Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ
Οι ευλογημένοι τόποι έχουν την ιστορία τους και την παράδοσή τους. Αυτές πάντα τους ακολουθούν και πάντα, όσο κι αν αυτό φανεί μεγαλόστομο και μεταφυσικό, τους προστατεύουν και τους διασώζουν. Επιπλέον αυτή η βαριά παρακαταθήκη δεν επιτρέπει παρεκκλίσεις ή υποχωρήσεις και υποχρεώνει τους επιγόνους να σταθούν στο ύψος τους και να συνεχίσουν την διατεταγμένη τους ανοδική πορεία. Είναι ένας κανόνας προαιώνιος και μια αλήθεια, η οποία δύσκολα μπορεί να διαψευσθεί και να βρει εξαιρέσεις. Ακόμα κι αν ο κίνδυνος φανεί, η λύτρωση έρχεται από το σωστά δομημένο χθες κι η κληρονομιά υποχρεώνει την αντίσταση και την αποφυγή του θανάτου. Μπορεί λίγο να υποταχθούν και να υποχωρήσουν, αλλά σύντομα θα επανέλθουν και θα επανακάμψουν. Είναι που «το αίμα νερό δεν γίνεται» ή, κατά το πιο παραστατικό, στην περίπτωσή μας, «το μήλο κάτω από τη μηλιά θα πέσει».
Το χωριό Σκουλικάδο του νησιού μας έχει μια μακρόχρονη παράδοση κι αναμφίβολα του αντιστοιχεί ένα σημαντικό μερίδιο στην ιστορία της εξέλιξης του πολιτισμού μας. Ένας από τους τόπους της διάσωσης του περίφημου Ερωτόκριτου, πάνω απ’ όλα, μέρος όπου η εικαστική οικογένεια Πλαίσα έστησε το δημιουργικό της εργαστήρι, γενέτειρα του πολυτάλαντου Κονίδη Πορφύρη και του πολύ Γιάννη Κεφαλληνού, αλλά και πολλών άλλων σημαντικών και αξιοπρόσεκτων, δεν αποτελεί μόνο ένα πλούσιο λήμμα στο κάθε τοπικό και όχι μόνο ιστορικό λεξικό, αλλά είναι συγχρόνως κι ένα σημείο αναφοράς κι ένας σταθμός, όπου παράλληλα γίνεται κι αφετηρία.
Δεν θέλω να ξεχωρίσω κάποιον από τους επώνυμους Σκουλικαδαίους, αλλά επειδή μ’ εξυπηρετεί και μόνο, στέκομαι στον Παναγιώτη Πλαίσα το νεώτερο και χρησιμοποιώ την περίπτωσή του σαν παράδειγμα. Οι εικόνες του, που είναι ένα πολύ γνώριμο κομμάτι του νεώτερου πολιτισμού μας, μια και κοσμούν τις περισσότερες εκκλησίες του νησιού μας, δεν είναι μόνο μια συνέχεια, αλλά και μια διάσωση της ντόπιας αισθητικής μας. Όταν από Ανατολή της Δύσης γίναμε Δύση της Ανατολής, ο εικαστικός αυτός καλλιτέχνης, μέλος και τέλος μιας σημαντικής οικογένειας και σχολής, κράτησε την αγιογραφική μας ιδιαιτερότητα και την προσάρμοσε στις περιστάσεις, που προέκυψαν. Έτσι είναι ίσως ο τελευταίος, που δημιουργεί κι ο πρώτος, που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου.
Μ’ αυτήν την παράδοση το χωριό του, μετά από μια πολλαπλή θεομηνία, στα μέσα του εικοστού αιώνα, οδηγείται στον εικοστό πρώτο και προσπαθεί να συνθέσει τις ψηφίδες της κληρονομιάς του, για να δημιουργήσει τα δισένια της απεικόνισης του αύριο.
Στην λυτρωτικά, αλλά δύσκολη αυτή διασωστική διαδικασία σημαντικό ρόλο παίζει ο δραστήριος και πολυσήμαντος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού, ο οποίος δικαιωματικά ονομάζεται «Ερωτόκριτος» και από το 1984, που δημιουργήθηκε, έχει μια έντονη παρουσία στα δρώμενα του νησιού μας κι επαληθεύει μια, μάλλον αυθαίρετη, ετυμολογία της ονομασίας του χωριού του, η οποία θέλει να προέρχεται από το ουσιαστικό «σχολή» και το ρήμα «άδω».
Και πράγματι μια σχολή είναι ο σύλλογος αυτός για τον τόπο του, ο οποίος δεν προετοιμάζει μόνο τραγουδιστές –διαφορετική σημασία έχει για το νησί μας η λέξη-, αλλά δίνει την ευκαιρία για ενασχόληση των μελλών του με κάθε μορφή της τέχνης.
Ιδιαίτερα ο σύλλογος αυτός, για ν’ ανταποκριθεί στην βαριά κληρονομιά της ονομασίας του, η οποία δεν είναι μόνο ένας σταθμός κι ένας ακρογωνιαίος λίθος του νεοελληνικού θεάτρου, αλλά και μια πολλή σημαντική στιγμή της ανάλογης τοπικής μας παράδοσης, δίνει βαρύτητα στην από σκηνής διδασκαλία και κάθε χρόνο, εκτός από τις αναβιώσεις των «Ομιλιών», μας προσφέρει και μια παράσταση, γνωρίζοντας στο κοινό του νησιού μας έργα ντόπιων, ελλήνων, αλλά και παγκόσμιων συγγραφέων.
Φέτος, αυτές τις μέρες μάς παρουσιάζει το κλασσικό έργο του μεγάλου Νικολάι Γκόγκολ, «Ο Επιθεωρητής», γνωρίζοντάς μας, όχι μόνο ένα αριστούργημα της θεατρικής δημιουργίας, αλλά και μια σκέψη αληθινά επίκαιρη και μια διαπίστωση αιώνια κι αγέραστη.
Το έργο μάλιστα, αυτό τον καιρό της πολλαπλής κρίσης, είναι περισσότερο επίκαιρο απ’ όλες τις άλλες εποχές. Δείχνοντας την ανικανότητα της εξουσίας, δεν μας πηγαίνει μόνο σε μια ρωσική πόλη του καιρού του, αλλά μας γνωρίζει ανάγλυφα το σήμερα του τόπου μας.
Η εξουσία είναι διεφθαρμένη επί σκηνής, για να ερμηνεύσει τα όσα διαδραματίζονται καθημερινά στην οθόνη της τηλεόρασής μας. Λαδώνεται και λαδώνει. Βολεύεται και βολεύει. Ξεγελά και ξεγελιέται. Αρέσκεται στο ψέμα, αλλά δέχεται και το ψέμα. Με λίγα λόγια οδηγεί στην καταστροφή. Κερδισμένος ο κάθε κομπιναδόρος, ο οποίος στην αναμπουμπούλα κερδίζει και ωφελείται.
Στο έργο υπάρχει η κάθαρση με την γελιοποίηση των υπευθύνων. Η κενότητά τους αναδεικνύεται με την επικράτηση της ψευτιάς και την υπόθαλψή της από το μέρος τους. Αυτό προτείνει ο συγγραφέας και το ίδιο κάνουν και όλοι αυτοί, που, ο καθένας με τον τρόπο του, συμμετέχουν στην παράσταση.
Αυτό είναι και η μεγάλη της αξία. Βλέποντας ο κάθε θεατής τα προβλήματά του ανάγλυφα πάνω στο σανίδι της σκηνής, οδηγείται, μέσω της τέχνης, στη λύτρωση. Ευχής έργο θα ήταν αν αυτήν την μετέφερε και στη ζωή του.
Το θέατρο ήταν και είναι το κυριότερο μέσο διδασκαλίας. Γι’ αυτό όλοι οι φανατικοί το κυνήγησαν.
Ας είναι πάντα καλά τα παιδιά του «Ερωτόκριτου» να το υπηρετούν και να το συνεχίζουν.
Φίλοι από το Σκουλικάδο καλή συνέχεια!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου