Στη Sulmona με την Γκιόστρα

Γράφει ο Διονύσης Φλεμοτόμος

Στις αρχές του Αυγούστου που μας πέρασε βρέθηκα με την παρέα δεκαέξι άλλων Ζακυνθινών στην όμορφη πόλη της γείτονος και για μας τους επτανησίους και φίλης Ιταλίας, Sulmona, σαν πρόεδρος της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Giostra di Zante», η οποία οργανώνει κάθε χρόνο την περίοδο της Αποκριάς το φημισμένο αυτό αγώνισμα στη Ζάκυνθο, για να λάβουμε μέρος στην εκεί διεξαγωγή της Ευρωπαϊκής Γκιόστρας.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν την γραφική αυτή πόλη. Πριν δύο χρόνια, την ίδια περίοδο, είχα μείνει λίγες μέρες σ’ αυτήν, για να παρακολουθήσω, μαζί με τρία άλλα μέλη του Διοκητικού Συμβουλίου του Σωματείου, τις εκεί εκδηλώσεις και να πάρουμε ιδέες από την 19χρονη εμπειρία τους. Τον προηγούμενο Νοέμβρη, επίσης, αυτόν του 2007, είχα ξανά επισκεφθεί για μια βδομάδα την πατρίδα του Οβίδιου για διακοπές, αλλά και για να δω κάποιους φίλους, που είχα ήδη αποκτήσει σ’ αυτήν και μερικοί από αυτούς με είχαν επισκεφθεί και στο νησί μου. Έτσι το φετινό Καλοκαίρι δεν ένοιωσα σαν τουρίστας ή έστω επισκέπτης, μα αισθάνθηκα πως πήγα σ’ έναν κυριολεκτικά δικό μου τόπο. Και το γιατί υπάρχει στη συνέχεια.

Η πόλη κρατά το τοπικό της χρώμα, την παραδοσιακή της μορφή –μόνο όσοι έχουν επισκεφθεί την Ιταλία μπορούν να καταλάβουν τι λέω– και πάνω απ’ όλα σέβεται και τον εαυτό της και τιμά την ιστορία της. Έχει ιστορικό κέντρο και στον μεγάλο της δρόμο κάθε απόγευμα, καθημερινή και σχόλη, περπατούν οι κάτοικοί της και συναναστρέφονται, μια και εκεί δεν έχει γίνει ακόμα γνωστό το δικό μας, δημώδες ποίημα «των Κολοκοτρωναίων», που «καβάλα [σε 4Χ4 κυρίως] παν στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε». Εκεί υπάρχει ακόμα ένα παράξενο είδος που στην δική μας πατρίδα είναι υπό προστασία. Όχι δεν πρόκειται για την Καρέτα – Καρέτα, ούτε για την Μονάχους – Μονάχους. Για πεζούς πρόκειται γι’ αυτό και η πόλη έχει συνεχώς ζωή. Τώρα αν ρωτάτε τι είναι αυτοί, θα σας θυμίσω πως είναι άνθρωποι που χρησιμοποιούν και τα πόδια τους για τις μεταφορές και όχι τα οχήματα. Τους έχετε προλάβει και αν ναι τους θυμάστε;
Η Sulmona, όπως και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχει διατηρηθεί στην παλιά της μορφή και κρατά ακόμα έντονο το δικό της χαρακτήρα, που δεν σας κρύβω, σε πολλά σημεία της μου θύμισε εικόνες από φωτογραφίες της προσεισμικής Ζακύνθου. Υπάρχει η παλιά πόλη, που παντού μιλά για σεβασμό και ποιότητα, η μέσα στα τείχη και γύρω της έχει απλωθεί η νέα, όχι χτισμένη άναρχα, σαν τις δικές μας, μα με σχέδιο, πράσινο και αγάπη στον άνθρωπο. Για την επιβεβαίωση όλων των παραπάνω, ένα θα επισημάνω μόνο. Εκεί και τις τρεις φορές που την επισκέφθηκα είδα τους κατοίκους της να σταματούν στην Φοντάνα (δημόσια πηγή) που ρέει ακόμα στο κέντρο της και με τα ποτηράκια, που είχαν πάντα κοντά τους, να πίνουν νερό και να ξεδιψούν, χαιρετώντας γνωστούς και φίλους. Τώρα, αν πω για τα σιντριβάνια της μεθενωτικής και μετασεισμικής Ζακύνθου, που αφού στέρεψαν έγιναν κάδοι σκουπιδιών, θα γίνω κακός και άδικος;

Μα, μην στεναχωριέμαι άλλο και μην σας στεναχωρώ. Ας επιστρέψουμε στην Γκιόστρα. Η εκεί εκδήλωση, στην οποία, εκτός από τη Ζάκυνθο, πήραν μέρος και άλλες εφτά χώρες, είναι μεγαλοπρεπέστερη από την δική μας, μα δεν διαφέρει και σε πολλά σημεία. Παρέλαση γίνεται και εκεί με ιστορικές στολές εποχής, τα κοστούμια μας έχουν πολλά κοινά, δαχτυλίδι προσπαθούν να πάρουν και οι δικοί τους ιππότες, μόνο που η πείρα των δύο, σχεδόν, δεκαετιών, που ήδη σημειώσαμε, μαζί με την ομαδικότητα και την οργάνωση που διακρίνει την Ευρώπη –κάποτε η Ζάκυνθος λειτουργούσε σαν άκρο της– έχουν αναμφισβήτητα πιο θεαματικά αποτελέσματα. Σημασία έχει πάντως πως το μικρό Τζάντε στάθηκε ισάξια δίπλα στους άλλους συμμετέχοντες και μάλιστα κέρδισε την Τρίτη θέση στο αγώνισμα. Όχι, παίζουμε!

Πιο συγκινητικό, όμως, απ’ όλα ήταν το ότι οι κάτοικοι –αρχές και λαός– της πόλης υποδέχτηκαν κυριολεκτικά αδελφικά την τζαντιώτικη αντιπροσωπεία, για τον κοινό τους μεγάλο ποιητή, τον Ούγο Φώσκολο. Στην επίσημη έναρξη είχα την τύχη και την χαρά – σαν πρόεδρο, βέβαια, του Σωματείου - να με ξεχωρίσουν από τους άλλους προσκεκλημένους και να με βάλουν να καθίσω δίπλα στους επισήμους, για να διαβάσω σε ελληνική μετάφραση το σονέτο του ποιητή των «Τάφων», το οποίο είναι αφιερωμένο στην «μητρική του γη», την Ζάκυνθο. Βέβαια είχε προηγηθεί η ανάγνωση του ποιήματος στην γλώσσα που γράφτηκε, την ιταλική. Κορυφαία ήταν επίσης η στιγμή που το πορτρέτο του Δημιουργού, δώρο της αντιπροσωπείας μας στον Δήμαρχο και τους κατοίκους της πόλης, κρεμάστηκε δίπλα στην προσωπογραφία του Οβίδιου, για να θυμίζει και να τονίζει την φιλία των δύο τόπων, που τους ενώνει ένας ποιητής. Μα και την ώρα που η αντιπροσωπεία της Ζακύνθου περνούσε τους κεντρικούς δρόμους της Sulmona οι απλοί άνθρωποι φώναζαν: «Το Τζάντε, η πατρίδα του Ούγου Φώσκολου». Αν βέβαια κάτι παρόμοιο γινόταν σε μια ελληνική πόλη, άντε κάποιοι να θυμόντουσαν τον Λαγανά. Ε, ίσως και το Ναυάγιο, σε καλύτερη περίπτωση, μια και ο Σολωμός για τους νεοέλληνες είναι θαυμάσιο έδεσμα και ο Φώσκολος ο δημιουργός της «Λάμψης» και του «Καλημέρα ζωή». Και δυστυχώς αυτοί οι τελευταίοι και ψηφίζουν και εκλέγουν…
Ήδη στην περυσινή Γκιόστρα της Ζακύνθου έλαβαν μέρος και κάποιοι Σουλμονέζοι, μεταφέροντας σε μας την τέχνη των σημαιοφόρων τους και τους ήχους των τυμπάνων και των σαλπίγγών τους. Είναι καλεσμένοι να θρούνε και φέτος. Θα τους απολαύσουμε και πάλι.

Ευχής έργο θα ήτανε μέχρι τότε το μέρος όπου προσεισμικά βρισκόταν το σπίτι του Φώσκολου να μην είναι ούτε σκουπιδότοπος -φίλε Σαράντη, μάταια τον καθάρισες το καλοκαίρι που ήρθες στην πατρίδα σου– ούτε πάρκιν της ανελέητης ευμάρειάς μας και της ελεημένης αδιαφορίας μας.
Εμείς μπορεί να μην έχουμε ιστορικό κέντρο –ας όψεται η πολλαπλή θεομηνία του 1953 και οι τότε κυρίαρχοι– αλλά τα ελάχιστα δείγματα του πολιτισμού μας μπορούν να σωθούν. Δεν είναι κρίμα να σαπίζει η Κυρία των Αγγέλων και να καταρρέει το Βενετσιάνικο Υδραγωγείο στο Κρυονέρι, ενώ στο λαό παρέχονται μόνο άρτος και θεάματα;
Ας προλάβουμε πριν αποτεφρωθούν και αυτά σαν την Αγία Μαύρα.
Διαφορετικά αντί για Γκιόστρα ας οργανώνουμε κάθε χρόνο στο ζακυνθινό καρναβάλι το δρώμενο του «εδώ ο παπάς, εκεί ο παπάς, πού είν’ ο παπάς».
Και μετά θα χρειαζόμαστε παπά να μας διαβάσει.

Δείτε εδώ, Giostra Cavalleresca di Sulmona 2008 - finale: