ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η
ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ
Ταξιδεύοντας για την Παχειά Ράχη, τον
παραδοσιακό ορεινό οικισμό της Αίγινας, πατρίδα
αγωνιστών του 21, θαυμάζαμε την πανοραμική της θέα της, το Απολλώνιο
τοπίο, και σκεπτόμαστε πόσοι άνθρωποι
της τέχνης και των γραμμάτων πέρασαν από
αυτό το νησί με πρώτο τον δίκαιο Αιακό, που μαζί με το Μίνωα και το Ραδάμανθη
ήσαν οι κριτές του Άδη. Φέραμε ακόμα στη
μνήμη μας τον ποιητή Κώστα Βάρναλη, τον Πέτρο Πικρό που μετέφρασε τον Μαξίμ
Γκόρκυ, την ποιήτρια και θεατρική συγγραφέα
Λιλή Ιακωβίδη, τον συγγραφέα του
Χατζημανουήλ, Θράσο Καστανάκη, τον Νίκο Καζαντζάκη που απομονώθηκε στο νησί για να γράψει την Οδύσσεια, τον ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου και τον Σπύρο Παπαλουκά, τον
πρόδρομο της γενιάς του Τριάντα και τόσους άλλους, που ευλογήθηκαν και
εμπνεύστηκαν από τις ομορφιές του
νησιού.
Φτάνοντας όμως στο χωριό μάς περίμενε μια ευχάριστη έκπληξη. Μέσα στο
φροντισμένο κτήμα της καλλιτεχνικής οικογένειας Seegy βρεθήκαμε σ’ ένα
πανέμορφο πετρόκτιστο θεατράκι, αρχαιοελληνικού τύπου, παλαιό αλώνι, με
εξαιρετική ακουστική, δημιούργημα του εικαστικού Ιάσονα Μολφέση [1925-2009], που
φέρει το όνομά του. Το κομψό θεατράκι γεμίζει ασφυκτικά και οι εκλεκτοί καλλιτέχνες του Κουαρτέτου Εγχόρδων
«ΤΡΟΠΟΣ» παίρνουν τις θέσεις τους
καταχειροκροτούμενοι.
Στο πρώτο μέρος ακούσαμε
το «Κουαρτέτο αρ. 14 σε ρε ελάσσονα, D 810», του Franz Schubert
(1797-1828), με τον τίτλο «Ο θάνατος και η κόρη». Ο Σούμπερτ έζησε στην αφάνεια
αλλά τώρα βρίσκεται στο Πάνθεο των Μεγάλων Συνθετών! Αν και πέθανε σε ηλικία 31 ετών εν τούτοις πρόλαβε να αφήσει αριστουργήματα μουσικής
γραφή και παρά το γεγονός ότι έζησε όλη του τη ζωή υπό τη σκιά του Μπετόβεν που
ήταν το ίνδαλμά του! Δεν έφυγε ποτέ από τη Βιέννη εκτός από δυο σύντομα ταξίδια
στη γειτονική Ουγγαρία όπου δίδαξε μουσική στα παιδιά του πρίγκιπα Esterhazy.
Είναι ο πρώτος μεγάλος συνθέτης που δεν ήταν αρχιμουσικός και δεν έπαιξε
δημόσια σαν σολίστ. Ήταν ένας μποέμ, που συνέθετε αδιάκοπα, ανεξάρτητα αν θα
παρουσιάζονταν τα έργα του στο κοινό. «Ήρθα στον κόσμο χωρίς να έχω άλλο σκοπό
από το να συνθέτω», θα πει σε φίλο του. Οι ιδέες του ξεπετιούνται σαν το νερό
της πηγής και το απρόσμενο στις συνθέσεις του τον κάνουν εντελώς ξεχωριστό. Το
Κουαρτέτο αρ. 14, το οποίο θεωρείται πυλώνας της Μουσικής Δωματίου, το συνέθεσε
το 1824, κατά την διάρκεια μιας σοβαρής ασθένειας, όπου ένιωθε το τέλος να
πλησιάζει. Πήρε την ονομασία του από ένα «Λιντ»-έχει συνθέσει πάνω από 600- που
έγραψε ο Σούμπερτ το 1817 εμπνευσμένο από το ομώνυμο ποίημα του Γερμανού ποιητή
Matthias Claudius [1740-1817], γνωστού ως Asmus και έγινε η βάση του Κουαρτέτου
αρ, 14. Το θέμα, το οποίο κυριαρχεί και
στα τέσσερα μέρη, είναι άραγε μια οφειλή προς το θάνατο, υμνώντας τη ζωή ή
είναι ένας εξευμενισμός στον πανάρχαιο θεό του σκότους; Πρωτοπαίχτηκε το 1826
σε ιδιωτική συναυλία και δημοσιεύτηκε τρία χρόνια μετά το θάνατο του συνθέτη το
1831.
Ο Σούμπερτ συλλαμβάνει την ουσία της
λυρικής ποίησης και τη μεταπλάθει σε μουσική την οποία απέδωσαν εξαίσια, οι
δεξιοτέχνες σολίστ του Κουαρτέτου «ΤΡΟΠΟΣ», Διονύσης Βερβιτσιώτης, πρώτο βιολί
του συνόλου, Κάτια Καμίνσκι βιολί, Γιάννης Αθανασόπουλος βιόλα, Έλλη Φιλίππου
βιολοντσέλο. Οι τέσσερις καλλιτέχνες ξεδίπλωσαν τον δραματικό, αφηγηματικό
μουσικό του λόγο με εσωτερικότητα, τόνισαν τα πλούσια ηχοχρώματά του και
απέδωσαν με ευγένεια την βαθιά συγκίνηση που αποπνέει η σύνθεση, αναδεικνύοντας το μεγάλο μελωδιστή Συνθέτη!
Την τρυφερότητα και τη μαγεία της σύνθεσης
ήρθε να συμπληρώσει ένα πανέμορφο κοριτσάκι με την αθόρυβη κάθοδό του από τις κερκίδες
για να συγκρατήσει τις παρτιτούρες του εξαίρετου βιολονίστα Διονύση
Βερβιτσιώτη που ο κλέφτης άνεμος ζήλεψε και προσπαθούσε να του τις αρπάξει.
Στο δεύτερο μέρος, με εξαιρετικές
ερμηνείες όπως και στο πρώτο, ακούσαμε το «Κουιντέτο για Κλαρινέτο σε Σι
ελάσσονα, έργο 115»του Γιοχάνες Μπραμς [1833-1897]. Ο Μπραμς, Γερμανός συνθέτης
και πιανίστας, γεννήθηκε στο Αμβούργο από οικογένεια Λουθηρανών. Πέρασε το
μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Βιέννη όπου κυριάρχησε στη μουσική της σκηνή.
Ήταν εξαιρετικά δημοφιλής και σύμφωνα με το σχόλιο του αρχιμουσικού Hans Von Bulow,
ήταν ένα από τα τρία B της Γερμανίας J.S. Bach, L.V. Beethoven, Johannes Brahms.
Ο Bulow θα πει ακόμα, «Πιστεύω στον Μπαχ τον πατέρα, στον Μπετόβεν, τον υιό και
στον Μπραμς, το άγιο πνεύμα». Ο Μπραμς, συνέθεσε έργα για κάθε μουσική φόρμα
εκτός από όπερα και μπαλέτο. Έργα για πιάνο, Μουσική Δωματίου, Συμφωνίες,
Μουσική για Χορωδία και φωνή. Εμπνέεται από τους Μπαχ, Χέντελ, Μπετόβεν, τον
λυρισμό του Σούμπερτ, τα λαϊκά τραγούδια και τους χορούς της Πατρίδας του, την
τσιγγάνικη μουσική. Βιρτουόζος του
πιάνου, ο ίδιος, έπαιξε πολλά έργα του και συνεργάστηκε με σπουδαίους
ερμηνευτές της εποχής, συμπεριλαμβανομένης της Clara Schumann και του Joseph Joachim.
Τελειομανής κατέστρεψε πολλές δουλειές του και πολλές άφησε αδημοσίευτες. Ήταν
συγχρόνως παραδοσιακός και νεωτεριστής, εμπνεόμενος από τους Μπαρόκ και
Κλασικούς συνθέτες. Το κουιντέτο του για Κλαρινέτο γράφτηκε το 1891 για τον
Γερμανό Κλαρινετίστα Richard Muhlfeld
[1856-1907]. Σήμερα θα το έγραφε για το Σπύρο Μουρίκη! Για τον ίδιο Γερμανό
Κλαρινετίστα έγραψε επίσης ένα Τρίο και μία Σονάτα για κλαρινέτο. Ο Μπραμς είχε
για πρότυπό του στη σύνθεση αυτή το
Κουιντέτο του Μότσαρτ, αφού λίγα
έργα είχαν γραφτεί στην εποχή του, όπως
του Καρλ Μαρία Φον Βέμπερ και του Αλεξάντερ Γκλαζούνοφ. Το Κουιντέτο
παίχτηκε ιδιωτικά στις 24 Νοεμβρίου του 1891 στο Meiningen με σολίστ τον R. Muhlfeld και με το
Κουαρτέτο Joachim. Η δημόσια παρουσίασή
του έγινε στις 12 Δεκεμβρίου του 1891 στο Βερολίνο κι έκτοτε παιζόταν στην
Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του Λονδίνου και της Βιέννης.
Προείπαμε ότι σήμερα
ο Συνθέτης θα έγραφε το Κουιντέτο για
Κλαρινέτο, έργο 115, για τον Κερκυραίο Κλαρινετίστα Σπύρο Μουρίκη, αναλογιζόμενοι το υψηλό επίπεδο δεξιοτεχνίας
που έχει κατακτήσει ο Σολίστ, την ποιότητα του ήχου του, την απόλυτη
μουσικότητα, τον πλούτο της ερμηνείας του που τον κάνουν εντελώς ξεχωριστό και
πολύτιμο όχι μόνο για το ελπιδοφόρο σύνολο KYKLOS ENSEMBLE, αλλά και για
την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, της οποίας είναι επίλεκτο μέλος!
Ευχόμαστε στο Διεθνές Φεστιβάλ της
Αίγινας να συνεχίσει την ανοδική πορεία του και στους λαμπερούς καλλιτέχνες να
δημιουργούν, παρά τα εμπόδια και τις αντιξοότητες, για τη χαρά των Θεών και των
Ανθρώπων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου