© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

Διονύση Σέρρα: ΓΡΑΦΗ ΜΙΑ ΜΙΑ "ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ"

[Αναδημοσίευση από τον Τόμο "Ο Παπαδιαμάντης με τα μάτια νεότερων λογοτεχνών", εκδ. Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ, Αθήνα 2011, σσ. 242-246]

Νιώθοντάς τον, πάντοτε, πνευματικά «παρόντα», ελκυστικό και ευπρόσιτο (παρά τις όποιες-όχι αξεπέραστες- δυσκολίες του) και ευφρόσυνα εξισορροπητικό, σήμερα πάλι, στη συμπλήρωση ενός αιώνα από το σχετικά πρόωρο βιοσωματικό του τέλος, μνημονεύουμε τιμητικά, θαυμαστικά και παραδειγματικά τον ταπεινό κ’ επιφανή Σκιαθίτη πεζογράφο, μεταφραστή και ποιητή  Α λ έ ξ α ν δ ρ ο    Π α π α δ ι α μ ά ν τ η,  αντλώντας συνεχώς- και γόνιμα- πλείστα όσα στιλπνά «σήματα» και ψήγματα ήθους και ύφους, ομορφιάς και ουσίας, ηδύτητας, γαλήνης, συγκίνησης κ.ά. από τις έντεχνες και εύγλωττες (ιδιόλεκτες) γραφές ή τις εύηχες «φωνές» του. Και αυτό, ιδιαίτερα, σε καιρούς πολυτάραχους, θολούς ή δυσοίωνους σαν τους τωρινούς, σε μέρες περισσής δοκιμασίας και αγνόησης ή λήθης Αξιών και Ιδεών, διδαχών και οραμάτων, σ’εποχή και σε χώρους πολλαπλής και πολύμορφης σύγχυσης και κρίσης, άκρατης ιδιοτέλειας ή ατομικισμού, άπρεπης ή ανεπίτρεπτης αήθειας και ευτέλειας, κατάπτωσης αρχών και θεσμών, οδυνηρής αλλοτρίωσης, ακρισίας και δούλωσης του σύγχρονου «homo sapiens» σε είδωλα ή πρότυπα αρνητικά, βλαπτικά, υποτιμητικά…
ΕΤΣΙ, από ανάγκη επιτακτική και βαθύτερη, καταφεύγεις και αφήνεσαι λυτρωτικά ή παρήγορα (και) στη δική του υποβλητική πνοή και γοητεία, στη μυθοπλαστική ή αφηγηματική του μαγεία, στη μεθυστική ή καταλυτική τού «χαρακτήρα» του και των «εικόνων» του επικράτεια, στην ηθογραφική και άλλη του μαεστρία, ποιότητα, λεπτότητα και δωρεά… Και ακόμη, στη δισυπόστατη γλωσσική του πλάση και υφή, στων θεμάτων και στης έκφρασης την ευφορία, στα ευρήματα και θησαυρίσματα του «κόσμου» και του Λόγου του, στη μετάληψη άυλων αγαθών ή στην ευλογία του πνευματικού μας αυτού «Κοσμοκαλόγερου»… Σε όλα δηλ., αυτά ή άλλα, τα γνήσια, ευδιάκριτα και πολύτιμα ή μοναδικά στοιχεία και συστατικά τής με ταλέντο και γνώση Τέχνης του. Στοιχεία, που συνθέτουν άρτια και κοσμούν ηδύχαρα και αξιανάγνωστα την προσωπική και πρωτότυπα ιδιότυπη δημιουργία ή «κοσμογραφία» τού –από φύση και θέση- αθόρυβου, ασκητικού και ψυχογνωστικά ντοστογιεφσκικού (στα μέτρα τα δικά του) νεοέλληνα συγγραφέα. Αυτού του χωρίς (σ)τάση αυτοπροβολής και μεγαλαυχίας συνοδίτη και αγαπητικού ηθογράφου των απλών ανθρώπων του μόχθου ή της βιοπάλης, της υπαίθρου και της πόλης… Ενός, ακόμη, χαρισματικού πνευματικού λειτουργού από εκείνους που έμφυτα και γενναιόδωρα παράγουν και διαχέουν μες στο όποιο σκοτάδι και στο όποιο Κακό ένα άπλετο-θαλπωρής και διάβασης-Φως, παρόμοιο ή ανάλογο και συγγενικό με το πασχαλιάτικο ή «αγγελικό» του άλλου πιστού «Ιερομόναχου» και μύστη των Γραμμάτων μας, του κορυφαίου και υψίτονου  Δ ι ο ν υ σ ί ο υ    Σ ο λ ω μ ο ύ.  Για να ισχύει και να δικαιώνεται, έτσι, η εύστοχη του άριστου ανα-γνώστη και «συνομιλητή» τους Οδυσσέα Ελύτη ρήση, για την ιδανικά ταιριαστή συνύπαρξη, συμπόρευση και συν-μνημόνευσή τους, εμψυχωτικά και λυτρωτικά ή εξορκιστικά σε κάθε (σχεδόν) κατάσταση κακοπάθειας ή δοκιμασίας, πειρασμού ή συντριβής

ΣΗΜΕΡΑ, λοιπόν, κ’εδώ, στην άλλοτε «ωραία και μόνη» μητρική τού ισόθρονου Ανδρέα Κάλβου γη, στην ιδιαίτερη επίσης πατρίδα του θεοφίλητου Αγίου της Συγγνώμης και του άξιου ευλαβικής «προσκύνησης» Διονυσίου Σολωμού, πάλι σε μέρες θολερές ή ζοφερές, νιώθεις να φτάνει και να περιφέρεται απλός, σιωπηλός και ανθεκτικός ο Αιγαιοπελαγίτης ομόλογος και κοινωνός τους Κυρ-Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στα εκατόχρονα από την «κοίμησή» του, για ν’αποτελέσει μαζί τους μια άλλου εορτολόγιου Ιερών Πνευμάτων τριάδα, ικανή και άξια να εκληφθεί και να λειτουργήσει θαυματουργά σαν σημείο ή «σήμα» ηδύφωτο παραμυθίας, ανά(σ)τασης ή δράσης αφυπνιστικής…

Πιο πολύ, ενορατικά ή φανταστικά σαρκώνοντας τον πέρ’από όποια στενά πλαίσια, όρια ή σχήματα «Άγιο των Γραμμάτων μας», και λογοτεχνικά πασχίζοντας ν’αφηγηθείς κάτι ελάχιστο από τούτο το ιδεατό «ταξίδι» του, τον αισθάνεσαι πράγματι να συγχρωτίζεται και να συνυπάρχει άριστα και αρμονικά, ηθικοπνευματικά και «συμ-φωνικά», με τον νέο μας –με λυρικοφιλοσοφικά «έπη»- Όμηρο ή Γενάρχη της νεοελληνικής ποίησης, τον ιδιοφυή και αξεπέραστο Κόντε Διονύσιο Σολωμό. Και μαζί θωρώντας τους, νιώθεις καλότυχα και ηδονικά να σε οδηγούν μυστηριακά, φαντασιακά ή πραγματιστικά, πεζογραφικά και ποιητικά, θεματικά ή λεκτικά, λίγο-πολύ, φέροντάς σε λ.χ. από τους κρυφούς μυχούς της «Φόνισσας» στην άξενη εξώθυρα της «Γυναίκας της Ζάκυθος», από το ρεαλιστικό «Όνειρο στο κύμα» στο ρομαντικό «Όνειρο της Μαρίας», από τον μυθιστορικό «Χρήστο Μηλιόνη» στον ελεγειακό ή δοξαστικό «Μάρκο Μπότσαρη», από τον πολύφθογγο «Λαμπριάτικο ψάλτη» στην πάμφωτη «Ημέρα της Λαμπρής», από την περίτεχνη «Φαρμακολύτρια» στην άδικα «Φαρμακωμένη» κόρη, από την επιβλητική «Βασιλικήν δρυν» στο πυκνόφυλλο ή πολύκλαδο φωτόδεντρο του «Carmen Saeculare»…. Ή, ακόμη, από τα λεπτά ερωτικά παπαδιαμάντεια μιλήματα στον πνευματικό-εξιδανικευτικό σολωμικό ερωτισμό, από τον πολύμορφο ανθρωποκεντρισμό του Σκιαθίτη πεζογράφου και ποιητή στην ανοδικά κυρίαρχη Ιδεοκρατία του Ζακυνθινού ομοτέχνου του, από την ηθικοθρησκευτική «ταυτότητα» και πορεία τού λαϊκής καταγωγής ηθογράφου στον «όμορφο κόσμο, ηθικό, αγγελικά πλασμένο» τού επίμονα πολυπαιδευμένου για την κατοχύρωση του πατρικού αριστοκρατικού τίτλου ποιητή των ανολοκλήρωτων «Ελεύθερων Πολιορκημένων», από τις βιωματικές ή άλλες δοκιμασίες του χαμηλόφωνου και καρτερικού Παπαδιαμάντη στα όποια τραύματα ή «χάσματα» και την αυτοβασανιστική ή συγκρουσιακή πάλη και σιωπή του Σολωμού, από την εκούσια ή ακούσια, αναγκαία και δημιουργική μοναχικότητα του ενός στην πικρή –όλο στερήσεις- μα όχι άγονη «ερημία» ή «κόλαση» του άλλου…..Όπως ακόμη, -συσχετικά, συγκριτικά, ομόλογα ή αντιθετικά….- από την πατριδοφιλική και φυσιολατρική διάθεση, στάση και έκφραση του πρώτου στην κυριαρχική και βαθύτερη αισθητοποίηση ή προσωποποίηση της Πατρίδας και της Φύσης από τον δεύτερο. Και, τέλος, νιώθεις να σε φέρνουν κοντά σ’ό,τι άλλο στοιχείο τούς συνδέει ή τους διαφοροποιεί ως προς τη σχέση τους ή τη θέση τους στους τομείς και τους χώρους της Ιστορία, της Γραμματολογίας, της Φιλολογίας / Λογοτεχνίας (ποίησης, πεζογραφίας, μετάφρασης), της Γεωγραφίας / Τοπιογραφίας, της Ανθρωπο-Κοινωνιολογίας, της Θρησκείας, της Φιλοσοφίας, της Ηθικής, της Ψυχολογίας, της Λαογραφίας, της Πολιτικής…..

ΕΤΣΙ και τώρα, μετά την πρώτη ολιγόχρονη βιολογική τους συνύπαρξη στα μέσα του 19ου αιώνα (με τη γέννηση του Παπαδιαμάντη έξι χρόνια πριν από τον θάνατο του Σολωμού), θαρρείς και νιώθεις να συναπατιούνται, διαχρονικά-ή επίκαιρα, κ’εδώ, ο ηδύφωνος ψάλτης των σκιαθίτικων ναϊσκων (ή του Αγίου Ελισαίου) και ο δικαιοζήτης εγκάτοικος του ζακυνθινού Άγιου Λύπιου. Και με τους δύο, πάντα συγγενικούς, λίγο-πολύ, και συναντώμενους- παράξενα, ιδιότυπα, χαρακτηριστικά και σημειολογικά –σε διάφορα και διακριτά (ή απόκρυφα) της ζωής και της Τέχνης τους επίπεδα, με τις όποιες εύλογες ομοιότητες ή διαφορές τους: καταγωγής, οικογένειας, ιδιοσυγκρασίας, μόρφωσης, ασχολιών ή ενδιαφερόντων, συγγραφικού έργου, θεματολογίας, γλώσσας κλπ. σε συνδυασμό με την εποχή τους, τους τόπους που έζησαν ή έδρασαν, τις τότε ποικίλες συνθήκες ή καταστάσεις, τις δυνατότητες και τις επιλογές τους, τον στενό ή ευρύτερο περίγυρό τους, την αντιμετώπιση ή την αναγνώριση και καταξίωσή τους, τη θέση και τη σημασία τους στον νεοελληνικό και τον (όποιον) άλλο ευρωπαϊκό πολιτισμικό-πνευματικό χώρο…. Και όλ’ αυτά, στη διάρκεια της μεταθανάτιας επιβίωσης και «παρουσία» τους, αφότου άφησαν τον «με καημούς και πάθια» κόσμο τους (59χρονος ο «αλαφροΐσκιωτος» των Επτανήσων Διονύσιος Σολωμός και 60ετής ο κατανυκτικός των Σποράδων λειτουργός Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης), με αδιατάρακτη τη συγκατοίκηση και την παραμονή τους στις κορφές του νεοελληνικού Παρνασσού, μέχρι τη σημερινή (και κάθε μελλοντική-όχι μόνο επετειακή) από κοινού μνημόνευση και «συνάντηση» μαζί τους.

Ζάκυνθος, Ιανουάριος 2011

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails