Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ
Τα ζακυνθινά πανηγύρια ήταν προπάντων μυρωδιές και ήχοι. Ευωδίαζαν οι μυρτιές στο πάτωμα της εκκλησίας και το πλάτωμα, οι πιπεριές στους πολυέλαιους και τα μανουάλια, τα φρεσκοκομμένα από τους κήπους λουλούδια στα «κυπαρίσσια» της απαραίτητης «ουρανίας» κι απέξω, στους δρόμους και τον αυλόγυρο, οι φριτούρες, τα παστέλια και τα ψητά, που ενωμένα με τα πανηγυρικά σένια, τους κρότους από τα μάσκουλα και τις εορταστικές νότες της καλλιφωνίας, έδιναν το δικό τους κλίμα και θύμιζαν σ’ όλους πως γιορτάζει η σκοντράδα και πως η γειτονιά έχει γιορτή και σχόλη. Έτσι δινόταν η διαφορετικότητα και ξεχώριζε η γιορτή. Τονιζόταν η λυτρωτική χρονιάρα μέρα και ξεπερνιόταν η μονότονη καθημερινότητα. Σταματούσε η εργασία και ξεκινούσε η διασκέδαση.
Ιδιαίτερα αγαπητά ήταν τα πανηγύρια της Νιας Βδομάδας, εκεί αμέσως μετά τις ιδιαίτερα λαμπρές στο νησί μας τελετές του Μεγαλοβδόμαδου, όπου στην ουσία ήταν μια ατέλειωτη σειρά χαράς, που είχε τότε την απαρχή της και τελείωνε το Φθινόπωρο, με το γραφικό πανηγύρι της Σπηλούλας και την επιστροφή στην μονοτονία.
Τα ζακυνθινά πανηγύρια ήταν προπάντων μυρωδιές και ήχοι. Ευωδίαζαν οι μυρτιές στο πάτωμα της εκκλησίας και το πλάτωμα, οι πιπεριές στους πολυέλαιους και τα μανουάλια, τα φρεσκοκομμένα από τους κήπους λουλούδια στα «κυπαρίσσια» της απαραίτητης «ουρανίας» κι απέξω, στους δρόμους και τον αυλόγυρο, οι φριτούρες, τα παστέλια και τα ψητά, που ενωμένα με τα πανηγυρικά σένια, τους κρότους από τα μάσκουλα και τις εορταστικές νότες της καλλιφωνίας, έδιναν το δικό τους κλίμα και θύμιζαν σ’ όλους πως γιορτάζει η σκοντράδα και πως η γειτονιά έχει γιορτή και σχόλη. Έτσι δινόταν η διαφορετικότητα και ξεχώριζε η γιορτή. Τονιζόταν η λυτρωτική χρονιάρα μέρα και ξεπερνιόταν η μονότονη καθημερινότητα. Σταματούσε η εργασία και ξεκινούσε η διασκέδαση.
Ιδιαίτερα αγαπητά ήταν τα πανηγύρια της Νιας Βδομάδας, εκεί αμέσως μετά τις ιδιαίτερα λαμπρές στο νησί μας τελετές του Μεγαλοβδόμαδου, όπου στην ουσία ήταν μια ατέλειωτη σειρά χαράς, που είχε τότε την απαρχή της και τελείωνε το Φθινόπωρο, με το γραφικό πανηγύρι της Σπηλούλας και την επιστροφή στην μονοτονία.
Πρώτο από αυτά τα αναστάσιμα πανηγύρια, εκείνο του Αγίου Λαζάρου το απόγευμα του Πάσχα, ακολουθούσε την επόμενη μέρα η μεταφορά του «Κονίσματος» από την Αγία Τριάδα στο Ψήλωμα και η εσπερινή εναπόθεση, παράλληλα με τα πολλά όλων σχεδόν των χωριών, την Παρασκευή γινόταν η σύναξη της Χρυσοπηγής, στην Μπόχαλη και το Κάστρο και τέλος την Κυριακή του Θωμά η ψηλάφηση γιορτάζονταν στον Άι–Λύπιο με έναν ξεχωριστό και ιδιαίτερο τρόπο.
Τα δύο τελευταία πανηγύρια είχαν και τους δικούς τους, επιπρόσθετους ήχους ή για να είμαστε πιο δίκαιοι ήταν αυτά που τους διατήρησαν. Τα χαρακτήριζε το ταμπουρλονιάκαρο. Έτσι, από νωρίς το απόγευμα της Νιας Πέμπτης έφταναν κάτω στη Χώρα από το πλάτωμα της Ζωοδόχου Πηγής οι νότες του κατεξοχήν μουσικού δίδυμου του νησιού μας, που συνέχιζαν και την κυριώνυμη μέρα να δίνουν παρηγοριά στ’ αυτιά μας, αλλά και όλες μας τις αισθήσεις και την Κυριακή, στο κάλεσμα του Στυλίτη Αγίου, λίγο έξω από την πόλη, τα ίδια μουσικά όργανα υμνούσαν την αναγεννώμενη φύση και συνόδευαν τα βήματα των κυκλωτικών χορών των πανηγυριστών.
Στις μέρες μας, με τους βομβαρδισμούς των τόσων ήχων, σχετικών και άσχετων, προπάντων, με την παράδοσή μας, το ταμπουρλονιάκαρο κινδυνεύει να χαθεί και να περάσει στην ιστορία. Ρυθμοί αιώνων τείνουν ν’ αποτελέσουν παρελθόν και ήχοι παμπάλαιοι ετοιμάζονται να παραδώσουν την σκυτάλη σε ξένες αισθητικές, που τις επιβάλουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι νεότεροι, καλοκαιρινοί, κατακτητές μας.
Για όλους αυτούς τους λόγους η εκδήλωση, που πραγματοποιήθηκε το δειλινό της Κυριακής 18 Σεπτεμβρίου στο πλάτωμα της Φανερωμένης του Μπανάτου, στο πλαίσιο των προσπαθειών του Κέντρου Λόγου της ενορίας του χωριού «Αληθώς», με πρωτοβουλία του εφημερίου και προ πάντων ποιητή π. Παναγιώτη Καποδίστρια, ήταν μια υπόσχεση επαναφοράς και μια πρόταση επιστροφής και διατήρησης της ταυτότητάς μας.
Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στην ειδική μουσική έκφραση του νησιού μας, το παραδοσιακό ταμπουρλονιάκαρο και, εκτός από ενημέρωση, περιελάμβανε και πολλές υποδείξεις. Ομιλητής ήταν ο εκπαιδευτικός και πολλαπλά δάσκαλος Νίκος Αρβανιτάκης, όπου χρόνια τώρα ασχολείται δημιουργικά με τους λαϊκούς και όχι μόνο χορούς του νησιού μας, μένοντας αυστηρά και με θρησκευτική ευλάβεια εκτός της μάστιγας των «ελληνικών βραδιών», ο οποίος έδωσε την ταυτότητα και την καταγωγή της μουσικής μας αυτής έκφρασης, ζητώντας συγγένειες και γειτνιάσεις και παρουσίασε στο κοινό την ώς τώρα, πάνω στο θέμα, εξονυχιστική έρευνά του.
Οι λαϊκοί οργανοπαίχτες Φώτης Μποζίκης, από το ορεινό χωριό Πλεμοναρίο (εκείνο το «Αναφωνήτρια» τι άσχετο που είναι!), που έπαιξε ανιάκαρα και ο πολύπλευρος Σπύρος Σταμίρης, από τον Άι–Δημήτρη, ο οποίος συνόδευε με το ταμπούρλο, απέδειξαν, στην συνέχεια, πως υπάρχουν ακόμα εραστές της παράδοσής μας και πως, παρά την ισοπέδωση, η Ζάκυνθος συνεχίζει να ζει και να εκφράζεται με τον δικό της, ξεχωριστό τρόπο.
Στους ήχους της ευαισθησίας των παραπάνω, νέα παιδιά από το χορευτικό συγκρότημα «Υακίνθη» παρουσίασαν το πώς διασκέδαζαν παλιότερα οι πρόσφατοι πρόγονοί μας σε γάμους και πανηγύρια και απέδειξαν πως το χθες μπορεί να περάσει στο αύριο, όχι νεκρικά αναστημένο και αναβιωμένο, αλλά ζωντανό και ανανεωμένο.
Και η εκδήλωση αυτή απέδειξε πως ο πολιτισμός ανήκει στην ιδιωτική πρωτοβουλία και σε πραγματικά καλλιεργημένους και φωτισμένους ανθρώπους. Πως ξεκινά από γειτονιές και συνοικίες και πως είναι αυτόφωτος και ποτέ ετερόφωτος.
Ενάντια στην επίσημη αδιαφορία και ψηφοθηρία οι μονάδες μπορεί, αντιστεκόμενες, να κάνουν προτάσεις και να δώσουν λύσεις. Πέραν από την αφισορρύπανση, υπάρχει και η κάθαρση της γνησιότητας και της γνώσης. Αρκεί να υπάρχει η θέληση και η παιδεία.
Αυτή η βραδιά στο Μπανάτο, η φανερωμένη ευωχία στο πλάτωμα της Φανερωμένης, ήταν μια ανάσα ζωής σε καιρούς πολλαπλά δύσκολους. Απέδειξε πως το μεγάλο δεν στοιχίζει, ούτε χρειάζεται κονδύλια και πως η τέχνη παρηγορεί και επουλώνει. Προ πάντων, όμως, μας επανέφερε στους ήχους της δικής μας ταυτότητας.
Ευτυχισμένοι όσοι την παρακολούθησαν! Σίγουρα λυτρώθηκαν από την επιδημία των νέων μέτρων!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου