Με την αίσθηση του ακροατή γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ
Μια λαμπερή παράσταση, την όπερα «Τροβατόρε» του Τζουζέπε Βέρντι από την Εθνική Λυρική Σκηνή, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, παρακολουθήσαμε στο κατάμεστο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού, στις 10 Ιουνίου 2012. Η μαγεία του Αρχαίου Ρωμαϊκού Θεάτρου, φορτισμένου από μνήμες παλαιές αλλά και σύγχρονες, προετοιμάζει και προϊδεάζει τον θεατή για κάτι ξεχωριστό. Τούτος ο μοναδικός τόπος «συλλογικής πνευματικότητας» θα πρέπει να διαφυλαχτεί για την ιερότητα που αποπνέει, την συναρπαστική υποβλητικότητά του και την πολύτιμη κληρονομιά που αφήνει στις γενεές των ανθρώπων.
Ο διασημότερος συνθέτης του ρομαντισμού, Τζουζέπε Βέρντι [1813-1901], γεννιέται στο χωριό Ρονκόλε κοντά στο Μπουσσέτο, Δουκάτο της Πάρμας και πεθαίνει στο Μιλάνο. Από νωρίς φαίνεται η κλίση του στη μουσική και στα έντεκα χρόνια του είναι ήδη οργανίστας στην εκκλησία του χωριού του. Με τη συνδρομή του πλούσιου συμπατριώτη του Αντώνιο Μπαρέτσι ακολουθεί την καλλιτεχνική κλίση του και πολύ γρήγορα γίνεται διευθυντής της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Μπουσσέτο. Στα δέκα οκτώ χρόνια του έρχεται στο Μιλάνο να σπουδάσει στο κονσερβατουάρ και -τι ειρωνεία!-, δεν γίνεται δεκτός «ως ανεπίδεκτος μαθήσεως». Αναζητά όμως τον επιφανή θεωρητικό Λαβίνιο και παρακολουθεί τα μαθήματά του. Το 1836 γίνεται διευθυντής της Ορχήστρας του Μπουσσέτο και νυμφεύεται την κόρη του ευεργέτη του. Παρουσιάζει με μεγάλη επιτυχία στη Σκάλα του Μιλάνου το πρώτο έργο του «Ονβέρτος, Κόντι ντι Σαν Μπονιφάτσιο», αλλά η μοίρα τον χτυπά σκληρά. Χάνει τη γυναίκα του και τα δυο παιδιά του. Απελπισία και πόνος είναι οι μόνοι του σύντροφοι ώς τη στιγμή που ένα χέρι αφήνει στην τσέπη του το λιμπρέτο του Σολέρα «Ναμπούκο». Μέσα σε τρεις μήνες ολοκληρώνει την πρώτη Όπερά του και τη σφραγίζει για πάντα με το στίγμα της μεγαλοφυΐας του. Ο «Ναμπούκο», αποκάλυψη για τον Ιταλικό λαό, παίζεται στις 9 Μαρτίου του 1842 στη Σκάλα του Μιλάνου και έκτοτε ο Συνθέτης κυριαρχεί και διαμορφώνει τις εξελίξεις της λυρικής τέχνης του 19ου αιώνα.
Με το μουσικό δαιμόνιό του, αλλά και με τον πατριωτισμό του συμβάλλει στον απελευθερωτικό αγώνα της πατρίδας του κατά του Αυστριακού ζυγού. Τον ονομάζουν Τυρταίο της Επανάστασης. Η ιαχή «Viva Verdi» στους δρόμους της Ιταλία αντηχεί σαν παιάνας και σαν σύνθημα ανάμεσα στους Καρμπονάρους με το ηχηρό μήνυμα «Viva Vittorio Emanuele Re D’ Italia». Το δε χορωδιακό «O mia patria si bella e perduta» από τον Ναμπούκο έγινε Θούριο για την επαναστατημένη νεολαία όλων των εποχών. Με τη «Τριλογία» του, Ριγκολέτο, Τραβιάτα και Τροβατόρε που συνθέτει, ο Βέρντι από το 1851 ως το 1853, απομακρύνεται από την πατριωτική θεματολογία του και στρέφει την προσοχή του στο πάθος του έρωτα, στα δεινά της αγάπης!
Από το θεατρικό έργο του Αντόνιο Γκουτιέρεθ ο Τροβαδούρος, εμπνεύστηκε ο Σαλβατόρε Καμμαράνο το ποιητικό λιμπρέτο της τετράπρακτης Όπερας Τροβατόρε για την οποία ο Βέρντι, ο «Γιος του Παλεστρίνα», όπως τον αποκαλούσε ο Εκτώρ Μπερλιόζ δημιούργησε το αρχετυπικό μελόδραμα της εποχής του Ρομαντισμού. Βρισκόμαστε στην Ισπανία του 15ου αιώνα, το κοσμοπολίτικο σταυροδρόμι διαφορετικών φυλών και εθνοτήτων. Δυο αδέλφια, τα οποία αγνοούν τη συγγένειά τους ερωτεύονται την ίδια γυναίκα για να επαληθευτεί η κατάρα της τσιγγάνας που κάηκε στην πυρά ως μάγισσα. Η κόρη της τσιγγάνας, η Ατσουτσένα, πρόσωπο κεντρικό, για να εκδικηθεί τον άδικο θάνατο της μάνας της, αρπάζει το ένα από τα δυο μικρά παιδιά του Κόντε Ντι Λούνα και το ρίχνει στην πυρά, μόνο που, από λάθος, θα ρίξει στην πυρά το δικό της παιδί. Πέρα από τη συναρπαστική υπόθεση, τα έντονα συναισθήματα των ηρώων είναι αυτά που δημιουργούν τις δραματικές συγκρούσεις και εντάσεις.
Γνωρίζουμε ότι είναι δύσκολη η σκηνοθετική προσέγγιση ενός τέτοιου έργου όταν μάλιστα το ίδιο πρόσωπο, Στέφανο Πόντα, εκτός από σκηνοθέτης είναι ο σκηνογράφος, ο ενδυματολόγος, ο υπεύθυνος των φωτισμών και ο χορογράφος! Το αισθητικό αποτέλεσμα -είναι το πρώτο που βλέπει ο θεατής- της «φορμαλιστικής» σκηνογραφίας παρέπεμπε περισσότερο σε γκράφιτι και δεν ανταποκρινόταν, κατά την ταπεινή μας γνώμη, στο ρομαντικό αριστούργημα του Βέρντι ούτε και στην ωραία θεωρία του ταλαντούχου Ιταλού Σκηνοθέτη Στέφανο Πόντα «…το σύμβολο προσφέρεται σαν οπτικό εργαλείο, μέσω του οποίου αυτοί που βλέπουν και ακούν, να βλέπουν και να ακούν την ιστορία της ίδιας της ψυχής…».
Ένα υπερθέαμα ρομαντικό ξεκίνησε με τον εισαγωγικό πρόλογο του επιβλητικού και εξαίρετου βαθύφωνου Δημήτρη Καβράκου ως Φερράντο. Της Γεωργιανής σοπράνο Ιάνο Τάμαρ, αδύναμης στην αρχή ως Λεονόρα, βρήκε τη φόρμα της στη συνέχεια και παρά την ταλαιπωρία της μέσα στα νερά τραγούδησε με εκφραστικότητα και εκπληκτική πιστότητα τις πλέον δύσκολες λυρικές άριες του κλασικού ρεπερτορίου. Η Βουλγάρα μεσόφωνος Μαριάννα Πεντσέβα, δυναμική, έδωσε με ομοιογένεια το πορτραίτο της τσιγγάνας Ατσουτσένα τονίζοντας το πάθος για εκδίκηση και τη δύναμη της αγάπης. Ο Ιταλός τενόρος Βάλτερ Φρακκάρο, κάτοχος του βραβείου «Πλάσιντο Ντομίνκο και Μονσερά Καμπαγιέ» ήταν εντυπωσιακόςnως Μανρίκο στην πρώτη άρια, που τραγουδά στην Λεονόρα εκτός σκηνής και στο τέλος όπου τον ακούμε μέσα από τη φυλακή αλλά πράγμα περίεργο, η παρουσία του επί σκηνής ήταν κάπως αδύναμη. Τέλος, ο αγαπημένος του κοινού, βαρύτονου Δημήτρης Πλατανιάς, με τη φίνα, αξεπέραστη τραγουδιστική γραμμή του και με τη στήριξη του αρχιμουσικού Λουκά Καρυτινού ανέδειξε το τρομερό πρόσωπο του Κόντε Ντι Λούνα και καταχειροκροτήθηκε!
Ο αρχιμουσικός Λουκάς Καρυτινός έδειξε από την αρχή ότι θα οδηγούσε σε θρίαμβο την παράσταση της Όπερας. Διηύθυνε με δυναμισμό την Ορχήστρα του και τη μικτή Χορωδία και μαζί τους ανέδειξε τη μουσική ιδιοφυία του Βέρντι. Στήριξε με απίστευτο ήθος και συνέπεια τους μονωδούς. Ανέγνωσε με ακρίβεια το στοιχείο της φωτιάς που ο σκηνοθέτης σχεδόν αγνόησε, στοιχείο που ενυπάρχει στο έργο. Άφησε τις πύρινες φλόγες να κατακάψουν το συναισθηματικό κόσμο των ηρώων και με τη μαγική μπαγκέτα του έφερε τη γαλήνη του εξαγνισμού. Μέγας πρωταγωνιστής η Μουσική! Μια εξαιρετική έναρξη για το Φεστιβάλ Αθηνών που ευχόμαστε να έχει συνέχεια!
1 σχόλιο:
Καταπληκτική παράσταση! Εχτές ήμουν στο Ηρώδειο! Χρειαζόμαστε τέτοιες βραδιές :)
Δημοσίευση σχολίου