«Πάντως, παρ' όλα τα αρνητικά, παρ' όλες τις αδυναμίες της, η Συνάντηση είχε κάτι πολύ σημαντικό: είχε κάποιο νεύρο, κάποια
ζωντάνια, κάποια περηφάνια, θα 'λεγε κανείς. Και γι' αυτό άλλωστε κατάφερε ν' αντέξει στις πάσης φύσεως δοκιμασίες που πέρασε και να διατηρηθεί όσο διατηρήθηκε».
Τζίνα Κονίδου
(Περίπλους, 16, 1988, σ. 244)
ΣΑΝ κάτι περίεργο, δυσεξήγητο, μυστήριο ή απλά συμπτωματικό, είτε σαν τραγική ειρωνεία της τύχης ή της μοίρας, μοιάζει το λυπηρό γεγονός της πρόωρης αναχώρησης από τη ζωή της αξέχαστης Τ ζ ί ν α ς Κ ο ν ί δ ο υ (1946-2.8.2010), ακριβώς στη συμπλήρωση εκατό (100) χρόνων από τη γέννηση στο Σκουλικάδο Ζακύνθου του πατέρα της Κ.[ονίδη] Π ο ρ φ ύ ρ η (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Πορφύρη Κονίδη, 17.11.1910 - 14.5.1967), εκλεκτού και προοδευτικού - αγωνιστικού (και διωγμένου γι' αυτό) διανοούμενου -όχι δογματικού- της Αριστεράς, λογίου, συγγραφέα, μελετητή - ερευνητή (ιδίως για τον Α. Κάλβο και το Λαϊκό μας Θέατρο), κριτικού και μεταφραστή, με συμβολή σημαντική και στην έκδοση του ιστορικού περιοδικού Επιθεώρηση Τέχνης (Αθήνα, 1955-1967).
Αυτόν, τον επίσης πρόωρα και άτυχα χαμένο φιλότεχνο και φιλολαϊκό Ζακυνθινό του 20ου αιώνα, έμελλε να «συναντήσει» η μονάκριβη και αγαπημένη κόρη του Τζίνα Κονίδου (συντ. δικηγόρος), που έφυγε από τον μάταιο κόσμο μας στα 64 χρόνια της, αφήνοντας την τελευταία της πνοή στην Αθήνα, όπου μόνιμα κατοικούσε, δίνοντας και χάνοντας σύντομα τη μάχη με την ανίατη αρρώστια της. Έφυγε, αφήνοντας πίσω για πάντα την αγαπητή (παρά τις πληγές της) ζακυνθινή γη, όπου συχνά κάθε χρόνο ερχόταν, μένοντας σ' ένα μικρό μα ζεστό και φιλόξενο σπίτι (αγορά του πατέρα της) -ταιριαστό με τον «κόσμο» της, τις επιλογές της, το γούστο της- στις Αλυκές Ζακύνθου, δίπλα στην προσφιλή της θάλασσα, όπου η απλή, ευαίσθητη μα και δυναμική, δραστήρια και ικανή, καταδεκτική και ευχάριστη στη συντροφιά και στον άμεσο λόγο της Τζίνα επιδιδόταν ηδύχαρα στο κολύμπι και στο ψαροντούφεκο.
Τυχερή που βρέθηκε κοντά σ' έναν ξεχωριστό, με ήθος και χαρίσματα πνευματικά άνθρωπο, πατέρα στοργικό και Νεοέλληνα σημαντικό και δημιουργικό, παρόλο που στερήθηκε αρκετά νωρίς την παρουσία του, συμμεριζόμενη τις όποιες χαρές και τις πίκρες του, και συμπαραστέκοντάς τον -κατά το δυνατό- στις ποικίλες σκληρές δοκιμασίες του (δίκες, φυλακίσεις, εξορίες, κατατρεγμούς, στερήσεις, ασθένειες), η Τζίνα μαθήτευσε γόνιμα στο πλευρό του και άντλησε από τον χαρακτήρα και τις εμπειρίες του πολλά θετικά στοιχεία: τη φιλοπρόοδη και συνεπή ιδεολογία του, την τόλμη στην έκφραση της γνώμης, την ορθοφροσύνη και την ευθυκρισία, την αγάπη για τη ζωή, για τη φύση, τον άξιο κατανόησης συνάνθρωπο, τον αγνό και πολύπαθο λαό, την Τέχνη, τη μελέτη, τη γραφή Έδωσε και η ίδια, με αυθορμητισμό, ενεργητικότητα και ανιδιοτέλεια, ένα σημαντικό κομμάτι του εαυτού της και του χρόνου της για την ιστορική Διεθνή Συνάντηση Μεσαιωνικού και Λαϊκού Θεάτρου (Δ.Σ.Μ.Λ.Θ., 1965-1966, 1976-1978, 1982), που είχε ξεκινήσει με πρωτοβουλία του (και με τη συνεργασία κι άλλων αξιόλογων προσώπων) ο ανήσυχος, πολυσχιδής, οργανωτικός και οξυδερκής Κ. Πορφύρης, μυώντας και την μ' ενδιαφέροντα πολλά κόρη του στις αξίες που ο ίδιος ασπαζόταν, πίστευε και υπηρετούσε ακράδαντα, στις υψηλές ποιοτικές αρχές και κατευθύνσεις που τηρούσε ασυμβίβαστα στη ζωή του, στους στόχους του, στα ιδανικά και στα οράματά του, στη Ζακυνθολατρική πλευρά τού «είναι» του, στην Ομορφιά και την Ουσία της ζωής και του κόσμου, στα καθήκοντα και την άκαμπτη στάση του υπεύθυνου και συνειδητοποιημένου πολίτη απέναντι στην Ιστορία, στην Κοινωνία, τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη, τον Πολιτισμό, την Πατρίδα, την Παράδοση.
Πατέρας και κόρη, χωρισμένοι για 43 ολόκληρα χρόνια, μετά την οριστική «φυγή» του πολυκυνηγημένου Κ. Πορφύρη, έμελλε να «συναπαντηθούν» στον άθωρο «κόσμο» των Σκιών ή των Πνευμάτων, τον φετινό ζεστό μήνα Αύγουστο, «συνομιλώντας» πια μες στην απόλυτη και άχαρη Σιωπή για ό,τι τους άγγιξε ή τους πόνεσε, τους συγκίνησε κλπ. στο νου, στη σάρκα και στην ψυχή τους και για ό,τι εκείνος δεν μπόρεσε (μοιραία ή αναγκαστικά) να δει, να μάθει, να γνωρίσει: για τη Ναξιώτισσα μητέρα της Τζίνας και πρώτη σύζυγο του Κ. Πορφύρη Λουκία Αγιοπετρίτου (1920-1985), για τη δεύτερη σύντροφό του Κρέουσα Σκληρού (από την Αλεξάνδρεια, 1912-1997), για τη στυγνή Δικτατορία, 1967-1974, που η αρχή της σημαδεύτηκε κι απ' το δικό του αδόκητο τέλος, για την πολυδοκιμαζόμενη πολλαπλά μα και δημοκρατική μεταπολιτευτική Ελλάδα, για την αρχή και τη συνέχιση της αξιόλογης και φιλόδοξης μα βραχύβιας (ή μετέπειτα άτυχης) Δ.Σ.Μ.Λ.Θ., για την έκδοση δικών του ή άλλων αξιανάγνωστων βιβλίων, για τις αφιερωμένες στον ίδιο τιμητικές εκδόσεις ή γραφές, για τα ποικίλα προβλήματα ή την όποια αλλοτρίωση στην τουριστικόπληκτη και κακοδιοικημένη νεότερη Ζάκυνθο, για τόσα και τόσα θλιβερά ή ευχάριστα.
Σ' αυτή τη νοερή «συνάντησή» τους, η αλησμόνητη και ευάκουστα ομιλητική Τζίνα, ας φανταστούμε να διαβάζει κάτι από τα δικά της ευάριθμα γραπτά, από τα λίγα, έστω, κείμενά της, που είδε να δημοσιεύονται περιπτωσιακά, είτε στον τόμο Χρονικά Ζακύνθου (1964, όπου με την προσεκτική της πένα μνημόνευσε και σκιαγράφησε τιμητικά «Ζακυνθινούς αγωνιστές της Ελευθερίας, 1815-1864»), είτε στον βιβλιογραφικά πάντα παρόντα Περίπλου του Διονύση Βίτσου (για τη Δ.Σ.Μ.Λ.Θ. και τον Α. Κάλβο), είτε στα (βραχύβια κι αυτά) νεότερα Επτανησιακά Φύλλα, είτε (ίσως) κάπου αλλού, σ' εφημερίδα ή περιοδικό.
Ιδιαίτερα, ως προς τα Ε.Φ., το τεύχος 1-2, του ΚΕ΄ τόμου (Άνοιξη - Καλοκαίρι 2005) ήταν αφιερωμένο στον Κ. Πορφύρη, για τα 95 χρόνια από τη γέννησή του, για την 50ετία από την έκδοση της Επιθεώρησης Τέχνης και για τα 40χρονα από την πρώτη Δ.Σ.Μ.Λ.Θ. στη Ζάκυνθο. Στο πολυφωνικό αυτό αφιέρωμα, η παρουσία της αξέχαστης και φιλικής Τζίνας Κονίδου, η συμπαθητική της μορφή, η εύηχη «φωνή» της, το εύστροφο πνεύμα της, η νεανική και καλοδιάθετη ψυχή της είναι, λίγο - πολύ, αισθητά κ΄ εκφραστικά, είτε γράφοντας, συγκινητικά, απλά και γλαφυρά, η ίδια για την «Πρώτη συνάντηση» με τον πατέρα της είτε συνυπογράφοντας την εργασία μας για την «Καταγραφή των δημοσιευμάτων του Κ. Πορφύρη στην Επιθεώρηση Τέχνης», ενώ σεβαστικά, ευγενικά και φιλοπνευματικά συνέβαλε με την προσφορά αρχειακού, κειμενικού και φωτογραφικού - εικαστικού υλικού στον εμπλουτισμό και την καλύτερη συγκρότηση της ύλης του αναθηματικού αυτού τεύχους των Ε.Φ. (εκφράζοντας την ικανοποίησή της μετά την έκδοσή του).
Σ' ΑΥΤΑ τα δύο αγαπημένα μεταξύ τους πρόσωπα - συμπαθή κι αγαπητά και σ' όσους τα έζησαν από κοντά, τα γνώρισαν ή τα συναναστράφηκαν - στρέφουμε, μνημονευτικά, σήμερα τη σκέψη μας: στον αξιοθαύμαστο και αξιοτίμητο πνευματικό άνθρωπο Κ. Πορφύρη (που η νεότερη, Ζάκυνθος δεν τον έχει τιμήσει ούτε μ' έναν μικρό δρόμο στο όνομά του!) και στην αείμνηστη φίλη - συνεργάτιδα Τζίνα Κονίδου, τη φιλομαθή και βιβλιόφιλη Ζακυνθινιά, που άφησε και το δικό της ενδεικτικό ίχνος ή αποτύπωμα (περιορισμένο, έστω) στη σύγχρονη Ζάκυνθο των Γραμμάτων και της Τέχνης, της Ιστορίας και της πολιτιστικής μας Παράδοσης. Την Τζίνα που, όπως και ο καταξιωμένος μελετητής και λογοτέχνης πατέρας της Κ. Πορφύρης, κρίνεται άξια να μνημονευτεί και εδώ, για ό,τι θέλησε ή μπόρεσε και πρόφθασε να μας προσφέρει ή ν' αφήσει (και με το λιγοστό να έχει τη δική του σημασία), συνυπολογίζοντας βέβαια και την τιμητική δωρεά της -στο Μουσείο Μπενάκη- του σημαντικού αρχείου του πατέρα της (Ιούνιος 2004). Και είναι αξιοθύμητη η Τζίνα Κονίδου, επίσης (με πρόσφατη και όχι ακόμη πιστευτή τη δική της «φυγή»), για το σύντομο εξομολογητικό κείμενό της στα Ε.Φ., για το στερνό και αιώνιο «συναπάντημά» της με τον πατέρα της, για την άσβηστη «εικόνα» ή την αίσθηση ζωής που άφησε σε φίλους και γνωστούς η παρουσία της.
Τώρα, στη μεταθανάτια «συνομιλία» του Κ. Πορφύρη με την κόρη του, ας φανταστούμε κι ας νιώσουμε την Τζίνα να του διαβάζει την πιο πάνω εξομολογητική - προσωπική μαρτυρία της, θυμίζοντας και σε όλους εμάς τη φθαρτή ανθρώπινη «φύση» ή το πρόσκαιρο πέρασμά μας από τον κόσμο της Ύλης μα και της διασωστικής πνευματικής - καλλιτεχνικής Δημιουργίας. Αναδημοσιεύοντας το κείμενο αυτό, το αφιερώνουμε στη μνήμη και των δύο, θεωρώντας το σαν έναν ακόμα άρρηκτο συνδετικό «κρίκο» μαζί τους.
Αύγ. - Σεπτ. 2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου