Της Κατερίνας
Δεμέτη
Η αποψινή εκδήλωση έγινε κυρίως για να διατυπωθεί η θέση ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες, γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Αρχαιολόγου-Διευθύντριας του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών
Ζακυνθίων
(18 Μαΐου 2013 - Πνευματικό Κέντρο
Ζακύνθου)
Ο επετειακός χαρακτήρας της ημέρας, θα απαιτούσε, Κυρίες και
Κύριοι, σε μια φυσιολογική για τα κοινωνικά δεδομένα εποχή, μια σύντομη
ιστορική αναδρομή στη σημασία του Μουσείου στη σύγχρονη κοινωνία. Και τότε θα
σας ανέπτυσσα το πώς και το γιατί ιδρύθηκαν τα πρώτα Μουσεία, ποιος ο ρόλος των
Μουσείων σήμερα, και τι σημαίνει ο εορτασμός της Διεθνούς Ημέρας των Μουσείων.
Θα στεκόμουνα
μ’ άλλα λόγια στη φιλολογική προσέγγιση του θέματος, με την επισήμανση ότι η έννοια του
Μουσείου εμφανίστηκε για πρώτη φορά τον 16ο αι., με το τέλος του
Μεσαίωνα και την αρχή της Αναγέννησης, βασίστηκε ως προς το περιεχόμενο στις
ιδιωτικές συλλογές πριγκιπικών οικογενειών, που αποτέλεσαν τη βάση των
σημερινών μεγάλων μουσείων, και ότι στα τέλη του 18ου αι. εμφανίστηκε
για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχιτεκτονικής, το Μουσείο ως κτιριακός τύπος.
Θα σας έλεγα επίσης ότι τα πρώτα
κτίρια μουσείων στέγασαν ως επί το πλείστον τις ιδιωτικές συλλογές των ευγενών
ή του κλήρου, με τις ρωμαϊκές και τις αρχαιοελληνικές συλλογές, σαν
αποτέλεσμα της αρχαιοφιλίας που γεννήθηκε
γύρω στα μέσα του 18ου αι.,
και θα έκλεινα διαβάζοντάς σας τον ορισμό του Μουσείου, όπως προκύπτει από το άρθρο 3
του Καταστατικού του Διεθνούς Συμβουλίου
Μουσείων (ICOM), σύμφωνα με τον οποίο: «Μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, μη κερδοσκοπικό,
στην υπηρεσία της κοινωνίας και της εξέλιξής της. Είναι ανοικτό στο Κοινό, για
να δει και να καταλάβει την ιστορία του, με τη βοήθεια των αντικειμένων (υλικός
πολιτισμός) που δημιούργησαν οι κοντινοί και μακρινοί πρόγονοί του. Κάνει
έρευνες σχετικές με τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του,
τα συλλέγει, τα διαφυλάττει, τα συντηρεί, τα κοινοποιεί και ιδίως τα εκθέτει
για μελέτη, παιδεία και ψυχαγωγία».
Θα τελείωνα δε με τη φράση ότι ο σημερινός
εορτασμός αποτελεί μια υπενθύμιση τόσο
στους υπευθύνους των Μουσείων, του ρόλου τους, όσο και ένα κάλεσμα σε
κάθε πολίτη της τοπικής κοινωνίας να
επισκεφτεί, με ελεύθερη είσοδο τα μουσεία της περιοχής του.
Όλα αυτά βέβαια υπό κανονικές συνθήκες, όπως προείπα, γιατί,
Κυρίες και Κύριοι, σήμερα τα πράγματα
έχουν αλλάξει δραματικά.
Με ανοιχτό το θέμα της αναστολής της
λειτουργίας του Μουσείου Σολωμού, καθώς συνεχίζεται η μη καταβολή από τριετίας
της ετήσιας χρηματοδότησης από το Υπουργείο Πολιτισμού, με ανοιχτό επίσης το
θέμα της εύρυθμης λειτουργίας του
Μουσείου Ζακύνθου και του Κάστρου, με
υπαρκτό δυστυχώς το κλείσιμο του Αρχοντικού -Μουσείου της Οικογένειας Ρώμα,
καθώς επίσης και με την αποκλειστική στήριξη σε εθελοντές, της λειτουργίας του
μοναδικού δημοτικού μουσείου για τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, πώς μπορούμε να μιλάμε
σαν τοπική κοινωνία για Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, όταν είναι σαφές ότι σήμερα
τα Μουσεία διώκονται;
Η αποψινή εκδήλωση, άλλωστε, δεν θα μπορούσε
να πραγματοποιηθεί χωρίς την ευγενική χορηγία της Περιφερειακής Ενότητας
Ζακύνθου. Η ιδέα για πραγματοποίησή της, με αφορμή την 18η Μαΐου - Παγκόσμια
Ημέρα των Μουσείων και τιμώμενο τον ποιητή Στέφανο Μαρτζώκη, που ενεργοποιεί τα
μάτια της ψυχής, μέσα από την φιλολογική προσέγγιση της κ. Αθηνάς Βλαχιώτη και
του κ. Διονύση Σέρρα, και τα φυσικά μας μάτια, μέσα από τη θέαση του έργου του
κ. Μαθιού Γιαμαλάκη- Μαρτζώκη, δεν έγινε για λόγους επετειακούς.
Άλλωστε ένας Ποιητής δεν έχει
ανάγκη από αναγνώριση.
Η αποψινή εκδήλωση έγινε κυρίως για να διατυπωθεί η θέση ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες, γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς και γέφυρες ανάμεσα σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.
Για το δεύτερο φτάνει να επιστήσω την προσοχή σας στο έργο
του δισέγγονου σκηνοθέτη και εικαστικού Μαθιού Γιαμαλάκη-Μαρτζώκη, ο οποίος
μεταφέρει σήμερα, μέσα στο DNA του θα έλεγε
κανείς, τις ποιητικές ευαισθησίες του προγόνου του ποιητή Στέφανου
Μαρτζώκη.
Όσο για το πρώτο, δηλαδή
για το ότι τα Μουσεία χτίζουν γέφυρες ανάμεσα σε χώρες, σάς έχω ετοιμάσει μια
μικρή έκπληξη που προέκυψε την τελευταία στιγμή. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας
τη συγκίνηση από την επίσκεψη του Ελληνικού Σχολείου της Μόσχας στο Μουσείο
Σολωμού, την περασμένη Τετάρτη. Τα παιδιά, υπό τη διεύθυνση της υπεύθυνης του
σχολείου κ. Ναταλίας Νικολάου, θα λαμπρύνουν τη αποψινή εκδήλωση με την
παρουσία τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου