Ο
Μ Ι Λ Ι Α
ΤΗΣ
Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ
ΤΟΥ
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ
κ.κ.
Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ
ΚΑΤΑ
ΤΗΝ ΣΥΝΑΞΙΝ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ
ΤΗΣ
ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ
(24
Ὀκτωβρίου 2013)
Ἱερώτατε
καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ
Μητροπολῖτα Θεσσαλονίκης
κύριε Ἄνθιμε,
Ὁσιώτατε ἅγιε
Ἡγούμενε,
Ἀδελφοὶ καὶ
τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Ἐπισκεπτόμενοι
τὴν ἁγιοτόκον πόλιν τῆς Θεσσαλονίκης,
κομίζοντες τὴν χάριν καὶ τὴν εὐλογίαν
τῆς Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης
Ἐκκλησίας καὶ προσκυνοῦντες
τὰ ἱερὰ μνημεῖα τῆς ἀμωμήτου πίστεως
ἡμῶν, μὲ πολλὴν συγκίνησιν εἰσήλθομεν
εἰς τὴν παλαίφατον καὶ ἱστορικὴν
Ἱερὰν Μονὴν ταύτην καὶ προσεκυνήσαμεν
τὸ χαριτόβρυτον λείψανον τῆς ἐν
αὐτῇ ἀσκησάσης Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν
Θεοδώρας, τῆς μυροβλύτιδος,
ἀρυόμενοι ἁγιασμὸν καὶ εὐφροσύνην.
Κειμένη
εἰς τὸ ἱστορικὸν κέντρον τῆς
Θεσσαλονίκης, ἡ Ἱερὰ Μονὴ αὕτη,
εὐλογεῖ καὶ ἁγιάζει τὴν πόλιν
ἐπὶ δώδεκα ἤδη αἰῶνας διὰ τῶν
χαριτοβρύτων λειψάνων, τοῦ
μύρου καὶ τῶν πρεσβειῶν τῆς Ὁσίας.
Ἀποτελοῦσα δὲ τὴν πνευματικὴν
καρδίαν καὶ τοὺς πνευματικοὺς
πνεύμονας τῆς φερωνύμου
συνοικίας, πάντοτε μέν, ἰδιαιτέρως
δὲ κατὰ τοὺς δυσχειμέρους
καιροὺς τοῦ παρελθόντος, ζωογονεῖ
αὐτὴν καὶ σύμπασαν τὴν πόλιν διὰ
τῶν ναμάτων καὶ τῆς αὔρας τῶν ἱερῶν
μυσταγωγιῶν, τῶν ἀνυστάκτων
κατὰ μόνας εὐχῶν καὶ τῶν σοφῶν
νουθεσιῶν τῶν ἐν αὐτῇ
ἀσκησάντων μοναχῶν καὶ
μοναζουσῶν.
Πλῆθος
ἱερῶν Μονῶν μαρτυροῦνται ἐν Θεσσαλονίκῃ
κατὰ τὴν βυζαντινὴν περίοδον.
Ἡ δὲ χάρις τοῦ Κυρίου διεφύλαξε μέχρι
σήμερον μόνον τὴν ἰδικήν σας καὶ τὴν
Ἱερὰν Μονὴν τῶν Βλατάδων.
Ηὐδόκησε δηλαδὴ ὁ Κύριος νὰ παραμείνῃ
ἡ Ἱερὰ Μονὴ τῆς Ἁγίας Θεοδώρας
ὡς εἷς φάρος πνευματικὸς ἐν τῇ πόλει
καὶ μία ὑπόμνησις τοῦ ρόλου τοῦ
ἀστικοῦ μοναχισμοῦ εἰς τὴν Ὀρθόδοξον
Ἐκκλησίαν, ἤτοι τῆς ἐπιδράσεως τὴν
ὁποίαν εἶχον ἀρχαιόθεν εἰς τὴν
ζωήν της οἱ ἐν τῷ κόσμῳ μονάζοντες.
Κληρονόμοι
αὐτῆς τῆς μεγάλης παραδόσεως εἶσθε
καὶ σεῖς, οἱ ἀδελφοὶ τῆς Ἱερᾶς
ταύτης Μονῆς· μιᾶς παραδόσεως ἡ ὁποία
θέτει τὴν κάθαρσιν ἐκ τῶν παθῶν ὡς
προϋπόθεσιν τῆς ποιμαντικῆς διακονίας
καὶ θεωρεῖ τὸν φωτισμὸν ἑαυτῶν ὡς
ἐπίβασιν τοῦ φωτισμοῦ τῶν ἄλλων,
ὡς μᾶς διδάσκει ὁ μέγας μοναστὴς καὶ
ποιμήν, ὁ πνευματέμφορος
προκάτοχος ἡμῶν ἅγιος Γρηγόριος ὁ
Θεολόγος: «Καθαρθῆναι δεῖ πρῶτον,
εἶτα καθᾶραι· σοφισθῆναι,
καὶ οὕτω σοφίσαι· γενέσθαι φῶς, καὶ
φωτίσαι· ἐγγίσαι Θεῷ, καὶ
προσαγαγεῖν ἄλλους».
Ὡς
μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ
ὡς φαίνεται εἰς τὸν βίον τῆς προστάτιδός
σας Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας, ἡ
ὁδὸς τοῦ μοναχοῦ εἶναι ὁδὸς κόπου,
πόνου, δακρύων, ἐγκρατείας
σώματος καὶ διανοίας, μετανοίας καὶ
προσευχῆς. Εἶναι Σταυρός. Διότι
ἡ ἐκκοπὴ τῶν ἐμπαθῶν ἐπιθυμιῶν καὶ
ἡ ἀπόκρουσις τῶν ποικίλων διαλογισμῶν
κατὰ τὴν προσευχήν, ὡς καὶ αἱ ἐκ
βάθους καρδίας κατὰ μόνας δεήσεις
ὑπὲρ τῶν ἄλλων, ἀκόμη καὶ ὑπὲρ τῶν
μισούντων ἡμᾶς καὶ τῶν ἐχθρῶν τῆς
Ἀληθείας, εἶναι μία τρόπον τινὰ
ἔκχυσις αἵματος, ὡς προσφυῶς μᾶς
διδάσκει ὁ ἐσχάτως ἐν Ἁγίῳ Ὄρει
ἀσκήσας ὅσιος Σιλουανός.
Τὰ
πάθη, τὰ ὁποῖα ἔχουν ἑδραιωθῆ
μακροχρονίως εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ
ἀνθρώπου, δὲν ἐκριζοῦνται εὐκόλως.
Ἡ ἐφάμαρτος ἕξις ἔχει καταστῆ δευτέρα
φύσις εἰς τὸν μέσον ἄνθρωπον. Ἡ κοινωνία
ἐν τῇ ὁποία ζῶμεν καὶ κινούμεθα μᾶς
βομβαρδίζει διὰ παραστάσεων,
εἰκόνων, λόγων καὶ ἤχων, ἀλλοτρίων
τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Ἀληθείας, ἥτις εἶναι
ὁ Κύριος. Ἐν αὐτῇ καλούμεθα νὰ
διαφυλάξωμεν ὄχι μόνον τήν «τοῦ σώματος
παρθενίαν», τὴν ὁποίαν, ὀλίγοι μὲν
ἤσκησαν, πολλοὶ δὲ τὴν γνωρίζουν,
ἀλλὰ καὶ τὴν ἄγνωστον εἰς τοὺς
πολλούς «τῆς ψυχῆς ἀκριβῆ παρθενίαν»,
δηλαδὴ τήν «πρὸς πᾶσαν κακίαν
ἀσυνδύαστον γνώμην», ὡς μᾶς διδάσκει
ὁ θεοφόρος ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς,
ὁ καὶ συμπολιοῦχος τῆς πόλεως ταύτης.
Ὡς
πάλιν λέγει ὁ αὐτὸς ἅγιος Πατήρ, «τὸ
πρῶτον τοῦ Σταυροῦ μυστήριον» εἶναι
«ἡ φυγὴ ἐκ τοῦ κόσμου καὶ ἡ τῶν κατὰ
σάρκα συγγενῶν διάζευξις», ἐφ᾿ ὅσον
βεβαίως μᾶς ἐμποδίζουν νὰ ζῶμεν
κατὰ Χριστόν. Κατὰ δὲ τὸ δεύτερον
μυστήριον, «ἡμεῖς σταυρούμεθα
τῷ κόσμῳ καὶ τοῖς πάθεσιν αὐτοῦ».
Καὶ τοῦτο εἶναι ὀδυνηρόν, διότι
προϋποθέτει τὴν νέκρωσιν τοῦ
«παλαιοῦ ἀνθρώπου», τὸν ἀγῶνα
κατὰ τῶν κοσμικῶν διαλογισμῶν καὶ
τὴν ἐκκοπὴν τοῦ ἰδίου θελήματος, διὰ
τῆς ἐλευθέρας καὶ μετ᾿ ἐπιγνώσεως
ὑπακοῆς εἰς τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου,
ὡς τοῦτο δηλοῦται εἰς ἕνα ἕκαστον
ἡμῶν διὰ τοῦ πνευματικοῦ
πατρὸς καὶ τοῦ οἰκείου ποιμενάρχου.
Ὡς
συνεχίζει ὁ ἅγιος Γρηγόριος, τὰ πάθη
δὲν φεύγουν τελείως ἐξ ἡμῶν καὶ δὲν
παύουν νὰ ἐνεργοῦν διὰ τῶν λογισμῶν,
«ἂν μὴ ἐν θεωρίᾳ τοῦ Θεοῦ γενώμεθα».
Ὁ ἄνθρωπος μόνος οὐδὲν ἠμπορεῖ
νὰ ἐπιτύχῃ. Ἔχει ἀνάγκην τῆς Χάριτος
τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ τῆς μετοχῆς εἰς τὰς
θείας ἐνεργείας, τῆς κοινωνίας μετ᾿
Αὐτοῦ «γνωστῶς καὶ εὐαισθήτως»,
κατὰ τὸν ἅγιον Συμεὼν τὸν Νέον
Θεολόγον. Διὰ τῆς διττῆς ἐγκρατείας
καὶ τοῦ ὅλου πνευματικοῦ ἀγῶνος,
ἠμπορεῖ μόνον νὰ δείξῃ εἰς Αὐτὸν
πόσον ἐπιθυμεῖ αὐτὴν τὴν κοινωνίαν.
Ὅλος ὁ ἀγὼν καὶ ἡ ἄσκησις τοῦ μοναχοῦ
εἶναι ἁπλῶς μιὰ ἐπίκλησις
τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ: «Φώτισόν μου τὸ
σκότος». «Ναί, ἔρχου, Κύριε Ἰησοῦ.»
Καὶ
ἐδῶ ἐρχόμεθα εἰς τὸ κίνητρον καὶ
αἴτιον τῆς ἐπιλογῆς τῆς μοναστικῆς
ὁδοῦ: τὸν ἔρωτα πρὸς τὸν Θεόν. Ἂν ὁ
μοναχὸς δὲν ἔχῃ αὐτὸ τὸ κίνητρον,
πολὺν κόπον θὰ ἔχῃ εἰς τὴν ζωήν του
καὶ ὀλίγον καρπὸν θὰ φέρῃ. Ὅταν
ὅμως ἐκκινῇ ἐκ τῆς θείας ἀγάπης,
«εὐθέως πῦρ ἐν προοιμίοις κέκτηται»,
ὡς μᾶς διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης
τῆς Κλίμακος. Τοῦτο τὸ πῦρ θὰ
κατακαύσῃ τὰ πάθη καὶ τοὺς ἐμπαθεῖς
λογισμούς, θὰ θερμαίνῃ τὴν καρδίαν
του πρὸς θεῖον ἔρωτα καὶ θὰ τὸν
παρακινῇ νὰ θυσιάζῃ ὅλα τὰ ἀγαθὰ
τοῦ κόσμου, «χρήματα, κτήματα καὶ
θελήματα», διὰ νὰ εὕρῃ τὸν Ποθούμενον.
Τοιουτοτρόπως
ἡ μοναχικὴ ὁδός, ἐκτὸς ἀπὸ Σταυρός,
εἶναι καὶ Ἀνάστασις, μία συνανάστασις
μετὰ τοῦ Σταυρωθέντος καὶ Ἀναστάντος.
Εἶναι ὁ ὄντως Γάμος, ὁ συγκοιτασμὸς
μετὰ τοῦ Νυμφίου Χριστοῦ, ὡς φαίνεται
καὶ ἐκ τῆς Κατηχήσεως τῆς
Ἁκολουθίας τοῦ Μεγάλου καὶ
Ἀγγελικοῦ Σχήματος τῶν μοναχῶν.
Κατ᾿ ἀρχὰς ὁ Γέρων προειδοποιεῖ
τὸν ὑποψήφιον μοναχὸν δι᾿ ὅλας τὰς
δυσκολίας, τὰς εὐθύνας, τοὺς ἀγῶνας
καὶ τὰ πολλὰ λυπηρά «οἷς ἡ κατὰ Θεὸν
ζωὴ χαρακτηρίζεται». Καὶ ἡ ζωὴ αὐτὴ
φαίνεται ὡς μία διαρκὴς ταλαιπωρία
καὶ δυστυχία. Ὅταν τελειώσῃ ὅμως ὁ
Γέρων τὴν Κατήχησιν, ὁ Ἱερεὺς
εὔχεται πρὸς τὸν ὑποψήφιον μοναχὸν
ὅπως ὁ Χριστός «ἐπιλάβοιτο καὶ
ἐπαγκαλίσαιτο καὶ ὑπερασπίσαι
σου καὶ γένοιτό σοι τεῖχος ὀχυρὸν ἀπὸ
προσώπου ἐχθροῦ, ... εὐψυχίας πορισμός,
.... συγκοιταζόμενος, συνανιστάμενος,
γλυκαίνων καὶ εὐφραίνων σου τὴν
καρδίαν, τῇ παρακλήσει τοῦ Ἁγίου
αὐτοῦ Πνεύματος». Τοιουτοτρόπως,
ὁ ἀληθὴς μοναχὸς μετέχει μιᾶς ἀλήκτου
γαμηλίου εὐφροσύνης.
Ὡς
μᾶς διδάσκουν οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι καὶ
Πατέρες, ὅστις ὄντως ἀγαπᾷ τὸν Θεὸν
δὲν ἠμπορεῖ παρὰ νὰ ἀγαπᾷ καὶ
τὸν συνάνθρωπον. Ὅστις εὕρῃ τὸν
πολύτιμον Μαργαρίτην, τὸν μεταδίδει
καὶ εἰς τοὺς ἄλλους. Ὅστις δεχθῇ τὴν
θείαν Χάριν, τὴν προχέει εἰς τὸν
περίγυρόν του, αἰσθητῶς ἢ
ἀνεπαισθήτως. Ὅστις θεωρῇ τὸ
Φῶς, τὸ ἀκτινοβολεῖ εἰς τοὺς ἐγγὺς
καὶ τοὺς μακράν. Τοιουτοτρόπως, ὁ
κόσμος νουθετεῖται, φωτίζεται καὶ
ἁγιάζεται, καὶ ἡ Ἐκκλησία δρᾷ δι᾿
ἡμῶν τῶν ἀναξίων, ἀμαθῶν καὶ ἀνισχύρων
κατὰ κόσμον. Καὶ ἀποδεικνύεται
«τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν
ἀνθρώπων, καὶ τὸ ἀσθενὲς τοῦ
Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων».
Ὅταν
τις ζῇ ἐν Χριστῷ, τότε καὶ αἱ κινήσεις
καὶ οἱ λόγοι του τὸν Χριστὸν μεταδίδουν.
Μεριμνήσατε, λοιπόν, ἀδελφοί, νὰ ζῆτε
ἐν Αὐτῷ, κατὰ τὰς ἐπαγγελίας τὰς
ὁποίας κατὰ τὴν μοναχικὴν κουράν
σας ἐδώσατε εἰς Αὐτόν. Ἀγαπήσατε τὴν
ἄσκησιν, τὴν διττὴν ἐγκράτειαν, τὴν
προσευχήν... Ἀσκήσατε τὴν ὑπακοὴν εἰς
τὸν πνευματικὸν πατέρα σας, τὸν
ἅγιον Καθηγούμενον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς
σας καὶ τὸν Ποιμενάρχην σας κ. Ἄνθιμον,
ἀγαπητὸν ἀδελφὸν καὶ συλλειτουργὸν
ἡμῶν. Πρὸ πάντων δέ, ἀγαπήσατε τὸν
Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ὁ
Ὁποῖος σᾶς ἐκάλεσεν εἰς τὸ ἀγγελικὸν
σχῆμα καὶ σᾶς ἀνέθεσε τὴν ὑψίστην
διακονίαν. Ἀγαπήσατέ Τον, ὡς ὄντως
ἐρασταί, ὡς μᾶς διδάσκει ὁ ἅγιος
Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: «Ὁ ὄντως ἐρῶν,
ἀεὶ τοῦ φιλουμένου φαντάζεται τὸ
πρόσωπον, καὶ τοῦτο ἐνηδόνως
περιπτύσσεται. Ὁ τοιοῦτος οὐκέτι καθ᾿
ὕπνους ἠρεμεῖν τοῦ πόθου δύναται.»
Τοιουτοτρόπως,
τῇ Χάριτι Αὐτοῦ, θὰ ἁγιάζητε ἑαυτοὺς
καὶ τὸ λογικὸν ποίμνιον τὸ ὁποῖον
Αὐτὸς σᾶς ἐνεπιστεύθη, τὴν πόλιν καὶ
τὴν χώραν ταύτην, προχέοντες πανταχοῦ
τὴν θείαν παράκλησιν καὶ εὐλογίαν καὶ
δεικνύοντες εἰς τὸν λαὸν τὴν ὁδὸν
πρὸς τὴν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν. Αὐτῆς
εἴθε πάντες νὰ ἀξιωθῶμεν, χάριτι καὶ
εὐδοκίᾳ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ, διὰ πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας
Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας,
τῆς Ὁσίας Μητρὸς ἡμῶν Θεοδώρας τῆς
μυροβλύτιδος, τῶν Ὁσίων Πατέρων
ἡμῶν τῶν ἐν ἀσκήσει λαμψάντων καὶ
πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.