ΜΕ
ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ
Ο αρχιμουσικός Θεόδωρος
Κουρεντζής πρέπει να έχει μέσα του το θεϊκό «δαιμόνιο», για να μπορεί να
ερμηνεύει έργα σαν αυτά του Jean
Philippe Rameau και να αποκαλύπτει στο καθηλωμένο κοινό του
Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, το Απολλώνιο Φως και την Επικούρεια Γαλήνη τους {17-3-15].
Ο Jean-Philippe Rameau [1683-1764],
από τους σπουδαιότερους Γάλλους συνθέτες και θεωρητικούς της εποχής του Μπαρόκ, γνωστός και ως «Γεωμέτρης», προσωνύμιο
που του προσέδωσαν από τα θεωρητικά του δοκίμια, με τα οποία συνέβαλε στην
εξέλιξη της θεωρίας της μουσικής στην Ευρώπη, γεννήθηκε στη Ντιζόν της
Βουργουνδίας δύο χρόνια πριν από τη γέννηση των Bach και Handel, τέσσερα χρόνια πριν από το θάνατο του Lully [1684] και πέθανε δύο χρόνια μετά την
παρουσίαση της όπερας του Gluck
Ορφέας και Ευρυδίκη
[1762]. Ο Rameau
άρχισε
την καριέρα του ως οργανίστας σε
διάφορες πόλεις της Γαλλίας. Το 1722-23, στα σαράντα του χρόνια, έρχεται στο
Παρίσι, για να επιβλέψει την έκδοση των
θεωρητικών δοκιμίων του, Πραγματεία
Αρμονίας και Νέο σύστημα της θεωρητικής μουσικής και έκτοτε εγκαθίσταται
στη γαλλική πρωτεύουσα. Ο Rameau αρχίζει την οπερετική του καριέρα, σε
ένα κλίμα ανανέωσης και παράδοσης, πλησιάζοντας τα πενήντα του χρόνια και κερδίζει φήμη την οποία
διατηρεί ως σήμερα. Συνθέτει με πνευματώδη τρόπο κομμάτια εξαίσια για
πληκτροφόρο όργανο, καντάτες, μοτέτα, κανόνες, λυρικές κωμωδίες, μπαλέτα και
όπερες, πολλές από τις οποίες κατατάσσονται ανάμεσα στις ωραιότερες της εποχής Μπαρόκ. Η δε μουσική του
μεγαλοφυΐα τον έκανε να ξεπερνά τις τυχούσες αδυναμίες των λιμπρέτων.
Καθαρότητα, χάρη, λεπτότητα, τρυφερότητα, αριστοκρατική γοητεία, χρωματικός πλούτος,
απλότητα και φυσική «ρητορεία» είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά του συνθέτη
που κοσμεί τη Γαλλική Μουσική. Οι σύγχρονοί του όμως θεωρούσαν δύσκολο να
παιχτεί η μουσική του, έως αδύνατο. Είχε μεγάλη φαντασία, έψαχνε το καινούργιο
και χρησιμοποίησε νέους ήχους στην ορχήστρα. Οι συνθέσεις του αντανακλούν τις
λεπτές αποχρώσεις της ψυχής. Ο Rameau και τα πολλά πρόσωπα της αγάπης, ο Rameau και η γλώσσα της καρδιάς. Στο τέλος του
18ου αιώνα η μουσική του παιζόταν σπάνια, ώσπου ανακαλύπτεται εκ
νέου τον 20ό αιώνα και σήμερα τα έργα του χαίρουν μεγάλης εκτίμησης,
έχουν κατακτήσει τη δισκογραφία και παίζονται στις αίθουσες συναυλιών. Το 2014
ήταν χρονιά Rameau,
καθώς συμπληρώθηκαν 250 χρόνια από το θάνατό του και γιορτάστηκαν στην Ευρώπη
με συναυλίες και με πλούσια δισκογραφία.
Ο τρόπος, με τον οποίο
διευθύνει ο Θεόδωρος Κουρεντζής, εκφράζει το πάθος για
την τέχνη του, ενώ συγχρόνως ανανεώνει ερμηνευτικά το απέραντο τοπίο του
μουσικού παρελθόντος. Ο αρχιμουσικός ξεκινά από το μηδέν και με μέγιστη τονική
ευκρίνεια φωτίζει το «όλον», το υπέρτατο αγαθό των μουσικών ιδεών. Απαιτεί και αποσπά από την εκπληκτική ορχήστρα MusicAeterna, την οποία ο ίδιος
δημιούργησε, ό,τι καλύτερο θα μπορούσε κανείς να ονειρευτεί. Η πνευματικότητα
είναι το μεγάλο προσόν του Κουρεντζή. Όλα περνούν πρώτα από το διυλιστήριο του
μυαλού για να γλιστρήσουν στην καρδιά και να εκφράσουν, με
καθαρά νοήματα,
το βάθος της γραφής, τη δραματικότητα της σύνθεσης, την έκρηξη της μουσικής και της
ποίησης,
μέσα από εικόνες ασύλληπτης ομορφιάς. Πώς θα μπορούσε να μην μετουσιώσει τελετουργικά
τα χρώματα του «Θεάτρου των Πανηγυριών», το οποίο έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο στην
ιστορία του γαλλικού θεάτρου και στο οποίο
ο Rameau είχε
θητεύσει πριν γίνει γνωστός στο χώρο της
όπερας; Και πώς θα μπορούσε να μην επαναπροσδιορίσει την πνευματική εκείνη
διάσταση, διάχυτη στους λεπταίσθητους ήχους του πληκτροφόρου οργάνου και στον χρωματικό πλούτο της
Ορχήστρας του, που μοιάζει να απευθύνεται στο υποσυνείδητο και να διεγείρει τον
εσώτερο συναισθηματικό κόσμο, οδηγώντας στην ανάταση της ψυχής, στη μέθεξη;
Και
είναι η σημαίνουσα, εξαίσια ανθρώπινη φωνή της σοπράνο Nadine Koutcher που, με άκρα ευαισθησία και υποβλητική ερμηνεία, κάμει τα αποκαλυπτήρια, ή όπως θα έλεγε ο ποιητής
Παναγιώτης Καποδίστριας, τα Ανακαλυπτήρια
του δημιουργικού μυστήριου του συνθέτη
και εκείνου, του αρχιμουσικού!
Η εξισορρόπηση των αντιθέσεων οδηγεί στην κάθαρση και, ενώ η Ορχήστρα, έχοντας φτάσει στην κορύφωση της
ιερής μυσταγωγίας, αποχωρεί από τη σκηνή
καταχειροκροτούμενη, οι θεατές παραμένουν ακόμα στις θέσεις τους, με μια
αίσθηση ευδαιμονίας που φαντάζει προϋπάρχουσα, κεκρυμμένη και αναπηδά από τα
βάθη της ψυχής, «εν αρμονία», με τα μεταφυσικά ερεθίσματα που δέχτηκε από το άρρητο,
μουσικό, ερωτικό σύμπαν της MusicAeterna.
1 σχόλιο:
Χαίρεσαι νὰ τὰ διαβαζεις αὐτὰ τὰ γραφτά. Ξεκουράζεσαι, γεμιζεις τῆν ψυχή σου μὲ ὀξυγονο γαλήνης καὶ καλλους...
Πόσο χαρισματικὸς εἶναι κι ὁ Rameau, ἀγαπητή κ. Μαρία...Καὶ τὸ κακὸεἶναι πὼς μοῦ ἦταν περίπου ἀγνωστος...Εὐχαριστῶ
Δημοσίευση σχολίου