Σπυρίδωνος Κατσαρού: ΥΠΑΡΞΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ

«Γυρίσαμε· πάντα κινάμε για να γυρίσουμε στη μοναξιά, μια φούχτα χώμα στις άδειες παλάμες». Γ. Σεφέρης

Ο ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΣ – ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ – ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ

Αγαπητά Παραθέματα Λόγου, με αφορμή το κοσμοσωτήριο, θεολογικό – ανθρωπολογικό γεγονός – τη γιορτή της Πεντηκοστής, καθώς και τα όσα συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας χωρίς να είμαστε χρονικά κοντά στην εορτή, ζητώ τη φιλοξενία σας για να καταθέσω τις σκόρπιες στοχαστικές σκέψεις μου, επειδή θέλω να αποφύγω μια τυπική «κηρυγματική» ανάλυση – ανάπτυξή του.

Κατ’ εξοχήν στην υλόφρονα εποχή μας, έχουμε ανάγκη από μηνύματα, που τρέφουν και ενισχύουν τον αγώνα για την πνευματική και ηθική μας συγκρότηση.

Τα δυσοίωνα «σημεία» των καιρών στο επίπεδο της προσωπικής και συλλογικής μας ζωής είναι δείκτες του «μη επί τα βελτίω» μέλλοντος βίου.

Στα λόγια του ακαδημαϊκού μας κ. Ν. Βρεττάκου έχουμε με ωμό ρεαλισμό απόδοση του στίγματος της εποχής μας : ιδιοτέλεια και υποκρισία.

Η ιδιοτέλεια (υπερ-ατομισμός) ωθεί σε χρήση όλων των μέσω για προβολή και επιβολή μας.

Η υποκρισία προσβάλλει τη γνησιότητα των σχέσεων ανθρώπου – φύσεως, ανθρώπου – κοινωνίας. Γίνεται έκδηλη στην υπερβολή, μια διαστροφή του ενστίκτου για διάκριση και δύναμη, καθώς εκδηλώνεται ως εναγώνια προσδοκία για αναγνώριση και καταξίωση με αρχή πράξης το «homo homini lupus». 

Κατά συνέπεια με ποια μέσα μπορούμε να πολεμήσουμε τους ιοβόλους δολοφόνους της γνησιότητας των σχέσεων του ανθρώπου με τον άνθρωπο;

Στο σημείο αυτό ας σταθούμε στο θρησκευτικό γεγονός. Έρχομαι σε αυτό λιτά όπως το περιγράφει η γραφίδα του αποστόλου.

« Και εγένετο άφνω εκ του ουρανού ήχος ώσπερ φερόμενης πνοής βιαίας, και επλήρωσεν όλον τον οίκον όπου ήσαν καθήμενοι. Και ώφθησαν αυτοίς διαμεριζόμεναι γλώσσαι ωσεί πυρός και εκάθισεν εφ’ έκαστον αυτών και επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου και ήρξαντο λαλείν…» (Πραξ.β,2) 

Ελεύθερη έκφραση νοήματος :

«Ακούστηκε ξαφνικά μια βοή. Ερχόταν από τον ουρανό σαν ήχος, όπως όταν φυσά δυνατός άνεμος. Ο – ΉΧΟΣ – αυτός καθώς κατερχόταν στο υπερώο όπου ήσαν συγκεντρωμένοι οι μαθητές – Απόστολοι, έγινε – ΦΩΣ – που εκχύθηκε στη φύση και μοιράστηκε σε γλώσσες πυρός (φωτιάς) για να καθίσει πάνω στον καθένα. Η παρουσία του γέμισε το σπίτι και επλήσθησαν άπαντες Πνεύματος Αγίου. Οι μαθητές άρχισαν να κηρύττουν στο λαό – τον αναστημένο Χριστό – τη σταυρωμένη Αλήθεια τους».

ΣΧΟΛΙΟ Α΄:

Στο ιστορικό βιβλίο της Κ.Δ. με τίτλο «Πράξεις – έργα Αποστόλων», ο ευαγ. Λουκάς μας δίνει με περισσή παραστατικότητα την εικόνα συνάντησης του υπερκόσμιου με το κοσμικό, του θείου και του ανθρώπινου στο φυσικό μας κόσμο.

Η «επιφοίτηση» του Αγίου Πνεύματος είναι ένα θαυμαστό – πραγματικό – σωτηριολογικό γεγονός. Είναι θαυμαστό, γιατί η αποδοχή του υπερβαίνει τη λογική και τους νόμους της φύσης. Είναι πραγματικό, γιατί αν και υπέρλογο, δεν μπορείς να το αμφισβητήσεις. Όχι μόνο χωράει αλλά καθηλώνει τις αισθήσεις. Είναι σωτηριολογικό διότι αφορά την απολύτρωση κόσμου – ανθρώπου, από τη φθορά και τον θάνατο.

Έχουμε σε αυτό την παρουσία του ΤΡΙΤΟΥ (Γ΄) ΠΡΟΣΩΠΟΥ της Αγίας Τριάδος ως Ήχο και Φως. Τα σημεία αίσθησης «άκουσαν και είδαν» μαρτυρεί το ρεαλισμό του. Οι αισθήσεις μας είναι θύρες εισόδου του κόσμου των αντικειμένων στο βάθος του είναι, τη συνείδησή μας. Έτσι αποκτούμε την πείρα του.

Η εμπειρική Του σχέση με τον κόσμο και τον άνθρωπο έχει ως φυσική συνέπεια δυο κοσμογονικές δωρεές :

α) την ανακαίνιση του κόσμου

β) την αναγέννηση του ανθρώπου

Η μία αφορά τη ζωή του κόσμου, η άλλη την ύπαρξη του ανθρώπου. Οι δύο μαζί υλοποιούν το θείο σχέδιο για τη σωτηρία της δημιουργίας. Κόσμος και ανθρωπότητα καινοποιούνται – ενοποιούνται δηλαδή ανανεώνονται και «όλα εν ώσιν».

-         «ΙΔΟΥ ΚΑΙΝΑ ΠΟΙΩ ΤΑ ΠΑΝΤΑ» ( Απ.Κα,5)

Φανέρωση της καινοποίησης και ενότητας όλων είναι στον κόσμο η Εκκλησία.

ΣΧΟΛΙΟ Β΄:

Όμως για τον απλό άνθρωπο τι θα πει ανακαίνιση του κόσμου και τι αναγέννηση του ανθρώπου;

Έτυχε καμιά φορά να διψάσετε πολύ;

Η δίψα είναι στέρηση. Η στέρηση είναι απειλή φθοράς. Η φθορά είναι ερχόμενος θάνατος. Η φύση αντιστέκεται σε αυτό που έρχεται, χωρίς να το νικά. Η αντίστασή της κάμπτεται. Η ικανοποίηση της ανάγκης για ζωή συχνά υπερβαίνει το επίπεδο των αισθήσεων. Δείτε την εικόνα καθώς διψασμένοι πίνουμε νερό, λίγο ενδιαφέρει αν το ακούμε ή αν το βλέπουμε. Κάπως έτσι μέσα στον κόσμο και τον άνθρωπο που διψούν τη ζωή το Θείο συντελεί μυστικά την αναδημιουργία τους, ανάπλαση και μεταμόρφωση. Ο κόσμος μετέχει, ο άνθρωπος οικειώνεται προσωπικά τη ζωή, βιώνει την παρουσία της.

Η ύπαρξή μας και η ψυχή του κόσμου γεύονται τη ζωή ως τη νίκη πάνω στη φθορά και τον θάνατο. Εσωτερική αίσθηση πληρότητας και γεύση απάθειας στις προσδοκίες μας είναι τα σημάδια μετοχής. Όλα συμβαίνουν μέσα και όχι έξω από μας, όπως σε ένα αγριολούλουδο οι χυμώδεις λειτουργίες του ώσπου ν’ ανθίσει. Οι ασύδοτες ενστικτώδεις λειτουργίες του ανθρώπου μπλοκάρουν την άνθιση.

ΣΧΟΛΙΟ Γ΄:

Αν και το λογικό θα ήταν το κείμενο αυτό να έχει αφορμή μόνο την εορτή της Πεντηκοστής, άρα χρονικά να φαίνεται άκαιρο τώρα, η απορία αίρεται με το άχρονο και διαρκές νόημα ενός αναστημένου Χριστού ως συμβόλου τόσο θρησκευτικού όπως αρμόζει η παράδοση της εκκλησίας μας όσο και ενός Χριστού αγωνιστή για έναν άνθρωπο που παραδέρνει στα κύματα μιας αλλόφρονας εποχής ως ένα και το αυτό.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΗ ΣΤΟΧΑΣΗ:

Η ανακαίνιση του κόσμου και η αναγέννηση του ανθρώπου είναι η άνθισή τους. Για τούτο, αν ήλθες ως εδώ ζητητή οδοιπόρε Αφουγκράσου: Στο καταμεσήμερο της ροζιασμένης πεζότητας, καθώς έχουμε ανάγκη με καθάριο νερό βουνίσιας πηγής να ξεδιψάσει η σάρκα, έτσι «χρείαν ύδατος ζωής» έχει το πνεύμα μας, καθώς αλυσοδεμένο κινεί να γλιτώσει τη σήψη στο τέλμα της ηθικής παχυλότητας. Η ηθική μας εκλέπτυνση έχει για συνέπεια την ύψωση της ζωής στο καθολικό της επίπεδο όπου ως κορυφή των αξιών «αύγει έρωτα θείου φωτός».

Αυτού η λαμπρότητα φωτίζει και ουσιώνει τις γήινες επιδιώξεις μας καθώς πορευόμαστε αφανείς οδοιπόροι την έρημο της απόγνωσης. Μόλις και βγαίνω από το στοχαστικό μου λαβύρινθο, γιατί συναντώ απορημένη την κραυγή της σκέψης σου. Ποιος μπορεί να ονοματίσει τούτη την ομορφιά ζωής, έρημο απόγνωσης;

Μην κράζεις, μόνο κοίταξε. Κοίταξε και θα δεις. Εσύ κι εγώ, όλοι, εχθροί, φίλοι, πλούσιοι, πένητες, ισχυροί, αδύναμοι, όλοι πορευόμαστε σε κοιλάδα σκιάς θανάτου.

Μην πεις πως δεν βλέπεις ξεμέθυστος από το δυνατό ηδύποτο στη χλιδή της λήθης σου μέσα στα αγαθά και τη δύναμή σου όλη την ασχήμια στη χωματένια της γυμνότητα.

Ματαιότης ! Με ονομάτισες κιόλας απαίσιο κοράκι; Όχι. Μάθε πως τ’ αηδονιού το τραγούδι δεν κάνει γλυκύτερη μια πίκρα ψυχής. Με το όχημα Γη και αναμμένα τα φώτα πορείας δίχως το φως σερνόμαστε ή κολλάμε αιφνιδίως στο βουβό καταλυτικό τέλος, την απόλυτη εκμηδένιση.

Οι σηματοδότες τούτης της πορείας : αγαθά, δόξα, τιμές, αξιώματα, πλούτος αλλά κι απ’ όλα στέρηση, δείχνουν με κόκκινο βέλος το άχρωμο κι αινιγματικό κενό της.

Ζήσε τα όλα, ζήσε τα. Να ξέρεις όμως σχοινοβατούμε κάθε στιγμή στην κόψη της οριακής γραμμής.

ΓΕΝΝΗΣΗ – ΘΑΝΑΤΟΣ – ΖΩΗ

Κρίσιμη για τον καθένα η ώρα της επιλογής. Η κάθαρση από τα παθήματα έστω με έλεος και φόβο ίσως είναι το άλλοθί σου, δεν είναι ο προορισμός σου. Βολέψου στο κελί της ανυπαρξίας ώσπου ν’ ακούσεις μυστική τη φωνή να σου κρένει :

Είναι η ώρα, ξεκίνα τώρα, ελευθερώσου. Ακολούθα την, ας είναι αυτή ο σταυρός σου. Με σταύρωμα ή χωρίς να εύχεσαι  προμηθεϊκό το μαρτύριό σου. Τη στιγμή κάντηνε δική σου, Υψώσου. Γίνε ΣΥ το φως του κόσμου.

Υστερόγραφο: Σε κάθε άνθρωπο σπίθα κρυμμένη στη στάχτη είναι ο λογισμός του. Αυτός δίνει το οξυγόνο για να φέξει το δικό του φως.

Θυμήσου:  Η παρουσία και το έργο σου να φωτίζουν πρέπει αντί να σκιάζουν όπως     ο θάνατος.

Πνεύμα Άγιο – στο σκοτάδι της ήττας δώσε μας φως.

-------------------------------------------------

Το κείμενο ανήκει στον πατέρα μου θεολόγο καθηγητή Σπυρίδωνα Κατσαρό εξ Ιωαννίνων (γεννηθείς το 1947 και Ριζαρείτης) και αντλήθηκε μετά από σχετική άδεια από το αρχείο του, καθώς ο ίδιος αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα υγείας από τις 19 Απριλίου του τρέχοντος έτους.

Επιμέλεια

Αχιλλέας Κατσαρός