© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 10 Απριλίου 2023

Λυρικό οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδος

Γράφει ο π. ΚΩΝ. Ν. ΚΑΛΛΙΑΝΟΣ

Ὅταν φτάσεις σὲ μιὰν ἡλικία, ὅπου τὰ χρόνια ποὺ σοῦ περισσεύουν ὅλο καὶ λιγοστεύουν, τότε εἶναι φυσικὸ νὰ ψαύεις, μὲ ἐργαλεῖο ἀλάνθαστο τὴ Μνήμη καὶ τὴν Ἐμπιστοσύνη στὸ λόγο τῆς Μάνας-Ἐκκλησίας, τὸ εἰδικὸ βάρος ποὺ φέρει ἡ κάθε μέρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδας, γιατὶ μονάχα ἔτσι μπορεῖς νὰ βρεῖς τὸν ἰσόρροπο δρόμο σου, τὴν αὐθεντική σου ὑπόσταση, τὶς δικές σου ἀνόθευτες ρίζες.   

Ἐπιχειρώντας, λοιπόν, μιὰ βιωμένη -καὶ μὲ λυρικὴ διάθεση κοιταγμένη- προσέγγιση τῆς Μεγάλης Ἐβδομάδας, ἔχω τὴν ἐντύπωση ὅτι δὲν σκανδαλίζω μὲ τὸν τίτλο τοῦ κειμένου μου, γιατὶ πρωτίστως ἔχω κατὰ νοῦ τὰ πολλὰ καὶ ποικίλα ὑμνογραφήματα, ἔργα ἐξάπαντος χειρῶν ἁγίων, τὰ ὁποῖα ἀπό μόνα τους συνθέτουν αὐτὸ τὸ λυρικὸ ὁδοιπορικὸ μέσα στὴ Μεγαλοβδομάδα. Τὰ ὑπόλοιπα, καὶ τὰ πλέον εὐτελῆ, εἶναι ἐργόχειρο τοῦ ὑπογραφέως...

Ἀπὸ τὴν Κυριακὴ τῶν Βαΐων τὸ ἀπόβραδο, λοιπόν, καθὼς μὲ ἀργοὺς καὶ σιωπηλοὺς βηματισμοὺς εἰσοδεύει ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα, μιὰ θεοπρεπὴς κατάνυξη ντυμένη μὲ χρώματα τῆς ἄνοιξης διαχέεται παντοῦ.

Χαμηλωμένα φῶτα στὶς ἐκκλησιές, λιτανεία μὲ κεριὰ τῆς εἰκόνας τοῦ Νυμφίου καὶ τὸ τροπάριο ποὺ συγκλονίζει: «Τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου τὰς ἀπαρχὰς ἠ παροῦσα ἠμέρα λαμπροφορεῖ...» Ἀλήθεια, πῶς;  Μέσα στὸ μισοσβησμένο ἀπό φῶς ἀπόβραδο, μὲ τὶς γύρω μας πολλὲς σκιὲς, τὶς εὐωδιὲς ποὺ ἀφήνει ἡ ἄνοιξη, πῶς λαμπροφορεῖ, στ’ ἀλήθεια,  ἡ ἡμέρα αὐτή; Ὅσο γιὰ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἀπάντησης, θὰ τὴ βρεῖ κανεὶς ἄν ψάξει ἐπιμελῶς καὶ μὲ πίστη σταθερὴ  τὰ τροπάρια ποὺ λέγονται στὴ συνέχεια, στὶς ἄλλες μέρες. «Τὸν Νυμφίον ἀδελφοὶ ἀγαπήσωμεν, τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν εὐπρεπίσωμεν...» ἤ παρακάτω, σὲ ἄλλο τροπάριο «Ὁ Νυμφίος ὁ ὡραῖος κάλλει παρὰ πάντας ἀνθρώπους, τὴν δυσείμονά μου ψυχὴν ἀπαμφίασον...». Πῶς, λοιπόν, νὰ μὴ λαμπροφορεῖ ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Νυμφίου ποὺ δὲν ἔρχεται μὲ τὴν ἐπισημότητα τῶν ἀρχόντων καί ἐπισήμων τοῦ κόσμου τούτου, ἀλλ᾿ ἔρχεται «τοῦ παθεῖν ἀγαθότητι», γιατὶ, «οὗτος τὰς ἁμαρτίας φέρει καὶ ὑπὲρ ἡμῶν ὁδυνᾶται» ( Ἠσ. 53, 4-5. )

 Ὅμως ἡ κορύφωση τοῦ μεγαλοβδομαδιάτικου μεγαλείου διαφαίνεται τὴ Μ. Πέμπτη τὸ βράδυ μὲ τὴν ἱ. Ἀκολουθία τῶν Παθῶν, ὅπου τό, «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου» τὸ διαδέχεται τὸ φορτισμένο μὲ ἄφατη συγκίνηση καὶ κατάνυξη Δοξαστικὸ τῶν Αἴνων, ἐκεῖνο δηλαδή, τὸ ποιητικότατο «Ἐξέδυσάν με…», γιὰ νὰ φτάσουμε στὸν σπαραγμὸ τῆς Παναγιᾶς μας, καθὼς βλέπει στὸ Σταυρὸ τὸν Κύριο «μὴ ἔχων εἶδος καὶ κάλλος » (σ. 53, 2) καὶ κραυγάζει μὲ γνήσιο μητρικὸ σπαραγμό τό, « Υἱέ μου, ποῦ τό κάλλος ἔδυ τῆς μορφῆς σου; Οὐ φέρω καθορᾶν σε ἀδίκως σταυρούμενον· σπεῦσον οὖν ἀνάστηθι…»

Μὲ ἀθάνατες εἰκόνες, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία μας κι ἐφέτος θὰ μᾶς σεργιανίσει σὲ μονοπάτια θεοβάδιστα καὶ μὲ βιωματικὸ τρόπο στολισμένα. Κι αὐτὸ ἐπαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, γιὰ ὅσους ἐπιθυμοῦν νὰ προγευτοῦν τὴν σωτήριο Ἀνάσταση, ποὺ καταλύει τὴν κάθε ἀμφιβολία, δυσπιστία καὶ χλευασμό. Ὅπως τότε, ποὺ προέλεγε τὰ ὅσα Ἐκεῖνος ὑπόφερε, γιὰ νὰ γιορτάζουμε ἐμεῖς: Τὸ ἀθάνατο Μυστήριο τῆς ταπεινώσεώς Του ἀπὸ τὸ φτωχὸ τὸ σπήλαιο μέχρι τὸ μνημεῖο ὅπου ἐτέθη, χωρὶς νὰ τοῦ ἀνήκει κἄν -σύμφωνα μὲ τὰ ἀνθρώπινα δεδομένα- κι ἄς τὰ εἶχε δημιουργήσει. «Πάντα δι’ αὐτοῦ ἐγένετο…» ( Ἰω. 1, 3)   

Υ.γ. Εἶχε γραφεῖ αὐτὸ τὸ κείμενο, ὅταν στὸ νοῦ ἦλθε ἐκεῖνο τὸ εὐκατάνυκτο σκηνικὸ τῆς Μ. Πέμπτης, στὴν ἱ Ἀκολουθία τῶν Ἁγ. Παθῶν, ποὺ μᾶς παρέδωσε τὸ «Νυχθημερὸν» τοῦ π. Παναγιώτη Καποδίστρια τὸν καιρὸ τοῦ ἐγκλείστου βίου μας,  κατὰ τὴν περίοδο τοῦ κορωνοϊοῦ.

Μισοφωτισμένη ἐκκλησιά ἡ Φανερωμένη, ποὺ τὴν  ἔλεγες ἀδειανὴ ἀπὸ πιστούς, ποὺ   ὅμως ἀγρυπνοῦσαν μαζὺ μὲ τὸ παπᾶ καὶ τοὺς ψάλτες.  Κι ἦταν  ἐκεῖνες οἱ μικρές, ἥσυχες φλόγες ἀπὸ τὰ «ρεσώ» ποὺ ἀντιπροσώπευαν δεκάδες πιστῶν

«κι ἀπεξω Ἀπρίλης

νὰ στολίζει Ἐπιτάφιο

ἤ νὰ βάφει αὐγὰ τῆς Λαμπρῆς»[1]

Κι αὐτὸ γιατί,

«Στὴ Via Crucis ὁ Χριστὸς

ὁ Χριστὸς [νὰ μὴν] εἶναι μόνος»[2]-

ἀλλὰ νὰ τὸν συντροφεύουν, μαζὶ μὲ τὰ τροπάρια καὶ τὶς μετάνοιές μας καὶ κάποιοι στιχοι, βγαλμένοι ἀπὸ ὀρυχεῖο ψυχῆς στολισμένης μὲ τὴν ευαισθησία, τὴν πίστη καὶ τὴν ἀφοσίωση στὸν Ἥλιο τῆς Δικαιοσύνης, ἀφοῦ

«Ὑποχθόνια

ἐδῶ. ἐπιδημία

ἥλιου μᾶς ἀνασταίνει.»[3] 


[1] π. Π. Καποδίστριας, Λοιμοκαθαρτήριο (ποιήματα), ἐκδ. Ἀληθῶς-Κέντρο Λογου, Ζάκυνθος 2022, σελ. 36.

[2] ὅπ. παρ. σελ. 40.

[3] ὅπ. παρ. σελ. 47.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails