Ἀναβιώνει ἡ ξυλοναυπηγικὴ στὴ Σκόπελο
«Παρὰ
τῷ ἡμετέρῳ Γραφείῳ, σήμερον παρουσιασθεὶς ὁ ὑποσημειούμενος κ. Νικόλαος /
Μυτιληνόπουλος, Ναυπηγὸς, Σκοπελίτης ἐπιστοποίησεν ὅτι τὸ πλοῖον Γολέτα
ὀνομαζόμενον «ἡ Κοίμησις τῆς Παναγίας», τὸ ἐναυπήγησεν ὁ αὐτὸς Ναυπηγὸς εἰς
τὸ ἐνταῦθα Ναυ/πηγε[ῖ]ον Σκοπέλου, τὸν Ἀπρίλιον μῆνα τοῦ ἐνεστῶτος ἔτους 1831
διὰ δαπάνης τῶν κ(υρίων) / αὐταδέλφων Νικολάου καὶ Ἀποστόλη Κωνσταντίνου,
Σκοπελιτῶν».
Σὲ παλιὰ κατάστιχα καὶ οἰκογενειακὰ ἀρχεῖα σώζονται ἀκόμα
στὴ Σκόπελο τέτοια συμφωνητικά, τὰ ὁποῖα καὶ μαρτυροῦν τὸ μεγαλεῖο μιᾶς τέχνης
καὶ προσφορᾶς: ἐκεῖνο τὸ μεγαλεῖο τῆς ναυπηγικῆς τέχνης, ποὺ δόξασε τὴ Σκόπελο
στὴν ἀκμή της, τοὺς 18ο καὶ
19ο αἰ.
Αὐτὴ ἡ τέχνη λοιπόν ποὺ ἀνέδειξε τὴ Σκόπελο καὶ τὴν
κατέταξε τότε μεταξὺ τῶν ναυτικῶν νήσων, τέχνη ποὺ νομίσαμε ὅτι ἔσβησε μὲ τὸ
σφράγισμα τοῦ στερνοῦ ταρσανᾶ, ἀναβιώνει καὶ πάλι. Κι εἶναι παρήγορο τὸ
φαινόμενο πού ἕνας νέος ἄνθρωπος, ὁ μαστρο-Κώστας Ἰω. Κοσύφης, ἐγγονὸς παλιᾶς
οἰκογένειας ναυπηγῶν τῆς Σκοπέλου, τῆς οἰκογένειας τοῦ μαστρο-Μιχάλη Κων.
Τσουκαλᾶ, ἀνοίγει νέους δρόμους αἰσιοδοξίας,
ὥστε καὶ πάλι νὰ χτιστοῦν καΐκια στὸν τόπο μας, νὰ καλαφατιστοῦν ἤ νὰ
συντηρηθοῦν τὰ παλιὰ ξύλινα σκάφη, γιὰ νὰ ὑπάρξει ἔτσι ἡ προοπτικὴ, ὥστε νὰ
ξαναβρεῖ πάλι ἡ Σκόπελος τοὺς παλιούς της ρυθμοὺς πού τὴ θέλανε μεταξὺ τῶν
τόπων ἐκείνων ὁποὺ φημίζονταν γιὰ τοὺς καλοὺς καὶ προσεγμένους ναυπηγούς της.
Ἐδῶ μάλιστα πρέπον εἶναι νὰ μνημονευτεῖ κι ὁ πλοικτήτης, ποὺ εἶναι κι αὐτὸς
ἕνας νέος Σκοπελίτης μὲ ἀγάπη στὴ θάλασσα, ὁ σήμερα ἑορταζόμενος Ρηγῖνος Ἰω. Καθηνιώτης, ποὺ
συντροφεύει τὸ μαστρο-Κώστα στὴ ναυπήγηση τοῦ πλοίου.
Σήμερα, λοιπόν, τὴ μέρα τῆς γιορτῆς τοῦ Ἁγίου Ρηγίνου,
Πολιούχου τῆς Σκοπέλου, ἔγινε ὁ καθιερωμένος ἁγιασμὸς στὰ «σκαρώματα». Χρόνια καὶ
χρόνια εἶχε νὰ γίνει αὐτὸ στὴ Σκόπελο, ἀφοῦ ἔπαψε νὰ ὑπάρχει ὁ παλιὸς ὁ ἀρχαῖος
ταρσανᾶς, ὁ κατὰ τὴν Ἂμμον, ὅπως τὸν ἀναφέρουν τὰ παλιὰ συμφωνητικά.
Στὰ παλιὰ χρόνια ἡ μέρα αὐτή, τοῦ ἁγιασμοῦ στὰ σκαρώματα
ἦταν σημαδιακὴ γιὰ τὸν τόπο καὶ τοὺς ναυπηγοὺς κι ὅλους ὅσους ἐργάζονταν στὸν
Ταρσανά. Μπορεῖ νὰ μὴν εἶχε τὴν παλαϊκὴ καὶ πανηγυρικὴ ἀτμόσφαιρα τῆς
καθέλκυσης τοῦ πλοίου στὴ θάλασσα, ὡστόσο εἶχε κι αὐτὴ μιὰ ὁμορφιὰ καὶ
συγκίνηση, καθὼς εἰσοδεύονταν ἓνα νέο σκαρὶ στὴ μεγάλη οἰκογένεια τῶν πλοίων, τῶν μόνων
μέσων ποὺ διακρατοῦσαν τὸ νησὶ σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὸν ἔξω κόσμο, μέχρι σήμερα...
Αὐτὴ τὴ συγκίνηση νοιώσαμε κι ἐμεῖς οἱ
ἀπόγονοι ὅλων ἐκείνων, καθὼς γευθήκαμε μιὰ παραδοσιακὴ τελετὴ καὶ χαρήκαμε τὴν ὀμορφιὰ τοῦ σκαριοῦ ποὺ ἀνασταίνονταν
μεσ᾿ ἀπ᾿ τοὺς σωροὺς τῶν βουβῶν καὶ τῶν στραβόξυλων, ποὺ μῆνες ἔψαχναν ὁ
μαστρο-Κώστας κι ὁ Ρήγας νὰ ἐντοπίσουν στὰ δάση τοῦ νησιοῦ, γιὰ νὰ πάει μετὰ ὁ
Δημητράκης ὁ Παλαιολόγος νὰ τὰ φέρει στὸν Ταρσανά, ἀφοῦ τὰ ζευγάρια τῶν
γελαδιῶν ποὺ τὰ σέρνανε πέρασαν στὴ Μνήμη καὶ τὴν Ἱστορία. Κι ὕστερα, νὰ ἡ
κοδέλα νὰ τὰ κόψει, ἡ σκεπαρνιὰ γιὰ τὰ φάλτσα καὶ τὰ ὑπόλοιπα κι ὅλη αὐτὴ ἡ
ἱερὴ διαδικασία, ὥστε νὰ στηθεῖ αὐτὸ τὸ θαυμάσιο ἔργο, ἔργο ἐξάπαντος σεβντᾶ ἑνὸς
νέου ναυπηγοῦ, ποὺ ἀκολούθησε τὰ βήματα τῶν προγόνων τῆς γενιᾶς του κι εἶναι
ἄξιος συγχαρητηρίων καὶ εὐχῶν.
Ἔτσι, κοντὰ στὴν πλειάδα Σκοπελιτῶν καλλιτεχνῶν καὶ
ἐραστῶν τῆς παλιᾶς παραδοσιακῆς σκοπελίτικης τέχνης, εἴτε ξυλογλυπτικὴ ἤ λεπτουργία
λέγεται, εἴτε μαχαιροποιία, εἴτε φανοποιία, εἴτε ζωγραφικὴ καὶ λιθογλυπτική,
εἴτε ἀγγειοπλαστική, εἴτε κατασκευὴ μικρογραφιῶν τῆς παλιᾶς σκοπελίτικης
φορεσιᾶς, ἀλλὰ καί τῶν παλιῶν σκοπελίτικων πλοίων, κοντὰ σ᾿ αὐτὰ ἔρχεται νὰ
προστεθεῖ κ’ ἡ ναυπηγική ἡ τέχνη, ποὺ ὁ μαστρο-Κώστας Ἰω. Κοσύφης μᾶς κομίζει
μέσα σ᾿ αὐτὴ τὴν ὀμίχλη ποὺ ζοῦμε ὡς μιὰν ἀκτίδα ἐλπίδας ὅτι τίποτε δὲν πάει
χαμένο, πὼς ἡ χαρὰ γιὰ δημιουργία ἀναβιώνει σὲ πεῖσμα ἐκείνων ποὺ νομίζουν ὅτι
κανταποντιζόμαστε...
«Μάλαμα τὸ καρφὶ, κι καλὸ τελέιωμα» εὐχηθήκαμε καὶ βαθειά
μέσα μας ἀνασάναμε, μαζὶ μὲ τὸ θυμίαμα, τὸ φρέσκο βασιλικὸ, τὴ ρετσίνα ποὺ
ἀνάδιναν τὰ ξύλα. Τὸ μόνο ποὺ δέ μπορεσα νὰ καταλάβω σὲ πολλοὺς ἦταν τὸ ἑξῆς :
οἱ σταγόνες στὰ μάγουλά τους ἀπό τὸν ἁγιασμὸ ἦταν ἤ ἀπό τὰ δάκρυα χαρμολύπης...
[Τοῦ Ἁγίου Ρηγίνου, 25-2-2013]
(Χωρὶς τὴν πολύτιμη
βοήθεια δύο καλῶν μου φίλων καὶ ἐραστῶν τῆς ναυπηγικῆς τέχνης, τοῦ λεπτουργοῦ
Χαρ. Γ. Κοχύλη καὶ τοῦ λογιστῆ-καλλιτέχνη Σπύρου Χρ. Κοσμᾶ, δὲ νομίζω ὅτι θὰ
ἔγραφα τὰ ὅσα κατάθεσα καὶ, ἄν θέλει ὁ Θεὸς, θὰ συνεχίσω νὰ γράφω. Τοὺς
εὐγνωμονῶ!)
1 σχόλιο:
Θυμήθηκα αχνά ένα αφήγημα σε κάποιο από τα παλιά αναγνωστικά μας, όπου ο καπετάν (πώς τον λέγανε;) βάφτιζε το τρεχαντήρι του. Νοσταλγία! Εύγε στους Σκοπελίτες για την αναβίωση της τέχνης. Ευχαριστούμε τόσο τον γράψαντα όσο και τον αναρτήσαντα!
Δημοσίευση σχολίου