© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2013

Λεσβιακό Ημερολόγιο 2013

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ γράφει η  ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Επιμέλεια: Παναγιώτης Σκορδάς / Εξώφυλλο-Φωτογραφίες: Στέλιος Σκοπελίτης / Εκδόσεις Αιολίδα, Μυτιλήνη 2012, σελ. 413

Στον υπότιτλο «Γράμματα, Τέχνες, Πολιτισμός», συνοψίζεται όλο το περιεχόμενο του «Λεσβιακού Ημερολογίου 2013», το οποίο θα μπορούσαμε χωρίς καμία επιφύλαξη να χαρακτηρίσουμε ως Τόμο και τούτο γιατί αποτελεί εκτενή και εμπεριστατωμένη έρευνα και μελέτη του επιμελητή της έκδοσης, Δρ. της Φιλολογίας, Παναγιώτη Σκορδά. Στο συνοπτικό του πρόλογο ο επιμελητής εξαίρει   τη συμβολή της παιδείας στην κατάκτηση ατομικών και εθνικών ελευθεριών, άποψη που προσυπογράφουμε με πάθος. Ακολουθεί ο χαιρετισμός του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, του Μητροπολίτη Μυτιλήνης και των πολιτικών αρχόντων του νησιού.

Στις ενότητες που ακολουθούν οι αναγνώστες θα ανακαλύψουν πλούσια, ποικίλη ύλη και θα βυθιστούν στις σελίδες του Ημερολογίου, διαπιστώνοντας ότι είναι  δύσκολο να κάνουν κάποια επιλογή εξ αιτίας της υψηλής ποιότητας των γραφομένων. «Μελέτες», «Αρχαία Ιστορία», «Νεότερη Ιστορία», «Τοπογραφία», «Οικολογία», «Εκπαίδευση», «Λαογραφία», «Μουσική», «Θέατρο», «Γραμματολογία», «Αφιέρωμα, Αργύρης Εφταλιώτης 1849-1923, 90 χρόνια από το θάνατό του», «Η Λέσβος, οι άνθρωποι, ο χρόνος, οι ιστορίες τους», «Στο μεταίχμιο, από το 2012 στο 2013»και  «Βιογραφικά συντελεστών».  

Με το πρώτο ξεφύλλισμα οι εντυπωσιακές φωτογραφίες του Στέλιου Σκοπελίτη σε άσπρο -μαύρο, έργα της φύσης  και του μαγικού φακού του, συναρπάζουν! Μιλούν και συγκλονίζουν με την ιδιότυπη γυμνότητά τους, την εκφραστική τους κίνηση και την   κραυγή  αγωνίας για τη γη, την ποτισμένη με λάβα, αίμα και ιδρώτα ανθρώπων που πάτησαν και πατούν τα αιώνια, ιερά χώματά της. Το λιγοστό χρώμα που προσθέτει ο καλλιτέχνης  σε μερικές από αυτές απαλύνει την κραυγή και ημερώνει το τοπίο.

Στη συνέχεια κείμενα συγγραφέων, σύγχρονων και παλαιών, δίνουν το στίγμα της σημαίνουσας γραφής τους. Ένα κουαρτέτο εγχόρδων  είναι το «Κουαρτέτο» της Φωτεινής Φραγκούλη: «Ο Ευκάλυπτος», «ο Λύχνος», «Η Μυρτώ και το φεγγάρι», «Οι χαμένες ώρες», όπου η κάθε νότα-λέξη ξεπερνά το αδύνατο και αγγίζει το θαύμα! Η μελέτη δε του Γιάννη Κωνσταντέλλη φωτίζει το έργο της συγγραφέως και αναδεικνύει την εμπνευσμένη της γραφή. Τις επιστολές του Αντώνη Πρωτοπάτση για το Δημήτριο Βερναρδάκη προς τον Κίμωνα Μιχαηλίδη σχολιάζει εύστοχα ο Νίκος Παπαδέλλης. Ο Στρατής Νικέλης μάς γνωρίζει το περιοδικό ο «Αντίλαλος της Βρίσας», ένα πολιτιστικό και πνευματικό εργαστήρι του νησιού, όπου αναφέρεται και στην οργάνωση και λειτουργία της βιβλιοθήκης «Κώστας Τσέλικας». Τον αντικομουνισμό του Στράτη Μυριβήλη μάς αποκαλύπτει ο Νίκος Σαραντάκος και η Δήμητρα Ψύλλου κάνει τη σύγκριση ανάμεσα στην Α΄ και στη Β΄ έκδοση του έργου του «Η Ζωή εν Τάφω». Τη Νομισματοκοπία στην Αρχαία Λέσβο μελετά και αναδεικνύει ο Απόστολος Γονιδέλλης, γνωρίζοντάς μας τις «Σιδερένιες ράβδους έξη οβολών», τα «Τάλαντα από την Αρχαία Ελλάδα», «Το Τετρώβολο του Κοινού των Λεσβίων», το «Αναμνηστικό νόμισμα συμμαχίας Μυτιλήνης Περγάμου», «Τις κεφαλές των νέγρων»σε λεσβιακό νόμισμα και τόσα άλλα ενδιαφέροντα. Ο Νίκος Δέτσης εμβαθύνει σε μια εξαιρετική μελέτη τα «Λεσβιακά» του Θουκυδίδη, όπου καταγράφεται η αποστασία της Μυτιλήνης το 428 π. Χ. από την Αθηναϊκή Συμμαχία με όλες τις τραγικές συνέπειες.

Δάφνις και Χλόη, οι αιώνιοι εραστές του 2ου μ. Χ. αιώνα, του Λέσβιου Λόγγου, μόνο στην αρχαία Πύρρα, στον Κόλπο της Λευκοθέας Καλλονής θα μπορούσαν να ερωτευθούν. Και πώς να μη συνδέσει κανείς την Καλλονή με τη θεά Αφροδίτη; Ο Άρης Κυριαζής με τη σπουδαία μελέτη του ρίχνει φως στα μυστήρια του έρωτα και της ομορφιάς! Για να έρθει η μεγάλη μορφή, η «Μελίφωνος» Σαπφώ που θα πρέπει, κατά την άποψή μας, κάποια χρονιά το «Λεσβιακό Ημερολόγιο» να αφιερωθεί ολόκληρο στην Ποιήτρια των Ποιητών της Λέσβου και του κόσμου όλου. Ο Αθανάσιος Φραγκούλης προσεγγίζει «Τα καύχημα της Λέσβου» με μια ενδελεχή έρευνα και μελέτη και καταθέτει  τα συμπεράσματά του, τις πολύτιμες απόψεις του και την πλούσια βιβλιογραφία. Στην ενότητα «Νεότερη Ιστορία» η Σταυρούλα Λυκιαρδοπούλου-Κοντάρα αναφέρεται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και στη δράση του Ελληνικού Υποπροξενείου στη Μυτιλήνη. Στην ίδια ενότητα ο Στρατής Μολίνος μάς γνωρίζει «Ένα Φιλικό της Λέσβου», τον πρόκριτο Γεωργάκη Γριμάνη. Για το σύγχρονο αγωνιστή Γιάννη Χρυσάφη και τον αντιδικτατορικό του αγώνα μας μιλά ο Γιώργος Γαλέτσας. Στην ενότητα «Τοπογραφία» ο Τάσος Μακρής μελετά τη Σκάλα Πολιχνίτου και ο Φώτης Βασίλογλου τους Γάλλους Περιηγητές στο Μεσότοπο και την Ερεσό στα 1830. Στην «Οικολογία», ο Δημήτρης Λαμπρέλλης φωτογραφίζει τα πουλιά της Καλλονής και δημιουργεί την προσωπική του μυθολογία με σπάνια καλλιτεχνική ματιά και ευαισθησία! Τον πλούτο της Λέσβου θα γνωρίσουμε στο «Περί μελισσών, ανθέων και άλλων καλλών» της Θεοδώρας Πετανίδου, καθώς και τις «Τρούφες και ύδνα» κατά την αναζήτηση των υπόγειων μανιταριών της αρχαιοελληνικής γραμματείας του Αριστείδη Σγατζού. Ο Κώστας Μίσσιος σχολιάζει με το δικό του μοναδικό τρόπο  φωτογραφίες της σχολικής ζωής της Μυτιλήνης.

Πλούσια  βιβλιογραφία, πολύτιμο οδηγό για τους μελετητές, παραθέτει ο επιμελητής του Ημερολογίου, καθώς και  ένα μικρό αφιέρωμα στον Αργύρη Εφταλιώτη με τη συμπλήρωση το 2013, 90 χρόνων από το θάνατό του. Στο τιμητικό αυτό αφιέρωμα ο Παναγιώτης Σκορδάς υπενθυμίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Αργύρη Εφταλιώτη στο κίνημα του Δημοτικισμού, την επιρροή που άσκησε στους λογοτέχνες και λογίους συμπατριώτες του με αποτέλεσμα η Λέσβος να βρεθεί στην πρωτοπορία του γλωσσικού ζητήματος και η περίφημη «Λεσβιακή Άνοιξη»να κερδίσει τον ευρύτερο  ελλαδικό πνευματικό χώρο. Το αφιέρωμα συμπληρώνεται από δύο αυτοβιογραφικά σημειώματα, φωτογραφίες, εξώφυλλα βιβλίων και ανέκδοτο αρχειακό κείμενο του 1927.

Ο αναγνώστης θα ανακαλύψει κι άλλα «Δώρα» του Ημερολογίου από την ενότητα Λαογραφία, Εκπαίδευση, Μουσική, Θέατρο, σπάνιες φωτογραφίες του νησιού από τα αρχεία των Μάκη Μπεκιάρη, Ιγνάτη Σίμου, Κώστα Μίσσιου, Νίκου Παπαδέλλη, Στρατή Αναγνώστου, Παναγιώτη Σκορδά καθώς και έξυπνες γελοιογραφίες.

Ένα ακόμα θαυμαστό Ημερολόγιο προσθέτουν οι Εκδόσεις «Αιολίδα» και  ο επιμελητής του Τόμου, Παναγιώτης Σκορδάς, στο πνευματικό τους θησαυροφυλάκιο. Εμείς μαζί με τα πολλά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές,  ευχόμαστε καλή δύναμη για το επόμενο, προσθέτοντας την ταπεινή μας κρίση: Η «Λεσβιακή Άνοιξη» δεν τέλειωσε ακόμα και ποτέ δε θα τελειώσει!
Αθήνα, 3 Φεβρουαρίου 2013
Related Posts with Thumbnails