γράφει ο παύλος φουρνογεράκης
Την Τρίτη, της εβδομάδας της Μουγκής, συμφωνήσαμε να καθαρίσει το σπιτικό μας κι εκείνη κοίταζε διερευνητικά και με συστολή. Αισθάνεται ανασφαλής η Ουρανία με τα ελληνικά της, παρόλο που είκοσι χρόνια τώρα ανασαίνει τζαντιώτικο αέρα. Αλήθεια πόσο βελτιώθηκε η ποιότητα της ζωής μας με τη βοήθεια που μας προσφέρει! Η τελευταία εβδομάδα της σαρακοστής, πριν τη Μεγάλη, των Παθών του Χριστού, ονομάζεται Μουγκή. Αυτή την Παρασκευή δεν ηχούν ερωτικά οι βραδινές καμπάνες για τον Ακάθιστο Ύμνο προς τη Μεγάλη Μητέρα. Υμνήθηκε όλες τις προηγούμενες με τις μελωδικές καντάδες από το Α έως το Ω κι άκουσε δεκάδες φορές το « Χαίρε, Νύμφη ανύμφευτε» πλάι στα:
« Άγγελος πρωτοστάτης, ουρανόθεν επέμφθη, ειπείν τη Θεοτόκω το, Χαίρε…
Ώ πανύμνητε Μήτερ, η τεκούσα των πάντων Αγίων αγιώτατον Λόγον….»
Το πρωί της Δευτέρας, όταν τα κοκόρια καλούσαν πάλι τον ήλιο να μαζέψει τις δροσοσταλιές που είχαν φωλιάσει αποβραδίς πάνω στα φύλλα για να νίψει το πρόσωπό του, το νυσταγμένο μου χέρι τραβούσε νωχελικά την κουρτίνα πάνω από την παγκάδα κι έβλεπα τα σπουργίτια του κήπου χαρούμενα να παιανίζουν την έπαρσή του. Εναλλασσόμενος πίνακας ζωγραφικής το βορειο-δυτικό παράθυρο της κουζίνας, με κάνει να παίρνω το πρωινό μου όρθιος. Ρουφώ μαζί και την οσμή των ανθέων που κάθε λίγο προσθαφαιρούν λευκές και χρωματιστές πινελιές στο μεγάλο καμβά.
Στην αυλόπορτα καλημέρισα τις γυναίκες και τους άντρες της μικρής μου γειτονιάς . Πιστοί στο εθιμικό ραντεβού, φορτώθηκαν σκούπες και φαράσια, ψαλίδες, πριόνια για την περιποίηση και τον καλλωπισμό των ιδιόκτητων κήπων. Μόνο μουγκή δεν είναι αυτή η βδομάδα σκέφτηκα, την Πέμπτη είναι του Ευαγγελισμού και μετά… Μεγάλη Εβδομάδα, γι' αυτό και οι προετοιμασίες της υποδοχής!
Στη μεγάλη οθόνη της σχολικής βιβλιοθήκης λαμπερά μαθητικά μάτια μαθαίνουν να παρατηρούν, διδάσκονται κι ίσως απολαμβάνουν ζακυνθινή αγιογραφία. Εικοσιπέντε εικόνες (από τα μουσεία και τις εκκλησίες της Ζακύνθου 1) με την Παναγία έκπληκτη να πληροφορείται κυοφορία Χριστού. Ο φτερωτός αρχάγγελος Γαβριήλ με λεπτεπίλεπτο ανοιξιάτικο κρίνο αγιάζει το δώρο. Ο Πατέρας εν μέσω νεφελώματος στην κορυφή, το Άγιο Πνεύμα εν είδει περιστεράς και ο Υιός κυοφορούμενος. Το δόγμα της Τριαδικότητας σε πλήρη σύνθεση στη στρατευμένη ορθόδοξη χριστιανική τέχνη. Ο Νικ. Καλλέργης, ο Π. Βόσσος, οι τόσο διαφορετικοί Καντούνης και Κουτούζης μαζί με τους άλλους τους άγνωστους, σημαντικούς ζωγράφους ζωντάνεψαν με τις ψηφιακές ενέσεις, και προσκλήθηκαν να μας θυμίσουν τις δυτικές επιδράσεις μες στην ελληνικότητά μας.
Την παραμονή της διπλής γιορτής, οι μεγάλοι στρατηγοί και πολιτικοί του ξεσηκωμού ενάντια στον μακροχρόνιο δυνάστη ποζάριζαν με τις επίσημες στολές τους στις ανοιξιάτικες σχολικές ακτίνες και οι καθάριες εφηβικές χορδές γλύκαιναν το μαρτιάτικο πρωινό κάτω απ΄ τον ανθισμένο λόφο. Πόσα πολλά παιδιά τραγούδησαν και φέτος!
«Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια, ως λυτρωθείσα των δεινών ευχαριστήρια…»
«Σαράντα παλικάρια…»
Αποσπάσματα από το Θούριο του Ρήγα, τ' απομνημονεύματα του Κολοκοτρώνη, την Ελληνική Νομαρχία… Και μετά η κατάθεση στεφάνων στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη και η δοκιμαστική παρέλαση.
Τα ίδια τετριμμένα κάθε χρόνο θα μου πείτε… Πώς να καταλάβει ο νέος την τιτάνια ελευθερία, όταν συνήθισε να ζει υποδουλωμένος αυτάρεσκα στη χλιδή της απληστίας. Ίσως μόνο η τέχνη του λόγου, της μουσικής, του χορού, της ζωγραφικής, του θεάτρου… μπορεί να γιορτάσει, να διδάξει έτσι την ιστορία που να μπορεί ο σημερινός έλληνας να ερμηνεύσει όσα συμβαίνουν γύρω του. Η ιστορία είναι τόσο δύσκολο μάθημα όσο δύσκολα γράφεται από τους πρωταγωνιστές της.
Μα και ανήμερα την 25η οι εκκλησίες ήταν άδειες από πιστούς. Στους πανηγυρικούς ακούστηκαν χιλιοειπωμένα λόγια και οι σημαίες φαινόντουσαν απρόθυμες να κυματίσουν καμαρωτά, όπως άλλοτε, στα υψωμένα ιστία, μπροστά από τους επίσημους καθοδηγητές της νέας υποδούλωσής μας. Το εθνικό σύμβολο είναι παρωχημένο, ο σταυρός δεν αρμόζει σε μια σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία που συνυπάρχουν πολλές και διαφορετικές θρησκείες, φωνασκούν στις κουτσομπολίστικες, αποβλακωτικές, μεσημεριανές τηλεοπτικές εκπομπές!
Όταν κατά τις ένδεκα πλησίαζα τη γειτονιά μου, αμέσως μετά τη σχολική γιορτή, τα κρινάκια με χαιρετούσαν ευγενικά, παρατεταγμένα στην άκρη της μάντρας και η μυρωδιά του ασβέστη νόμιζες ότι καθάριζε τη σκέψη μαζί με την όψη. Απαθανάτισα φωτογραφίζοντας πράξεις κάθαρσης από το μουντό και βρωμιάρη χειμώνα που βασιλεύει μήνες και φυλακίζει το νου και την ψυχή στον ευτελή τηλεοπτικό κόσμο του φαντασιακού.
Ο κυρ-Μάκης μου έκανε εντύπωση. Πώς δούλευε το πινέλο με τον ασβέστη σταυρωτά κι έκανε την τσιμεντένια μάντρα του ν΄ αστράφτει στην αγνότητα του λευκού. Μα και σ΄ όλους τους γύρω κήπους, τα σκαλοπάτια και τις εισόδους των αγροτικών σπιτιών είχαν διαγραμμίσει τα λευκά όρια σαν εκείνα που βάζει κανείς στην προσωπική του ηθική. Και οι ασβεστωμένοι, κατάλευκοι κορμοί των εσπεριδοειδών πώς στήριζαν τις παρθένες νυφάδες, ανθοστόλιστες να περιμένουν το βουητό των μελισσών για να κρεμάσουν χυμώδεις καρπούς!
Στην πέτρινη μάντρα, μεθυσμένος από το λιβάνισμα της φύσης στάθηκα περισσότερη ώρα. Πραγματικό κομψοτέχνημα, Αλβανών μαστόρων, όπως αρμόζει στα λίγα παραδεισένια τετραγωνικά που προστατεύει. Τρίχρωμες, μαβιές βιολέτες στέκονταν περήφανα πλάι στις κοντές πέτρινες κολώνες και μοίραζαν απλόχερα, αιχμαλώτιζαν με ομορφιά και ευωδία κάθε περαστικό σαν το τραγούδι των Σειρήνων στο νόστο του Οδυσσέα. Πήλινες γλάστρες, καθισμένες σ΄ ασπρισμένους θρόνους έτρεφαν αρωματικούς κρίνους κι εκείνοι άρμεγαν τις κραυγές της άνοιξης την ώρα που σπάνε τα μπουμπούκια κι αντικρύζουν φως. Παραδίπλα, ματωβαμμένα σαγκουίνια έβλεπαν στις ανθισμένες νεράιδες πάνω στα τρυφερά νιόκλαδα τη σκυτάλη της αειφορίας και στο βάθος λεύκινες σταλαγματιές αραχνοΰφαιναν τα λιγνόκορμα κλαδιά της μοναχικής βανίλιας.
Ανάμεσά τους, σε πέτρινο θρόνο, φάνηκε η Νύμφη Μαρία να καλωσορίζει συνεσταλμένη μες στις κυματιστές πτυχώσεις του μεταξιού της τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Η χορευτική στάση, που σε παρτιτούρα αέρινης φιγούρας ανθοστόλιστα αναγγέλλει κυοφορία κατηφορίζοντας τη μεγάλη σκάλα, προοιώνιζε χαρμόσυνο γεγονός. Ταπεινός επαναστάτης της αγάπης υμνολογείται Σωτήρας και δωρίζει ελπίδα στο νέο δρόμο. Ο Σταυρός του Γολγοθά φέρνει Ανάσταση. Ολοκληρώνει την ύπαρξη, ο τίμιος δρόμος της αδελφοσύνης, την ώρα που σπάνε τα κόκκινα αυγά στην κορύφωση της ζωής.
Εθνική γιορτή, Ευαγγελισμός, παρέλαση-διαδήλωση, Βρυξέλλες, ΔΝΤ, Σταύρωση, Ανάσταση, Άνοιξη, δοξολογία, αγωνία, ευρώ, spread, αγώνας, θλίψη, αγανάκτηση, αδελφοσύνη, αγάπη, βιολέτες, κρίνα… Πώς μπερδεύτηκαν όλα στο λαβύρινθο του νου. Τι σημαίνει κρίση, σταθερότητα, ανάπτυξη, Πάσχα; Μήπως, τα χαράματα της Κυριακής, αλλάζοντας την ώρα, να δοκιμάσουμε το στρωμένο δρόμο με τα βαΐα των φοινίκων που περπάτησε κι ο Χριστός; Μήπως, έτσι ανάψει λαμπριάτικη λαμπάδα στις τυραννισμένες καρδιές μας;
ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ!
1 Θερμές ευχαριστίες προς το Μουσείο Ζακύνθου, το Μουσείο Σολωμού και τον αρχιμαντρίτη π. Διονύσιο Λυκογιάνννη για το ηλεκτρονικό υλικό
Ζάκυνθος 27-3-2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου