Της Κατερίνας Δεμέτη
Διευθύντριας του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
Διευθύντριας του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων
Οι επέτειοι, αν δεν έχουν σταθερές, συχνά περνούν αδιάφορα μέσα στη ροή του χρόνου. Γι’ αυτό, και σήμερα, 8 Μαρτίου, ημέρα που έχει καθιερωθεί να εορτάζεται σε όλο τον κόσμο η Γυναίκα, διαλέξαμε ν’ αναφερθούμε σε μία σπουδαία καλλιτέχνη, που πραγματικά τιμά με τη ζωή και το έργο της, τη μέρα αυτή.
Ο λόγος για την Κατερίνα Χαριάτη-Σισμάνη (1911-1990), μία σπουδαία Ζακυνθινή ζωγράφο και λογοτέχνη, που της αξίζει ένα πραγματικό αφιέρωμα για να τιμηθεί το πολυδιάστατο έργο της, εδώ, στη γενέτειρά της.
Σήμερα θα περιοριστούμε απλά συσχετίζοντάς την με τον επίσημο εορτασμό, ν’ αναφέρουμε ότι, όταν η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών κήρυξε το 1975 ως Διεθνές Έτος Γυναικών, η Κατερίνα Χαριάτη-Σισμάνη, εξέδωσε το περίφημο Λεύκωμα της εξορίας 1948-1952: «Γυναίκες από όλη την Ελλάδα», που ήταν αφιερωμένο στο παγκόσμιο έτος της Γυναίκας.
Σταθμοί στη ζωή της, σύμφωνα με το αναλυτικό χρονολόγιο που μας απέστειλε ο γιος της Χαρίλαος Σισμάνης, Αντιπρόεδρος του Μουσείου Εξορίας, αποτέλεσαν οι παρακάτω χρονολογίες:
1927-1931: Σπουδές στο Παρίσι, όπου διδάσκεται σχέδιο από τον G. Roux στην école de dessin abc.
1937: Γνωρίζει τον Γιώργο Μπουζιάνη και παραμένει μαθήτρια και φίλη του, μέχρι το θάνατο του, το 1959.
1938-1940: Εργάζεται στα εργαστήρια των Λουκά Γεραλή και Πάνου Σαραφιανού. Σχεδιάζει εμπριμέ για την Ελληνική Εριουργία και προμηθεύει μακέτες σε εργοστάσια υφασμάτων και χαρτιών.
1948-1952: Απολύεται από την Εθνική Τράπεζα και εξορίζεται στην Ικαρία, Χίο, Τρίκερι Βόλου και Μακρόνησο.
1952-1963: Συνεργάζεται με τους Γιάννη Τσαρούχη, Βασίλη Διαμαντόπουλο, Μάνο Κατράκη, Αλέξη Δαμιανό, Δημήτρη Μυράτ, Κάρολο Κούν και άλλους, σε κατασκευές σκηνικών, πλαστικών, σκηνογραφίες, κοστούμια, μάσκες, κατασκευές για την Λυρική Σκηνή, το Εθνικό Θέατρο, Επίδαυρο και άλλα αθηναϊκά και πειραϊκά θέατρα. Από την περίοδο αυτή προκύπτουν οι ενότητες «Σκίτσα θεάτρου», «Μάσκες Λαϊκού Μεσαιωνικού Θεάτρου», «Μαριονέτες».
1964: Εκδίδει την μελέτη «Η Τέχνη στα Επτάνησα», αφιερωμένη στα 100 χρόνια της ένωσης (1864-1964).
1965: Ιδρυτικό μέλος της ΕΝΩΣΕΩΣ ΕΠΤΑΝΗΣΙΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ και Γ. Γραμματέας της Ενώσεως από το 1965-1967.
1965: Από τα ιδρυτικά μέλη της Συνάντησης Λαϊκού και Μεσαιωνικού Θεάτρου, διδάσκει κατασκευή μάσκας σε σεμινάρια με τον D. Sartori. Κατασκευή μασκών με τη Μελίνα Μερκούρη. Δημοσιεύει άρθρα και μελέτες για το μεσαιωνικό θέατρο και τη μάσκα.
1969: Εκδίδει την συλλογή ποιημάτων «Χτύποι της καρδιάς».
1972: Εκθέτει για πρώτη φορά τα σκίτσα της περιόδου 1952-1967, που προκύπτουν από την θητεία της στο θέατρο.
1975: Έκδοση των σκίτσων της εξορίας 1948-1952 «Γυναίκες από όλη την Ελλάδα».
1980: «Το παραμύθι της Μαρούλας», παλιό ζακυνθινό παραμύθι.
1985: Έκδοση του «Μαθητεύοντας κοντά στο Μπουζιάνη», μαρτυρία, εκδ. Εστία.
1986: «Προπολεμικά Ειδύλλια», προσωπικό ημερολόγιο του 1936.
1992: «Δύο Ζακυνθινά Σαλόνια», μνήμες από την Ζάκυνθο των αρχών του 20ου αιώνα, εκδ. Εστία.
1996: Πεθαίνει στις 3 Απριλίου στην Αθήνα και σύμφωνα με την επιθυμία της κηδεύεται στον ιστορικό οικογενειακό τάφο στη Ζάκυνθο.
2000: Εκδίδεται το βιβλίο «Μπουζιάνης ο Δάσκαλος» του Αλ. Ξύδη, εκδ. Περίπλους, αφιερωμένο στη μνήμη της.
2006: Στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη (Αγ. Ασωμάτων 31, 105 53, Κεραμεικός και www.exile-museum.gr), βρίσκεται το αρχείο της εξορίας (επιστολές, αποφάσεις, κείμενα, φωτογραφικό αρχείο, σχέδια, μακέτες, γλυπτά, ελαιογραφίες, ακουαρέλες, συνθέσεις και χειροτεχνήματα, της περιόδου 1948-1952).
2006: Στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη (Αγ. Ασωμάτων 31, 105 53, Κεραμεικός και www.exile-museum.gr), βρίσκεται το αρχείο της εξορίας (επιστολές, αποφάσεις, κείμενα, φωτογραφικό αρχείο, σχέδια, μακέτες, γλυπτά, ελαιογραφίες, ακουαρέλες, συνθέσεις και χειροτεχνήματα, της περιόδου 1948-1952).
Έργα της βρίσκονται στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Υπουργείο Εξωτερικών, στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και σε ιδιωτικές συλλογές.