© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Κυριακή 31 Μαρτίου 2013

Για το βιβλίο του Γρηγόρη Ρουμπάνη «Η Εταιρεία»


[Πνευματικό Κέντρο Ζακύνθου, Σάββατο 23 Μάρτη 2013]

Παρουσιάζει η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΕΜΕΤΗ

Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί φίλοι,

Είναι πραγματική πρόκληση, μία εβδομάδα σχεδόν μετά το ντελίριο που μας κατέλαβε από τον εορτασμό των «πιο επιτυχημένων Καρναβαλικών εκδηλώσεων των τελευταίων χρόνων στο νησί», και δύο μέρες πριν από τον εορτασμό της εθνικής μας επετείου, η παρουσίαση ενός ιστορικού μυθιστορήματος, με θέμα το Βυζάντιο στα τέλη του 13ου και στις αρχές του 14ου αι.

Το να αναλάβω δε να συμπαρουσιάσω το βιβλίο του κ. Γρηγόρη Ρουμπάνη στο ζακυνθινό κοινό, αποτέλεσε για μένα μια επιπλέον πρόκληση, αφού ούτε τον ίδιο γνώριζα προσωπικά, αλλά ούτε και την εποχή που αναπλάθει.

Ωστόσο, όταν το βιβλίο έφτασε στα χέρια μου, και η περιπέτεια της ανάγνωσης ξεκίνησε, με συνεπήρε τόσο, που σκέφτηκα ότι δεν υπάρχει καλύτερη εποχή από τη συγκεκριμένη, για να το πάρουμε στα χέρια μας. Και αυτό όχι μόνο γιατί εμπεριέχει λογοτεχνικές  αρετές, αλλά κυρίως γιατί εντάσσεται σε μία καθαρά αμυντική θέση ιστορικής αυτοσυνειδησίας, την οποία μόνο μέσα από την προσεχτική εξέταση στο μικροσκόπιο μακρινών εποχών, που ταλανίστηκαν από αντίστοιχα με τα δικά μας ιστορικά προβλήματα, μπορούμε να αποκτήσουμε.

Γιατί, κυρίες και κύριοι,
η ανάγνωση του βιβλίου του Γρηγόρη Ρουμπάνη, εκεί μας οδηγεί: δηλαδή, σ’ αυτό που ο καθένας μας οφείλει να χαράξει, φωτίζοντας γεγονότα, πρόσωπα, εμπειρίες και καταστάσεις, που δημιουργούν προσωπικές και εθνικές σταθερές, για ν’ αντισταθμίσει τις αντιφάσεις που εκμεταλλεύτηκαν και συνεχίζουν να εκμεταλλεύονται μέσα από νέα προσωπεία, οι κάθε λογής κίνδυνοι της εποχής μας.

Με τρεις ήρωες, που προέρχονται από διαφορετική εθνική, θρησκευτική, οικονομική και επαγγελματική ενασχόληση: τον χρονικογράφο Κλεόλαο, τον Καταλανό Αλφόνσο και τον Γενουάτη έμπορο Τζουζέπε Πορτομπέλο, ο κ. Γρηγόρης Ρουμπάνης, εξυφαίνει την μία και μοναδική προσωπικότητα, που εμπεριέχει τα στοιχεία της προσωπικότητας του ανθρώπου, που ζει μέσα στην εποχή του, ταλανίζεται από τους κραδασμούς της, αλλά κρατά τον ηθικό χαρακτήρα που τον κρατά ακέραιο μπροστά στις οχλήσεις της κάθε λογής πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας.

Και είναι τόσο  έντονη η εμμονή του να  επιδείξει τις ρίζες που πρέπει να ζωογονήσουν το δέντρο της ζωής και τις κάθε λογής αποφάσεις των ηρώων του, που πολλές φορές μπερδεύεσαι για το σε ποιον κάθε φορά αναφέρεται.

Στο τέλος όμως καταλαβαίνει κανείς ότι, είναι η φιλοσοφία του συγγραφέα, που μέσα από μια πολύ ενδιαφέρουσα σειρά θεμάτων για τη διαμάχη ανάμεσα στην πολιτική και τη θρησκεία, για την κοσμολογία, για την πνευματική προέλευση της φιλοσοφίας, προβάλλει ελκυστικές εναλλακτικές σκέψεις, που μπορεί να γίνουν άκρως επίκαιρες και να μας προβληματίσουν έντονα, για τις δικές μας σύγχρονες επιλογές.

Ας σταθούμε λίγο πιο κοντά σε μερικά από τα 19 κεφ. του βιβλίου, κάνοντας τις σχετικές επισημάνσεις:

Στο 1ο κεφάλαιο με τίτλο: «Το Πέρασμα», ο Κλεόλαος, που ήταν  αρχειοθέτης και γενικός γραμματέας του Πατριάρχη, είναι φυλακισμένος σ’ ένα κάστρο, αρκετά έξω από την Πόλη, από εκείνα που είχε σηκώσει ο Μιχαήλ Παλαιολόγος για να κάνει πιο δυνατή την προστασία της πρωτεύουσας. Εκεί μονολογεί ο Κλεόλαος - Ρουμπάνης: Ελευθερία και έρωτας. Αυτά τα δυο πάνε μαζί. Αυτό είναι το τραγούδι του έρωτα. Και συνάμα της ελευθερίας. Καμιά ψυχή που δεν είναι ελεύθερη δεν μπορεί να ερωτευτεί. Και καμιά να ερωτευτεί αν δεν είναι ελεύθερη. Και πιο κάτω στη σελ.. 23: … δεν ήταν λίγες οι φορές, που για τις συμφορές που έφερνε η ανικανότητα του αυτοκράτορα ή των έμπιστων αξιωματούχων του, επικαλούνταν την οργή του Θεού για τις αμαρτίες των κατοίκων της Πόλης. Ή και της αυτοκρατορίας ολόκληρης. Και ακολουθούσαν λιτανείες κι από κοντά έτσι για να εκτονωθεί η λαϊκή οργή, η διαπόμπευση όχι εκείνων που πραγματικά έφταιγαν, αλλά των εντελώς αναίτιων. Εκείνων που δεν κράταγαν το στόμα τους κλειστό για όσες ανομίες, καταχρήσεις, λάθη και ανικανότητα των ανθρώπων της εξουσίας βάραιναν την αυτοκρατορία. Που συχνά δεν ήταν άλλοι από τους μορφωμένους και έξυπνους ανθρώπους, αυτούς που βλέπουν την πονηριά και την ιδιοτέλεια από μακριά, και τη φωνάζουν. Αυτούς είναι που διαπομπεύουν, διασύρουν, ταπεινώνουν και εξαφανίζουν. Γιατί από αυτούς θέλουν να ξεμπερδεύουν.

Στο 3ο  κεφ. με τίτλο: «Η Βάφτιση» ο Κλεόλαος: τα έβαλε πάλι με τον εαυτό του. Τα έβαλε γιατί κάθε που βλέπει την αυτοκρατορία να χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια της, χάνεται και αυτός σε εποχές ξεχασμένες πια με τον κουρνιαχτό του χρόνου. Και της ανοησίας βεβαίως. Η οποία πάντοτε πάει αγκαλιά με το φανατισμό. Μιας φονικής ανοησίας, που πίστεψε ότι μπορεί με αυτοκρατορικά διατάγματα και οικουμενικές συνόδους αρχιερέων να εξορίσει την ψυχή και να θάψει στα ερείπια λαμπρών ακαδημιών και καλλιμάρμαρων ναών το πνεύμα ενός ολόκληρου λαού.

Παρ’ όλο που το μυθιστόρημα αναφέρεται στην εποχή του Μιχαήλ Παλαιολόγου δεν διστάζει να πάει ακόμα πιο πίσω χρονικά, στις εθνικές μας σταθερές. Έτσι στο κεφ. 5: «Η Απειλή», ο Κλεόλαος αναφέρεται στον Όμηρο: Στη δουλειά του είχε την ευκαιρία να διαβάσει μερικά βιβλία παραπάνω. Πρώτα τον Όμηρο. Τον μέγιστο των μυστών της αρχαιότητας…του ήρθαν στο μυαλό όσα έλεγε για τα όνειρα, για τον προορισμό της ψυχής, τους νεκρούς, τον τόπο που ξεκουράζονται, με το νερό της λήθης απαλλαγμένοι από τις έγνοιες.

Ενώ στο ίδιο κεφ. πιο κάτω στη σελ. 97: οι σταυροί και οι ημισέληνοι έχουν χάσει τη σημασία τους. Τα δόγματα, οι αγιασμοί και οι τεμενάδες είναι για τους αφελείς…τους αγράμματους και τους φανατικούς. Ο μορφωμένος είναι και υποψιασμένος.

Και πιο κάτω στο 7ο κεφ. με τίτλο: «Η Αρμονία» με αφορμή την αντιγραφή ενός χειρογράφου από την Πολιτεία του Πλάτωνα,  στη σελ. 128: Η γνώση, έλεγε ο Κλεόλαος, πρέπει να είναι δεμένη με τη συνέχεια. Αν την κρατά κάποιος για τον εαυτό του είναι σαν να την κρατά φυλακή για πάντα. Δεν έχει ζωή, δεν έχει μέλλον, δεν έχει αξία. Για ν’ αναπνέει η γνώση τη βγάζεις στο φως. Τη δίνεις, τη μοιράζεσαι με τις γνώσεις των άλλων. Έτσι έρχεται και η ένωσή τους να γεννηθούν νέες γνώσεις, φρέσκιες και ζωογόνες.

Στο κεφ. 11: «η Αρρώστια» διαβάζουμε: «Όλα θεία και ιερά είναι σ’ αυτόν τον κόσμο. Ένα κόσμο που καταρρέει. Κι όσο καταρρέει τόσο πιο σφιχτά τυλίγεται στο πορφυρό νεκροσέντονό του, χτυπημένος από μια αρρώστια που κανείς δεν ήξερε ή δεν ήθελε να γειάνει.  Μπορεί και τα δυο μαζί, γιατί έτσι συμβαίνει συνήθως.»

Αλλά μην νομίζετε ότι κυριαρχεί η απαισιοδοξία γιατί όπως λέει στο κεφ. 16: «η Φωτιά»: Μόνο που ξέρω ότι σε τέτοιες εποχές πιάνει ο σπόρος. Πότε φυτεύουν οι άνθρωποι; Πότε σπέρνουν; Χειμώνα καιρό δεν σπέρνουν; Ρουφάει ο σπόρος τα νερά της βροχής, φουσκώνει μέσα στη γυμνή γη, και σαν έρθει η άνοιξη, ξεπετάγονται τα βλαστάρια.

Κυρίες και κύριοι,

Δεν θεώρησα σκόπιμο να αναφερθώ στα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίζονται στο βιβλίο. Αυτά έχουν καταγραφεί με απόλυτη συνέπεια από τον  συγγραφέα και με πολύ γλαφυρό ύφος και θα ήταν λάθος να σας αποκαλύψω με λεπτομέρειες την πλοκή, καθώς θα ήθελα να σας προτρέψω να το προμηθευτείτε.

Αυτό που προσπάθησα να κάνω ήταν να σας ελκύσω το ενδιαφέρον να το διαβάσετε. Γιατί πιστεύω ότι το βιβλίο του κ. Γρηγόρη Ρουμπάνη μπορείτε να το αγαπήσετε, αφού όταν το πιάσετε στα χέρια σας θα καταφέρει αυτό που κεφ. 8 με τίτλο: «Ο Τζίτζικας» επιτυγχάνει: Το θέμα είναι ν’ αφήσεις το σπόρο σου εκεί που θ’ αγαπήσεις. Εκεί που στη θέση της δικιάς σου φωνής θα γεννηθεί μια συναυλία ολόκληρη, μια συναυλία που θα δώσει έμπνευση για νέα ζωή. Κι αυτή να γίνει τροφή για ακόμα πιο όμορφη ζωή και πάει λέγοντας. Αυτός είναι ο προορισμός του ανθρώπου. Να κάνει ακόμα πιο όμορφη την ψυχή και τη ζωή του».

Το βιβλίο του Γρηγόρη Ρουμπάνη μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο όμορφη. Τον ευχαριστούμε γι’ αυτό κι εγώ σας ευχαριστώ που με ακούσατε.







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails