Μαρίτα, την πεντάχρονη κόρη της, που μιλάει ήδη Ελληνικά και ενθουσιάζεται και ευφημεί στα Ελληνικά. Φέτος, δεν μας ήρθε ο Μανουέλ ντε Βιάλ από τη Χιλή, επίσης. Ο Μανουέλ είναι λέκτορας στο πανεπιστήμιο της Τζιρόνας στην Ισπανία. Έρχεται όμως στα συνέδρια που οργανώνουν μαζί με τον Ρομπέρτο και δεν χάνει επαφή με την «Φιλία». Ήρθε και ο Σερίφ Ελζαΐ, με σπουδές στην αρχαιολογία και στα ελληνορωμαϊκά, διδάσκει Ελληνικά και Αραβικά στην Κοινότητα της Αλεξάνδρειας και στο Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού. Έχει μεταφράσει στα Αραβικά ελληνικές ταινίες. Είναι σεμνός και διακριτικός, όπως όλα τα «παιδιά» μας.
Από τη νεότερη γενιά, ο Φραντσέσκο Σκαλόρα, από το Παλέρμο, με μεταδιδακτορικό τίτλο, εργάζεται στο Πανεπιστήμιο, και στο Παλέρμο και στην Ελλάδα, έχει καθηγήτρια τη μεγάλη ελληνίστρια Ρενάτα Λαβανίνι για την οποία μιλάει με μεγάλο θαυμασμό. Στο Παλέρμο πρόσφατα έγινε συνέδριο, όπου συμμετείχαν οι γνωστοί νεοελληνιστές Μάριο Βίττι, Βιντσέντσο Ρότολο, η Ρενάτα Λαβανίνι, φυσικά, η Πάολα Μαρία Μινούτσι και από του Έλληνες οι καθηγητές Παναγιώτης Μαστροδημήτρης, ο Ερατοσθένης Καψωμένος, και ο ποιητής Τίτος Πατρίκιος. Ο Βιτέντζο Ρόττολο διάβασε με συγκίνηση μήνυμα συμπαράστασης προς την Ελλάδα, το οποίο επίσης με συγκίνηση μας μετέφερε ο Φραντσέσκο στην Κάλυμνο.
Ο Καρμέλο Φαλέα, ακόμα νεότερο μέλος, έχει τελειώσει τις σπουδές του και τώρα έρχεται στην Κάλυμνο και συλλέγει υλικό γιατί εκπονεί διδακτορική διατριβή με θέμα τα καλύμνικα τραγούδια των σφουγγαράδων. Ο Καρμέλο άφησε μούσι και έτσι μελαχρινός που είναι μοιάζει με τον Ουμπέρτο Εκο, τραγουδάει σαν Έλληνας και είναι ωραίος σαν Έλληνας. Οι πανέμορφες Τζούλια και η Κατερίνα από την Ιταλία και η Ξένια από το Χάρκοβο με την τραγουδιστή φωνή τους και ο επίσης πανέμορφος Βλαντ από τη Μαριούπολη, την πόλη της Παναγίας δηλαδή, πρόσθεσαν τη δική τους απόχρωση στην ελληνική λαλιά. Ήταν επίσης η Χάνα από τη Γερμανία, τα κορίτσια από τη Σερβία, τα παιδιά από την Ουκρανία, κι άλλα κορίτσια και αγόρια από την Ιταλία και τη Γεωργία, ο επιμελέστατος Ακάκιος γεμάτος χιούμορ. Ο Γίγα ντυμένος Έλληνας ψαράς που χόρεψε πρώτος τον καλύμνικο και η Βαλέρια, η οποία, πέραν των άλλων της προσόντων, διαθέτει και φωνή τραγουδίστριας και μας καταγοήτευσε και συγκίνησε, τραγουδώντας τον ύμνο των Ελλήνων στης Μαριούπολης, «Εμπρός πατριώτες, Εμπρός» και η ψυχούλα της έτρεμε και πετάριζαν τα όμορφα μάτια της. Κι εκείνες οι δυο μικρές που, έχοντας κατακτήσει η μία πρώτη και η άλλη δεύτερη θέση στις εξετάσεις Ελληνικών για να λάβουν μέρος στην προσεχή Ολυμπιάδα, ήρθαν από την πατρίδα τους με όλη της χάρη της ηλικίας τους, τη φρεσκάδα τους, με τα λαμπερά τους βλέμματα, γεμάτα από την επιθυμία να μάθουν καλά Ελληνικά. Τα δυο κορίτσια από την Αλεξάνδρεια που έγραψαν έναν χαριτωμένο διάλογο με τη μία στο ρόλο της Κλεοπάτρας και την άλλη στο ρόλο της Αλεξάνδρας, ενός κοριτσιού σημερινού. Η Κλεοπάτρα έμοιαζε στην αρχαία βασίλισσα και η Αλεξάνδρα έμοιαζε στην Αῒντα του Βέρντι, έτσι μου φάνηκε. Γενικώς όλα τα παιδιά παρουσίασαν ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα, διάλογο, σκετς, χορό, τραγούδι από την πατρίδα τους αντίχαρη σε ό,τι τους προσφέρει η Κάλυμνος.
Θα σταματήσω για λίγο στην εμβληματική εικόνα της Ίκραμ από την Τυνησία, το Τούνεζι, την Μπαρμπαριά, όπου, όπως λένε κάτι παλιά μας τραγούδια, οι πειρατές μετέφεραν τις όμορφες Ελληνοπούλες που έκλεβαν στα γιουρούσια τους. Η Ίκραμ χόρεψε ένα χορό της πατρίδας της γεμάτη έξαψη και διονυσιακή μέθη. Ήρθε κρατώντας κλαδί γιασεμιού και μας απάγγειλε το ποίημα που έγραψε η ίδια. Απομονώνω τους στίχους: «Ελλάδα μου, ήρθα από τη χώρα του γιασεμιού στη χώρα του Ήλιου… Είσαι ο ήλιος και όλοι οι άλλοι είναι αστέρια που σβήνουν μπροστά σου … Ελλάδα μου». Και το είπε με πάθος και τα τιγρίσια μάτια της και το λεπτό δέρμα της στο χρώμα της χρυσής άμμου που την ψήνει ο ήλιος και κείνα τα ατίθασα σγουρά μαλλιά της πιασμένα κάπως σαν… μου θύμισαν ένα ψηφιδωτό που δείχνει τη Σαπφώ, τη μαυριδερούλα μακρινή εξαδέλφη του Οδυσσέα Ελύτη. Ιδέα μου; Ίσως, αν μάλιστα κράταγε και το μολύβι, όπως εκείνη του γνωστού ψηφιδωτού, θα έλεγα πως πρόκειται για μετενσάρκωση.
Το εικοστό τρίτο Πρόγραμμα έγινε. Ανήκει πια στην ιστορία. Η εμπνεύστρια, η ψυχή του και πρώτη διδάξασα, η κυρία Μαρία Θεοδωρίδου το ξεκίνησε στην αυλή του σπιτιού της, ιδίοις εξόδοις, με εννέα κορίτσια και ανοίγοντας σαν βεντάλια τον παγκόσμιο χάρτη, από αυτή την αυλή πέρασαν παιδιά από τριάντα τέσσερεις χώρες. Την αξιέπαινη προσπάθειά της στηρίζουν και πολλές άλλες κυρίες, επιστήμονες με ποικίλες δραστηριότητες. Η Ελπίς Σκαρδάση, που επί τόσα χρόνια δίδαξε και παραστέκει ακόμα, η Ζωή Σκαρδάση με αρμοδιότητες διεκπεραίωσης πάσης δυσκολίας, η Άννα Κουκούλη το επινοητικό υπουργείο οικονομικών του σωματείου και άλλες κυρίες, προσφέροντας η καθεμιά όσο και ό,τι και με όποιον τρόπο μπορεί. Ακόμα το Πρόγραμμα στήριξαν οι συνάδελφοι φιλόλογοι και δάσκαλοι που δίδαξαν γλώσσα, η Ευδοκία Οικονομίδου που μέσα σε λίγες μέρες κατάφερε να διδάξει τη χάρη της χορευτικής κίνησης και ο Σωτήρης Κυπραίος που, επίσης, μέσα σε λίγες μέρες, κατάφερε να διδάξει τόσα τραγούδια, μεταφέροντας το ρυθμό και το μέλος από την κιθάρα του στην ψυχή, στο στόμα και στο σώμα. Σούστες, συρτά, μπάλος και καλαματιανά τράνταξαν την αυλή του Δημοτικού Σχολείου του Πανόρμου που μας φιλοξενεί κάθε χρόνο.
Ω! ντιρλαντά ντιρλανταντά …
πάνω στο άσπρο της ποδάρι
θα πάω να δέσω παλαμάρι….
Στης Καλύμνου το ποδάρι έχουμε δέσει παλαμάρι, την ελληνική γλώσσα., μίτο μαλαματένιο και ιερή κλωστή που διατηρεί τη συνοχή.
Ο Διευθυντής του σχολείου, κ. Αλαχούζος, μας άνοιξε πρόθυμα και ευγενικά τις πόρτες και ο παλαιότερος, κ. Μιχάλης Κυράνης, που επίσης μας άνοιγε τις πόρτες και βοηθούσε παντοιοτρόπως, εξακολουθεί να μας βοηθάει, να αναρτά στο διαδίκτυο κάθε ενέργεια μας και να μας δίνει και τους μουσικούς γιους του να συνοδέψουν με τα έγχορδά τους -μαζί και ο Σπύρος Κάππας στο λαούτο- τη μουσική μας εκδήλωση και να μεταφέρουν την ελληνική μουσική στο πολύχρωμο μωσαϊκό των εραστών της ελληνικής γλώσσας, των περασμένων και των τωρινών και όλων των κατοίκων του νησιού που παρευρέθηκαν. Κι οι νεαροί μουσικοί, σαν εκείνους του Καραβάτζιο, έσυραν τα δοξάρια τους με χάρη και πήραν ρεύμα οι καρδιές και τα πόδια. Και ο κ. Γαζουλής ο Δήμαρχος που μας δεξιώθηκε και ο κ. Γιαμέος, Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου «Αι Μύσαι» που μας έκανε την τιμή να μας βραβεύσει και τα ΜΜΕ του νησιού, τους ευχαριστούμε όλους όπως και κάθε έναν χωριστά που συνέβαλε υλικά και ηθικά στην επιτυχία και του φετινού μας Προγράμματος.
Όμως δεν τελειώσαμε. Ευτυχής συγκυρία, η δεκαπεντάχρονη Καλύμνια αθλήτρια της σφαιροβολίας, Μαρία Μαγκούλα, αφού, σπάζοντας το ρεκόρ, πήρε στην Ελλάδα το χρυσό μετάλλιο και στους Βαλκανικούς στη Σερβία το αργυρό, έφτασε στους Πανευρωπαϊκούς της Τυφλίδας και κατάφερε να πάρει την έκτη θέση. Θέση πολύ τιμητική. Την ώρα που η Μαρία αγωνιζότανε, στις κερκίδες η Μήδειά μας, φορώντας την τοπική ενδυμασία της Καλύμνου μαζί με τη μικρή Μαρίτα, τυλιγμένες με την ελληνική σημαία, επευφημούσαν και χειροκροτούσαν και φώναζαν Ελληνικά, ενισχύοντας την ελληνική προσπάθεια.
Το Πρόγραμμα άρχισε στις 6 και τελείωσε στις 25 Ιουλίου 2016 και ήταν πολύ ωραίο και συγκινητικό και ελληνικό. Τα παιδιά ανέβηκαν πάλι στο καράβι που λίκνιζε την πηγαιμό για τις πατρίδες τους, ντυμένα με το ελληνικό αεράκι, ανεμίζοντας την πολύχρωμη παρουσία τους σαν σημαδούρες ελπίδας στο ελληνικό γαλάζιο και ανανεώνοντας το ραντεβού για το επόμενο Πρόγραμμα στην πνευματική τους πατρίδα την Κάλυμνο, την Ελλάδα, την Ελληνική Γλώσσα.
Κι εμείς, ευχαριστούμε την Κάλυμνο για την τιμή, για την πλούσια φιλοξενία, για την ιδέα και πρωτίστως ευγνωμονούμε την τύχη την αγαθή που μιλάμε Ελληνικά. Η γλώσσα και ο πολιτισμός μας είναι η σωτηρία μας, είναι το Αιέν που θα αφομοιώσει το μικρό Νυν μας. Με την ευχή να είμαστε και του χρόνου καλά, προσευχόμαστε στον Ήλιο το νοητό της Δικαιοσύνης και στη μυρσίνη τη δοξαστική να μη λησμονήσει τη χώρα μας και στην Κυρά της θάλασσας :

Δωσ’ της, Παναγιά μου, χρόνια /σαν της λεμονιάς τα κλώνια. 
Related Posts with Thumbnails