Γιώργου Λέκκα: COVID-19 (νέο ποίημα)

Μια συμφορά που μας ενώνει

παύει να είναι συμφορά.

Κι όταν ακόμα μας χωρίζει

μια συμφορά που μας ενώνει

                   στη συγγνώμη

δεν είναι πλέον συμφορά.

15.3.2020

[Ο Πρωτοπρεσβύτερος Δρ. Γεώργιος Λέκκας είναι κληρικός της Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου.]

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ ΤΑ ΜΥΡΩΜΕΝΑ ΑΠΟΒΡΑΔΑ

Ἀκόμα θαρρεῖς πὼς περνᾶς τὸ Ρέμα μὲ τὸ ἀέναο ποταμάκι νὰ κελαρύζει κατὰ τὴ θάλασσα, ἀφήνοντας μιὰν ἄχνα ἀπὸ μυρωδιὰ σαπισμένου χόρτου καὶ βρεγμένου χώματος. Οἱ στερνὲς λιαχτίδες ζωγραφίζουν πάνω στοὺς τοίχους τῶν λίγων σπιτιῶν χλωμές, παράξενες εἰκόνες, ἐνῶ τὰ κοτσύφια καὶ τὰ ἄλλα πουλιὰ ἀφήνουν τοὺς τελευταίους κουρασμένους τους κελαϊδισμούς, λίγο πρὶν κατηφορήσει ἡ Νύχτα.

Καθὼς ἀνεβαίνεις τὸ παλιὸ πέτρινο τὸ καλντερίμι, γιὰ νά φτάσεις στὴν ἐκκλησιά, σὲ συντροφεύουν οἱ παπαροῦνες, οἱ μαργαρίτες, οἱ ἀνθισμένες κουτσικιές, ποὺ φυτώνουν στὶς ἀπὸ δῶ κι ἀπὸ κεῖ τοῦ δρόμου πλαγιές. Μιὰ ἀόρατη εὐωδία, ἀνοιξιάτικη εὐωδια, ποτίζει τὸ εἶναι σου, ποὺ τὴ συνοδεύει ἀπαραίτητα τό ἄρωμα τῶν ἀνθισμένων τριαντάφυλλων.

Ἡ μεγάλη καμπάνα ποὺ ἠχεῖ ἥρεμα καὶ σταθερὰ σὲ βρίσκει σιμὰ στὸ ναό, ποὺ εἶναι ντυμένος μὲ τὸ εὐκατάνυκτο ἡμίφως, τὸ ὁποῖο σκορποῦν τὰ ἀναμμένα λαδοκάντηλα καὶ τὰ λιγοστὰ κεριά. Εἰσοδεύοντας παρατηρᾶς τὶς σκιὲς τῶν λίγων πιστῶν νὰ στεκουν μπροστὰ στὰ παλαιὰ στασίδια περιμένοντας νὰ βάλει τὸ εὐλογητὸς ὁ παπᾶς ποὺ βρίσκεται μέσα στὸ ἱερὸ καὶ προετοιμάζεται. Ἥσυχες στιγμές, σιωπηλές, ἀκίνητες λὲς μέσα στὸ χρόνο. Λυτρωτικὲς στιγμὲς ποὺ ἐγγράφονται στὴν ψυχὴ μέ βιωματικὸ τρόπο κορυφαῖο καὶ πάντα θαλερό, ἀλησμόνητο. Ὅπως ἀλησμόνητες ἦταν ἐκεῖνες οἱ Ἀκολουθίες τῶν Χαιρετισμῶν, οἱ ντυμένες μὲ τὰ χρώματα τῆς Ἄνοιξης, ἀλλὰ καὶ τῆς Σαρακοστῆς. Ἀκολουθίες χωνεμένες στὸ πολύτιμο ἀρχεῖο τῆς ψυχῆς, ὡσὰν θησαυρός ἀτίμητος. Κι εἶναι ὄντως ἀτίμητος ὁ θησαυρός αὐτός, γιατὶ δίνει τὴ δυνατότητα σήμερα, ὕστερ᾿ ἀπὸ ἑξήντα χρόνια, νὰ προσπαθεῖ ὁ ὑπογραφόμενος νὰ περπατάει πάνω στὰ ἴδια ἐκεῖνα βήματα. Βήματα ἁπλότητας, γνησιότητας καὶ οὐράνιας ἐπίσκεψης.

Καθὼς μακραίνεις, λοιπόν, ἀπὸ κεῖνες τὶς θεῖες στιγμὲς καὶ εὐλαβικὲς ἱ. Ἀκολουθίες, ἀφοῦ τὰ χρόνια ὅλο καὶ περισσότερη στάχτη ἀδειάζουν πάνω τους, πασχίζεις νὰ τὴν παραμερίζεις καὶ νὰ ξαναζεῖς ὅ, τι σοῦ χάρισε ὁ Θεὸς στοὺς καιροὺς τῆς νεότητας.

π. κ. ν. κ.

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΤΟ ΙΕΡΟ ΘΑΛΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ἤ,  Τῆς Μ. Σαρακοστῆς τὰ θεῖα πρόσφορα

Δὲν εἶναι ἀσφαλῶς χωρὶς νόημα, διδαχὴ καὶ φιλανθρωπία τὰ ὅσα μᾶς παραθέτει στὸ πνευματικό Της τραπέζι ἡ Ἐκκλησία τώρα τὴ Σαρακοστὴ πρὸς καταρτισμόν μας, ἀλλὰ καὶ πρὸς ἐπίγνωση καὶ ἐμβιωμένη συνειδητοποίησή μας. Γιατὶ ὅλοι μας, λίγο-πολύ, «σκεύη κεραμέως» εἴμαστε καὶ ἀνὰ πᾶσα στιγμὴ κινδυνεύουμε νὰ θραυστοῦμε, νὰ γίνουμε, δηλαδή, χίλια κομμάτια, τὰ ὁποῖα καὶ πολὺ δύσκολα μαζεύονται, ἀλλὰ καὶ δυσκολότερα ἑνοποιοῦνται. 

Ἔτσι, λοιπόν,  κάθε τόσο, αὐτή  ἡ Μάνα μας, ἡ Ἐκκλησία, ὅλο καὶ μᾶς κομίζει ἕνα πλοῦτο γνώσεων, ἀσκήσεων καὶ δυνατοτήτων, ὥστε νὰ ξαναβροῦμε τὸ χαμένο μας ἑαυτὸ καὶ μαζί του τὸ Θεό; Αὐτὸν ποὺ μᾶς δημιούργησε καὶ τὸν παρατήσαμε στὴν ἄκρη, ἔτσι, γιὰ νὰ γίνει τὸ θέλημά μας καὶ μόνο. Καὶ καθὼς βηματίζουμε στὸ θεοφίλητο μονοπάτι τῆς Μ. Σαρακοστῆς, μᾶς παρέχονται πολλὰ ἀγαθὰ ἀπὸ τὴν συνάντησή μας μὲ ἱερὲς καὶ φωτεινὲς περιπτώσεις, ἀνθρωπολογικοῦ χαρακτήρα ποὺ τὶς σφραγίζει ἡ ἀνεξίτηλη παρουσία Του, ὁ Ὁποῖος σιμά μας εἶναι, μᾶς παρακολουθεῖ καὶ μᾶς ἐπιτηρεῖ «Ὁ κατοικῶν ἐν βοηθείᾳ τοῦ Ὑψίστου», βλέπεις μήτε τὸ ποδι του δὲν θὰ προσκόψει πρὸς λίθον. Κι ὄχι μονάχα αὐτό, ἀλλὰ θὰ σταθεῖ ὄρθιος σὲ ὅλες τὶς τρικυμίες ποὺ θὰ συναντήσει, καθὼς θὰ ταξιδεύει μέσα στὴν κυμαινομένη καθημερινότητα, ξεπερνώντας τὶς ὅποιες συμπληγάδες ἀνταμώσει. 

Ἀπὸ τὶς πιὸ δυνατὲς ἀσκήσεις ποὺ μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία, γιὰ νὰ μᾶς ἐνδυναμώσει καὶ συνάμα μᾶς ἐνισχύσει τὸ φρόνημα τῆς Πίστεως, εἶναι καὶ τὰ Μεγάλα Προκείμενα, τὰ ὁποῖα ψάλλουμε ἐναλλὰξ στοὺς Κατανυκτικοὺς Ἑσπερινούς. Πρόκειται γιὰ ἱκέσιες κραυγές, τὶς ὁποῖες, μέσα στὸ μισόφωτο τοῦ χωνεμένου στὸ δειλινὸ τὸ φῶς ναοῦ καταθέτουμε στὰ Χέρια Του, ὥστε νὰ μᾶς προσέξει. Κι ὄχι μονάχα αὐτό, ἀλλὰ νὰ μᾶς χαρίσει τὴν πάντιμο εἰρήνη καὶ τὸ ἀμείωτο ἔλεος. Ποὺ τὰ χρειαζόμαστε τόσο στοὺς καιρούς μας, ἄλλωστε...

Κάθε ἀπ;oβραδο τὶς Κυριακὲς τῆς Σαρακοστῆς, λοιπόν, ἀφοῦ ξανὰ ντυθεῖ ὁ ναὸς τὸ πένθος τῶν χαρμολυπικῶν αὐτῶν ἡμερῶν, τὴν ὥρα ποὺ ψάλλεται ὁ Κατανυκτικὸς Ἑσπερινὸς καὶ εἰσοδεύει ὁ ἱερέας στὸ «Φῶς ἱλαρόν» τότε εἶναι ποὺ λυγίζει ἡ ψυχὴ μαζὶ  μὲ τὴ μέρα. Γιατὶ ἀνεβαίνει μέσα μας, μαζὶ μὲ τὴν κατάνυξη τῶν στιγμῶν αὐτῶν,  καὶ ἡ προσδοκία ὅπως, «Μὴ ἀποστρέψῃ τὸ πρόσωπόν Του ἀπὸ τοῦ παιδός Του, ὅτι θλίβεται». Καὶ Τὸν ἱκετεύει σθεναρᾶ τῇ φωνῇ: «ταχὺ ἐπάκουσόν μου, πρόσχες τῇ ψυχῇ μου, καὶ λύτρωσαι αὐτήν».

Κι ἀκόμη, ὅταν κατανοήσει ὁ κάθε πιστὸς, πὼς τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ «τὸν καταδιώκει πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς του», τότε τεντώνει ὅλο του τὸ εἶναι, γιὰ ν’ ἀγγίξει -ἄν εἶναι δυνατὸ- τὸν οὐρανό καὶ εὐγνωμονεῖ: «Ἔδωκας κληρονομίαν τοῖς φοβουμένοις τὸ Ὄνομά σου, Κύριε».

Κι ἀλήθεια, σὲ ὅλους μας εἶναι γνωστό, πὼς ἐμεῖς οἱ καθημερινοὶ  καὶ ἐν μερίμναις τοῦ βίου διασπώμενοι, ἐμεῖς ποὺ ἐπιθυμοῦμε τὶς κληρονομίες περιουσιῶν καὶ ὑπαρχόντων, ἴσως νὰ μὴν ἔχουμε ἀντιληφθεῖ ποιὸ εἰδικὸ βάρος ἔχει τὸ νὰ κληρονομήσουμε τὸ Ὄνομά Του κι ὄχι τὰ φθαρτὰ καὶ ἐφήμερα. Αὐτά, δηλαδή, ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει, καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσι καὶ κλέπτουσι ...» (Μτθ 6, 20-21). Μάθημα κι αὐτό...

Παναγιώτη Καποδίστρια: ΑΠ' ΤΗΝ ΠΥΘΙΑΣ ΣΤΗ ΦΑΕΘΟΝΤΟΣ (νέο ποίημα)

αντίο στην Κική Δημουλά

Στωικά στο Εκεί παρίστασαι ήδη

ζαλισμένη απ' τις αναταράξεις του φευγιού

και του άλλου κόσμου το τζετ λαγκ

έχοντας προ-διανείμει ανεπαίσθητα

αυτόγραφους υπαινιγμούς

και νύξεις για την άνοιξη που θ' απουσιάζεις.

Να, γιατί ενέχεσαι:

Έστηνες θερμοκήπια ιδεών εκτός σχεδίου πόλεως

μεταφερόσουν παραπλεύρως για να κρύβεσαι

(απ' την Πυθίας στη Φαέθοντος θαρρώ)

ακινητούσες χάντρες της βροχής στο τζάμι

διαμαντάκια περιούσια

γυμνή από σώμα

και νάτους τώρα

της Τρομοκρατικής οι ανένδοτοι

σου διηγούνται απώλειες για να φοβάσαι

-όχι, δεν είσαι φοβισμένη-

ονειροεισπράκτορες καιροί

με απειλές του Τίποτε και υποσχέσεις του Ποτέ

καταλογίζουν πρόστιμα

αναστατώνουν τα κρυπτά

ώς και τα κάδρα των μικρών φιλιών σπασμένα.

Την ουσία κρατώ και πορεύομαι

τη μετουσίωση λόγων πτηνών σε αρχάγγελους

ότι θα στύβεις κι από Εκεί τις λέξεις σου

να στάζουν πένθη ανθηρά

ωσάν μεταποιήσεις κοστουμιών

ελπίδες ασιδέρωτες για τους μελλοθανάτους.

(25.2-3.3.2020)

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ

«Φαιδρῶς εἰσδεξώμεθα, τῆς Νηστείας τὴν εἴσοδον πιστοί...» 

Ἡ μεγάλη καμπάνα, ποὺ ἠχεῖ μέσα στὸ δειλινὸ τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς καὶ κομίζει τὸ πρῶτο μήνυμα τῶν εἰσοδίων τῆς Μεγάλης Σαρακοστῆς, ἀφήνει στὴν ψυχὴ ψιχάλες συγκινήσεως καὶ συνάμα ρῖγος θείας παρουσίας. Ναί, ἔφθασε ἐπιτέλους ὁ εὐπρόσδεκτος καιρός τῆς ἱερῆς ἐγκρατείας καὶ τῆς ἀποταγῆς κάθε κοσμικοῦ φρονήματος, ποὺ θὰ ἀνασχέσει τὴ δυνατότητα τοῦ μὴ «ὁρᾶν τὰ πταίσματά» μας. Γιατὶ δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ ἐγκρατευόμαστε καὶ νὰ λησμονοῦμε παράλληλα νὰ ψάχνουμε τὸν ἑαυτό μας, ὥστε νὰ ἐκζητήσουμε καὶ «λήθην τῆς κακίας... βοῶντες [τὸ] ἡμάρτομέν σοι..».

Μὲ τὴν  ἐλπίδα ὄτι θὰ εἰσακουσθοῦμε κι ἐφέτος, καθὼς θὰ διαπλέουμε τὸ τῆς νηστείας μέγα πέλαγος, τεντώνουμε τὰ χέρια μας ὅσο περισσσότερο μποροῦμε κι ἀφήνουμε, ἐκειδά, μὲ τοῦ  Μεγάλου Προκειμένου τὴν θεοκατάνυκτη μελωδία, τὸν ἐμβιωμένο στεναγμό μας: «Μὴ ἀποστρέψῃς τὸ πρόσωπόν σου ἀπὸ τοῦ παιδός σου, ὅτι θλίβομαι, ταχὺ ἐπάκουσόν μου, πρόσχες τῇ ψυχῇ μου, καὶ λύτρωσαι αὐτήν». 

Στ᾿ ἀλήθεια, πόση ὀδύνη δὲν ἀποβάλλεται ἀπὸ μέσα μας, καθὼς ψελλίζουμε αὐτὰ τὰ ἱερὰ τὰ γράμματα, πού, φυσικά, τυχαῖα δὲν τὰ ἔταξαν αὐτὴν τὴν μεγαλη ἡμέρα καὶ ὥρα οἱ Πατέρες μας. Ὀδύνη, ποὺ μεταποιεῖται σὲ ἐλπίδα, γιατὶ τὸ ἐννοοῦμε αὐτό: Ὅτι δηλαδή, δὲν θὰ ἀποστέψει τὸ Πρόσωπό Του ἀπὸ τὰ παιδιά Του, ποὺ δέονται αὐτὲς τὶς στιγμές. Τὸ ξέρουμε αὐτό, τὸ ἔχουμε διδαχτεῖ ἀπὸ τὴν προπροηγούμενη Κυριακή, ὅπου ἀκούσαμε μὲ προσοχὴ τὴν παραβολὴ τοῦ εὔσπλαχνου Πατέρα (βλ. Λκ. 15,11-32) ὡς ἄσωτοι υἱοὶ ποὺ εἴμαστε, ποὺ νοιώθουμε, ἀλλὰ μὲ τὴν ὑποψία μέσα μας πάντα τῆς ἐπιστροφῆς. Μόνο ποὺ τὸ θέλημα, τὸ ὁποῖο, ὡς ἄλλο σαρακι μᾶς ροκανίζει τὴν ψυχή, δὲν μᾶς ἀφήνει νὰ ποῦμε τὸ μεγάλο τὸν λόγο: «μετανοίας  ὄμβροις με καθάρας, νηστείᾳ καὶ δεήσει, ὡς μόνος Ἐλεήμων ἐκλάμπρυνον, καὶ μὴ βδελύξῃ με Εὐεργέτα τῶν ἁπάντων, καὶ Ὑπεράγαθε». Βλέπεις, τὸ πρῶτο βῆμα περιμένουμε νὰ τὸ κάνει Ἐκεῖνος, δυστυχῶς,-αὐτὴ τὴν κληρονομιὰ πήραμε, ὅπως πολὺ καλὰ τὸ ξέρουμε  ἀπ’ τοὺς προπάτορές μας. Καὶ παρ᾿ ὅλες Του τὶς εὐεργεσίες δὲ λέμε νὰ ἀφήσουμε μὲ τίποτε τὸν παλιόν ἄνθρωπο ποὺ κρύβουμε μέσα μας καὶ συντηροῦμε. 

Ὡστόσο, μᾶς χαρίζεται κι ἐφέτος, γι᾿ ἄλλη μιὰ χρονιὰ ἡ δυνατότητα «τὸν Κύριον τὸν σώζοντα ἡμᾶς (νὰ) ἐκζητήσωμεν». Γι᾿ αὐτό, καθὼς μὲ τὸ πέρας τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Κυριακῆς αὐτῆς,  ἀναχωροῦμε γιὰ τὰ σπίτια μας, ἄς τὸ ἀποφασίσουμε πιά: «Φαιδρῶς εἰσδεξώμεθα τῆς Νηστείας τὴν εἴσοδον καὶ μὴ σκυθρωπάσωμεν, ἀλλὰ νίψωμεν τὰ πρόσωπα ἡμῶν, ἀπαθείας τῷ ὕδατι, εὐλογοῦντες, καὶ ὑπερυψοῦντες, Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας».

Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς 2020

π. κ. ν. κ..

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΤΑ ΟΧΤΩ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΥΣΙΑΣ

Μνήμη ἱερὴ τῆς Μητέρας καὶ πάλι

Μέσα σὲ κλίμα συγκίνησης καὶ συλλογῆς, ξαναζεῖς σήμερα τὴν ἀναχώρηση τῆς Μητέρας ἀπὸ τὰ πρόσκαιρα καὶ πρόχειρα τοῦ βίου τούτου, στὴν αἰωνιότητα καὶ στὴν μεγάλη, τρυφερή, ἀλλὰ καὶ ξεχωριστὴ ἀγκαλιὰ τοῦ Θεοῦ. Αὐτοῦ δηλαδή, ποὺ ἀναπαύει ἐκ τῶν κόπων τους, ὅσους προστρέχουν στὴν φιλοτιμία Του, στὴν ἀνείπωτη στοργή Του. 

Χαρμολυπικὲς οἱ στιγμὲς ποὺ ξαναζεῖς, λοιπόν, γιατὶ ξεχωρίζουν μέσα στὸ Χρόνο ποὺ σωρεύεται καὶ δημιουργεῖ τὰ ἀναγκαῖα ἀναχώματα, πάνω στὰ ὁποῖα καὶ ξεσποῦν ὅλα τὰ στεγνὰ καὶ ἀνισόρροπα κύματα τῆς καθημερινότητας. Ἔτσι, μέσα στὰ ποικίλα συναισθήματα, τὰ ὁποῖα προβάλλουν οἱ στιγμὲς αὐτές, νοιώθεις πὼς ἡ ἀπουσία ἐκείνη δὲν ἀφήνει μονάχα ἔνα κενό, ἀλλὰ καὶ σοῦ διδάσκει τὸ  «μέγιστον μάθημα». Μάθημα ὄντως κορυφαῖο καὶ πολὺ χρήσιμο, γιὰ νὰ καταλάβεις τὴν προσωρινότητα τῶν ἐγκοσμίων καὶ νὰ προετοιμάζεσαι κι ἐσὺ πιὰ γιὰ τὴν ἐν καιρῷ εὐθέτῳ ἀναχώρηση. 

Ἀπὸ τὴν ἄλλη πάλι βλέπεις καὶ τὴν διαφορετικὴ ὄψη τοῦ βίου: ὅτι δηλαδή, ὅ, τι ἔκαμες  σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, τὸ ἀφήνεις... Μήτε καὶ τὸ ἴδιο σου τὸ κορμί. Κι αὐτὸ ἐδῶ τὸ παρατᾶς καὶ μονάχα τὴν ψυχή σου στέλνεις στὰ Χέρια Του. Ἑπομένως, μέσα στὴν ἐρεβώδη κατάσταση τοῦ σήμερα ποὺ ζεῖς καὶ βιώνεις -μὲ λιτές, μικρὲς κι ἀνυποψίαστες ψηφίδες χαρᾶς- αὐτὸ ποὺ ἀπομένει εἶναι νὰ διατηρεῖς ζωντανὴ τὴ Μνήμη. Τὸ μέγιστο αὐτὸ ἀγαθὸ ποὺ σοῦ χαρίζει τὴν δυνατότητα νὰ μὴ λησμονεῖς, μήτε τὰ πρόσωπα ποὺ ἀναχώρησαν, ἀλλὰ πρωτίστως κι Ἐκεῖνον ποὺ τὰ ὑποδέχεται μὲ τὴν ἀπύθμενη  ἀγάπη καὶ ἀνοχή Του: «Δεῦτε πρός με πάντες... κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς» (Μτθ  11, 28). Καὶ μήπως ἔτσι δὲν εἶναι; 

π. κ. ν. κ.  26-2-2020 

Παναγιώτης Καποδίστριας: «Λευκότερος καίγεσαι»

Ανθούλα Δανιήλ |

Δημοσιεύτηκε 24 Φεβρουαρίου 2020 | diastixo.gr

Ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας φέρει στις δύο αόρατες φτερούγες του δύο σημαντικότατες ιδιότητες. Η μία είναι του πρωτοπρεσβύτερου και η άλλη του ποιητή. Στα τυπικά προσόντα του ο φάκελος είναι υπερπλήρης: πτυχία, μεταπτυχιακά, διδασκαλίες, βραβεία, τιμές και πολλά άλλα, τα οποία απορρέουν από μία και μοναδική πηγή· την αγάπη για τον άνθρωπο και τη φύση και την πίστη στον Θεό Δημιουργό.

Και από εκεί πηγάζει και το ταλέντο για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 2004. Οι ποιητικές του συλλογές, συγκεντρωμένες σε έναν τόμο με τον τίτλο Καμένες πεταλούδες, κυκλοφόρησαν το 2010. Το νέο βιβλίο του, με τον τίτλο Λευκότερος καίγεσαι, υπαινίσσεται πολλά, ενώ παράλληλα υποδηλώνει μια διπλή καταγωγή, η οποία αρχίζει από την αντίληψη ότι το Αγαθό ταυτίζεται με το Κάλλος και με τον Θεό, πράγμα που υποστηρίζει και ο Οδυσσέας Ελύτης, ποιητής που αγαπά ο π. Παναγιώτης και του οποίου ο Ελύτης διέβλεψε εγκαίρως το ταλέντο. Η επικοινωνία μαζί του είχε κάτι από τη σχέση του πιστού προς τον Θεό του, προς τον οποίο γνωρίζει να αναπέμπει ύμνους.

Το όμορφο βιβλίο, Λευκότερος καίγεσαι, κοσμείται στο εξώφυλλο από το εικαστικό του Κώστα Ράμμου, που μια αόριστη αίσθηση θα μπορούσε να μας οδηγήσει ίσως στην Καπέλα Σιξτίνα. Οπωσδήποτε, έχει μακρινή έστω καταγωγή από την Αναγέννηση, την οποία επίσης αγαπά ο π. Παναγιώτης.

Τα ποιήματα της συλλογής είναι μοιρασμένα σε έξι ενότητες: «Η νύχτα μπάζει φως», «Θεωρία El Greco», «Ζωή καταφυγίου», «Τα Πολίτικα», «Πόνοι απόρρητοι», «Των Απόντων». Από τον κήπο με τον πλούτο και το πλήθος των ανθέων του καλού ο ποιητής επιλέγει να μας προσφέρει γνωμικά με τη φανερή σημασία, σαν επίστρωση εικονίσματος ασημένια, που καλύπτει την κρείττονα αφανή, όπως θα έλεγε και ο Ηράκλειτος. Ανθολογώ μερικά από τα είκοσι τέσσερα ποιημάτια από τα «Γνωμικά της αυτόματης γραφής»: «Πένθησέ με θάλασσα και ξαναγέννησέ με» (5), «Αν κλαίω κι αν γελάω / τον Τρόμο ξεγελάω» (18), «Αν έχεις πένθος χάρου το, αν είν’ χαρά λυπήσου» (21), «Αν είναι δάκρυ ας εκφραστεί, αλλιώς θα σε χαλάσει» (22), «Φτάνει σου για σήμερα / όλα είν’ εφήμερα» (23) και «Μέλλω σε εμέσαι, είπε και θα το κάμει. / Έρχεται ταχύ» (24).

Είναι φανερό στον αναγνώστη πως ο π. Παναγιώτης με αυτά τα ψήγματα και τις νύξεις μιλάει για την ανθρώπινη μοίρα, για την ανάγκη του ανθρώπου να παρηγορηθεί, έστω και με ένα ψέμα, «Και παρηγόρησέ με που γεννήθηκα», παρακαλεί τη Σελήνη ο Ελύτης. Ο άνθρωπος βέβαια διδάσκεται να υπομένει, πρώτον γιατί δεν ξέρει τι τον περιμένει και δεύτερον γιατί νομίζει πως είναι μακριά. Το ζωτικόν ψεύδος, λοιπόν, μας κρατάει στη ζωή που είναι από τη φύση της αντινομική. Η λύπη και η χαρά έχουν κοινή αρχή, όπως έλεγε και ο σοφός Σωκράτης. Την κατακτημένη γνώση της μεγάλης μας κληρονομιάς την βρίσκουμε καλλιτεχνικά, ποιητικά αφομοιωμένη στους στίχους της συλλογής.

Ο άνθρωπος ζει, περιμένοντας αλλά και προσποιούμενος ότι δεν περιμένει. Ο ποιητής πάντως ξέρει το τέλος, έχοντας στην καρδιά το Μεγάλο Πρότυπο: «Στο δικό σου ξύλο αφουγκράζομαι ανάσταση / στο δικό μου δρυοκολάπτη» και με αυτόν τον τρόπο φέρνει κοντά εκείνα που διίστανται: το μικρό με το Μέγα, το Σημαντικό με το ασήμαντο. Όταν ο ποιητής λέει: «Κάθε πηγή αν- / εμπόδιστη ελπίδα / φέρει άφθονη. / Άρα πιες και λησμόνει / το θνήσκειν ακινδύνως», συμβουλεύει: ζήσε όσο ζεις και ξέχνα ότι θα πεθάνεις, γιατί θα πεθάνεις. Από την άλλη, το τέλος που δεν έρχεται σαν «Ακόμη Καλοκαίρι» ισοδυναμεί με «εγκλωβισμό ανεπίτρεπτο». Η «γήρανση έως οίκτου… δεν αντέχεται». Ο ποιητής στοχάζεται βαθιά και σοφά πάνω στις ανθρώπινες καταστάσεις. Ο Σεφέρης παρατηρούσε «το σταμνί που δεν ήθελε να στερέψει στο τέλος της μέρας» («Επιφάνια, 1937»).

Το ποίημα «Ανώδυνη δεν υφίσταται Άνοιξη» μας φέρνει στον νου αυτομάτως τον σκληρό Απρίλη, το Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου του Ελύτη και στίχους από τον Μικρό ναυτίλο. Από όλα τα ποιήματα συνάγεται το πάθος της άνοιξης για τα λουλούδια – το κόκκινο της παπαρούνας, το κίτρινο της μαργαρίτας. Αλλά ο ποιητής βλέπει τα Πάθη και τη διεργασία της επανάστασης της φύσης στις δυνάμεις που θα φέρουν την έκρηξη. Και η έκρηξη θα γίνει αφού πρώτα συμβεί ο θάνατος. Μία η οδός και στον θάνατο οδηγεί. Ούτε οι αγροί είναι σημάδι της άνοιξης ούτε ο Μποτιτσέλι τόσο, όσο μια μικρή «Βαϊφόρος κόκκινη», λέει ο Ελύτης.

Τραγικό το ποίημα «Αλικαρνασsos», όπου το παιδί δεν πήγε στη θάλασσα για να παίξει, αλλά αναζητώντας τη φυγή για να πνιγεί. Από τη μια ο θάνατος από νερό και από την άλλη από φωτιά. Του ποιητή δεν του διαφεύγουν τα επίκαιρα δεινά, όπως και τα άλλα, τα πιο παλιά.

Τα «Νέα τρίστιχα για τον Άγιο Διονύσιο» μας θυμίζουν τον Διονύσιο Σολωμό.

Σε στάση προσευχής μπροστά στο μικρό ποιηματάκι «Ο Ιερέας Ποιητής» θα φιλήσει το χέρι που γράφει: «επιθέτει σπλάχνα λέξεων / ψιχουλάκια συλλαβών / στο δισκάρι της Διάρκειας και λογχίζοντάς τους την πλευρά της Ανάγκης / χλοΐζουν κι αιωνίζονται».

Δεν μπορεί να προσπεράσει κανείς τη «Μεγάλη Εβδομάδα σε Τρίστιχα», όπου «ρέει χρυσάφι / απ’ τα θεία έγκατα / της Χρυσοπηγής».

Μαζεύω χαλίκια πολύτιμα: «δαγκωμένο τ’ ολοφέγγαρο κι ανυποψίαστο», «πανδύσκολος ο Έρως / γέρος απαιτητικός», «Να δειλιάσεις ή να εκδηλωθείς;», «των παθών το πέλαγος», «Δεν έχουν όλες / οι γυναίκες ερμίνα / μήτε ζωγράφο / για να τις αφθαρτίσει», «Κάθε θάνατος / πίνει χρώματα και ζει», «της κακίας τα γεννήματα δρουν […] πιο φίδια κι απ’ τα φίδια». Κι ακόμα τα «Σικελικά», ο «Ακροκόρινθος», «Θεού ακροδάχτυλο που λέει “παρών”» σαν υπενθύμιση η ιδέα από το Άξιον Εστί: «Μια στιγμή που στάθηκε να στοχαστεί / κάτι δύσκολο ή κάτι υψηλό: / ο Όλυμπος ή ο Ταΰγετος» (Ύμνος 2ος).

Στο ποίημα «Οι γάτες της Εφέσου» ο ποιητής συμπληρώνει τις φωνές και τα πρόσωπα που ο Σεφέρης είχε στο δικό του ποίημα («Μνήμη, B΄, Έφεσος»), Ηράκλειτος, Σικελιανός και απών αδελφός. Τώρα ακούγονται και οι φωνές του λαού των Εφεσίων, κατευθείαν από τις Πράξεις των Αποστόλων, 19,34, ενώ οι γάτες περιφέρονται προς ανάμνησιν της παλαιάς δόξας.

Ο ποιητής δεν ξεχνάει τους απόντες, μικρούς και Μεγάλους: «Απολείτουργα στην Πράσινη βάρκα / για ουζάκια πολυπόθητα / με τους δύο Διονύσιους…», «Ο Μάρτιος εφέτος δεν σ’ έδωσε του Απρίλη / σε κρατάει στη γη του φιλήδονα» και η συλλογή κλείνει με το «Απολυτίκιον Παντοχαράς του Ελύτη», το οποίο έχουμε άλλοτε εκτενώς παρουσιάσει (βλ. (Παραθέματα Λόγου, 15-10-2014).

Ο «Ιερέας Ποιητής» έχει αφομοιώσει όλη την προγονική κληρονομιά –χρυσοπηγή της ποιητικής μας παράδοσης–, της οποίας τη μακρά αλυσίδα σαν άξιος απόγονος τροφοδοτεί με έναν ακόμα κρίκο. Το έργο του, για το πλήθος των αναφορών και το πολυεπίπεδο των μηνυμάτων και των υπαινιγμών, το παλίμψηστο των αισθήσεων και των ερώτων, για την ιδιαίτερη αίσθηση της γλώσσας, προνόμιο των ειδικών σπουδών του και του λειτουργήματος, τη γνώση της θρησκευτικής μας παράδοσης, αν και grosso modo κάθε καλός ποιητής την έχει, για την ιαματική του επίδραση στα δεινά μας, είναι σημαντικότατο. Ο «Ιερέας Ποιητής» υπερέχει γιατί βιώνει ενστικτωδώς και ουσιαστικότερα αυτά που ο κοσμικός ενστερνίστηκε διανοητικότερα, προσθέτοντας με το δικό του ταπεινό χέρι το δικό του νυν στον αιέν της ποιητικής μας παράδοσης.  Έτσι ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας κάνει το έργο που του ετάχθη μέσα στον ιερό ναό, στο σχολείο όπου διδάσκει, στην κοινωνία, αλλά και στην ποίηση, που και αυτή διδάσκει και όστις έχει ώτα ακούειν ακουέτω.

Λευκότερος καίγεσαι

Παναγιώτης Καποδίστριας

Εκδόσεις Αληθώς, Κέντρο Λόγου (Ζάκυνθος)
134 σελ.
ISBN 978-960-91-495-3-2
Τιμή: Δεν πωλείται

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΤΩΝ ΚΕΚΟΙΜΗΜΕΝΩΝ ΜΑΣ Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ

«Ὅρους τῆς ζωῆς ἡμῶν ὁ δούς, διὸ τοὺς ἀφυπνώσαντας ἐκ τῆς τοῦ βίου νυκτός, ἡμέρας ἀνεσπέρου, υἱοὺς δεῖξον, Κύριε, Ἱερεῖς ὀρθοδόξους, Βασιλεῖς τε, καὶ πάντα λαόν σου.»

Νά, λοιπόν, ποὺ φτάσαμε καὶ στὴν πανίερη τῶν Κεκοιμημένων μας Πανήγυρι. Τὸ εὐλογημένο Ψυχοσάββατο, ποὺ μᾶς βγάζει ἀπὸ τὸ κλῖμα τῆς κοσμικῆς εὐθυμίας τῆς Τσικνοπέμπτης καὶ μᾶς εἰσάγει στὸν πανευλαβέστατο καὶ στολισμένο μὲ μεταφυσικὸ ρῖγος κόσμο τῆς πανσέπτου Πανηγύρεως τῶν Κεκοιμημένων μας.

Γιατὶ Πανήγυρις τελεῖται σήμερα γιὰ τοὺς προσφιλεῖς μας, «πατέρας καὶ ἀδελφοὺς ἡμῶν, φίλους ὁμοῦ καὶ συγγενεῖς, ἅπαντα ἄνθρωπον, τὰ τοῦ βίου λειτουργήσαντα πιστῶς [καὶ] λατρεύσαντάς σοι καθαρῶς». Καὶ συγκινημένοι προσερχόμαστε στοὺς χωνεμένους μέσα στὸ φῶς τοῦ δειλινοῦ ναούς, νὰ Τὸν ἱκετεύσουμε γιὰ τὶς ψυχὲς τῶν δικῶν μας ἀνθρώπων, ἀλλὰ καὶ τόσων καὶ τόσων ποὺ δὲ γνωρίσαμε, μήτε τὰ ὀνόματά τους μάθαμε ποτέ, ἀλλὰ τοὺς νοιώθουμε ὡς προέκταση τῆς ἀνθρώπινης ρίζας μας: «τούτους ἐν ὥρᾳ τῆς κρίσεως, ἀπολογίαν ἀγαθήν [δοῦναι], καὶ ἀξίωσον αὐτούς, τῆς οὐρανίου βασιλείας σου». Κι αὐτὰ τὰ λέμε, ἐπειδὴ τὰ νοιώθουμε ὡς λόγια δανεικά, λόγια δηλαδή, ποὺ κι ἐμεῖς περιμένουμε ν’ ἀκούσουμε, ὅταν βρεθοῦμε στὴ θέση τους, ὡς ἱκέσιες φωνές, ποὺ κι οἱ ἴδιοι ἀκοῦν ἀλλὰ πιὸ πολὺ τὶς ἀκούει Ἐκεῖνος, ποὺ ἔχει γράψει τὰ ὀνόματά τους, «ἐν βίβλῳ ζωῆς». 

Ναί, ὅλα τους τὰ ὀνόματα. Κι αὐτὰ ποὺ ψελλίζουμε τὴν ὥρα τοῦ Τρισαγίου, ἀλλὰ καὶ τὰ ἄλλα, ὅσα δὲ θυμόμαστε, ὅσα δὲ μάθαμε ποτέ μας, ὅσα δὲν ἔφτασαν μέχρι τὶς μέρες μας, ἀκόμα καὶ τὶς μέρες τῶν προγόνων μας. Ἐπειδὴ τόσο μακροσκελής, ἀναρίθμητος, ἀπέραντος εἶναι ὁ κατάλογος αὐτός. Κι ἐδῶ στεκόμαστε μὲ ἱερὸ δέος μπροστὰ στὸ Μεγαλεῖο τοῦ Θεοῦ ποὺ θυμᾶται ὅλους αὐτοὺς, ποὺ ἡ δική μας ἡ μνήμη λησμόνησε ἤ δὲν πρόλαβε νὰ καταγράψει. Γιατὶ αὐτὴν τὴν ἱερὴ τὴν ὥρα Ἐκεῖνος τοὺς σκέφτεται καὶ ἀγκαλιάζει πιὸ πολὺ ἀπὸ μᾶς, ποὺ οἱ περισσότεροι, τουλάχιστον, τυπολατρικὰ τοὺς μνημονεύουμε ἀνάβοντας «γιὰ τὸ καλὸ» μιὰ λαμπάδα καὶ προσφέρουμε τὸ κόλλυβο, δίχως ν᾿ ἀφήσουμε κι ἕνα δάκρυ εὐχαριστίας κι εὐγνωμοσύνης στὸ Θεὸ, στὸν Ὁποῖον ὅλοι αὐτοὶ τὴν  «τὴν ἐλπίδα ἀνέθεντο». Καὶ πιστεύουμε, πὼς ἔτσι εἶναι, ἤ μᾶλλον πρέπει νὰ εἶναι...

π.κ.ν. Ψυχοσάββατο 2020

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙ ΤΟΥ «ΦΟΒΕΡΟΥ ΒΗΜΑΤΟΣ» ΤΟΥ

Τώρα ποὺ τὰ χρόνια πέρασαν κι ἄρχισε ὁ πολύτιμος ὁ ἀπολογισμός, τῶν πεπραγμένων ὁ ἀπολογισμός, τώρα ποὺ τὸ γλυκόφωτο ἀπομεσήμερο ἔφτασε, ἡ μνήμη λειτουργεῖ μὲ ἄλλη διάθεση κι ἄλλο τρόπο: Δὲν ἐνθουσιάζεται πιά, δὲ σχεδιάζει, μήτε κι ἐπαίρεται μὲ νέες ἰδέες. Τώρα εἶναι πιὰ καιρὸς νὰ «μετρηθοῦν τὰ κέρδη κι οἱ ζημίες» (Π. Β. Πάσχος), γιατὶ ἔτσι πρέπει. Πῶς, ἄλλωστε, θὰ προετοιμαστεῖ ἡ μεγάλη ἡ Ἀπολογία ἡ ἐπί τοῦ φοβεροῦ Βήματός Του; Ἄν δὲν τὴν ἑτοιμάσει κανεὶς ἀπὸ τούτη τὴ ζωή, τότε τί περιμένει;  Ἔτσι, τώρα ποὺ ὑπάρχει ἀκόμα καιρὸς, καλὸ εἶναι νὰ δοῦμε βαθύτερα τὸν ἑαυτό μας, νὰ προσέξουμε τὰ ὅσα πράξαμε, εἴπαμε, δημιουργήσαμε καὶ ὅλ᾿ αὐτὰ νὰ τὰ ζυγίσουμε ὑπεύθυνα, σωστά καὶ μὲ βασικὴ ἀρχή, θεμέλιο δηλαδή, τὴν ἔγνοια, τὴν ἀνοχὴ καὶ τὴν ἀγαπη τοῦ Θεοῦ γιὰ μᾶς (βλ. Ἰω.15, 6) νὰ τολμήσουμε: Νὰ διαβοῦμε τὰ ὄσα μᾶς ἔφεραν ἀντιμέτωπους μὲ τὸ θέλημά Του, νὰ δηλώσουμε ὅτι πράγματι κάναμε λάθη, πολλὰ καὶ ποικίλα λάθη, νὰ ὑψώσουμε τὰ μάτια μας καὶ νὰ ποῦμε «Πάτερ, ἥμαρτον» (Λκ. 15,18). Νὰ τὸ ποῦμε, βιώνοντας συνειδησιακὰ τὰ λάθη καὶ τὶς ἄστοχες κινήσεις μας, τοὺς λογισμούς, τὰ ἔργα, τὶς πράξεις καὶ τὶς ὅποιες συμπεριφορὲς ἀπέναντι στοὺς ἄλλους, τοὺς συνανθρώπους μας, στὰ πρόσωπα τῶν ὁποίων καθρεφτίζεται ἀπόλυτα τὸ Πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Γιατὶ ὅλοι μας «κατ’ εἰκόνα Του» (βλ. Γεν. 1,26 ) πλαστήκαμε ἀπὸ τὰ Χἐρια Του, στηθήκαμε καὶ ζοῦμε σὲ αὐτὸν τὸν κόσμο, ὅσο καιρὸ παραμείνουμε, δηλαδή. Ἐπειδὴ περιηγητές εἴμαστε, «τουρίστες» παναπεῖ, ποὺ ἐπισκεπτόμαστε τὸν κόσμο αὐτὸν ἕνα χρονικὸ διάστημα, ὅσο μᾶς ἀνήκει, κι ὕστερα ἀναχωροῦμε. Ἑπομένως ὁ καιρὸς τῆς ζωῆς μας, τῆς ὅλης μας βιοτῆς εἶναι τόσο μικρός, ὀλιγόχρονος -γιατί, τί, στ᾿ ἀλήθεια, εἴμαστε μπροστὰ στὴν αἰωνιότητα ποὺ ξεπροβάλλει μέσ᾿ ἀπὸ τὴν ἱστορία- μιὰ κουκίδα ἄμμου ἀσήμαντη. Κι ὅμως ὁ Θεὸς μᾶς ἀφήνει νὰ περάσουμε τὶς «διακοπές μας», ἴσως μὲ κάποια βάσανα κάποτε καὶ γκρίνιες ἀτελείωτες, ὡστόσο μᾶς ἔχει χαρίσει τὸ μέγα προνόμιο, ὥστε νὰ εἴμαστε ὁ μετρημένος, ὁ ἐπώνυμος κόκκος τῆς ἄμμου τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Κι αὐτὸ τὸ μέγιστο, τὸ κορυφαῖο προνόμιο μᾶς δόθηκε μὲ τὴν ἐντολή Του «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι Ἅγιός εἰμι» ( Ἀ. Πετρ. 1, 16), ἐπειδὴ ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου στὴν Ἐκκλησία, ἄρα καὶ στὸν Κόσμο ποὺ εἶναι Ἐκκλησία, παραμένει διαχρονική, ἀθάνατη. Γι᾿ αὐτὸ κι ἔχουμε τὴ Γιορτὴ Πάντων τῶν Ἁγίων, ἐπειδὴ μέσα στὸ νέφος ὅλων αὐτῶν εἰκάζουμε πὼς εἶναι κι οἱ πρόγονοί μας, οἱ γονεῖς, οἱ συγγενεῖς, οἱ δάσκαλοι, οἱ γείτονες κι ὅλοι ἐκεῖνοι οἱ γνωστοί μας  καὶ οἱ ἄγνωστοι κι ἴσως αὔριο μετέχουμε κι ἐμεῖς,  ξέρουμε δὲ πολὺ καλά,  πὼς ὅλοι αὐτοὶ δώσανε τὴν «καλήν τους ἀπολογίαν», πού, ποιὸς ξέρει, πόσο καιρὸ προετοίμαζαν καὶ  σχεδίαζαν μὲσα σὲ κρυφὲς πανενθέσεις ἡσυχίας καὶ κατανύξεώς τους. Παρενθέσεις ποὺ δὲ μᾶς μαρτύρησαν ποτέ, παρενθέσεις, ποὺ εἶχαν τὴν μοναδικότητα ἐκείνη ποὺ κρύβει τὸ «ταμεῖον» (βλ. Μθ. 6, 6) τοῦ καθενός μας, ὅταν προσεύχεται.

Καθὼς περνοῦν τὰ χρόνια, λοιπόν, καθὼς χαμηλώνει τὸ φῶς γύρω μας κι ἀρχίζει νὰ ἀχνοφέγγει ἡ ἱερὴ  μαρμαρυγὴ τῆς αἰωνιότητας, τεντώνουμε τὰ χέρια μας, ὅσο γίνεται, μήπως ψαύσουμε λίγο οὐρανὸ καὶ μαζί Του τὸ ζεστὸ τὸ χέρι τοῦ Θεοῦ καὶ συνάμα μὲ Αὐτό τὸ μέγα Του ἔλεος...

π. κ. ν. κ.     

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ ΕΝΕΚΕΝ

Γύρω ἀπὸ δύο νέα ποιήματα τοῦ Π. Β. Πάσχου

Στὸ πρόσφατο τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ Λόγου καὶ Τέχνης  ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, τευχ. 194-195 Χειμώνας 2019-2020, ποὺ ἐκδίδει ἡ Ἑταιρεία μελέτης προβλημάτων στὴν Κοζάνη, δημοσιεύτηκαν δύο νέα ποιήματα τοῦ Ὁμ. Καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς καὶ κορυφαίου Νεοέλληνα λογοτέχνη, τοῦ Π. Β. Πάσχου (στὸ ἑξῆς Π. Β. Π). Μάλιστα τὰ ποιήματα αὐτὰ τὰ συνοδεύει καὶ  μιὰ παλιά, νοσταλγική, ἀλλὰ καὶ συγκινητικὴ φωτογραφία τῆς παλιᾶς Λευκοπηγῆς, τοῦ χωριοῦ τοῦ Π. Β. Π. Τῆς Λευκοπηγῆς, ποὺ συνεχῶς μᾶς θυμίζει μέσ’ ἀπὸ τὰ γραφτά του, τῆς Μάνας του Λευκοπηγῆς,  ποὺ μᾶς ἔκαμε νὰ τὴν ἀγαπήσουμε.

Προσωπικὰ πιστεύω πὼς κι οἱ στίχοι αὐτοὶ εἶναι ψηφίδες ἀπὸ τήν ὅλη ποιητικὴ βιογραφία τοῦ Π. Β. Π., ἡ ὁποία συνεχῶς ἐμπλουτίζεται, κι ἀποτελοῦν χρήσιμα στοιχεῖα γιὰ μιὰ προσεχῆ μελέτη πάνω στὴν ὅλη ποιητικὴ καὶ λογοτεχνικὴ προσφορά του. 

Μελετώντας τώρα μὲ περισσὴ συγκίνηση καὶ ἱερὸ δέος τὰ δύο αὐτὰ νέα ποιήματα, τὰ ἀφιερωμένα στὴ μνήμη τῶν δύο παππούδων του, τοῦ Νικόλα καὶ τοῦ Γιάννη, παρατηροῦμε νὰ γίνεται λογος γιὰ δυὸ ἐξωκκλήσια τῆς πατρίδας του. Τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ἑνὸς ἄλλου, ρημαγμένου χρόνια πολλά, ξεχασμένου πιά, ὥστε μήτε τοῦ ἁγίου τὸ ὄνομα ποὺ ἦταν ἀφιερωμένο νὰ μὴ σώζεται. 

Ἀναθυμούμενος, λοιπόν, τὸν τίτλο τοῦ διηγήματος τοῦ προσφιλοῦς του Ἀλέξανδρου Μωραϊτίδη «Τῶν θαλασσῶν ὁ Ἅγιος» μὲ τὸ ποίημά του αὐτὸ σπεύδει νὰ μὰς θυμίσει πὼς ὑπάρχει κι ὁ 

...ἅγιος [Νικόλαος] φύλακας τῶν ἐγκαταλειμμένων

 ἀγρῶν, ποὺ παραμένουν χέρσα κι  ἄσπαρτα..». 

Κι ὀφείλουμε νὰ θυμίσουμε πὼς ἡ θαυματουργὴ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Νικολάου, ὅπως μᾶς θυμίζει ὁ ποιητὴς 

«Πὼς πάνω στὸ Γαιμαλί, στὸ δρόμο ἀπ’ τὸ Ζυγόστη

γιὰ τὴ Μεταμόρφωση...»

ἦταν θαμμένη ἡ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Νικολάου, κι ἐκεῖ ἔκτισαν τὸ ἐκκλησάκι πρὸς τιμήν του. Κι ὁ ποιητὴς τὸ ἀφιερώνει στὴ Μορφὴ τοῦ μακαριστοῦ πιὰ παπποῦ του Νικόλα, ποὺ ἀσφαλῶς ἦταν ἀπὸ τοὺς παλιοὺς τοὺς πανηγυριστὲς αὐτοῦ τοῦ μικροῦ ναοῦ. 

Γιὰ πῶ τὴν ἀλήθεια, ὅταν ἐπισκεπτόμουν τὸ Ἅγιον Ὄρος πολὺ μὲ συγκινοῦσαν τὰ ἐρειπωμένα κελλιά, μὲ τὰ μισογκρεμισμένα ναύδρια ἤ οἰκήματα, στὰ ὁποῖα ἡ σιωπὴ καὶ μαζί ἡ κατάνυξη γέμιζαν τὴν ψυχὴ δάκρυα. Γιατὶ αὐτὰ τὰ ἄγνωστα σὲ μένα κελλιὰ ἄφηναν μέσα μου ἕνα μήνυμα: ὅτι ἐπετέλεσαν τὸ ἔργο τους κι ἀναμένουν, προσδοκοῦν κάποιο χέρι νὰ ὑψωθεῖ καὶ νὰ κάνει τὸν σταυρό του μακαρίζοντας τοὺς κτήτορες καὶ τοὺς πατέρες ποὺ ἔζησαν ἐκεῖ. 

Αὐτὰ τὰ βιώματα ἦρθε νὰ μοῦ θυμίσει τὸ νέο ποιήμα τοῦ Π. Β. Π. γιὰ τὸ ἐρειπωμένο 

Ἄγνωστο ταπεινὸ ἐρημοκκλήσι [πού]

οἱ βοσκοὶ σὲ ὥρα θύελλας [τὸ] βρίσκουν καταφύγιο

μὲ τὴ θεοπαράδοτή τους πίστη σιγοψιθυρίζοντας

«Σῶσε μας, Κύριε, κ’ ἐμᾶς  καὶ τὸ κοπάδι μας...»

Ψιχαλισμένοι ἀπὸ κατάνυξη καὶ συγκίνηση ἱεροπρεπῆ αὐτοὶ οἱ στίχοι ἔρχονται νὰ προστεθοῦν στὴν ὅλη ποιητικὴ συγκομιδὴ τοῦ Π. Β. Π., ἀλλὰ καὶ στὴν καρδιά μας, ὡς εὐλαβικὰ λόγια προσευχῆς καὶ μνήμης πανίερης παράλληλα. Ποὺ τ᾿ αφουγκράζεται καὶ τὰ χαίρεται ἀπὸ τὸ χαγιάτι τοῦ Θεοῦ, ὅπου μᾶς ἀγναντεύει, κι ὁ ἄλλος του παππούς,  ὁ Γιάννης...

π. κ. ν. κ.  

      

Μαρία Κοτοπούλη: ΤΟ ΦΥΛΑΚΙΣΜΕΝΟ ΡΟΔΟ (διήγημα)

Ήθελα τόσο να δω πώς αναπτύσσεται ένα, αποκομμένο από το φυσικό του περιβάλλον, «φυλακισμένο» Ρόδο, ώστε αποφάσισα να το επισκεφτώ στο δήθεν σπίτι του, το θερμοκήπιο. Έπρεπε να απομακρυνθώ αρκετά από την πόλη. Ήξερα ότι η διαδρομή αυτή είχε να μου προσφέρει, εκτός από τη χαρά της φυγής και τα σπάνια θέλγητρα της φύσης. Όμως παραξενεύτηκα σαν έφτασα εκεί. Επίπεδος ο χώρος. Αφρόντιστος. Χορταριασμένος. Πρόχειρα στημένο στέγαστρο, στο σχήμα μικρής καμαροσκέπαστης εκκλησούλας, καλυμμένο με διάφανο, χοντρό πλαστικό, γεμάτο άχνη. Έσπρωξα την πόρτα. Μπήκα. Το θέαμα εντυπωσιακό! Η φυλακισμένη ομορφιά, προκάλεσε το θαυμασμό μου, που έσβησε απότομα, καθώς ένιωθα την ανάσα μου να κόβεται. Μια βαριά ακαθόριστη μυρουδιά -να ήταν από θειάφι;- μου έφερνε ζάλη και ένα κόμπο στο λαιμό. Πιάστηκα από ένα πάσσαλο και αισθάνθηκα κάποιον να σπεύδει να με συγκρατεί, να μου σφίγγει το χέρι και να μου ψιθυρίζει στη γλώσσα των λουλουδιών: «Δεν ένιωσα ποτέ τον καθαρό αέρα να με δροσίζει, ούτε τον ήλιο να με ζεσταίνει με τις ακτίνες του. Δεν άκουσα ποτέ των Μελισσών τον βόμβο και δεν τους έδωσα τα πολύτιμα δώρα μου, ούτε πολύχρωμες πεταλούδες χάιδεψαν τα ροδοπέταλά μου. Μασκοφορεμένοι άνθρωποι, σε άσπρα σκάφανδρα κλεισμένοι, τριγυρίζουν γύρω μου, με ραντίζουν με δηλητήρια, στερώντας το άρωμά μου. Κι ύστερα, η βία στο λεπτό κορμάκι μου, ν’ ανθίσω πριν την ώρα μου, να με πουλήσουν στις αγορές του κόσμου…. πάρε με μαζί σου να ζήσω ελεύθερο, να δω, έστω για μια φορά, την αρμονία της φύσης».

Γεμάτη έκπληξη, ένιωσα να με σαϊτεύει η παρακλητική ματιά ενός Ρόδου, μισοκρυμμένου στις πτυχώσεις του φορέματός μου. Το κοιτούσα, πού όμως κουράγιο να του απαντήσω; Οι δυνάμεις μου με άφηναν σιγά, σιγά. Εκείνο, χωρίς να χάσει χρόνο, σκαρφάλωσε και χάιδεψε το μέτωπό μου.

«Έχεις χλομιάσει, μη μένεις άλλο εδώ μέσα, μπορεί και να πεθάνεις», μου είπε και με τσίμπησε με το αγκάθι του για να με συνεφέρει. Έντονος και κατ' ευθείαν στην καρδιά μου ο πόνος. Κατακόκκινη σταγόνα από αίμα, έσταξε στη Γη, ενώ συγχρόνως, με τραβούσε προς την έξοδο, γιατί ο επιστάτης, ένας χοντρός, βλοσυρός άνδρας, έτρεξε να μάθει τι συμβαίνει, κλείνοντας πίσω του, βίαια, την πόρτα, μα πρόλαβα να δω μια γυναικεία μορφή τυλιγμένη με λευκά ράσα, να τρέχει προς το μέρος μου κραυγάζοντας, ικετευτικά και απελπισμένα.

«Πρέπει να μαρτυρήσεις πώς είναι η ζωή μας εδώ μέσα, λιγοστεύουν μέρα τη μέρα τα «ψωμιά» μας, η ανάσα μας γίνεται βαριά, τα δηλητήρια συσσωρεύονται στα σωθικά μας. Με δυσκολία μας κρατούν τα πόδια κι οι αφεντάδες, μας πετούν στο δρόμο, μόλις διαπιστώσουν την ανημποριά μας». Θεέ μου, τα φαντάσματα αποκτούν υλική υπόσταση! Τρόμαξα! Πετάχτηκα έξω και να, ο Δάσκαλός μου, στήριγμα παντοτινό, με τη βιβλική μορφή του έστεκε μπροστά μου, λέγοντας:

«Η δουλεία υποβιβάζει την εργασία, να το θυμάσαι»!

Άρχισα να νιώθω καλύτερα στον καθαρό αέρα, ενώ τα λόγια του με βασάνιζαν και προσπαθούσα να καταλάβω, αν ο κόσμος αυτός ήταν πραγματικός ή του υποσυνειδήτου μου. Στα χέρια μου το μικρό Ρόδο, όρθιο, λούστηκε στο θάμβος του φωτός και ανατρίχιασε στο χάδι του ανέμου. Ανάσανε βαθιά κι έγειρε πάνω μου. Ο καθαρός αέρας τού προκαλούσε ίλιγγο. Το πήρα στην αγκαλιά μου, το νανούρισα τρυφερά και το άφησα να αποκοιμηθεί για να μπορέσει να προσαρμοστεί στην καινούργια του ζωή.

Όταν ξύπνησε, φαινόταν να έχει χάσει την αίσθηση του χώρου και του χρόνου. Προσπαθώντας να το συνεφέρω, του είπα,

«Έλα, πάμε να σου δείξω τις ομορφιές του κόσμου που τόσο ήθελες να δεις».

«Εγώ θα σου τις δείξω, αλλά φοβάμαι πως θα πληγωθείς. Ξέρεις πού βρισκόμουν όλο αυτό τον καιρό;»

«Ποιόν καιρό; Λίγο πριν αποκοιμήθηκες στον κόρφο μου».

«Για μένα είναι αιώνας ό,τι για σένα, λίγα μόνο λεπτά... Ταξίδεψα στο χρόνο και στο χώρο, χωρίς να έχω υποψιαστεί τι είδους συγκινήσεις με περίμεναν. Είδα πράγματα πολλά, είδα τις ομορφιές και τις ασχήμιες. Έφτασα ως το 2100…».

«Εγώ, δε θα ζω ως τότε».

«Θα ζεις. Τίποτα δε χάνεται στο σύμπαν. Θα ζούνε τα παιδιά σου, θα ζει το πνεύμα σου για να τα προστατεύει και να τα οδηγεί! Αν βέβαια ανακόψετε την καταστροφή».

«Ποια καταστροφή, μικρό μου Ρόδο;»

«Ίσως θα έπρεπε να δεις από ψηλά τη γήινη σφαίρα, για να καταλάβεις. Μοιάζει με την ‘‘Κοιλάδα των δακρύων’’. Το νερό λιγοστεύει, τα δένδρα καίγονται, τα ζώα αργοπεθαίνουν κι αφήνουν το κορμί τους στο γεμάτο ραγάδες χώμα. Α, τι τρομερό! Είδα ελέφαντες με πόδια εντόμων…» είπε, το Ρόδο, ενώ στα μάτια τα δικά μου, πρόβαλλε ο πίνακας του Σαλβατόρ Νταλίⁱ και νόμιζα ότι ήμουν μέρος του. Προσπάθησα να κρατηθώ από εκείνον τον οβελίσκο στη ράχη του ελέφαντα. Σε άλλη εποχή θα είχα βυθιστεί σε ρεμβασμούς, αλλά τώρα, μ’ έπνιγε η αγωνία, μήπως τα λεπτά πόδια του εντόμου, που αντικατέστησαν τα δικά του γεροδεμένα, δεν κρατήσουν τόσο βάρος και πέσω στο κενό και σκοτωθώ. Ζούσα τούτο τον εφιάλτη, ενώ το μικρό Ρόδο συνέχιζε την αφήγησή του, για να εντείνει, θαρρείς, ακόμα περισσότερο την απελπισία μου και με παρότρυνε να συνεχίσουμε το δρόμο μας.

«Περπατούσα μηχανικά, ώσπου φτάσαμε, πέρα, στην άνυδρη, διψασμένη έρημο. Ένα καρβέλι ψωμί κομματιασμένο. Τα ψίχουλα στην άμμο, ακόμα σκορπισμένα, κι ούτε ένα μυρμήγκι να τα σύρει στη φωλιά του, ούτε ένα πουλί να τα τσιμπήσει με το ράμφος του. Δυο μακρινές φιγούρες πέρα στον ορίζοντα, μ’ έκαναν να αμφιταλαντεύομαι στη μεταφυσική πολυπλοκότητα. Κι αν είναι αληθινές; Έλεγα. Την όψη αν έβλεπα, θα μπορούσα να καταλάβω αν είναι νεκροί ή ζωντανοί, γυναίκες ή άνδρες, φίλοι ή εχθροί».

Θεέ μου, ξανά ο Σαλβατόρ Νταλί, μ’ άρπαξε και με πέταξε στην έρημο. Ω, ναι, εγώ ήμουν η μία από τις δυο φιγούρες, ξεχασμένη στο χάος, χωρίς προσανατολισμό. Αν κατάφερνα να φτάσω στα ψίχουλα, μπορεί να εύρισκα το σωστό δρόμο», σκεπτόμουν. «Μα πώς να φτάσω ως εκεί; Πού να στραφώ, ποιον να φωνάξω για βοήθεια μέσα σε τούτη την “Έρημη Χώρα”;»

Αλλά η απαλή φωνή του Ρόδου, διέλυσε τη σύγχυση και μεγάλωσε τον τρόμο μου.

«Και τα πουλιά δεν βρίσκουν κλαδί για να φωλιάσουν και σωριάζονται στη γη νεκρά. Ούτε μια πεταλούδα, μια μέλισσα κι ούτε ένα τριαντάφυλλο. Μόνο σκουπίδια, βουνό από σκουπίδια, άχρηστα για τους λίγους, μα τόσο χρήσιμα για τους πολλούς. Τώρα, άχρηστα για όλους».

Μέσα σε μία χρωματική πανδαισία, πέρα μακριά, είδα τον Σπύρο Βασιλείουⁱⁱ, να ζωγραφίζει «Σκουπίδια». Ίσως, με τα αναρίθμητα χρώματα της παλέτας του και τους ποιητικούς συνειρμούς του, να ήθελε να τονίσει τη σημαίνουσα αξία των ευτελών πραγμάτων, των «Μικρών τίποτα», που θα έλεγε ο Θεϊκός Mozart.

Γρήγορα, όμως, τα χρώματα χάθηκαν κι άλλος εφιάλτης με τριγύρισε καθώς το Ρόδο, μιλούσε για κάδους απορριμμάτων γεμάτους από ανθρώπους. Άθελά του, ίσως, μ’ έριξε στη δίνη μιας άλλης περιπέτειας. Άρχισα να παίρνω τη μορφή της «Νελ», να ζω μέσα σε ένα σκουπιδοτενεκέ και να προσπαθώ να βρω και να μιλήσω στον «Ναγκ», που κι αυτός είχε την ίδια μοίρα. «Το Τέλος Του Παιχνιδιού» του Σάμουελ Μπέκετⁱⁱⁱ δεν ήταν πια θέατρο. Ήταν η τραγική πραγματικότητα. Οι ήρωες ζητούσαν δικαίωση, ζητούσαν τη ζωή, που αλίμονο, δίδεται μόνο μια φορά. Προσπάθησα με αξιοπρέπεια, ομολογώ, αν και γεμάτη απελπισία, να ξεπεράσω την αιχμαλωσία μου, τον τρόμο της αβύσσου, την παράνοια, αλλά η «Ουϊνυ», θαμμένη ως το λαιμό μέσα στο καμένο χόρτο μού ζητούσε την ομπρέλα της. Η πολυτέλεια στη δυστυχία… Τραγική ειρωνεία, δε μπορούσα ούτε να γελάσω, το γέλιο πάγωνε στα χείλη μου. Ένιωθα τη ματιά του Σάμουελ Μπέκετ, αυστηρή. Αναζητούσα, έστω, ίχνη φωτός, κάποια ελπίδα, μέσα από το διαπεραστικό βλέμμα του. Τίποτα, μόνο καταφρονεμένη σιωπή, αδιέξοδη σιωπή. Δεν άντεχα άλλο.

«Ας τελειώνουμε εδώ», φώναξα στο Ρόδο.

«Όχι, έλα να δεις τη διαδήλωση των ζώων, των δένδρων, των πουλιών, έλα να διαβάσεις τα πανό που κρατάνε, να γνωρίσεις την πάσα αλήθεια. Συγκρατήσου, δεν πρέπει να λυγίσεις, πρέπει το θέαμα να το ζήσεις ως το τέλος».

Με γύρισε προς το μέρος τους. Μια λαοθάλασσα από διαδηλωτές, τόσο παράξενους, που δυσκολευόμουν να τους αναγνωρίσω. Άλλοτε έβλεπα ζώα και πουλιά, άλλοτε δέντρα, λόφους πυριγενείς και βουνά. Θάλασσες, με όλα τα ψάρια, βράχια, κοχύλια, ανέμους, θύελλες και καταιγίδες. Παρόντα, όλα τα στοιχεία της φύσης σ' αυτή, την Μεγάλη Σύναξη.

Άρχισα να διαβάζω σκόρπιες φράσεις καθώς ο αγέρας έκανε τα πανό να παραδέρνουν. «Άνθρωποι …άμυαλοι», «Αλόγιστη σπατάλη… μόλυνση των υδάτων». «Κατάχρηση». «Εκμετάλλευση». «Τα μεγαλύτερα ποτάμια του πλανήτη αργοπεθαίνουν: Νείλος, Δούναβης, Βόλγας, Ρίο Γκράντε, Γιανγκτσέ, Μεκόνγκ, Γάγγης, Κόκγος, Μάρεϊ-Ντάρλινγκ, Κίτρινος Ποταμός, Αμαζόνιος». Ο άνεμος δυνάμωνε, μα πρόλαβα να διαβάσω ένα ακόμα πανό, «Ινδός και Ευφράτης». Γιατί με βύθισαν σε σκέψεις, τα δυο τούτα ποτάμια; Ίσως, γιατί ο Θεός, πολύ παλαιά, είχε διαλέξει, να τοποθετήσει τον Παράδεισο, στον ανάμεσά τους χώρο. Ωστόσο συνέχισα την προσπάθειά μου, μήπως και μάθω κάτι περισσότερο: «Φαινόμενο του θερμοκηπίου». «Δούλοι, καταναλωτές», «Μοιάζετε με όντα απρόσωπα», «Ποια συμφωνία του Κιότο;». «Η μάχη του Ουρανού, η τρύπα του όζοντος», «Πέλαγο, από ανείπωτο κακό, ξεσπάει»… Αλίμονο! Και τα πανό να χοροπηδούν, προκαλώντας μου ζάλη κι εγώ να μη μπορώ πια τίποτα να διακρίνω.

Τότε συνειδητοποίησα τη δική μου ένοχη. Ήμουν μόνη, ανυπεράσπιστη, όπως ανυπεράσπιστα ήταν τα πλάσματα της γης που κακοποιούσα, αιώνες τώρα. Έπρεπε να απολογηθώ, αυτή τη στιγμή, μπροστά στον εξεγερμένο «κόσμο», που ζητούσε πίσω τα δικαιώματά του, με μπροστάρη το μικρό Ρόδο. Ένιωσα την τραγικότητα της κατάστασης, την καταδίκη να κρέμεται πάνω από το κεφάλι μου. Δεν είχα κανέναν να με υπερασπιστεί, αλλά τι νόημα θα είχε, αφού είχα αποδεχτεί την ενοχή μου; Ίσως αν έδειχνα ειλικρινή μετάνοια… «Όχι, τώρα είναι αργά», είπα μέσα μου και δάκρυα κυλούσαν από τα μάτια μου.

«Κι όμως, ποτέ δεν είναι αργά», μου ψιθύρισε το Ρόδο. «Παρά την τραγική κακοποίηση, όλα μπορεί να ανατραπούν» Δεν πρόλαβα να αρθρώσω κάποια δικαιολογία και το άκουσα να απαγγέλλει: «Εάν εξακολουθήτε να πράττητε το κακό, θέλετε απολεσθή»^iv,αμέσως σήκωσε μια μαγική ράβδο και άρχισε να διευθύνει την «Ορχήστρα της Πλάσης». Πρώτα έδωσε εντολή να σταματήσουν οι άνεμοι. Ύστερα έκανε νεύμα να σιωπήσουν τα πνεύματα του δάσους και να παρελάσουν οι «Τέσσερις Εποχές». Τι όμορφες που ήταν, με τα χαρακτηριστικά στολίδια τους! Λευκοντυμένη η Κόρη του Χειμώνα, ροδόπεπλος η Νύμφη της Άνοιξης, ηλιόλουστη η Νεράιδα του Θέρους, ημίγυμνο το Ξωτικό του Φθινοπώρου! Τι χρώματα άφηναν στο πέρασμά τους! Θαύμαζα τη χάρη τους, και άκουγα τις εξαίσιες μουσικές του Αντόνιο Βιβάλντι^v, του Γιόζεφ Χάυντν^vi, του Λούτβιχ Βαν Μπετόβεν^vii. Τους έβλεπα να διευθύνουν τις συμφωνίες τους και, γεμίζοντάς μας με ελπίδα, να απαλύνουν τους φόβους μας, να πλημμυρίζουν με ευαισθησία και ομορφιά τη ζωή μας, πλουτίζοντας τη σκέψη και το στοχασμό μας.

Άξαφνα, εμφανίστηκε η επιβλητική μορφή του Ιγκόρ Στραβίνσκι^viii. Με τη μπαγκέτα στο χέρι, διηύθυνε την «Ιεροτελεστία της Άνοιξης», για να υμνήσει την έκρηξη της Δημιουργίας του Κόσμου,

Κι ύστερα, η γαλήνη, με την «Εαρινή Συμφωνία», καθώς ο Νικόλαος Γύζης^ix, άφηνε μέσα από τις πινελιές και το παιχνίδισμα του φωτός, την «Άνοιξη», να κατέρχεται από τον Ουρανό, στους ρυθμούς του γλυκόλαλου Βιολιού και της Άρπας. Θαμπωμένη, αναρωτιόμουν, αν θα υπάρχουν στο μέλλον «Εποχές», για να εμπνεύσουν τους νέους συνθέτες, τους ζωγράφους, τους ποιητές μας. Ύστερα, το μικρό Ρόδο έδωσε εντολή να γυρίσουν τα πανό από την άλλη μεριά και ο κορυφαίος από κάθε ομάδα απάγγειλε το αίτημά του, ενώ ο χορός, χορός αρχαίας τραγωδίας επαναλάμβανε, θρηνητικά τα λόγια του:

«Οι Θεοί προίκισαν τον άνθρωπο με μυαλό που είναι ανώτερο απ’ όλα τα αγαθά»^x, «Αυτό είναι η δύναμή σας». «Η αφθονία δημιουργεί τη στέρηση». «Τα ενάντια εκ των εναντίων γίγνονται». Μας έρχονται από τα βάθη των αιώνων, οι σοφές διαπιστώσεις, σκεπτόμουν, καθώς προσπαθούσα να αποστηθίσω τα λόγια τους.

«Τίποτα δεν είναι πιο πολύτιμο από τη ζωή»^xi. «Η ομορφιά είναι στην απλότητα, στην καθαρότητα, στη γαλήνη». «Καλλιεργήστε τη σκέψη, την αισθητική σας». «Πάρτε παράδειγμα από μας». «Όλα τα χρώματα δεν είναι ίδια. Όλα τα δέντρα δεν είναι ίδια, όλα τα ζώα δεν είναι ίδια, όλα τα πουλιά του ουρανού, δεν είναι ίδια, Όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι. Έχουν όμως όλοι και όλα τα πλάσματα της γης και του ουρανού, τις ίδιες ανάγκες για να υπάρξουν. Στην ποικιλία είναι η ομορφιά». «Διαβάστε το βιβλίο της φύσης και μιμηθείτε μας». «Μη σκοτώνεται τα ζώα». «Μην καίτε τα δάση». «Φυτέψετε ένα δέντρο, δώστε του ζωή. Δείτε το να μεγαλώνει». «Σταματήστε τον πόλεμο, τώρα». «Ούτε στην αναρχία ούτε στη σκλαβιά να μη δεχτείς να ζήσεις»^xii. «Αγωνιστείτε για την Ειρήνη και φυλάξτε την». «Μέσα στο φως, ο κόσμος, μένει η πρώτη και η τελευταία αγάπη»^xiii.

Αγάπη! Η καρδιά μου θρυμματίστηκε. Είχα το μοναδικό προνόμιο να είμαι μάρτυρας μιας ειρηνικής εξέγερσης και προσπαθούσα να απομνημονεύσω τις προτροπές και τα αιτήματα των διαμαρτυρομένων για να τα μεταφέρω στους συνανθρώπους μου, προσδοκώντας να γνωρίσουν κι εκείνοι την τραγικότητα της κατάστασης, για την επικείμενη εξαφάνιση πολύτιμων και αναντικατάστατων στοιχείων, για τη ζωή, την ύπαρξη, πάνω σ’ αυτόν τον Ευλογημένο Πλανήτη. «Όταν γνωρίζουμε την αλήθεια», μονολογούσα, «μπορεί να αποτρέψουμε τα λάθη του παρελθόντος και να αλλάξουμε».

Μια σκέψη, όμως, μια αγωνία με βασάνιζε αιώνες τώρα, αλλά απέφευγα να την ομολογήσω. Τι θα γίνει μετά; Πώς θα μας αντιμετωπίσουν τα παιδιά μας, για το κακό που κάναμε; Ωστόσο είχα μια κρυφή ελπίδα, ότι μέσα από αυτή τη συμφορά, τα παιδιά μας θα φωτιστούν.

Θα μας αφήσουν να τα δούμε να βλασταίνουν και να απλώνουν τα κλαδιά τους σε ένα κόσμο Όμορφο, Ειρηνικό.

Έκλαψα πικρά, κι αυτά ήταν τα δάκρυα πολλών ανθρώπων, αλλά το μικρό Ρόδο έσκυψε να μου δώσει ένα φιλί. «Για την ελευθερία», μου είπε, «που μου χάρισες» και επουλώνοντας τις πληγές μου με τη μαγική του ράβδο, έφερε την αναγέννηση στη Φύση και χάρισε ελπίδα στους ανθρώπους. Κατέβηκε από την αγκαλιά μου και ακούμπησε στη Γη το λεπτό κορμάκι του. Είδα τα ροδοπέταλά του να ανοίγουν και να σχηματίζουν το σήμα της Νίκης, τραγουδώντας: «Η φύση είναι που γιατρεύει κάθε πληγή της ψυχής»^xiv…

Ίσως γιατρέψει και τη δική μου …μονολόγησα.

i Σαλβατόρ Νταλί.[Salvador Dali] Ισπανός Σουρεαλιστής, ζωγράφος,. Φιγκέρες 1904-1989. Οι τρεις πίνακές του που αναφέρονται στο διήγημα είναι:1] «Όνειρο προκαλούμενο από το πέταγμα μιας σφήκας γύρω από ένα ρόδι, δευτερόλεπτα πριν από το ξύπνημα ,1944, ελαιογραφία σε μουσαμά. Μαδρίτη, Μουσείο Thyssen –Bornemisza 2] Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου 1946. Ελαιογραφία σε μουσαμά. Βρυξέλλες Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών .3] Δυο κομμάτια ψωμιού που εκφράζουν το συναίσθημα της αγάπης,1940. Λάδι σε καμβά. Ίδρυμα Gala-Salvador Dali.

ii Σπύρος Βασιλείου. Έλληνας ζωγράφος και σκηνογράφος. Γαλαξίδι 1902-1985. Φιλοτέχνησε τα σχέδια Αγιογράφησης για τον Ναό του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη για τα οποία και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών, καθώς και τα σχέδια της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ. Ήταν ιδρυτικό μέλος της ομάδας «Τέχνη». Έργα του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη και σε Ιδιωτικές Συλλογές.

iii Σάμουελ Μπέκετ [Beckett] Ιρλανδός συγγραφέας. Ήταν συνεργάτης και γραμματέας του Τζέιμς Τζόυς . Θεωρείτε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του πρωτοποριακού θεάτρου . Το «Περιμένοντας τον Γκοντό» έγινε παγκόσμια επιτυχία , καθώς και τα έργα που αναφέρονται στο παρόν διήγημα .1] «Το Τέλος Του Παιχνιδιού», 2] «Ω, οι Όμορφες Μέρες». Τιμήθηκε με πολλά βραβεία ακόμα και με το βραβείο Νομπέλ το 1969.

iv Η Αγία Γραφή. Κεφ. Ιγ΄. Σαμουήλ Α΄

v Αντόνιο Βιβάλντι.[Vivaldi]. Ιταλός συνθέτης. Γεννήθηκε στη Βενετία στα 1675 και πέθανε στη Βιέννη στα 1741. Η μουσική του παραγωγή είναι τεράστια. Περιλαμβάνει περίπου σαράντα όπερες, πολλά ορατόρια και μεγάλο αριθμό κοντσέρτων. Πολλοί σύγχρονοί του αναγνώρισαν τη σπουδαιότητα της τέχνης του ανάμεσά τους ο Μπαχ, που μετέγραψε πολλά από τα κοντσέρτα του.

vi Γιόζεφ Χάυντν [Haydn]. Αυστριακός συνθέτης [1732-1809]. Η παιδική του ηλικία ήταν δύσκολη. Στα οκτώ του χρόνια μπήκε στην χορωδία της εκκλησίας του Αγίου Στεφάνου της Βιέννης και έμεινε ως την ωρίμανση της φωνής του. Στα δεκαοχτώ έδινε μαθήματα και εκτελούσε χρέη συνοδού στη σχολή τραγουδιού. Η φήμη του ήρθε από τις πρώτες συνθέσεις του και ανέλαβε αρχιμουσικός στην αυλή του πρίγκιπα Εστερχάζυ. Αναγνωρίστηκε σαν πατέρας και δάσκαλος της νεότερης μουσικής και ήταν παράδειγμα ηθικού ανθρώπου για τους συγχρόνους του. Η καλλιτεχνική του ζωή αποκαλύπτει την ευσυνειδησία ενός μεγάλου καλλιτέχνη που προετοίμασε το έδαφος για τον Μότσαρτ, τον Μπετόβεν τον Σούμπερτ.

vii Μπετόβεν, Ludwig van Beethoven. [Βόννη1770- Βιέννη 1827] Από τους μεγαλύτερους Συνθέτες όλων των εποχών. ‘Όταν ο Μότσαρτ τον άκουσε στα δεκαπέντε του χρόνια να παίζει πιάνο είπε: «Προσέξτε, πιστεύω ότι θα κάνει τον κόσμο να μιλάει γι αυτόν». Ανάμεσα στο εξαιρετικά πλούσιο έργο του συγκαταλέγονται οι εννέα Συμφωνίες του . Η τελευταία του, η «ΕΝΑΤΗ» έγινε πανανθρώπινο σύμβολο ΕΙΡΗΝΗΣ. Μεγάλοι συνθέτες αναγνώρισαν την αξία του όπως Ο Λιστ, ο Σούμαν, ο Μέντελσον , ο Μπερλιόζ , ο Σούμπερτ. Ο Βάγκνερ μάλιστα παρομοίασε την κωφότητα του Μπετόβεν με τη φωτεινή τυφλότητα του Μάντη Τειρεσία. Σαν ένα πνεύμα Παγκόσμιο θα μείνει στην αιωνιότητα ο Λούτβιχ Βαν Μπετόβεν..

viii Ικγόρ Στραβίνσκ [Stravinsky]. Ρώσος Συνθέτης [1882-1971]. Μαθητής του Ρίμσκυ-Κόρσακοφ . Με «Το πουλί της φωτιάς» που έγραψε για τα Ρώσικα Μπαλέτα αποκαλύπτεται η μεγαλοφυΐα του. Ακολούθησαν ο «Πετρούσκα», η «Ιεροτελεστία της Άνοιξης» όπου αναδεικνύεται η πρωτοτυπία και η ευρηματικότητά του. Το έργο του γίνεται η βάση των πειραματισμών που θα ακολουθήσουν στις αρχές του 20^ου αιώνα. Το 1914 έφυγε οριστικά από τη Ρωσία. Έζησε στην Ελβετία και στο Παρίσι. Στο Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο πήγε στις ΗΠΑ και το 1945 πήρε την Αμερικάνικη υπηκοότητα Έχει αφήσει σημαντικότατο έργο.

ix Νικόλαος Γύζης. Έλληνας ζωγράφος. Τήνος 1842 Μόναχο 1901. Σπούδασε στη σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και του Μονάχου, με υποτροφία του Ιδρύματος του Ναού της Ευαγγελιστρίας της Τήνου. Μαθήτευσε στο εργαστήρι του σημαντικότερου ζωγράφου της Βαυαρίας του Πιλότυ. Έργα του υπάρχουν στην Ελλάδα, Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Μπενάκη Συλλογή Κουτλίδη και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές. Στο εξωτερικό, στη Νέα Πινακοθήκη και στην Ακαδημία του Μονάχου καθώς και στη Λέσχη των Καλλιτεχνών. Ιδιαίτερη θέση στο έργο καταλαμβάνουν οι προσωπογραφίες, που μαζί με τα μεγάλα έργα του, τις νεκρές φύσεις και τα άπειρα σχέδιά του μαρτυρούν το ταλέντο, την οξυδέρκεια και τη ευφυΐα του.

x Σοφοκλής. Αντιγόνη, [Αίμων] [ στ.683]

xi Ευριπίδης .Άλκηστης [στον Άδμητο][στ.301].

xii Αισχύλος . Ευμενίδες,[ Χορός] [στ.525].

xiii Αλμπέρ Καμύ [Albert Camus]. Ο επαναστατημένος Άνθρωπος.

xiv Φάουστ του Γκαίτε . Μετ. Ι.Ν Θεοδωρακόπουλος.