© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Το περιοδικό «Αρχαιολογία και Τέχνες» αποχαιρετά το αναγνωστικό του κοινό

Της Κατερίνας Δεμέτη

Η γεφύρωση του χάσματος ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα και το αναγνωστικό κοινό είναι μία πραγματικότητα που λίγα έντυπα στην χώρα μας έχουν επιτύχει.
Ανάμεσα σ’ αυτά συγκαταλέγεται και το περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, για το οποίο η πρόσφατη οικονομική συγκυρία αποδείχθηκε εξαιρετικά αρνητική, με αποτέλεσμα την αναστολή της έκδοσής του, μετά από τριάντα χρόνια συνεχή εκδοτική παρουσία.
Το παρόν δημοσίευμα είναι λοιπόν αφιερωμένο σ’ αυτό, ως μικρό φόρο τιμής στα χρόνια που μας συντρόφεψε ως φοιτητές και στη συνέχεια ως εργαζόμενοι στο χώρο της αρχαιολογίας, μιας επιστήμης ιδιαίτερα γοητευτικής, που τα τελευταία χρόνια διευρύνει συνεχώς το πεδίο μελέτης της.
Γιατί στην προσπάθεια προσδιορισμού της πολιτιστικής μας παράδοσης, η σύγχρονη αρχαιολογία δεν περιορίζεται στην ανακάλυψη, περιγραφή, καταγραφή και χρονολόγηση μνημείων. Ανατρέχει στα πορίσματα άλλων επιστημών, όπως η ιστορία, η κοινωνιολογία και η ανθρωπολογία, χωρίς να παραλείψουμε την ολοένα μεγαλύτερη προσφορά των θετικών επιστημών.
Και το περιοδικό Αρχαιολογία και Τέχνες, αυτό το κενό κατάφερε να καλύψει, παρακολουθώντας τα επιτεύγματα της επιστήμης της αρχαιολογίας, σαν συνδετικός κρίκος ανάμεσα στους ειδικούς και το πλατύ κοινό και έχοντας εξασφαλίσει την αποκλειστική συνεργασία Ελλήνων και ξένων επιστημόνων, με παγκόσμια επιστημονική αναγνώριση.

Μια ματιά μόνο στα ονόματα της εποπτικής επιτροπής του 1ου τεύχους, του Νοεμβρίου του 1981, που ήταν τυπωμένο σε πολυτονικό, θα μας πείσει: Η. Ahrweiler (Kαθηγήτρια Παν/μίου Paris I), Μ. Ανδρόνικος (Καθηγητής Παν/μίου Θεσ/κης), H.W. Catling (Δ/ντής Αγγλικής Αρχ/κής Σχολής Αθηνών), Ν. Γιαλούρης (Γενικός Επιθεωρητής Αρχ/των), Α. Di Vita (Δ/ντής Ιταλικής Αρχ/κής Σχολής Αθηνών), H. Immerwahr (Δ/ντής Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών Αθηνών), Κ. Κyrieleis (Δ/ντής Γερμανικού Αρχ/κού Ινστιτούτου Αθηνών), Γ. Λάββας (Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής Θεσ/κης), R. Martin (Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Παν/μίου Paris I και της Ecole Pratique des Hautes Etudes), X. Nτούμας (Καθηγητής Παν/μίου Αθηνών), Ο. Picard (Δ/ντής Γαλλικής Αρχ/κής Σχολής Αθηνών), Ν. Σβορώνος (Καθηγητής της Ecole Pratique des Hautes Etudes), Σ. Φιλιππάκης (Υπεύθυνος των Προγραμμάτων Αρχαιομετρίας του Κ.Π.Ε. Δημόκριτος).

Στο τελευταίο διπλό τεύχος, το 117ο & 118ο, του Δεκεμβρίου του 2010, από την ίδια ομάδα λείπουν τα ονόματα των: Μ. Ανδρόνικου, H.W. Catling, Γ. Λάββα, R. Martin, και Ν. Σβορώνου και έχουν προστεθεί οι νέες ιδιότητες-τίτλοι στους υπόλοιπους, όπου όλοι σχεδόν είναι τέως Διευθυντές και Ομότιμοι Καθηγητές, ενώ η Ahrweiler είναι Ομότιμος Πρύτανης του Παν/μίου Paris I.

Μια τόσο δυνατή ομάδα λοιπόν δεν θα μπορούσε παρά να έχει ένα εκλεκτό αποτέλεσμα, αφού οι περισσότεροι συνεργάτες έβλεπαν στις δημοσιεύσεις του περιοδικού και ένα άνοιγμα της πανεπιστημιακής αίθουσας όπου δίδασκαν, προς ένα κοινό που διψούσε να συλλάβει καλύτερα την τροχιά της ιστορικής του πορείας, ζητώντας τεκμηρίωση από το παρελθόν του.
Έτσι το α΄ μέρος κάθε τεύχους αφιερωνόταν σ’ ένα συγκεκριμένο θέμα, ενώ στο β΄ περιέχονταν μελέτες πάνω σε ποικίλα θέματα, που συνδέονταν με όλο το φάσμα της αρχαιολογικής έρευνας, από την αναζήτηση των ιστορικών καταβολών του ανθρώπου, μέχρι την παρουσίαση του πιο πρόσφατου πολιτιστικού μας παρελθόντος.

Για την ιστορία αξίζει να μνημονεύσουμε μερικά τεύχη:
• Tεύχος 1, Νοέμβριος 1981, «Xρυσός και πολύτιμα μέταλλα»
• Τεύχος 2, Φεβρουάριος 1982, «H κατοικία: Προϊστορική Αρχιτεκτονική - Tο ελληνιστικό σπίτι - Νεοκλασική κατοικία»
• Τεύχος 14, Φεβρουάριος 1985, «Mουσική»
• Τεύχος 16, Αύγουστος 1985, «Παιδί και Μουσείο»
• Τεύχος 20, Αύγουστος 1986, «Mαγεία και Μαντική»
• Τεύχος 68, Σεπτέμβριος 1998, «Γυναίκες: σύμβολα-συμβολισμοί (ελληνική μυθολογία)»
• Τεύχος 111, Ιούνιος 2009, «Έρωτας...»

Στο τέλος του περιοδικού, στα «Αρχαιολογικά», δίνονταν σύντομες ειδήσεις σχετικές με τα τελευταία αρχαιολογικά ευρήματα, τις εκθέσεις, τις διαλέξεις και τις σημαντικότερες ελληνικές και ξένες δημοσιεύσεις.
Αυτό το τμήμα του περιοδικού, που ήταν τριμηνιαίο, αναπτύχθηκε τόσο πολύ, που στους συνδρομητές προσφερόταν δωρεάν ένα Μηνιαίο Ενημερωτικό Φυλλάδιο με πληροφορίες για Συνέδρια, περιοδικές εκθέσεις σε Μουσεία, Φεστιβάλ αρχαιολογικών ταινιών, που γίνονταν στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.
Το περιοδικό όμως συσπείρωσε γύρω του και δράσεις που ξεπερνούσαν την εμβέλεια μιας απλής εκδοτικής προσπάθειας.

Η πιο σημαντική από αυτές ήταν ο ΑΓΩΝ, η Διεθνής Συνάντηση Αρχαιολογικής Ταινίας του Μεσογειακού Xώρου, που ξεκίνησε το 1996 και γινόταν κάθε δύο χρόνια. Οργανωνόταν από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία AΓΩN, σε συνεργασία με το περιοδικό και είχε σαν στόχο όχι μόνο να μείνει η Ελλάδα πομπός πολιτισμού, όπως ήταν πάντα, αλλά να γίνει και δέκτης και να καταδείξει τη σχέση που υπάρχει μεταξύ των λαών που βρέχονται από τη Μεσόγειο και έχουν κοινές πολιτισμικές ρίζες, εμπειρίες και συγγένειες.
Επειδή η εικόνα είναι άμεση και μιλά όλες τις γλώσσες, ο κινηματογράφος θεωρήθηκε ότι αποτελεί τον κατεξοχήν τρόπο διάδοσης της αρχαιογνωσίας στο ευρύ κοινό. Κάπως έτσι, ο ΑΓΩΝ κηρύχθηκε διεθνής και το κεντρικό θέμα του έγινε η "Αρχαιολογία στον Μεσογειακό Χώρο". Από το 2002 δε έγινε ιδρυτικό μέλος της Ομοσπονδίας των Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ Ταινίας Αρχαιολογικού Περιεχομένου και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Το περιοδικό μάλιστα έκανε προσφορά με τα τεύχη του επιλεγμένες ταινίες του φεστιβάλ. Έτσι κι εμείς οι μακρινοί συνδρομητές μπορέσαμε να δούμε τις εξής:
ΛΥΣΙΠΠΟΣ ΕΠΟΙΗΣΕΝ, του Νίκου Φραγκιά, Βραβείο Σεναρίου 1996, στο τεύχος 103
ΔΟΚΟΣ, το αρχαιότερο γνωστό ναυάγιο στον κόσμο, Βραβείο Φωτογραφίας 1996, σκηνοθεσία: Νίκος Βεργίτσης, Στράτος Στασινός, στο τεύχος 104
ΤΖΑΡΕΣ, τα χειροποίητα πιθάρια του Μεσσηνιακού Κόλπου - Κέντρο Μελέτης Νεώτερης Κεραμικής, Μεγάλο Βραβείο της Κριτικής Επιτροπής 1998, Σκηνοθεσία-Παραγωγή: Νοοτροπία, στο Τεύχος 105
ΕΛΕΥΘΕΡΝΑ, η αναζήτηση μιας χαμένης πραγματικότητας, Σενάριο-Σκηνοθεσία: Μέμη Σπυράτου, στο Τεύχος 106
ΤΟ ΕΡΕΧΘΕΙΟ ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ, Βραβείο Σεναρίου 2002, Σενάριο-σκηνοθεσία: Αθανασία Δρακοπούλου, στο Τεύχος 107
ΟΛΥΜΠΟΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, Εύφημος Μνεία 2008, Σκηνοθεσία: Γιάννης Λάμπρου, στο Τεύχος 108
ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΧΡΩΜΑΤΩΝ. ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΜΑΡΜΑΡΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, Σκηνοθεσία: Elli Kriesch, στο Τεύχος 112
ΤΟ ΣΤΕΡΝΟ ΒΛΕΜΜΑ. Πορτρέτο του Φαγιούμ, Βραβείο Σεναρίου 2000, σε σκηνοθεσία: Alain Jaubert, στο Τεύχος 114

Το αξιολογότατο περιοδικό ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ, με το διπλό τεύχος 117-118, συμπληρώνοντας 30 χρόνια ζωής, αποχαιρετά το αναγνωστικό του κοινό. Η ιστοσελίδα www.arxaiologia.gr, όπου θα συνεχίσουν να αναρτώνται αρχαιολογικές ειδήσεις και άρθρα, ενώ μπορεί να βρίσκει κανείς το αρχείο των τευχών του περιοδικού, θα αποτελέσει μικρή μόνο παρηγοριά για τους φανατικούς αναγνώστες του.

Ας ελπίσουμε ότι στη νέα οικονομική συγκυρία δεν θα θυσιαστούν και άλλοι τέτοιοι πνευματικοί φάροι.

Μαντολίνα και πινέλα

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης

Ανάμεσα σε χορδές και σε πινέλα κύλησε το τελευταίο Σαββατοκύριακο του τζαντιώτικου Γενάρη. Αναζωογονητική, ευτυχής συγκυρία πολιτιστικών γεγονότων, λυτρωτική ανάσα σαν την ώρα που λασκάρει η θηλιά στο λαιμό της ταχύτητας του άγχους και βλέπεις τη ζωή να σε καλεί και πάλι ήρεμα κοντά της.

Τα σαρακοφαγωμένα οριζόντια ξύλινα δοκάρια που στηρίζουν το πρώτο πάτωμα του ιστορικού κτιρίου στο Αργάσι (το γνωστό μας Barrage) αποτελούν από μόνα τους έργα γλυπτικής τέχνης, πόσο μάλλον όταν συνομιλούν με τα εικαστικά, που συντοπίτες μας εκθέτουν αυτή την περίοδο. Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης υποστηρίζει ότι «Ο καλλιτέχνης μεταγγίζει την εποχή του στο έργο του». Αυτό μπορεί να νιώσει ο θεατής της ομαδικής αυτής έκθεσης: να τρομάξει από το αιχμηρό χρυσό μαχαίρι του Κώστα Πλέσσα, να επαναστατήσει μέσα από τα πυρπολημένα αμάξια στα κολάζ του Διονύση Ματαράγκα, να περιπλανηθεί στα αδιέξοδα σκαλοπάτια και καντούνια της Θάλειας Ξενάκη, «ατενίζοντας το μέλλον» με φόντο το μαυρισμένο πλοίο στην ταλαιπωρημένη φύση, να γίνει μαριονέτα στον υπερπληθυσμό της αφιλόξενης τσιμεντένιας πόλης, όπως τον προστάζει η αδίστακτη εξουσία ή να εκραγεί φωτοβόλα, στις δημιουργίες της Λένας Γούναρη, μα και να λυτρωθεί στην απεραντοσύνη του κοιλιωμενιάτικου τοπίου με την ελπίδα φυλαγμένη ζεστά στις συνθέσεις των ρόδων της Μίκας Συμβουλίδου. Τα πινέλα των ζωγράφων, ένα σύνολο εντυπώσεων, αισθήσεων, αντιδράσεων στην ατμόσφαιρα που μας περιβάλλει με τη μουντάδα, τους καημούς, τις πίκρες αλλά και το μεγαλείο της!


Και η σκυτάλη στην κυριακάτικη γιορτή των «Τριών Ιεραρχών». Το βραδάκι θ΄ απαντήσουν και οι τρεις τους στα καίρια ερωτήματα του Διονύση Ζαφειρόπουλου, μέσα στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσικού Σχολείου. Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος από τα βάθη των αιώνων έχουν δώσει τις λύσεις στα διαχρονικά προβλήματα της καθημερινής μας ζωής, μέσα από τις βαθυστόχαστες θεολογικές φωνητικές χορδές των γραπτών κειμένων και των έργων τους. Στη μνήμη τους αφιερωμένη και η εξαιρετική συναυλία της «Μαθητικής Μαντολινάτας-Χορωδίας Ζακύνθου». Ο ταλαντούχος μουσικός Αντώνης Κλάδης που ήταν κι ο μαέστρος της βραδιάς (συνεπικουρούμενος από τον Κώστα Μεϊντάνη και τον Μπάμπη Πλατυπόδη), φάνηκε πως δίδαξε με ερωτικό πάθος κι έκανε τις χορδές των οργάνων και των εφήβων να ευφράνουν την ταλαιπωρημένη και κακοποιημένη ακουστική μας αίσθηση με αρμονία και γλυκύτητα, σαν εκείνη της γεύσης που αποκτά το καλό δέσιμο του σιροπιού στο σπιτικό γλυκό του κουταλιού. “Ave Maria” του Σούμπερτ, ποίηση Οδ. Ελύτη σε μουσική Δ. Λάγιου, στίχοι Αλ. Σακελλάριου σε μουσική Κ. Γιαννίδη, τραγούδια του Χατζιδάκη, ποίηση του Δ. Σολωμού και του Κ.Παλαμά σε μουσική, ήταν ένα πρόγραμμα για όλα τα γούστα και κοινό με υψηλές απαιτήσεις. Η συνεργασία με καλλιτέχνες όπως ο τενόρος Δημ. Σιγαλός και η μέντζο Σοφία Μάλαμα καθώς και άλλοι φιλοξενούμενοι μουσικοί εμπλούτισαν τα μαντολίνα και τις κιθάρες με πανδαισία ήχων.



Ακατάπαυστα παλαμάκια σαν τους παλμούς των εγχόρδων, έκφραση χαράς από την απόλαυση της όρασης και της ακοής, επαίνων για τη μουσική αγωγή των παιδιών που εξημερωμένα θα στηρίξουν το μέλλον και πολύχρωμες ανθοδέσμες σ΄ όλους τους συντελεστές. Με μαντολίνα και πινέλα ανθεί ο πολιτισμός.

Ζάκυνθος, 31-1-2011


Related Posts with Thumbnails