© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 2014

Το αληθινό θέμα μιας εικόνας

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Το διαδίκτυο έχει μπει πια για καλά στη ζωή μας και στην σωστή του μορφή και χρήσιμο είναι και ευεργετικό.  Μεταφέρει την γνώση στο σπίτι σου, χωρίς κόπους και χάσιμο χρόνου, αρκεί, βέβαια, να είσαι σε θέση να ελέγχεις την κάθε πληροφορία, να την διασταυρώνεις και να μπορείς να διακρίνεις το αν ανταποκρίνεται ή όχι στην αλήθεια και αν έχει σωστή ιστορική βάση. Και αυτό γιατί πάντα και περισσότερο στις μέρες μας πληθαίνουν οι «ψευδοπροφήτες» και ευδοκιμούν οι ανεύθυνοι.
   Συμβαίνει συχνά –και περιορίζω το πρόβλημα μονάχα στο χώρο της έρευνας, που μας αφορά– η πληροφορία να μην βασίζεται στην αλήθεια, είτε ηθελημένα, από κακόπιστους και ανεύθυνους, είτε δίχως δόλο, από αδαείς και επιπόλαιους. Γι’ αυτό απαιτείται προσοχή και επιβεβαίωση, αλλά και υπευθυνότητα απ’ όλους αυτούς που αναρτούν και δημοσιεύουν.
   Στην δεύτερη κατηγορία των χωρίς σκοπό, αλλά από επιπολαιότητα ανήκει και μια δημοσίευση, η οποία αφορά στον πολιούχο και προστάτη μας Άγιο Διονύσιο και συνοδεύεται από μία εικόνα, η οποία, όπως αναγράφεται, ιστορεί την μετακομιδή του Λειψάνου του από τα νησιά Στροφάδια, στην πατρίδα του, τη Ζάκυνθο, που μέχρι και σήμερα βρίσκεται και τιμάται από όλους τους Τζαντιώτες με υπέρμετρη αγάπη και ευλάβεια.
   Η εικόνα αυτή –ψηφιδωτή τοιχογραφία στην πραγματικότητα– βρίσκεται στα προπύλαια της εκκλησίας του Πολιούχου μας, προς την μεριά της θάλασσας και κάθε άλλο παρά την ανακομιδή του Σκηνώματος του «Μεγάλου Αφεντός», όπως συχνά τον ονομάζουμε, αποθανατίζει.
   Πρόκειται για την άφιξη στο νησί μας ενός άλλου Λειψάνου, ενός άλλου Αγίου, του Οσίου Ιωσήφ του Σαμάκου, το οποίο φυλάσσεται μέχρι τις μέρες μας στην κεντρική εκκλησία του Γαϊτανιού και κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή μετά την 29η Αυγούστου, επέτειο της μετάθεσής του,  λιτανεύεται επίσημα στο χωριό, στα πλαίσια ενός παλιού και πάνδημου πανηγυριού.
   Το Σκήνωμα του Οσίου αυτού μεταφέρθηκε στο νησί μας από την Κρήτη από τον ιερωμένο Αντώνιο Αρμάκη, το 1669, όταν η Μεγαλόνησος έπεσε στα χέρια των Τούρκων και πολλοί τότε κάτοικοί της κατέφυγαν στον τόπο μας, καθώς και στα άλλα Επτάνησα, θέλοντας να σωθούν, μεταφέροντας μαζί τους ιερά και ιστορικά κειμήλια και ό,τι πολύτιμο μπόρεσαν να διασώσουν.
   Το Λείψανο, σύμφωνα με πληροφορίες που μας παρέχει ο χαλκέντερος Λεωνίδας Χ. Ζώης στο σχετικό λήμμα του «Λεξικού» του, δόθηκε σαν προίκα στην οικογένεια Μαντινειού και καταρχάς τοποθετήθηκε στην οικογενειακή εκκλησία της φαμίλιας, η οποία ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, στην θέση Ξεροβούνια του χωριού Γαϊτάνι. Αργότερα παραχωρήθηκε στην κοινότητα, όπου τοποθετήθηκε στην ενοριακή εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Σ’ αυτήν εκτίθεται σε προσκύνημα των πιστών, στις δύο γιορτές του, αυτήν της μνήμης του, στις 22 Ιανουαρίου και την άλλη της επετείου της Μετάθεσής του, στην οποία ήδη αναφερθήκαμε.
   Λέγεται μάλιστα, πως στην δεύτερη, το Σκήνωμα του Κρητικού Οσίου, παρέμενε «στην Θύρα του» για έντεκα μέρες, λόγω του ότι η γιορτή του συνέπιπτε με την μεταφορά της σταφίδας, του παλιότερου «μαύρου χρυσού» της Ζακύνθου και έτσι, όταν οι χωρικοί την πήγαιναν στην Χώρα, για να την πουλήσουν, σταματούσαν για να το προσκυνήσουν και άφηναν και στον Άγιο την «πορτάδα» του.
   Το ότι το επιτοίχιο ψηφιδωτό παριστάνει την μετάθεση του Οσίου Ιωσήφ και όχι του Ιεράρχη της Αίγινας και Προστάτη μας είναι για έναν γνώστη καταφάνερο. Ο εντός της λάρνακας ευρισκόμενος Άγιος δεν είναι Ιεράρχης, αλλά απλός καλογερόπαπας, όπως χαρακτηριστικά ονομάζει ο λαός μας τους ιερομονάχους. Γι’ αυτό δεν φοράει αρχιερατική στολή, αλλά ιερατική και ως μοναχός φέρει επανωκαλύμαυχο. Φορεί επίσης απλό σταυρό και όχι εγκόλπιο. Επίσης υπάρχει και η επιγραφή στο πάνω μέρος της σύνθεσης, η οποία χαρακτηριστικά σημειώνει: «Η ΕΛΕΥΣΙΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΛΕΙΨΑΝΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΣΗΦ ΤΟΥ ΣΑΜΑΚΟΥ».
   Το λάθος, πιθανόν, ξεκίνησε από το ναό στον οποίο βρίσκεται η εικόνα και είναι αφιερωμένος στον Άγιο Διονύσιο. Κάποιοι την είδαν, δεν πρόσεξαν την επιγραφή και μη γνωρίζοντες καλά τα τοπικά, πίστεψαν πως πρόκειται για γεγονός, το οποίο αφορά την ιστορία του Αγίου, στον οποίο είναι αφιερωμένη η εκκλησία.
   Με την ευκαιρία των δύο γιορτών του Πολιούχου μας, στις 17 Δεκεμβρίου και προπάντων στις 24 Αυγούστου, το τιμώμενο γεγονός της οποίας απαθανατίζει το ψηφιδωτό, πολλοί Ζακυνθινοί, αλλά και άλλοι Επτανήσιοι, αποδεικνύοντας την κυριολεκτική λατρεία τους στην μορφή του Προστάτη μας, κοινοποιούν την φωτογραφία της σύνθεσης, στον τοίχο του face book τους και έτσι το λάθος διαιωνίζεται.
   Η πρόθεσή τους καλή και η κίνησή τους αξιέπαινη και επιβεβαιώνει την δική μας ιδιοσυγκρασία. Όμως υπάρχουν και άλλες αναπαραστάσεις της Μετακομιδής  του Σκηνώματος του Πολιούχου μας και πολύ πιο σχετικές στην δική μας αισθητική και παράδοση, τις οποίες μπορούν να αναρτούν.
   Την συγκεκριμένη ας την χρησιμοποιούν στις 29 Αυγούστου, για να γίνει έτσι περισσότερο γνωστός και ο Κρητικός Όσιος, ο οποίος βρίσκεται στο Γαϊτάνι.
   Να, γιατί το κάθε τι απαιτεί επιβεβαίωση.


Related Posts with Thumbnails