© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Α Ν Α Γ Ν Ω Σ Τ Η Ρ Ι Ο

Δευτέρα 16 Μαΐου 2011

Tα συμπεράσματα μιας επιτυχημένης Ημερίδας

Της Κατερίνας Δεμέτη

Tο εορταστικό τριήμερο της «Γκιόστρας τ’ Άϊ–Γιωργιού 2011», μετά την απονομή αναμνηστικών διπλωμάτων στους μαθητές, που έλαβαν μέρος στην παιδική Γκιόστρα 2011, το λαϊκό πανηγύρι στο χώρο που προσεισμικά ήταν η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου του Πετρούτσου και μετά την έφιππη παρέλαση και τις ιππικές επιδείξεις, έκλεισε την Κυριακή 8 Μαΐου, με μία επιστημονική Ημερίδα, που πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης μας.

Η Ημερίδα, ως συμπλήρωμα της αναβιωμένης λαϊκής γκιόστρας, που γινόταν προσεισμικά στο νησί μας για να τιμηθεί ο άγιος Γεώργιος, πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά (η περσινή σε συνεργασία με το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων) και χαρακτηρίστηκε από μεγάλη επιτυχία, τόσο για την προσέλευση του κοινού που την παρακολούθησε, όσο και για τα επιστημονικά συμπεράσματα που εξήγαγε.

Εάν μάλιστα θα προσπαθούσαμε να την χαρακτηρίσουμε, θα λέγαμε ότι, ενώ πέρυσι το θέμα της ήταν γενικότερο, προσπαθώντας να χωροθετηθεί το δρώμενο, καθώς ασχολήθηκε με την «Γκιόστρα στη Ζάκυνθο» από κοινωνιολογική, ιστορική, φιλολογική - λογοτεχνική, ποιητική, εικαστική και θεατρολογική πλευρά, φέτος, ενδυναμωμένη ακόμα περισσότερο από την αγάπη και τη συμμετοχή του κόσμου σε όλες τις εκδηλώσεις της, και σ’ αυτές που έλαβαν χώρα την περίοδο του Καρναβαλιού, αλλά και στις άλλες, που πραγματοποιήθηκαν τις προηγούμενες δυο ημέρες, ασχολήθηκε μ’ ένα θέμα εξειδικευμένο και συγκεκριμένα με την: "Πρόσληψη της Γκιόστρας σε κείμενα Ζακυνθινών συγγραφέων. Η περίπτωση της “Ευγένας” του Θεόδωρου Μοντσελέζε".

Για την πρόσληψη της Γκιόστρας σε κείμενα Ζακυνθινών συγγραφέων έχουν γίνει αναφορές στα ενημερωτικά φυλλάδια, που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια, ως συνοδά του προγράμματός της, και τα οποία εμπεριέχουν πρωτότυπες εργασίες διαφόρων μελετητών - ερευνητών, που τεκμηριώνουν ιστορικά το δρώμενο και φροντίζουν για την πιστότερη αναπαράστασή του.

Έτσι η Ημερίδα δεν στάθηκε, στο πολύτιμο έργο του Ερμάννου Λούντζη: «Η Ενετοκρατία στα Επτάνησα», ο οποίος αφιέρωσε σ' αυτήν ολόκληρο κεφάλαιο (το Κ΄), που έχει τον τίτλο «Ιππικαί Γυμνασίαι - Giostre - Περιγραφή αυτών», ούτε στον περίφημο «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου και στην «Ερωφίλη» του Γεωργίου Χορτάτση, που περιγράφουν ιππικούς αγώνες, ούτε καν στον «Θρήνο της Κάντιας» του Διονύση Ρώμα με την εκπληκτική περιγραφή της γιορτής για τη Γκιόστρα που συμμετέχει ο Κέκος Νταβιτσέντσα, ούτε τέλος στο εκτεταμένο διήγημα «Ο Αλαμάνος», του Ανδρέα Α. Αβούρη.

Στην Ημερίδα, η φιλόλογος κ. Αντωνία Χαρτά, ο λογοτέχνης κ. Διονύσης Φλεμοτόμος, η θεατρολόγος κ. Πηνελόπη Αβούρη, η εικαστικός κ. Άντα Κορφιάτη, ο ηθοποιός - σκηνοθέτης κ. Κώστας Καποδίστριας, και η θεατρολόγος κ. Αθηνά Σαραντίδη, ασχολήθηκαν, ο καθένας με τη δική του ιδιότητα, και έφεραν στο φως νέα στοιχεία, τόσο για το έργο και για τον συγγραφέα του, όσο και για τους τρόπους που μπορεί να παρασταθεί.

Η "Ευγένα"του Θεόδωρου Μοντσελέζε, έργο του λαϊκού πολιτισμού, με επιρροές από το μεσαιωνικό και κρητικό θέατρο, αντλεί στοιχεία από το μύθο της κουτσοχέρας, που συναντάται σε διάφορες εκδοχές στην Ευρώπη, από τον 11ο αιώνα κι έπειτα. Είναι, γραμμένη σε ζακυνθινή διάλεκτο και αποτελείται από δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους στίχους.

Για το έργο μίλησε στην ανακοίνωσή της η φιλόλογος κ. Αντωνία Χαρτά, με θέμα: «Τραγωδία ονομαζομένη Ευγένα… ποιηθείσα υπό του κυρού Θεοδώρου Μοντσελέζε 1646: εξωκειμενικά συμφραζόμενα, ο ποιητής, το κείμενο, το έργο».

Έτσι μάθαμε ότι η Ευγένα, μια νεαρή βασιλόπουλα έπεσε θύμα της μητριάς της, καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά οι εκτελεστές της τη λυπήθηκαν και τελικά της κόβουν μόνο τα χέρια. Η ηρωίδα θα καταφύγει σε άλλη χώρα και θα παντρευτεί ένα ρηγόπουλο με το οποίο θα κάνει δύο παιδιά. Αλλά η μητριά ξαναμπαίνει στη ζωή της και με συκοφαντίες καταφέρνει το διωγμό της. Ακολουθεί η επέμβαση του «από μηχανής» θεού, ο οποίος εισακούγοντας τις παρακλήσεις της, τη βοηθά με ένα θαύμα, και τα χέρια της ξαναφυτρώνουν. Η γκιόστρα εμπλέκεται όταν ο βασιλιάς - πατέρας της, προκειμένου να διώξει το πένθος και να ευθυμήσει ο λαός του, κάνει ιππικούς αγώνες…

Το έργο που γράφτηκε πριν από τρεις αιώνες και συγκεκριμένα το 1646, το ανακάλυψε σε ένα και μοναδικό αντίτυπο, ο Μάριο Βίτι πριν από περίπου 35 χρόνια στη Ρώμη. Η πρώτη δημοσίευση του Βίτι ήταν το 1964 στο περιοδικό Θέατρο του Κώστα Νίτσου. Επανεκδόθηκε στη Νάπολη και πρόσφατα (1995) κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Οδυσσέας, με εισαγωγή του Μάριο Βίτι και φιλολογική επιμέλεια του Τζουζέπε Σπαντάρο.

Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Σπύρος Ευαγγελάτος «Στην αρχή θεωρήθηκε της κρητικής λογοτεχνίας, λόγω της συγγένειας της γλώσσας. Αποδείχθηκε όμως ζακυνθινό τόσο λόγω των επτανησιακών στοιχείων που διαθέτει, κυρίως όμως γιατί μέσα στο έργο αναφέρονται έξι ζακυνθινά τοπωνύμια που υπάρχουν ακόμη στο νησί. Ακόμη υπάρχει μνεία του ονόματος Μοντσελέζε στη Ζάκυνθο, το 1727».

Για το συγγραφέα του, η Ημερίδα στάθηκε πολύ γενναιόδωρη, χάρις την ανακοίνωση του Προέδρου του Σωματείου, λογοτέχνη Διονύση Φλεμοτόμου, ο οποίος έφερε αρκετά νέα στοιχεία για το βίο του συγγραφέα με το θέμα του «Θεόδωρος Μοντσελέζε: ένας ορθόδοξος Ζακύνθιος. Νεότερα βιογραφικά στοιχεία».

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι οι πληροφορίες του κ. Φλεμοτόμου αντλήθηκαν από τον κώδικα του Αγίου Αντωνίου του Ανδρίτση, που φυλάσσεται στο Ιστορικό Αρχείο του νησιού μας, του οποίου το υλικό πρέπει να τύχει άμεσης συντήρησης, γιατί δυστυχώς σύντομα ό,τι πολύτιμο απέμεινε από την τρομερή πυρκαγιά του Αυγούστου του ’53, θα καταστρέψει η αδιαφορία και η επιδεινούμενη κατάσταση διατήρησης των φυλασσόμενων χειρογράφων…

Με ένα αρκετά ειδικό θέμα μίλησε η θεατρολόγος Πηνελόπη Αβούρη: «Οι μεταμορφώσεις του μοτίβου της giostra publica στο χάρτη των κειμένων που συνομιλούν με την Ευγένα του Θεόδωρου Μοντσελέζε ως υπέρ–κείμενο των miracoli», ενώ η εικαστικός Άντα Κορφιάτη, πρότεινε να παρασταθεί σαν μεσαιωνικό δράμα, με την ανακοίνωσή της: «Σκηνογραφική πρόταση για το ανέβασμα της Ευγένας του Μοντσελέζε», κάνοντας συγχρόνως και μία ιστορική αναδρομή στην εξέλιξη του ευρωπαϊκού θεάτρου.

Ο ηθοποιός – σκηνοθέτης Κώστας Καποδίστριας, ο οποίος εδώ και λίγα χρόνια ανέβασε το έργο, έκανε τη δική του «Σκηνοθετική προσέγγιση της Ευγένας του Μοντσελέζε», ενώ αναφέρθηκε και στην πρώτη παράσταση του Σπύρου Ευαγγελάτου.

Η θεατρολόγος τέλος κ. Αθηνά Σαραντίδη, με το θέμα «Η σκηνή του κονταροχτυπήματος στην “Ευγένα” του Μοντσελέζε: μια δραματουργική προσέγγιση των σύγχρονων σκηνοθετικών αποδόσεων της Γκιόστρας στην ελληνική σκηνή», συνόψισε όλες τις σκηνοθετικές προτάσεις, από την παλιότερη έως την πιο τελευταία, που έγινε μόλις τον προηγούμενο μήνα (29 Μαρτίου, 5 και 12 Απριλίου 2011), από την ομάδα Boy Oh στο Six d.o.g.s στο Μοναστηράκι, σε σκηνοθεσία Μαγδαληνής Σαββίδου.

Με αυτά τα νέα δεδομένα, η δεύτερη Ημερίδα του Σωματείου Giostra di Zante, για την «Ευγένα» του Θεόδωρου Μοντσελέζε, ολοκλήρωσε τις εργασίες της, αφήνοντάς μας την αίσθηση ότι, το έργο, στη δραματική του δομή, δεν ακολουθεί κανέναν από τους κανόνες της δραματικής σύνθεσης, ενώ ανήκει στη σχολή του μεσαιωνικού θεάτρου με όλες τις ιδιοτυπίες του.

Σε αυτήν ακριβώς την ιδιομορφία έγκειται και η γοητεία ενός κειμένου που παραλύει τη λογική του θεατή, αλλά ικανοποιεί τις πιο ονειρικές του διαθέσεις, γι’ αυτό ευχή του Προεδρείου, που εκτός από την υπογράφουσα ήταν και ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου και Διευθυντής του Ι.Ε.Κ. Δρ. Κωνσταντίνος Καποδίστριας, ήταν σύντομα να δούμε την «Ευγένα», να παίζεται στο Νέο Θέατρο της Ζακύνθου.

Όσο για το Σωματείο Giostra di Zante, δεν παίρνει τίποτ’ άλλο, παρά να το συγχαρούμε και να του ευχηθούμε: «και στην επόμενη Γκιόστρα» - «και στην επόμενη Ημερίδα…»!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Related Posts with Thumbnails