Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ
Μια από τις σημαντικότερες στιγμές των τετραήμερων εκδηλώσεων, οι οποίες έγιναν στα πλαίσια της Γκιόστρας Ζακύνθου 2012, ήταν η παράσταση της «Ομιλίας» του κλασσικού λαϊκού μας θεατρικού ρεπερτορίου: «Η Χρυσαυγή», από τον πάντα δραστήριο θεατρικό όμιλο του πολιτιστικού συλλόγου Αγκερυκού: «Ο Μαρτελάος».
Η παράσταση αυτή ήταν μια πρόταση της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante”, η οποία, μαζί με τον Δήμο Ζακυνθίων, σε μια άριστη και εποικοδομητική για το νησί μας συνεργασία, διοργάνωσαν το εορταστικό τετραήμερο, δίνοντας ζωή στην πόλη μας και χαμόγελο στα πονεμένα χείλη των συνδημοτών μας. Και η πρόταση αυτή δεν ήταν τίποτα άλλο, από την ανάγκη επαναφοράς του λαϊκού μας θεάτρου στις πρωταρχικές του μορφές έκφρασης.
Η επιλογή του έργου δεν ήταν καθόλου τυχαία. «Η Χρυσαυγή», μαζί με τον «Κρίνο και την Ανθία» είναι οι πιο γνωστές και αγαπημένες «Ομιλίες» του λαού μας. Έχει παιχτεί με επιτυχία άπειρες φορές από διάφορους λαϊκούς θιάσους και είναι η μόνη, της οποίας έχουμε παραλλαγές, ως προς το καταγεγραμμένο κείμενο, γεγονός που αποδεικνύει πως η «Ομιλία» δεν είχε πάντα σταθερό σενάριο, αλλά προσαρμοζόταν κάθε φορά, αυτοσχέδια, κατά τις περιστάσεις. Για παράδειγμα αναφέρουμε τους «κοντοστάμπιλους» μιας παλιότερης εκδοχής, που με το πέρασμα του χρόνου και τις νέες ιστορικές συνθήκες, έγιναν «χωροφύλακες», σε μια νεότερη, προσαρμόζοντας την πανάρχαια ιστορία στις πρόσφατες συνθήκες. Η παράσταση αυτή της «Χρυσαυγής» προσπάθησε ν’ αποβάλει όλα αυτά, που πρόσθεσε κακότεχνα σε μια αιώνων υπόθεση η εποχή μας και να δώσει στο ενδιαφέρον αυτό είδος της επτανησιακής έκφρασης την σημαντική, αρχέγονη μορφή του.
Δεν χρησιμοποιήθηκαν σκηνικά, ούτε πάρκα, αλλά όλα παίχτηκαν σε πλατείες και γειτονιές, για ν’ αποκτήσει, έτσι, η «Ομιλία» την γνήσια μορφή της και να γίνει και πάλι θέατρο δρόμου. Οι θεατρίνοι φορούσαν μάσκες και απέδωσαν το δεκαπεντασύλλαβο, κλασσικό κείμενο σε τραγουδιστό, όπως γινόταν και παλιότερα, καθαρά ζακυνθινό ύφος. Χρησιμοποιήθηκαν μόνο άντρες, όπως απαιτεί η παράδοση, για να τονιστεί με αυτόν τον τρόπο η αντιστροφή των ρόλων και των φύλων, κάτι που αποτελεί την έκφραση των «Ομιλιών» ειδικότερα και του Καρναβαλιού γενικότερα, στην ροή του οποίου εντάσσεται και το λαϊκό μας θέατρο. Επίσης στο τέλος βγήκε και ο γνωστός δίσκος, για να επαληθευτεί το κλασσικό πλέον σκίτσο του Κ. Πορφύρη και να θυμηθούμε πως οι παλιοί λαϊκοί θεατρίνοι δεν έπαιζαν μόνο για «ξεφάντωσι των φίλων», αλλά και για το απαραίτητο στις ταβέρνες κρασάκι τους.
Η «Ομιλία» ξεκίνησε από το κοσμαγάπητο πλάτωμα της Φανερωμένης, για να αξιοποιηθούν οι ιστορικοί μας χώροι και να ξεφύγουν της λησμοσύνης και των βανδαλισμών, στάθηκε για μια σκηνή στον Άγιο Παύλο, την γειτονιά του «Χάση», ξανάπαιξε μπρος από το καμπαναρίο της Ανάληψης, της φαμιλιακής εκκλησίας του Μαρτελάου και κατέληξε στον Άγιο Μάρκο, όπου τόσες και τόσες «Ομιλίες» έχουν παιχτεί, για να ξαναδώσει στις ιστορικές πλάκες την ζωή, που τους αξίζει.
Συγκινητικές και καθαρά εικόνες συνέχειας και απόκτησης ταυτότητας ήταν οι στιγμές, που ενώ ο θίασος κατέβαινε προς το κέντρο της πόλης, οι κάτοικοι έβγαιναν σε πόρτες, παράθυρα και μπαλκόνια και επευφημούσαν ή φώναζαν τον γνωστό για την περίπτωση «μπύρωνα», συμμετέχοντας έτσι στο δρώμενο και προεκτείνοντας την παράσταση, την παράδοση και την ιστορία.Οι φιγούρες της «Ομιλίας», με την φροντίδα της Μαρίας Πουλιέζου, ζωντάνευαν ουσιαστικά τις σχετικές σελίδες με τις διασωστικές περιγραφές της Μαριέττας Μινώτου, δικαίωναν τον χαλκέντερο Ντίνο Κονόμο και επαλήθευαν τις μαρτυρίες του Κ. Πορφύρη. Ο Αλέξης με το χαρακτηριστικό του καπέλο, με τις πολύχρωμες κορδέλες, έδενε εκφράσεις και εποχές και η Χρυσαυγή, ντυμένη νύφη, υποσχόταν όχι μια γέννηση, αλλά μια αναγέννηση, επαναλαμβάνοντας την λιτή, γι’ αυτό και ουσιαστική, αισθητική και απαλλάσσοντας την παράδοση από τις επιπολαιότητες της βιασμένης Μεταπολίτευσης.
Εντύπωση σε όλους μας έκανε η ακουστική των χώρων, η οποία λειτούργησε χωρίς μικρόφωνα και παρουσίασε στην πρωταρχική του μορφή ένα είδος, που πάνω του στηρίχτηκε το νεοελληνικό θέατρο.
Λένε οι ειδικοί (και έχουν δίκιο) πως οι «Ομιλίες» έχουν επηρεαστεί από δύο είδη κλασσικού θεάτρου: την περίφημη Commedia dell’arte και το εξίσου σημαντικό Κρητικό Θέατρο, τα οποία είναι συγγενικές και όμαιμες μορφές τους.
Η τελευταία παράσταση της «Χρυσαυγής» του λαϊκού θιάσου του Αγκερυκού, με την διδασκαλία τού πάντα συνετά φερόμενου Νίκου Αρβανιτάκη, τα σεβάστηκε αυτά και απάλλαξε την παράδοση απ’ όλα εκείνα τα ψεύτικα κοσμήματα, που της φόρεσε η τηλεόραση και η επιπόλαια γνώση του θεάτρου. Απέδειξε πως το λαϊκό μας θέατρο μπορεί να επιβιώσει και να λειτουργήσει δίχως, χωρίς λόγο, βωμολοχίες και πολιτικές αναφορές. Με λίγα λόγια ανέδειξε το μεγαλείο της λιτότητας, κάτι που ανέκαθεν γνώριζε πολύ καλά ο δημιουργός λαός μας.
Ο Ξάνθιππος, «εργατικός άνθρωπος και η γυναίκα του», η «κόρη του» Χρυσαυγή, ο «αγαπητικός» της Αλέξης, οι δικηγόροι Φίσκος και Φέξης, δικαστές και στρατιώτες – μαρκουλίνοι, ζωντάνεψαν εκείνο το απόγευμα στους δρόμους της Ζακύνθου και προσπάθησαν να ισοφαρίσουν τις κακοτεχνίες της. Το χθες συνάντησε το σήμερα και η ιστορία συνεχίστηκε.
Μακάρι να ήταν η αιτία για να βρούμε την ταυτότητά μας. Ο χρόνος θα το αποδείξει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου