Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ
Στις 30 Ιανουαρίου η Ζάκυνθος είχε μια δική της, καθαρά τοπική γιορτή. Μες στο καταχείμωνο θυμόταν ξανά έναν καθαρά ανοιξιάτικο Άγιο, που ο λαός μας έχει συνδέσει την μνήμη του και τον πανηγυρισμό του με τις μέρες της Λαμπρής και λατρευτικά τον τιμούσε, με ευχαριστήριες ακολουθίες και τελετές. Πρόκειται για μια ακόμα ημέρα, αφιερωμένη στον Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο, η οποία αφορούσε μονάχα στο νησί, μια και στην ημερομηνία αυτή είχε συμβεί ένα θαύμα του γι’ αυτό.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά. Όπως είναι γνωστό, το 1669, όταν η Κρήτη έπεσε στα χέρια των Τούρκων, πολλοί κάτοικοί της την εγκατέλειψαν, ζητώντας να σωθούν και κατέφυγαν σε διάφορους άλλους, στην κατοχή, κυρίως, της Βενετίας, τόπους. Από τα μέρη που προτίμησαν, κεντρική θέση κατείχε το νησί μας και για την γεωγραφική του θέση –ήταν στην ουσία ο πρώτος τους σταθμός– αλλά και για το οικείο κλίμα, όπου επικρατούσε στα χώματά του. Έτσι πολλοί πρόσφυγες της Μεγαλονήσου ζήτησαν φιλοξενία εδώ και προτίμησαν το τότε μεγάλο λιμάνι σαν την νέα τους πατρίδα. Έχοντας, μάλιστα, μιαν ιδιαίτερη παιδία και τον δικό τους, γνωστό πολιτισμό, έφεραν μαζί τους αρκετά από τα δημιουργήματά του, όπως και κάποια θρησκευτικά τους κειμήλια.
Ανάμεσα σ’ αυτά ξεχωριστή θέση κατείχε και μια εικόνα του Αγίου Γεωργίου, που επονομαζόταν «Καμαριώτης» και ανήκε σε κάποιον Ιωάννη Παπαδόπουλο. Ο κτήτορας του πολύτιμου κειμηλίου, ερχόμενος στο Τζάντε, αφιέρωσε την εικόνα στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου του Κόλα, για δημόσια λατρεία.
Μια νύχτα του Νοέμβρη όμως του 1687 και συγκεκριμένα στις 13 του μήνα, κάποιοι ιερόσυλοι έκλεψαν την εικόνα και, αφού της αφαίρεσαν το ασημένιο της πουκάμισο και τα τάματα, την πέταξαν σ’ έναν τράφο στην σκοντράδα των Αγίων Αναργύρων, στον δρόμο προς το Κάστρο, όπου την βρήκαν το άλλο πρωί δύο νέοι, που πήγαιναν για κυνήγι. Λίγες μέρες αργότερα, στην γειτονιά της εκκλησίας, όπου φιλοξενούσε την εικόνα, τον Άγιο Δημήτριο του Κόλα, φανερώνεται το πρώτο κρούσμα πανούκλας, ασθένειας θανατηφόρας την εποχή εκείνη, η οποία γρήγορα έγινε επιδημία και διαδόθηκε παντού.
Ο λαός απέδωσε την ασθένεια σε εκδίκηση του Αγίου, για την βεβήλωση της εικόνας του και θέλοντας να τον εξευμενίσει, συγκέντρωσε χρήματα και αφού πρώτα ξανάντυσε το κόνισμα με νέο, ασημένιο πουκάμισο, προχώρησε στην ανέγερση δικού της ναού, σε οικόπεδο που παραχώρησε γι’ αυτόν το σκοπό ο ευγενής Ιάκωβος Δ. Κομούτος, κοντά στον Πλατύφορο. Για το λόγο αυτό, σύμφωνα με την λαϊκή πίστη και την παράδοση, στα τέλη του Γενάρη σταμάτησε το θανατικό. Η λύτρωση από την λοιμική νόσο αποδόθηκε στον εξευμενισμένο Άγιο και από τότε καθιερώθηκε η γιορτή της επετείου του θαύματός του. Επίσης με διάταγμα του Προβλεπτή Αλ. Κουερίνη, το οποίο εκδόθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1688, θεσπίστηκε να τελείται κάθε χρόνο, στις 30 Ιανουαρίου, επίσημη λιτανεία της εικόνας του Τροπαιοφόρου στην πόλη, για να θυμούνται το θαύμα οι κάτοικοι του νησιού, αλλά και για ν’ αποφύγουν παρόμοια συμφορά. Για την αρτιότερη μορφή της γιορτής ο λόγιος υμνογράφος Νικόλαος Γαβριηλόπουλος συνέθεσε ειδική ακολουθία, η οποία πρωτοτυπώθηκε στην Βενετία το 1710, από το γνωστό και φημισμένο τυπογραφείο του Νικολάου Σάρου.
Η γιορτή φαίνεται πως κάποτε ατόνησε. Έτσι πρωταρχικά η λιτανεία μεταφέρθηκε στην μέρα της μνήμης του Αγίου, στις 23 Απριλίου και αργότερα καταργήθηκε. Ευτυχώς, αντίγραφα με την ακολουθία του Γαβριηλόπουλο διασώθηκαν και αυτή, μαζί με άλλες, τυπώθηκε ξανά το 1998, για τρίτη φορά, μια και έχουμε και μια δεύτερη έκδοσή της το 1748, ξανά από το τυπογραφείο του Σάρου, στον πολύτιμο τόμο «Ζακύνθου Εορτοδρόμιον», ο οποίος είναι έκδοση της Ιερής Μητρόπολης Ζακύνθου και Στροφάδων, με επιμέλεια του κληρικού και γνωστού λογοτέχνη π. Παναγιώτη Καποδίστρια, ο οποίος την προλογίζει.
Σκοπός του σημερινού κειμένου δεν είναι να προτείνει την επαναφορά της γιορτής. Κάτι τέτοιο θα ήταν άτοπο στις μέρες μας. Απλά θέλει να θυμίσει και να γνωρίσει την ιστορία, συμβάλλοντας στην γνώση του δικού μας πολιτισμού. Γιατί η σημαντικότερη ιστορία ενός τόπου κρύβεται στις λεπτομέρειες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου