ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΒΙΡΤΟΥΟΖΟ ΒΙΟΛΟΝΙΣΤΑ ΚΟΛΙΑ ΜΠΛΑΧΕΡ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Μια σπάνια συναυλία είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε στις 5 Απριλίου του 2013 στο Μέγαρο Μουσικής, στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, με σολίστ έναν μεγάλο δεξιοτέχνη του Βιολιού, τον Κόλια Μπλάχερ [βλ. ανωτέρω φωτό], ο οποίος και ως εξάρχων της Ορχήστρας έπλασε ερμηνείες υψηλού επιπέδου τόσο στη Συμφωνία Χάφνερ του Μότσαρτ, όπου ανέδειξε το δυναμικό και ηρωικό της στοιχείο, όσο και στη Σερενάτα για έγχορδα του Τσαϊκόφσκι, προβάλλοντας  την ανάλαφρη καθαρότητα και κομψότητά της. Ήταν όμως αξεπέραστος στο«Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα σε ρε μείζονα έργο 61» του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν[1770-1827].   

Ένα ατυχές περιστατικό ανάμεσα στον Μπετόβεν και στον προστάτη του πρίγκιπα Λιχνόφσκι, που συνέβη στον πύργο του δεύτερου το 1806,έγινε η αιτία να διαρραγούν οι σχέσεις των δύο ανδρών και επί πλέον να διακοπεί η σημαντική επιχορήγηση που λάμβανε ο Μπετόβεν από τον πρίγκιπα. Ο Συνθέτης σε δεινή οικονομική και ψυχολογική κατάσταση  επιστρέφει στη Βιέννη και αφοσιώνεται στη σύνθεση. Ολοκληρώνει την 4η Συμφωνία του την αφιερωμένη στον κόμη Franz Von Opperdorff, την 5^η Συμφωνία, τη Σονάτα για πιάνο σε φα ελάσσονα, και γράφει το μοναδικό του Κοντσέρτο για Βιολί και Ορχήστρα σε ρε μείζονα, έργο 61 για  τον διάσημο βιολονίστα της εποχής και συνεργάτη του Franz Clement, στον οποίο και το αφιερώνει. Όταν όμως γίνεται η πρώτη έκδοση του έργου το 1808 η αφιέρωση είναι για το φίλο του Stefan Von Breuning. Γράφει επίσης  τα  τρία κουαρτέτα Ραζουμόφσκι, την εισαγωγή στη Ελεονόρα, Variations, L’ Infidelite de Lydie και το 4^ο κοντσέρτο για πιάνο σε σολ, έργο 58.        

Η πρεμιέρα του κοντσέρτου για βιολί δίδεται στο Theater-an-de Wien της Βιέννης στις 23 Δεκεμβρίου του 1806 με σολίστ τον Clement και αποσπά κάποια ευνοϊκά σχόλια από την κριτική, σε αντίθεση με αυτά που γράφονται για τα κουαρτέτα Ραζουμόφσκι, αλλά ο Μπετόβεν με την ψυχραιμία που τον χαρακτηρίζει θα δώσει την απάντηση: «Αυτή η μουσική δεν είναι για σας! Είναι για τις επόμενες γενιές!».  

Μετά την πρεμιέρα, το αριστουργηματικό κοντσέρτου του για βιολί, που έμελλε να γίνει το δημοφιλέστερο από τα έργα που γράφτηκαν ποτέ, για αρκετό χρόνο θα περιπέσει στην αφάνεια και δε  θα έχει την αναγνώριση που του αξίζει ως τη στιγμή που ο Felix Mendelssohn, αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη, θα το παρουσιάσει υπό την μπαγκέτα του στο Λονδίνο, στις 27 Μαΐου του 1844,σε μια θριαμβευτική εκτέλεση από τον δωδεκάχρονο τότε προστατευόμενό του Ούγγρο βιολονίστα Joseph Joachim [1831-1907] κι έκτοτε θα παραμένει παγκοσμίως στην κορυφή της δημοτικότητας, δικαιώνοντας τον Συνθέτη.

Πόσο πρωτοπορεί ο Μπετόβεν φαίνεται και από το γεγονός ότι επιτρέπει στον εκάστοτε Σολίστ να αυτοσχεδιάσει στην Cadenza για να δείξει τη δεξιοτεχνική και ερμηνευτική του δεινότητα! Δεινότητα με την οποία μας καθήλωσε ο Γερμανός βιρτουόζος Κόλια Μπλάχερ! Cadenza για το κοντσέρτο αυτό έχει γραφτεί από πολλούς δεξιοτέχνες του βιολιού, συμπεριλαμβανομένου του Joseph Joachim, αλλά φαίνεται ότι εκείνη του Fritz Kreisler είναι αυτή που προτιμούν οι σολίστ. Από τους νεότερους που έχουν γράψει Cadenza είναι και ο Joshua Bell.  

Τσαϊκόφσκι

Καθώς το κοντσέρτο ξεκινά με τέσσερις μυστηριακούς κτύπους του τυμπάνου νιώθει κανείς ότι βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγαλειώδες μουσικό μνημείο, φτιαγμένο για την ανθρωπότητα από ένα δημιουργό με τολμηρή, θεόπνευστη φαντασία που υπερβαίνει τα όρια του ιστορικού χρόνου και βυθίζεται  στα άδυτα της ψυχής και μέσα από το σκότος και τις θύελλες ανασύρει στο φως και αποκαλύπτει τη «μουσική αλήθεια» για να υμνήσει τη «θεϊκή» του αιώνιου ανθρώπου ύπαρξη και το πεπρωμένο του!

Μελωδία, ρυθμός, δραματικότητα και λυρισμός όλα τα στοιχεία οργανικά δεμένα, από την Ορχήστρα προετοιμάζουν  άριστα την είσοδο του Βιολιού. Σωστά ο Mendelssohn είχε παρατηρήσει ότι για να ερμηνεύσει κανείς αυτό το έργο θα πρέπει να απαρνηθεί το βιρτουόζο εαυτό του και να κρατήσει το Μουσικό. Αλλά, τι πειρασμός για έναν καλλιτέχνη να έχει στα χέρια του ένα τέτοιο Μουσικό Θησαυρό και ένα βιολί Antonio Stradivari, «Triton», του 1730! Όμως, ο διάσημος Γερμανός βιρτουόζος, Κόλια Μπλάχερ, αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος στο μέρος του σόλο, αλλά και απόλυτος κυρίαρχος του έργου, θα«απαρνηθεί» το δεξιοτέχνη εαυτό του, για να αναδείξει μέσα από τη σπουδαιότητα ολόκληρης της σύνθεσης, την τέλεια μορφή της, τη μυστηριώδη εκείνη δύναμη και δημιουργό πνοή της που ανυψώνεται πέρα και πάνω από την πραγματικότητα για να ανταμώσει την «ποιητική αλήθεια» και να τη μετουσιώσει σε «αλήθεια πνευματική» συγκλονίζοντας το ακροατήριο! Επί πλέον διηύθυνε με τέτοιο τρόπο την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών ώστε την έκαμε ισάξιο με Εκείνον Ερμηνευτή! Το Μουσικό αυτό ήθος μόνο σε μεγάλες μορφές της τέχνης μπορεί κανείς να συναντήσει.

Αποκαλυπτόμενοι στο ταλέντο σας, κύριε Μπλάχερ, περιμένουμε γρήγορα να επανέλθετε στη χώρα μας για να μας δώσετε τη χαρά μιας νέας καλλιτεχνικής μυσταγωγίας με το μαγικό σας Stradivari!