Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β΄: ΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΩΝ ΔΙΑΠΛΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

[ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΕ ΕΠΙΤΙΜΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΑ ΤΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ Ε.Κ.Π.Α.
Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου Αθηνών – Αθήνα, 9η Ιουλίου 2012]

«Καινούς οὐρανούς καί γήν καινήν προσδοκώμεν εν οις δικαιοσύνη κατοικεί» (Β' Πέτρ. 3,13)

Η αποστροφή αυτή του λόγου του Αποστόλου Πέτρου είναι μία μόνο από τις δεκάδες αναφορές της Καινής Διαθήκης στη Δικαιοσύνη ως έννοια θεμελιώδη, τόσο της νέας εν Χριστώ πραγματικότητος του κόσμου, όσο και της προσδοκωμένης εν Χριστώ Βασιλείας του Θεού. Αν μάλιστα ο μελετητής συναριθμήσει τις αναφορές της Καινής Διαθήκης στις όμορες της Δικαιοσύνης έννοιες της δικαιώσεως και της κρίσεως, τότε η μόνη έννοια που απαντάται με μεγαλύτερη συχνότητα είναι εκείνη της αγάπης. Πρώτα η αγάπη και έπειτα η δικαιοσύνη.

Κοινή αφετηρία της δράσεως τόσο των λειτουργών του Σώματος του Χριστού, της Εκκλησίας, όσο και των λειτουργών του δικαίου, της κόρης οφθαλμού του Θεού επί γης, δεν είναι άλλη από τη διακονία του ανθρώπου. Η διακονία του ανθρώπου αποτελεί άλλωστε θεμελιώδες στοιχείο της ελληνορθοδόξου χριστιανικής παραδόσεως με ανυπέρβλητο πρότυπο την εκούσια έλευση του Κυρίου στον κόσμο.

Ο Κύριος διηκόνησε τον άνθρωπο προσφέροντας τη σωτηρία του. Κατά τρόπο δε ουσιαστικό διηκονήθη και η προαιώνια ανθρώπινη ανάγκη για απόδοση δικαίου, στην οποία ο Ιησούς έδωσε ριζικά νέες διαστάσεις. Και τούτο διότι, όπως επισημαίνει ο Ουρανοβάμων Παύλος, όλοι οι άνθρωποι είναι χωρίς εξαίρεση "ἐξ ἑνός αἲματος" (Πραξ. 17,26), ένα κοινό γένος, δικό Του. Σε αυτό το γένος δεν υπάρχουν ηγούμενοι και επόμενοι, δεν υφίσταται φυλή ανώτερη και κατώτερη, δεν υπάρχει καμία διάκριση.

Όταν πριν δύο χιλιετίες ο Πρωτοκορυφαίος των Αποστόλων εκήρυξε στον Άρειο Πάγο, δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι ο Θεός "έστησεν ημέραν εν η μέλλει κρίνειν την Οικουμένην εν δικαιοσύνη" (Πραξ. 17,31). Η Θεία Δικαιοσύνη ανεδείχθη στο υπέρτατο εκείνο σημείο αναφοράς της πανανθρωπίνης προσπάθειας να αποδοθεί το δίκαιο, όχι με γνώμονα την παραπομπή από τον Άννα στον Καϊάφα. Όχι με γνώμονα την αποποίηση των ευθυνών από τον Πόντιο Πιλάτο, αλλά με γνώμονα την αγάπη και την συγχώρηση, όπως αυτή εκφράσθηκε την ύστατη στιγμή της ζωής του Κυρίου επάνω στον Σταυρό του μαρτυρίου.

Εδώ ακριβώς εντοπίζεται η δεύτερη βασική συνάφεια του έργου των λειτουργών της Εκκλησίας και εκείνων του Δικαίου. Και τούτο διότι, αν η διακονία του ανθρώπου αποτελεί την κοινή αφετηρία δράσεώς τους, τότε το λειτούργημά τους είναι και στις δύο περιπτώσεις πορεία μαρτυρίας του καλού που πρεσβεύουν. Μια πορεία που σημαδεύεται από το μαρτύριο, υπό την έννοια ότι η πορεία αυτή σημαίνει ενσυνείδητη κατάθεση ζωής υπέρ του συνανθρώπου. Σημαίνει αγώνας για να μη χαθεί η αγάπη για τον άνθρωπο, για την ελευθερία του, για τα αναφαίρετα δικαιώματά του. Σημαίνει βάσανος, γιατί οι κοινωνίες ζητούν από αυτούς αγάπη και δικαιοσύνη σε μία πραγματικότητα σκληρή και άδικη.

Είναι αυτός ο κοινός τόπος δράσεως και προσφοράς της εκκλησιαστικής κοινότητος και της νομικής επιστήμης που καθιστά εξαιρετικά τιμητική την αποψινή αναγόρευσή μου σε Επίτιμο Διδάκτορα της αρχαιοτέρας σχολής του κορυφαίου εθνικού ακαδημαϊκού καθιδρύματος. Και τούτο διότι η απόδοση αυτού του επαίνου εκ μέρους της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στην ιστορική Αίθουσα Τελετών, όπου χιλιάδες νέων έχουν ορκισθεί πίστη στα ιδανικά της επιστήμης τους, περιποιεί τιμή, διά της Μετριότητός μου, προς το Δευτερόθρονο Πατριαρχείο της Ορθοδοξίας, το Πατριαρχείο της Αποστολικής διαδοχής, της ιστορικής παρακαταθήκης και της εθνικής παραδόσεως. Αλλά συνιστά και μεγίστη ευθύνη για το Πατριαρχείο της ηπείρου του μέλλοντος, της ιεραποστολικής μαρτυρίας, της ανθρωπιστικής προσφοράς και της δυναμικής ανελίξεως στον ατέρμονα χρόνο.

Βέβαια η συμπύκνωση στα πλαίσια μιας ολιγολέπτου εισηγήσεως της διαχρονίας και της συγχρονίας της πρεσβυγενούς Αλεξανδρινής Εκκλησίας σε όλες τις εκφάνσεις της πολυσχιδούς δράσης της είναι ανέφικτη. Γι΄ αυτό θα ήθελα να αναφερθώ ακροθιγώς μόνο στη βιωθείσα αλλά και βιούμενη πραγματικότητα του περιβλέπτου τούτου Πατριαρχικού Θρόνου, ως αδαπανήτου σκαπανέως των αρχών της διακονίας και της μαρτυρίας που από κοινού υπηρετούν η Ορθοδοξία και το θεσπισθέν Δίκαιο.

Και είναι όντως η των Αλεξανδρέων Εκκλησία προέκταση της διακονίας που σαν πνεύμα και σαν έργο ο Ιησούς μετέφερε στη γη και εξέφρασε με τη ζωή Του. Στο πρόσφορο αλεξανδρινό έδαφος, όπου συναντήθηκαν αντιλήψεις περί Θεού και κόσμου από την φαραωνική Αίγυπτο, την αρχαία Ελλάδα και την μεσσιανική Ιουδαία, ήταν ο συνεργός και συνέκδημος των Αποστόλων του Χριστού Μάρκος που εκήρυξε το λόγο του Θεού.

Φύτεψε το σπόρο του Χριστιανισμού στην Αφρική. Διέδωσε το Ευαγγέλιο της αγάπης και της σωτηρίας. Αναδείχθηκε στον κορυφαίο Άγιο της Θεοβαδίστου χώρας της Αιγύπτου και σε Πρωτομάρτυρα του Ιησού Χριστού σε αυτήν. Η μνήμη του παρέμεινε πάντοτε ζώσα στη μακραίωνη και συχνά ταραχώδη εκκλησιαστική πορεία της Αλεξανδρείας, εμψυχώνοντας και ενισχύοντας τους πνευματικούς της ταγούς:

Τον Ωριγένη, τον Πάνταινο και τον Κλήμεντα που προσέφεραν θεολογικά καί μεθοδολογικά επιστημονικά δώρα στην Ορθοδοξία, αφενός την διαλεκτική της χριστιανικής πίστεως με την αρχαία ελληνική φιλοσοφική σκέψη, αφετέρου την αλεξανδρινή αλληγορική ερμηνεία των Γραφών.

Τον Μέγα Αθανάσιο και τον πολύ Κύριλλο που προφύλαξαν την Ορθοδοξία από την πλάνη των αναφυομένων αιρέσεων και θεμελίωσαν την Τριαδολογία και την Χριστολογία της ορθοδόξου Δογματικής.

Τον Μέγα Αντώνιο και τον Όσιο Παχώμιο που διεμόρφωσαν και παγίωσαν τον ανατολικό ορθόδοξο μοναχισμό, τόσο στην ασκητική, όσο και στην κοινοβιακή του μορφή, ως ένα τρόπο ολοκληρωτικής αφιερώσεως του ανθρώπου στον Θεό.

Ωστόσο, το κύρος ενός θεσμού δεν αξιολογείται μόνο από τη διακονία που προσφέρει, όταν βρίσκεται στην ακμή του. Πολύ περισσότερο κρίνεται από την μαρτυρία που καταθέτει υπό συνθήκες αντίξοες. Ολόκληρη εύανδρος χορεία Αγίων Πατριαρχών Αλεξανδρείας, όταν η ιστορική επιταγή έφερε τον ελληνορθόδοξο χριστιανισμό σύνοικο και συνοδοιπόρο της ισλαμικής θρησκείας στην Νειλοχώρα, μετέτρεψε το Θρόνο του Αγίου Μάρκου σε σταθερό σημείο θρησκευτικής και εθνικής αναφοράς.

Είναι εκείνοι οι φρυκτωροί που διατήρησαν άσβεστη τη μαρτυρία της συλλογικής μνήμης του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. Μίας Ορθοδοξίας, η οποία, αν και κλυδωνιζόμενη κάποτε από πλήγματα δεινά, ορθωνόταν με τη βοήθεια του Θεού, έχουσα επίγνωση της πνευματικής της αυτοτέλειας και της αποστολής της. Και ενός Ελληνισμού, ο οποίος έχων την απαρχή του στην φιλόξενη αιγυπτιακή γη στους προ Χριστού αιώνες, αγκάλιασε τις χριστιανικές αρχές στη Πόλη του Μ.Αλεξάνδρου και σμιλεύθηκε μαζί τους.

Και όταν ο θαρραλέος και ριψοκίνδυνος χαρακτήρας των Ελλήνων και το ελληνικό εμπορικό δαιμόνιο βρήκαν για μια ακόμα φορά, κατά τους νεωτέρους χρόνους, λαμπρό πεδίο έκφρασης στην χώρα του Νείλου, ο παλαίφατος Πατριαρχικός θεσμός επανενεργοποιήθηκε σε νέες ποιμαντικές βάσεις. Η συναρωγή των επιφανών πνευματικών του τέκνων, των εθνικών Ευεργέτων του Ελληνισμού της Αιγύπτου και της μητροπολιτικής Ελλάδος, κατά τους χρόνους μετά την ανεξαρτησία της υπήρξε καθοριστική. Τέκνων όπως οι Μιχαήλ Τοσίτσας, Εμμανουήλ Μπενάκης, Γεώργιος Αβέρωφ και ένα νέφος επιφανών συνελλήνων, οι οποίοι επιγραμματικά αναφέρω ότι συνέβαλαν καθοριστικά στην δημιουργία της αστικής τάξεως και του τραπεζικού συστήματος στην χώρα του Νείλου, οδήγησαν σε κορύφωση τις εμπορικές συναλλαγές, έδωσαν τεράστια ώθηση στά γράμματα και τις τέχνες, ανήγειραν μνημειώδη οικοδομήματα και γενικότερα οδήγησαν σε τέτοιο σημείο ακμής τον ελληνισμό, ώστε ακόμη και σήμερα συνοικίες της Αλεξανδρείας να φέρουν επισήμως ονόματων Ελλήνων που διεκρίθησαν, όπως του Ζιζίνια, του Γλυμενόπουλου, του Αντωνιάδη κ.α.

Η ακαταπαυστη μέριμνα των προοδοιπορισάντων φιλόμουσων Πατριαρχών για την παιδεία και τον πολιτισμό, δια της ιδρύσεως σχολών και εκπαιδευτηρίων από την χώρα του Νείλου έως τις εσχατιές της αφρικανικής γης, της συστάσεως τυπογραφείων προς έκδοση σπουδαίων ελληνικών συγγραμμάτων και της συγκροτήσεως βιβλιοθηκών, με κορυφαία την πολυαιώνια Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας, όπου ευρίσκονται τεθησαυρισμένες εκατοντάδες χειρογράφων και χιλιάδες παλαιτύπων και σπανίων βιβλίων, καταδεικνύει την προσπάθεια διαφυλάξεως και μεταλαμπαδεύσεως των πνευματικών θησαυρών του Γένους προς όσους υπήχθησαν στην επιστασία του Πατριαρχικού Θρόνου του Αγίου Μάρκου, ο Οποίος σεμνύνεται, διότι συνολικώς στην δισχιλιετή μαρτυρική του διαδρομή δεν έπαυσε να μεριμνά για την πνευματική ανύψωση του ποιμνίου του.

Το έργο αυτό συνεχίζεται έως σήμερα, στον χώρο των ελληνικών κοινοτήτων των πενήντα πέντε αφρικανικών κρατών, όπου οι κατά τόπους Ιεράρχες και ο έντιμος κλήρος του Θρόνου ανυστάκτως μοχθούν για την διαποίμανση των ομογενών μας, στηρίζοντας ηθικά και υλικά την ελληνική εκπαίδευση, συνδράμοντας τους ελληνικούς συλλόγους, αδελφότητες και οργανισμούς, περιφρουρώντας εν τέλει τα ιδανικά της αδάμαστης φυλής μας μέσα στην δίνη αλλοτρίων πολιτισμών.

Ωστόσο, η Αλεξανδρινή Εκκλησία επεξέτεινε την εμβέλεια της εκκλησιαστικής διακονίας και της μαρτυρίας της και αγκάλιασε ως στοργική Μητέρα ολόκληρο τον κόσμο των αφρικανικών φυλών, από τη Μεσόγειο Θάλασσα στο βορρά έως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος στο νότο και από το Κέρας της Ερυθραίας στην ανατολή έως το Πράσινο Ακρωτήριο στη δύση. Κατέστη Εκκλησία κατεξοχήν ιεραποστολική, φορεύς και πολλαπλασιαστής του υπερχρονικού και υπερτοπικού, του υπερεθνικού και οικουμενικού μηνύματος της Ορθοδοξίας σε ατραπούς ανεξερεύνητες.

Οι προκλήσεις για τον εργάτη του πνευματικού γεώργιου της Αφρικής πολλές και σύνθετες. Και τούτο διότι οι αφρικανικές κοινωνίες ζητούν δικαιοσύνη, πληγωμένες από το αποικιακό τους παρελθόν, καθημαγμένες από τη φτώχεια, συχνά εγκλωβισμένες σε καταπιεστικά πολιτικά σχήματα. Ο αφρικανός αδελφός διψά για το Δίκαιο, διότι παραμένει αθωράκιστος απέναντι σε ταχύτατα μεταδιδόμενες ασθένειες, αδικείται από τις εντεινόμενες κοινωνικές ανισότητες, συστηματικά τοποθετείται στην προκρούστεια κλίνη της παραβιάσεως στοιχειωδών δικαιωμάτων του.

Ενώπιον αυτών των προκλήσεων οι σύγχρονοι ιεραπόστολοι προτάσσουν ό,τι πολυτιμότερο έχει να δώσει η παράδοσή μας, το ελληνορθόδοξο ήθος. Το ήθος τούτο, νοούμενο ως συλλογική σχέση και πραγμάτωση ειλικρινούς και εντίμου προσφοράς, θυσίας και ανθρωπιάς, αποτελεί δυναμική και ανατρεπτική απάντηση στο χρεωκοπημένο δυτικό μοντέλο του ανθρωποθεϊσμού και του ωφελιμισμού. Και εφαρμόζουν εμπράκτως τη χριστιανική αγάπη, όπως την εδίδαξε και την ενσάρκωσε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Μάρκος δύο χιλιάδες χρόνια πριν.

Το Πατριαρχείο μας αισθάνεται την υποχρέωση προς τους λαούς της Αφρικής να οικοδομήσει ψυχές στα νάματα της Ορθοδοξίας, ωστόσο δεν μπορεί να παραβλέψει την έλλειψη βασικών μέσων επιβιώσεως. Γι΄ αυτό και στις εκκλησιαστικές μας Επαρχίες αδιακρίτως συνοδοιπορούν η μαρτυρία του ευαγγελισμού με τη θεραπεία των άμεσων βιοτικών αναγκών. Εκπαιδευτήρια, νοσοκομεία, ιατρικές μονάδες, γηροκομεία, πτωχοκομεία, ορφανοτροφεία, άσυλα ανιάτων λειτουργούν προς ανακούφιση των ευρισκομένων εν ανάγκη. Φρεάτια ωρύσσονται προς εξασφάλιση καθαρού πόσιμου ύδατος, γεύματα ετοιμάζονται, υποτροφίες παρέχονται, τεχνικές σχολές και εργαστήρια δημιουργούνται για την εξασφάλιση της επαγγελματικής γνώσεως και ενός εισοδήματος.

Ιεραποστολή όμως δεν σημαίνει μόνο θυσιαστική διακονία. Σημαίνει και κατάθεση μαρτυρίας σε διεθνή φόρα (for a) και παγκόσμιους Οργανισμούς, ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, προσπάθεια ευαισθητοποιήσεως για την αγωνία του ανθρώπου που δεν διαθέτει αγαθά και δικαιώματα, τα οποία θεωρούνται αυτονόητα στις σύγχρονες αναπτυγμένες κοινωνίες. Εν προκειμένω, ο λόγος του βραβευμένου με το Νόμπελ Ειρήνης (1964) ακτιβιστού, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, παραμένει διαχρονικός: «Εκείνο για το οποίο η δική μας γενιά θα μετανιώσει μια μέρα πικρά, δεν θα είναι τόσο η σκληρότητα και οι αδικίες των κακών ανθρώπων, όσο η απαράδεκτη σιωπή των καλών».

Υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις οι σαφέστατες θέσεις του Αλεξανδρινού Θρόνου υπέρ της διαφυλάξεως και της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, υπέρ της κατοχυρώσεως των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανυπεράσπιστων προσώπων και ευπαθών κοινωνικών ομάδων, κυρίως μεταναστών, γυναικών και παιδιών, υπέρ των θύματων της εξευτελιστικής για τον 21ο αιώνα διακινήσεως και εμπορίας ανθρώπων και υπέρ των πασχόντων από την ασθένεια του HIV/AIDS κατατίθενται ευθαρσώς, επί της Ευαγγελικής πάντοτε βάσεως, στις σχετικές διεθνείς συναντήσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, της Ενώσεως Αφρικανικών Κρατών, του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών και όπου αλλού τούτο κρίνεται επιβεβλημένο. Ιδιαίτερα για το θέμα των ασθενούντων από το HIV/AIDS εκήρυξα την έναρξη μεγάλης εκστρατείας πληροφορήσεως και ευαισθητοποιήσεως της διεθνούς κοινής γνώμης μαζί με τον κάτοχο του Νόμπελ Ειρήνης κ.Νέλσονα Μαντέλα,

Παράλληλα, ο Αποστολικός και Πατριαρχικός Θρόνος των Αλεξανδρέων, ως ενεργό κομμάτι των κοινωνιών εντός των οποίων δραστηριοποιείται, δεν μένει αδιάφορος μπροστά στις ευρύτερες εξελίξεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο βιούμενος ιστορικός μετασχηματισμός της αρχέγονης κοιτίδας των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών της Μέσης Ανατολής. Κοινή πρακτική των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην ευαίσθητη αυτή περιοχή, των Πατριαρχείων Αλεξανδρείας, Αντιοχείας, Ιεροσολύμων καί της Εκκλησίας της Κύπρου, είναι η ενδυνάμωση του χριστιανικού φρονήματος. Κοινή πίστη ημών, των Προκαθημένων τους, όπως αυτή διετρανώθη στις πρόσφατες, υπό την προεδρία μου, Συνάξεις μας, εἶναι η ανάγκη αποφυγής εναγκαλισμού ριζοσπαστικών θρησκευτικών και πολιτικών ιδεολογιών. Κοινός στόχος καθίσταται η θεμελίωση της ειρήνης στο στερρό έδαφος, όχι απλώς της ανοχής, αλλά και του έμπρακτου σεβασμού της διαφορετικότητος.

Η Πρεσβυγενής Εκκλησία μας δεν μένει βεβαίως αδιάφορη ούτε μπροστά στην παγκόσμια οικονομική κρίση, πολλώ δε μάλλον όταν αυτή ταλανίζει τη μητέρα Πατρίδα μας. Ο παντοπόρος Έλληνας των μεγάλων επιτευγμάτων, αλλά και των ενδόξων αγώνων βρίσκεται στη δίνη μιας κρίσεως, η οποία κατά τα φαινόμενα μόνον, είναι οικονομική, κατ΄ ουσίαν όμως είναι βαθιά αξιακή.

Ο παντοπόρος Έλληνας των διαχρονικά επίκαιρων φιλοσοφικών θεωρήσεων και της Πατερικής Θεολογίας κινδυνεύει να καταστεί άπορος διότι, προς χάριν ενός πλασματικά υπερτροφικού μέλλοντος, προτίμησε να αποστασιοποιηθεί από την ακένωτη δεξαμενή των αξιών που συνιστούν την ατομική και συλλογική ιδιοσυστασία του. Προτίμησε να θυσιάσει τον πολιτισμό του είναι προς χάριν του ψευδεπιγράφου πολιτισμού του κατέχειν. Ανθρωπισμός, πνευματικότητα, φιλόξενα αισθήματα, κοινωνική αλληλεγγύη και εντιμότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις και τον δημόσιο βίο, έδωσαν τη θέση τους στον ατομισμό, στον στυγνό πραγματισμό, στη ξενοφοβία και τα φαινόμενα ρατσισμού, στον ωφελιμισμό και στην αλαζονική υποτίμηση της έννοιας του δημοσίου συμφέροντος.

Σε αυτό ακριβώς το σημείο θα θέλαμε με πνεύμα ταπεινώσεως και πατρικής αγάπης να απευθυνθούμε προσωπικώς σε όλους εσάς, τους τετιμημένους πανεπιστημιακούς διδασκάλους, τους μελετητές του δικαίου, τους ερμηνευτές των νόμων. Η Ορθοδοξία φρονεί ότι απαραίτητη προϋπόθεση υπέρβασης της κρίσεως, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε τοπικό επίπεδο, είναι να καταστή ο άνθρωπος και πάλι θεοπόρος, καθ’ ομοίωσιν Θεού.

Σε αυτή την πορεία επαναπροσανατολισμού η συνδρομή σας είναι καθοριστική. Και τούτο διότι εσείς, διδάσκοντας τις αξίες και τις αρχές της ισονομίας και του Δικαίου, προσφέρετε απτή μαρτυρία της αιώνιας θείας επιταγής "δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης" (Ησ. 26,9). Τώρα, περισσότερο από ποτέ είναι η στιγμή για εσάς, στο μέτρο των συνταγματικά κατοχυρωμένων δυνατοτήτων σας, να συνδράμετε στην αποκατάσταση της αισθήσεως δικαίου μεταξύ των πολιτών. Των πολιτών που είναι απογοητευμένοι από την κοινωνική και οικονομική ανισοκατανομή, τις λανθασμένες επιλογές του παρελθόντος, την απομείωση της αξίας του προσώπου μέσα από την αποθέωση του ατόμου και της ύλης.

Με αυτές τις λίγες σκέψεις, σας εκφράζω την πατρική αγάπη μου και την πίστη μου στη προσφορά σας και στην μαρτυρία σας, η οποία είναι πάντα δώρο Θεού, για να δίδεται αδιακρίτως. Σας απευθύνω για μία ακόμη φορά ευγνώμονες ευχαριστίες για την εξαιρετική αυτή τιμητική διάκριση, η οποία αποτελεί σημαντικό σταθμό πνευματικής αναψυχής στην δύσβατη, αλλά μεστή πλουσίων βιωμάτων, ιεραποστολική μου πορεία και στα πολυεύθυνα Πρωθιεραρχικά μου καθήκοντα.

Να είσθε βέβαιοι ότι η Εκκλησία των Αλεξανδρέων νυχθημερόν αναλώνει τη σκέψη και τη δράση της, ώστε να καρποφορήσουν οι ελπίδες και τα όνειρα του Χριστεπωνύμου πληρώματος. Σε αυτόν τον αγώνα μόνα όπλα στην πνευματική της φαρέτρα αποτελούν οι ελληνορθοδόξες αρχές και αξίες. Σε αυτόν τον αγώνα πολύτιμο εφόδιό της είναι η πεποίθηση ότι την συντροφεύει διαρκώς η δική σας αγάπη και συναντίληψη, όπως αυτή τόσο εύγλωττα συγκεφαλαιώνεται στην τιμή που επιδαψιλεύσατε στο πρόσωπο του Προκαθημένου της.

Σας ευχαριστώ!

Φωτό: Amen.gr

Οι μεγαλύτερες γιορτές του Ιουλίου και η λαογραφία τους

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Ο μήνας Ιούλιος, ο οποίος μας οδηγεί και στο βαθύ Καλοκαίρι, είναι γεμάτος από γιορτές, τις οποίες ο λαός μας σέβεται και τιμά, είτε με αργίες, είτε με γιορτές και πανηγύρια, τα οποία βοηθά ιδιαίτερα ο καλός καιρός και η σχόλη των ημερών.

Πρώτοι τον θερινό αυτό μήνα τιμώνται οι Άγιοι Ανάργυροι Κοσμάς και Δαμιανός, των οποίων η ιαματική φήμη, την οποία σύμφωνα με την προσωνυμία και το συναξάρι τους και λαβαίνουν και δίδουν δωρεάν, τους κάνει ιδιαίτερα αγαπητούς και ο λαός μας χρησιμοποιεί τ’ όνομά τους σε κάθε γιατροσόφι και ξόρκι, θεωρώντας τους γιατρούς και διώκτες της κάθε αρρώστιας.

Την επομένη 2 Ιουλίου γιορτάζει η Παναγία η Βλαχέραινα, όπως την λέμε στη Ζάκυνθο, προσθέτοντας ένα ευφωνικό «αι» στα συνεχόμενα σύμφωνα της κατάληξής της, τα οποία είναι δύσκολο να προφερθούν από έναν Επτανήσιο. Χαρακτηριστικό της ημέρας αυτής ο κουμπόστος, ένα έδεσμα από βρασμένο με ζάχαρη ψιλοκομμένο, νιό στάρι, το οποίο προσφέρουν στους πανηγυριστές οι εορτάζουσες εκκλησίες της, αλλά φτιάχνουν «για το καλό» και στα σπίτια.

Επόμενη μεγάλη γιορτή αυτή της Αγίας Κυριακής, στις 7 του μήνα, την οποία σέβεται πολύμορφα ο λαός μας. Πολλές οι εκκλησίες της και στο νησί μας και μερικές παραθαλάσσιες, όπως αυτή του Αλυκανά, μια και η Μεγαλομάρτυς έχει συνδεθεί με το υγρό στοιχείο και πολλές βάρκες φέρουν τιμητικά τ’ όνομά της. Ιδιαίτερα αγαπητός είναι ο ναός της, ο οποίος βρίσκεται πάνω σ’ ένα λοφίσκο, με καταπληκτική θέα, στο χωριό Βουγιάτο και παλιότερα έκανε φημισμένο πανηγύρι.

Ο Άγιος Προκόπιος της επομένης ημέρας, λόγω του ονόματός του, έχει συνδεθεί με την πρόοδο και την καλή τύχη. Όλα το προικοσύμφωνα της παλιότερης εποχής με την επίκλησή του ξεκινούσαν και αυτόν επικαλούνταν για την μακροημέρευση του ζευγαριού και το δέσιμο του γάμου. Εκκλησία του υπάρχει στο χωριό Καταστάρι, η οποία ανήκει στην Αυτοκρατορική Μονή Στροφάδων και Αγίου Διονυσίου.

Ο Άγιος Κήρυκος της 15ης του μήνα είναι ο μικρότερος Άγιος της εκκλησίας μας, μια και μαρτύρησε τριετής, μαζί με την μητέρα του Ιουλίττα και έχει δώσει τ’ όνομά του, με μια μικρή, απαραίτητη παραφθορά, στο χωριό Αγγερυκός. Εδώ να επισημάνουμε πως ο Άγιος είναι Κήρυκος ή Κηρύκος, όπως συχνά λέγεται στην τοπική διάλεκτο, και όχι Κήρυκας, όπως πολλοί αδαείς συχνά γράφουν σε δημόσια και ιδιωτικά κείμενα.

Από τις σημαντικότερες γιορτές του μήνα αυτή της Αγίας Μαρίνας, στις 17 Ιουλίου, την οποία ο λαός μας σέβεται και φοβάται. Η παράδοση θέλει το πρωί της μνήμης της να ρίχνουν τα μάγια στη θάλασσα, γι’ αυτό και την ημέρα αυτή αποφεύγουν το μπάνιο. Η πιο γνωστή της εκκλησία βρίσκεται στο Φαγιά και σ’ αυτήν τα παλιότερα χρόνια έδεναν με χοντρές, σιδερένιες αλυσίδες τους δαιμονισμένους για να γίνουν καλά με την πρεσβεία της. Η ιδιότητά της αυτή οφείλεται σε μια παράδοση, η οποία διασώζεται στο συναξάρι της, σύμφωνα με την οποία, όταν η Μάρτυς βρισκόταν στην φυλακή, την επισκέφθηκε ο διάβολος και η δεκαπεντάχρονη Αγία του συνέτριψε το κεφάλι μ’ ένα σφυρί. Το γεγονός αυτό εικονίζεται σε πολλές εικόνες της και είναι το χαρακτηριστικό της εικονογραφίας της, ιδιαίτερα στην επτανησιακή τέχνη. Όσο για το δέσιμό της με τη θάλασσα, ίσως αυτό προέρχεται απ’ τ’ όνομά της, το οποίο αυτήν ακριβώς σημαίνει.

Η γιορτή του Προφήτη Ηλία, στις 20, είναι μια από τις πιο αγαπημένες του λαού μας. Ο μόνος τιμώμενος τόσο πολύ εκπρόσωπος της Παλαιάς Διαθήκης, εν ζωή κατάπαυσε μιαν ανομβρία και απέδειξε έτσι στον άπιστο Αχαάβ την γνησιότητα του Θεού του. Για το λόγο αυτό η ημέρα της μνήμης του έχει συνδεθεί με μετεωρολογικές προγνώσεις και πιστεύεται πως το βράδυ αυτό ακούγεται η πρώτη βροντή, η οποία προέρχεται από το πυρφόρο άρμα του, που διασχίζει τον ουρανό. Ο Προφήτης Ηλίας είναι ο Άγιος των βουνών και για το λαό μας απεχθάνεται την θάλασσα. Μια παράδοση τον θέλει να είναι ναύτης, ο οποίος τόσο ταλαιπωρήθηκε από τα ταξίδια και τους κινδύνους τους, ώστε πήρε το κουπί στην πλάτη και άρχισε να ταξιδεύει προς το κέντρο της στεριάς. Ρωτούσε τι είναι αυτό που κρατά και όταν του απαντούσαν «κουπί», αυτός όλο και απομακρυνόταν. Στάθμευσε μόνο όταν του είπαν πως κρατά «φτυάρι» και εκεί έζησε ως το τέλος της ζωής του. Για το λόγο αυτό οι εκκλησίες του χτίζονται συνήθως σε βουνοκορυφές.

Πλησιάζοντας προς το τέλος του μήνα συναντάμε στις 26 την γιορτή της Αγίας Παρασκευής. Η Μάρτυς αυτή, είναι η πιο αγαπητή, μετά τον Άγιο Νικόλαο, Αγία του λαού μας, γι’ αυτό και οι πολυάριθμες εκκλησίες της. Έχει δεθεί με την ίαση των ματιών και είναι η προστάτισσά τους. Γι’ αυτό και η παροιμία: «πού πηγαίνουν οι στραβοί, στην Αγία Παρασκευή», καθώς και η έκφραση: «το ζευγάρι της Αγίας Παρασκευής», η οποία χρησιμοποιείται για αταίριαστους, οι οποίοι δεν μπορούν να δουν αληθινά ο ένας τον άλλον. Λέγεται πως κατά το μαρτύριό της ο τύραννος την έριξε μέσα σ’ ένα καζάνι με καυτό λάδι, στο οποίο η Αγία δεν καιγόταν. Αυτός πίστευε πως το λάδι δεν είχε ζεσταθεί και πηγαίνοντας να το δοκιμάσει έπεσε μια ποσότητά του στα μάτια του και τον τύφλωσε. Η Παρασκευή τον θεράπευσε αμέσως και από τότε θεωρείται η Αγία των οφθαλμών.

Τελευταίος της χορείας των Αγίων του Ιουλίου είναι ο Παντελεήμων, ο οποίος θεωρείται ως ο κατεξοχήν ιαματικός. Γι’ αυτό και ο λαός μας συχνά λέει περιφρονητικά: «Όλοι κουτσοί στραβοί, στον Άγιο τον Παντελεήμονα». Εκκλησία του υπήρχε στο κέντρο της Χώρας, αλλά και σε πολλά χωριά του νησιού. Η πιο γνωστή αυτή στα Πηγαδάκια, όπου κάτω από την Αγία Τράπεζα του Ιερού υπάρχει πηγάδι με ιαματικό αγίασμα.

Ο Ιούλιος, όπως σημειώσαμε και στην αρχή, είναι ο κατεξοχήν θερινός μήνας, με τις μεγαλύτερες ημέρες και τις ακόμα μεγαλύτερες ζέστες. Για το λόγο αυτό στις παλιότερες εποχές, τότε που οι υγιεινές των πόλεων και των χωριών δεν ήταν στις καλύτερες συνθήκες, οι αρρώστιες θέριευαν και οι επιδημίες ήταν σε έξαρση. Γι’ αυτό οι Άγιοί του, η μόνη τότε καταφυγή των απλών ανθρώπων, πήραν με το πέρασμα του χρόνου ιαματικές ικανότητες και προστάτευαν από τα θανατικά.

Σήμερα η επιστήμη έχει εξαλείψει όλες τις προλήψεις και τις δοξασίες. Καλό, όμως, είναι να τις γνωρίζουμε και να τις διασώζουμε. Είναι ένα κομμάτι του λαϊκού μας πολιτισμού. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε και η λαογραφία.

Αποστόλου Θηβαίου: ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ (διήγημα)

Ήταν μεσημέρι όταν κηδεύτηκε. Τον ακολούθησαν λίγοι φίλοι, οι συνάδελφοι από την εταιρεία υδρεύσεως, διάφοροι άλλοι, γνωστοί και άνθρωποι από το κόμμα, που έλεγαν με στόμφο πόσα προσέφερε στην παράταξη και άλλα τέτοια έλεγαν και έδειχναν μια επιτηδευμένη μεγαλοψυχία, καθώς εκείνη που επιδεικνύεται όταν πια δεν υπάρχει κανείς και τίποτε να προσμένεις από μια φιλοφρόνηση, μήτε οφείλεις τίποτε ή κινδυνεύεις από εκείνον που τώρα αποχωρεί. Ήταν μεσημέρι όταν κηδεύτηκε, έκανε ζέστη και έβρεχε κάθε τόσο με ένα οργισμένο, με έναν τρόπο αναπάντεχο που έβρισκε πάντοτε απροετοίμαστους τους επισκέπτες, τις γυναίκες στα κτήματα, τους εμπόρους στις εισόδους της αγροτικής τραπέζης που αδημονούν για μια εγγυητική, για ένα δάνειο, για μια ρύθμιση στο χρέος.  

Η γυναίκα πέρασε από τα μαγαζιά της αγοράς. Την έδειχναν και έλεγαν πως ετούτη είναι η γυναίκα του νεκρού και πως θα είναι δύσκολο να σταθεί στην καινούρια, την αγνώριστη ησυχία του σπιτιού. Εκείνη όμως πέρασε με βήμα περισσότερο νευρικό από ότι επέβαλε η συντριβή της και δεν νοιάστηκε για τις επισημάνσεις, για τα σχόλια των ζωντανών δεν νοιάστηκε. Μόνο όταν είδε τη θέση του άδεια, να καίγεται το μεσημέρι στο παλιό πρακτορείο των υπεραστικών λεωφορείων, έπαψε το βήμα της το τόσο αποφασιστικό και έβαλε το χέρι της εμπρός στο στόμα και έτσι δεν ακούστηκε η κραυγή, εκείνη που αφήνει κανείς όταν βρεθεί εμπρός σε ένα θέαμα αποτρόπαιο, όπως ένα έγκλημα στις μεγάλες αποθήκες του συσκευαστηρίου.

Μια τέτοια κίνηση έκανε και έφυγε πιο γρήγορα, πιο αποφασιστικά έφυγε και σιγά-σιγά εξαντλούνταν και ένα μέρος του κορμιού της δεν υπήρχε πια μες στο φουστάνι το μαύρο με τ’ άσπρα νερά, δεν υπήρχε και εμπρός από την κοινότητα έκανε να πετάξει σαν πουλί μα κρατήθηκε γιατί έπρεπε να βιαστεί να φτάσει στο αρχαίο σπίτι. Έστριψε στο αδιέξοδο, που δεν έχει διεύθυνση και πάντοτε υπήρχε η απαίτηση να επιστρατευθεί ένα σημάδι, ένα κτίριο άλλο σαν σήμανση για εκείνους τους επισκέπτες που έρχονταν από το νότο ή την πρωτεύουσα και κρατούνταν αμυνόμενοι εμπρός στου κόσμου τη φωτιά. Τέτοια ώρα μήτε τα σκυλιά δεν γυρνούν. Τέτοια ώρα οι τρελοί και τα παιδιά, γυρνούν στις εξοχές, φορούν το στέμμα του Ιακώβου, μιλούν για εκείνον τον ποιητή που κοιμάται μες στα στήθη τους, ξύνουν τις σκληρές πληγές από θειάφι που τρώνε το σώμα τους, τέτοια ώρα ακούγονται μόνο κραυγές και ψίθυροι από τις κάμαρες τις ερωτικές, τις βρώμικες φωλιές, τέτοιες ώρες λοιπόν ζωγραφίζονται εικόνες στον αέρα, οι καρποί που κυλούν από τα κλαριά και τα αμπέλια που γυρεύουν νερά και σκάνε και στην κοκκινιά δυο άνδρες κάνουν έρωτα σε έναν βράχο που τον λένε θρόνο, κάνουν έρωτα και λυπούνται και κλαίνε για τις γυναίκες και τα βρώμικα ρούχα τους.

 Μπήκε στην αποθήκη με το μηχάνημα του λέβητα, με τα παλιά ποδήλατα, με το ιστίο για τις μετρήσεις των νερών, την άδεια δεξαμενή, έχουν πνιγεί τόσες νύχτες μες στα πετρέλαια, έχουν αρπάξει οι τοίχοι χρώμα από σάρκες, λιώσαν τα κεριά των περασμένων επιταφίων μας Στράτο. Έψαξε μες στις τσέπες της και έφεξε μες στο παλιό δωμάτιο με τη φτερωτή, με τη φτερωτή που τεμαχίζει τον ορίζοντα και τις μάντρες, αν την κοιτάξεις τη φτερωτή είναι το βλέμμα σου σαν να θρηνεί και έρχονται από παλιά τα αγαπημένα τοπία. Βρήκε τα παλιά σύνεργα, τώρα λιγόστευε στα αλήθεια λιγόστευε ολοένα και περισσότερο και ήταν το φουστάνι της σημαία άδεια σε ξέρες παρατημένες, όπως τότε που εγκατέλειπαν τα νησιά όταν στέρευε η ζάχαρη, όταν στέρευε. Έτσι δωρική, με τα μαλλιά της ξέπλεκα, με όλα τα πουλιά της καταιγίδας να πετούν τριγύρω, με τα ρούχα του πεπρωμένου, σκισμένα και όλα τα σύνεργα και τα μαλλιά ξέπλεκα, κατέβηκε στο λιμάνι, πέρασε τους άνδρες που πίνουν ούζο ως αργά, πέρασε τις θάλασσες που στερεύουν αιώνες τώρα και στάθηκε στην άκρη του κόσμου. Έριξε ψηλά μια σωστική φωτοβολίδα, έτσι για τις εντυπώσεις και έπειτα κάρφωσε το φουστάνι της με τα σύνεργα. Έτσι τέλειωσε εκείνη, μες σε φώτα, ανάμεσα σε παραπτώματα και παρανοήσεις τέλειωσε εκείνη.

Είπαν πως έφυγε με κάποιον, είπαν πάλι ότι συνηθίζεται στους τόπους τους επαρχιακούς και έπειτα περίμεναν δίχως να μιλούν τον επόμενο χειμώνα, τον επόμενο θάνατο. Και όλα τούτα κάτω από τη μεγάλη τέντα που έστησε εκείνη με τα σύνεργα του καλοκαιριού. Εκεί κάθονται οι λιμενικοί, οι γέροι που βρίζουν τη στεριά, όσοι γερνούν παραμένοντας όμορφοι, όσοι μοιάζουν άσχημοι και μόνοι, οι γυναίκες, οι άνδρες, οι ζητιάνοι, οι γιοι του βασιλιά. Κάτω από την τέντα του καλοκαιριού στέκουν και ένας-ένας, δίχως φωνές ή άσκοπα κλάματα, αφήνουν τις πλαστικές καρέκλες και πηδούν μες στο κενό. Ώσπου να τελειώσουν όλοι, να περάσουν σαν σκιάχτρα μέσα από τη λάμψη της αστραπής, ώσπου να τους  ανακαλύψουν έπειτα από αιώνες, αναφωνώντας πως πρόκειται για οστά μεγάλων, νεολιθικών ζώων. Έτσι έκανε εκείνη και ήταν μεσημέρι Ιουλίου,  καιρός  θερισμού. 

[Εικαστικό σχόλιο: Κλεοπάτρα Δίγκα]

ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ ΩΔΕΙΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

                                                ΜΑΝΩΛΗΣ   ΚΑΛΟΜΟΙΡΗΣ [1883-1962]

Με αφορμή τα 50 χρόνια από το θάνατο του Μανώλη Καλομοίρη, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και ο Διευθυντής της Βασίλης Χριστόπουλος, σε  συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών, αποτίνουν φόρο τιμής στο συνθέτη της «Συμφωνίας της λεβεντιάς» στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού  στις 28-6-2012 με το έργο του, «Τρίπτυχο για Ορχήστρα, στη μνήμη ενός ήρωα», γραμμένο για τον Εθνάρχη  Ελευθέριο Βενιζέλο που πέθανε στο Παρίσι στις 18 Μαρτίου του 1936. Το έργο  συνδέθηκε και με τον  Εθνικό μας Ποιητή Κωστή Παλαμά, πνευματικό μέντορα του συνθέτη, καθώς  παίχτηκε την ίδια ημέρα που σύσσωμη η Ελλάδα ενταφίαζε τον Ποιητή της, για  μετατραπεί, ως διά μαγείας, η τελετή της ταφής σε πάνδημη διαδήλωση διαμαρτυρίας εν μέσω Γερμανικής Κατοχής. Η σύνθεση του Καλομοίρη συνδέεται άρρηκτα και με την ιστορία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Η πρώτη εκτέλεση του έργου έγινε στα Ολύμπια στις 28 Φεβρουαρίου του 1943 και σηματοδότησε την πρώτη παρουσίαση της ΚΟΑ, γνωστή ως τότε ως «Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών». Στο πόντιουμ της νεοσύστατης Ορχήστρας ήταν ο ίδιος ο συνθέτης που παρουσίασε το έργο του συγκλονισμένος από τον χαμό των δύο μεγάλων Ανδρών.

Μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο Μανώλης Καλομοίρης, άρχισε να συνθέτει με δάκρυα στα μάτια, όπως αναφέρει η σύζυγός του, το «Τρίπτυχο». Ένα πένθιμο εμβατήριο για να θρηνήσει τον «Πρωτομάστορα της Μεγάλης Ελλάδας» και  εγκάρδιο Φίλο του. Την ελεγειακή ατμόσφαιρα από το «Πρελούδιο» του «Τρίπτυχου» ανέδειξε εξαίσια ο Μαέστρος με την Ορχήστρα, δίδοντας με ευτονία  τα σημεία τα εμπνευσμένα από την Δημοτική μας Παράδοση, ενώ τα έγχορδα μοιρολογούσαν το Μεγάλο Νεκρό. Παράλληλα, το Κόρνο και το Φλάουτο «τραγουδούσαν» θαυμαστά και ζωντάνευαν το βουκολικό τοπίο, άριστα τονισμένο από τη Βιόλα και το Βιολοντσέλο, ενώ το Αγγλικό Κόρνο επανέφερε την ποιητική, ελεγειακή μελαγχολία προαναγγέλλοντας το «Ιντερλούδιο», το πένθιμο εμβατήριο. Ένα  «Ελληνικό» πένθιμο εμβατήριο, με τις Τρομπέτες να ξεκινούν αργά, υποβλητικά και να ακολουθούν τα Ξύλινα Πνευστά, πέρασμα εξαιρετικό για να  επανέλθουν στα δρώμενα οι ηρωικές, θριαμβικές Τρομπέτες   και  το  απαλό, θρηνητικό, μοναχικό Βιολί του  Δημήτρη Σέμση.  Μέσα από την ανάμνησης μιας ζωής αφιερωμένης στη Μεγάλη Ιδέα, και ανάμεσα στο πένθος και το μεγαλείο της ιερής στιγμής τη θανής, διαδραματίζονται στιγμές απόλυτης περισυλλογής, όπου ο «Πατέρας» της «Εθνικής Σχολής» προσπαθεί να εμφυσήσει στους κατατρεγμένους Έλληνες  δύναμη και  ελπίδα τον καιρό της Κατοχής. 

ΣΕΡΓΚΕΪ   ΠΡΟΚΟΦΙΕΦ [1891-1953]

Ο Ρώσος  συνθέτης Σεργκέι Προκόφιεφ, κατά τη διάρκεια των σπουδών του, έρχεται σ’ επαφή με τους πρωτοποριακούς κύκλους της Αγίας Πετρούπολης και συμμετέχει στις βραδιές σύγχρονης μουσικής όπου ενημερώνεται για τις τάσεις της Δυτικής μουσικής. Σε κάποια από αυτές τις βραδιές, συγκεκριμένα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1909 κάνει το ντεμπούτο του ως συνθέτης και πιανίστας. Το 1913, όταν ο ίδιος ερμηνεύει στο Παυλόσκ για πρώτη φορά το «2^ο Κοντσέρτο  για πιάνο και Ορχήστρα σε Σολ  ελάσσονα  op. 16», αφιερωμένο σε ένα αδικοχαμένο φίλο του,  προκαλεί μεγάλο σκάνδαλο! Το κοινό, ανίκανο να συνομιλήσει με μία μεγαλοφυΐα, φεύγει εξαγριωμένο,κραυγάζοντας «Οι γάτες πάνω στη στέγη κάνουν καλύτερη μουσική».

Στο δυσκολότατο 2^ου Κοντσέρτου για Πιάνο και Ορχήστρα του Προκόφιεφ, που ερμήνευσε η Κρατική Ορχήστρα μας, με σολίστ τον Βασίλη Βαρβαρέσο, ένα νέο, που υπόσχεται λαμπερό μέλλον, το πρώτο μέρος «Andantino» αφηγείται ήρεμα το μύθο μιας μυστηριώδους νεράιδας, παράλληλα με μια χορευτική ενότητα που οδηγεί σε ένα κόσμο σκοτεινό, απειλητικό  ενώ η  μεγαλοπρεπής καντέντσα, από τα σπουδαιότερα κομμάτια της πιανιστικής φιλολογίας, δίδει την ευκαιρία στον Σολίστ να ανιχνεύσει εκπληκτικά τη δραματικότητα της σύνθεσης και να  κλιμακώσει φανταστικά την ανοδική κορύφωσή της!

Στο δεύτερο μέρος «Vivace» αναδεικνύεται από την αρχή η φωτεινότητα του scherzo και ο πρωτόγονος χορός, ενώ η ευτυχής συνύπαρξη Μαέστρου και Πιανίστα, με τις εκπληκτικές ταχύτητες απέδωσαν μοναδικά την αέναη κίνηση [perpetuum mobile] της μουσικής μέσα στο χρόνο των Θεών, των ανθρώπων και των πρωτότυπων έργων τους, που ανοίγουν νέους ορίζοντες στο μουσικό στερέωμα.

Στο 3^ο μέρος, «Allegro moderato», με τον υπέρτιτλο «Ιντερμέτζο», το πιο «ζοφερό», εντυπωσιάζει η τραχύτητα της Ορχήστρας, ο τρόπος που αποδίδεται η οδύνη και η κραυγή της απελπισίας μέσα από ένα συγκεχυμένο, ασαφές «σκιερό» χρώμα, η δε μεταπήδηση της  σύνθεσης στις μελωδικές παραμορφώσεις  αξιοποιείται και προβάλλεται με καθαρότητα και έμπνευση τόσο από τον Μαέστρο και την Ορχήστρα του όσο και από τον Πιανίστα.

Στο φινάλε όλα τρέχουν ορμητικά, κοφτερά ως την  στιγμή  όπου μια λαϊκή Ρώσικη   μελωδία  κάνει το συνθέτη να αφεθεί στο  συναισθηματικό του κόσμο και ελεύθερος να δημιουργήσει παραλλαγές εκπληκτικής ομορφιάς στις οποίες παρασύρονται και παραδίδονται ο Μαέστρο, η Ορχήστρα και ο Σολίστ σε μια μοναδική επίδειξη συλλογικής δεξιοτεχνίας, αποκαλύπτοντας όλο το συναισθηματικό βάθος της σύνθεσης πριν επιστρέψουν  εντυπωσιακά στο κυρίως θέμα με τον μυστηριακό ρομαντισμό, τον «εξομολογητικό»  εξπρεσιονισμό και τον πλούσιο λυρισμό.

ΠΙΟΤΡ ΙΛΙΤΣ ΤΣΑΪΚΟΦΣΚΙ [1840-1893]

Ένα αόρατο πνευματικό νήμα συνδέει τις τρεις μουσικές συνθέσεις που εκφράζουν την αγωνία των δημιουργών τους για πράγματα που δεν μπορούν να ελέγξουν. Ωστόσο και οι τρεις Συνθέτες στην  αναζήτηση της αλήθειας, ακουμπούν στον πλούτο του πνεύματος και ανοίγουν δρόμους διεξόδου. 

Εκείνο που ξεχωρίζει τον Αρχιμουσικό Βασίλη Χριστόπουλο στο πόντιουμ είναι η βαρύτητα της διανοητικής επεξεργασίας και το φιλτράρισμα μέσα από προσωπικές γνώσεις και βιώματα των έργων που διευθύνει  και η  απόδοσή τους στον ακροατή με μουσική λαλιά  υψηλής αισθητικής ποιότητας.  Αυτό θαυμάσαμε για άλλη μια φορά στην ερμηνεία του της Τέταρτης  Συμφωνίας σε φα ελάσσονα, έργο 36  του Τσαϊκόφκι .

Κατά την διάρκεια μιας οδυνηρής κρίσης στην προσωπική του ζωή ο Τσαϊκόφκι   συλλαμβάνει την ιδέα της Τέταρτης Συμφωνίας του. Σε μια ογκώδη επιστολή του στην αιώνια φίλη και προστάτιδά του Ναντέζντα  Φον Μεκ την περιγράφει ως προγραμματική αν και πιστεύει ότι μια περιγραφή είναι πάντα κατώτερη από τη σύνθεση και πόσο δίκιο έχει θα προσθέταμε εμείς. «Η Συμφωνία μας», όπως συνήθιζε να λέει τα έργα που  αφιέρωνε στη φίλη και χορηγό του, «αφορά το Πεπρωμένο και τη σύγκρουση με τον τρωτό, ευαίσθητο συναισθηματικό κόσμο». Φαίνεται ότι το Πεπρωμένο εκτός από πυρήνας της Τετάρτης Συμφωνίας του είναι της Πέμπτης και Έκτης.  Με την αρχή της εισαγωγής τα Κόρνα αναγγέλλουν το Πεπρωμένο, προβάλλοντας την κυριαρχία του, που θα επεμβαίνει συχνά για να θυμίζει τη  δύναμή του και να υποδηλώνει την παρουσία του. Σβήνοντας η φανφάρα από τα κόρνα, τα βιολιά και τα βιολοντσέλα θα αναπτύξουν ένα υπολανθάνον μαγικό βαλς  και μέσα από το κλαρινέτο θα ξεπηδήσει το όνειρο, υπογραμμίζοντας τη φυγή από τη σκληρή πραγματικότητα. Αλλά τα φλάουτα και τα όμποε έρχονται να δώσουν την ελπίδα την ώρα, αλλοίμονο, που ο Συνθέτης διαπιστώνει :«Τούτα δεν είναι παρά όνειρα, το πεπρωμένο μας ξυπνά». Για να έρθει σαν τραγούδι το δεύτερο μέρος, τραγούδι μελαγχολικό από το Όμποε και να περάσει στα βιολοντσέλα με τη στήριξη των Φαγκότων. Η γλυκιά, τρυφερή ανάμνηση κρατά τόσο λίγο, το Πεπρωμένο απειλητικό επανέρχεται με τα κόρνα, τις τρομπέτες και τα τύμπανα. Στο σύντομο Scherzo πλανάται   μια ατμόσφαιρα ψευδαίσθησης  με τη συνέργεια του συνεχούς pizzicato των εγχόρδων. Θα διακοπεί από τα πνευστά και θα επανέλθει από αυτά  ενώ το πεπρωμένο έχει σιγήσει καθώς  η έκρηξη της Ορχήστρας συντελείται και αποκαλύπτει τις εξαίσιες παραλλαγές ενός γρήγορου ρώσικου λαϊκού θέματος. Φλάουτο, κλαρινέτο και φαγκότο αναγγέλλουν τη χαρά. Χαρά και ζωντάνια ξεχειλίζουν, καθώς κάνει την εμφάνισή του το Πεπρωμένο με την ίδια δραματική ένταση και απειλή που το γνωρίσαμε από την αρχή, ευτυχώς, θα σβήσει μέσα από το εσωτερικό φως του Συνθέτη, καθώς θα μεταγγίσει την ελπίδα στον ακροατή!

Το  Φεστιβάλ Αθηνών θα πρέπει να διαφημίσει όσο γίνεται περισσότερο τις συναυλίες της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών και να στηρίξει την τιτάνια προσπάθειά της. Εμείς αφήσαμε το Ηρώδειο με θλίψη, γιατί συνάνθρωποί  μας δεν είχαν την δική μας τύχη να ζήσουν το μεγαλείο της πνευματικής ανάτασης και ψυχικής ευφορίας  από τη Συναυλία που Έλληνες Μουσικοί πρόσφεραν  στους Έλληνες!

Βασίλης Βαρβαρέσος

Μια Τζαντιώτικη παράσταση και μια Κορφιάτικη φωτογραφία

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Μια φωτογραφία, λένε, πως είναι ισοδύναμη με χίλιες λέξεις. Και είναι αλήθεια. Τονίζοντας, επίσης, ο πολύς Ιωάννης ο Δαμασκηνός την αξία της εικαστικής έκφρασης, έλεγε πως «οι εικόνες είναι τα βιβλία των αγραμμάτων», θέλοντας, έτσι, να τονίσει το πόσο η κάθε απεικόνιση είναι πολυδιάστατη και πολυλάλητη και το τι μεγάλη αξία επηρεασμού έχει η οπτική διδασκαλία.

Μια φωτογραφία, λοιπόν, θα μας απασχολήσει στο σημερινό μας κείμενο και μέσα από αυτή θα προσπαθήσουμε να δούμε και να πληροφορηθούμε. Πρόκειται για μια μαυρόασπρη δημιουργία, η οποία μας ήρθε από το άλλο όμαιμο και ομοούσιο νησί των Επτανήσων, την σε πρώτου βαθμού συγγένειας με μας τους Ζακυνθινούς Κέρκυρα και έχει αποτυπώσει σαφέστατα μια σημαντική στιγμή των εκδηλώσεων της Γκιόστρας Ζακύνθου 2012 και συγκεκριμένα την με ιστορικά σωστό και με πατροπαράδοτο τρόπο διδασκαλία της κλασσικής «Ομιλίας» μας «Η Χρυσαυγή», από τον λαϊκό θίασο του πολιτιστικού συλλόγου Αγκερυκού «Ο Μαρτελάος».

Δημιουργός της η Ευτυχία Καρύδη, μια καλή φίλη, η οποία, μαζί με πολλούς άλλους, ήρθε στο νησί μας, ως εκπρόσωπος των Κορυφών και σαν μέλος του εκεί παραρτήματος του Λυκείου των Ελληνίδων, για να δώσει στις τετραήμερες εκδηλώσεις μας και πανεπτανησιακό χαρακτήρα.

Η σκηνή, που έχει με απόλυτη επιτυχία απαθανατισθεί και έχει ξεφύγει της ανελέητης λησμοσύνης διαδραματίζεται στην ιστορική πλατεία του Αγίου Μάρκου, εκεί που πάνω στις πολύτιμες πλάκες της, που τώρα είναι προεκτάσεις Café, όχι μόνο παίχτηκαν οι κυριότερες «Ομιλίες» του ντόπιου θεάτρου δρόμου από τους πιο ονομαστούς λαϊκούς μας θεατρίνους, αλλά εκτυλίχτηκε όλη, σχεδόν, η ιστορία του νησιού μας.

Τα πρόσωπα σταθερά, αλλά αεικίνητα. Βουβά, μα πολλά διηγούμενα. Δεν είναι οι βασικοί πρωταγωνιστές, ο Αλέξης και η Χρυσαυγή, αλλά δευτερεύοντα σε σημασία, μα χαρακτηριστικές μορφές της ντόπιας κοινωνίας και εκπρόσωποι στιγμών της ιστορίας της.

Ο Ξάνθιππος σε πρώτο πλάνο, μαζί με την γυναίκα του, φαίνεται να συνομιλούν, όχι τόσο για το μη αναμενόμενο αποτέλεσμα της δίκης, όσο για την αλλαγή, που έρχεται και την ανατροπή των δεδομένων. Οι καιροί έχουν αλλάξει και οι τάξεις σιγά – σιγά φαίνεται να εξομοιώνονται. Δεν δικαιώθηκε ο ισχυρός πατέρας, αλλά η νιότη και ο έρωτας. Ανατροπή ρόλων και τάξεων, όπως ακριβώς στον περίφημο και σημαδιακό πολυδιάστατα «Βασιλικό» του Αντωνίου Μάτεση.

Ο Ξάνθιπος θυμίζει και λίγο Δαρείο Ρονκάλα και η γνωστή «Ομιλία», μια από τις πιο αγαπημένες του λαού μας, ως την στιγμή της τηλεοπτικής λαίλαπας και επιδρομής, διεκδικεί αναμφίβολη συγγένεια αίματος με το ουσιώδες θεατρικό έργο του φίλου του Διονυσίου Σολωμού, δείχνοντας, έτσι, το πώς οικοδομείται ο πολιτισμός και πώς τα πάντα επηρεάζονται σ’ έναν τόπο, που δημιουργεί και προχωρεί, στηριγμένος στην παιδεία όλων των κατοίκων του.

Η γυναίκα του δίπλα, συγγένισσα της Ρονκάλαινας και αυτή, δεν μιλά, αλλά φαίνεται να δικαιώνεται. Η κρυφή της επιθυμία γίνεται πράξη και η καταπίεση αρχίζει να σταματά. Η κόρη της παίρνει πια και μάλιστα με επίσημη απόφαση αυτόν που αγαπά και παύει να είναι υποχείριο του πατέρα – αφέντη. Το ότι ο δικηγόρος είναι στη φωτογραφία κρυμμένος από την ίδια δεν είναι καθόλου τυχαίο, ούτε πως δεν φαίνεται το πρόσωπό του, αλλά μονάχα τα τυλιγμένα της υπόθεσης χαρτιά, στο χέρι του.

Η σκηνή, την οποία αποθανάτισε περίτεχνα η Ευτυχία Καρύδη, είναι ενός απογεύματος του Ιουνίου του 2012, αλλά θα μπορούσε να προέρχεται από μιαν άλλη, προγενέστερη εποχή ακμής του λαϊκού μας θεάτρου. Ο γνώστης, κάπου εκεί, θα μπορούσε ν’ αναζητήσει τον φημισμένο για τα τελαλήματά του στις «Ομιλίες» Γεράσιμο Πανά ή και τον χαλκέντερο Κ. Πορφύρη, να χαίρεται που τα πορίσματα της έρευνάς του δεν πήγαν χαμένα σε παραστάσεις, που μάχονται το λαϊκό και ισοπεδώνουν την παράδοση με ασεβή νεωτεριστικά στοιχεία, τα οποία είναι ξένο σώμα και κίνδυνος, ως εκ τούτου, θανάτου.

Φόντο της σκηνής της ομιλούσης φωτογραφίας η είσοδος του Μουσείου Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, που στεγάζει όχι μόνο ό,τι απέμεινε από την πολλαπλή θεομηνία, αλλά και την ουσία του πολύμορφου νησιού μας. Οι καμάρες του είναι φόντο φυσικό και τα όσα συμβαίνουν στις πατημένες από χιλιάδες προγόνους πλάκες της Πάνου Πλατείας, προεκτάσεις των πιο πολλών εκθεμάτων του.

Η πρόσφατη παράσταση της «Ομιλίας» «Η Χρυσαυγή», όπως έχουμε ξαναγράψει, ήταν μια πρόταση της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante” για την επαναφορά του λαϊκού μας θεάτρου, των σημαντικών «Ομιλιών», στην πρωταρχική τους έκφραση και την μη μασκαρεμένη και τραυματισμένη μορφή τους. Η Κερκυραία φίλη μας κατάφερε με μια φωτογραφία της να δώσει σε εικόνα αυτήν την πρόταση. Την ευχαριστούμε από καρδιάς.

Κρατάμε αυτήν την φωτογραφία, για να θυμόμαστε.

Μας τονίζει το μεγαλείο της απλότητας.

Μακάρι να δούμε και άλλες τέτοιες παραστάσεις.

π. Κων. Ν. Καλλιανός: ΦΙΛΕΜΑΤΑ ΙΙ (ποιήματα)

1

Κλειστὲς τῆς αἰσιοδοξίας σου οἱ φλέβες.

Πῶς νά ταΐσουν αἷμα

τό ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς;

Ἐκτὸς κι ἄν

στὸ  Ἅγιο Του Ποτήρι καταφύγεις

γιὰ μιὰ νέα μετάγγιση...

2

Ἀναζητᾶς ἐκείνη τή φωνή

πού σιωπηλή περιπολεῖ

σέ γεγονότα χτεσινά

πούναι κλειδωμένα ὡστόσο

σέ ἐρμάρια παλιά

πού τό κλειδί τους ὃμως  χάθηκε...

ΚΡΑΤΙΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ ΑΘΗΝΩΝ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟ HILTON

ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΣΘΗΣΗ ΤΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗ γράφει η ΜΑΡΙΑ ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ

Μια άκρως ενδιαφέρουσα  συνέντευξη τύπου παραχώρησε το μεσημέρι της Τετάρτης, 20 Ιουνίου 2012, στον «Γαλαξία» του ξενοδοχείου Hilton, πολύτιμου χορηγού της ΚΟΑ, ο διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών Βασίλης Χριστόπουλος, πλαισιωμένος από την πρόεδρο του Συλλόγου Μουσικών, βιολονίστα Νέλλυ Οικονομίδου, η οποία εξήρε, τόσο την προσπάθεια αναβάθμισης της Ορχήστρας, όσο και τη συνετή οικονομική διαχείριση από το νέο της Διευθυντή και την υπεύθυνη περιοδειών της Ορχήστρα,  Αλίκη Φιδεζτή, η οποία αναφέρθηκε στο σχετικό πρόγραμμα. Ο κύριος Χριστόπουλος, δικαίως, δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για την ανοδική πορεία  που πραγματοποιεί η  Ορχήστρα  παρά τις αντίξοες συνθήκες και το κλίμα «παρακμής», που βιώνει η Πατρίδα μας. Η χρηματική δυσπραγία, το αποδεκατισμένο καλλιτεχνικό και διοικητικών προσωπικό δεν λειτούργησαν ανασχετικά και η Ορχήστρα κέρδισε διεθνείς  διακρίσεις και επαίνους όπως εκείνη στο Βρετανικό περιοδικό Gramophone “selects June’s Unmissable musical events”, όπου προτείνεται στα μουσικά γεγονότα που δεν πρέπει να χάσουμε και εντάσσεται  ανάμεσα στις σημαντικότερες ορχήστρες του κόσμου, όπως τη Συμφωνική του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης, του Άμστερνταμ, της Λειψίας κ.ά. Μια άλλη εξίσου σημαντικότατη διάκριση είναι το Χρυσό Βραβείο από την European Design Awards του Ελσίνκι για το εκπληκτικό λογότυπο της Ορχήστρας που σχεδίασε η Εταιρεία G. Design Studio και κατάφερε να συνδυάσει   εικαστικά   την αρχαία με τη σύγχρονη μουσική τέχνη των Ελλήνων. Η ομάδα κέρδισε επίσης δύο επαίνους από τα Ελληνικά βραβεία Γραφιστικής. Η συνεχής ανοδική πορεία της Ορχήστρας είναι αναμφίβολη -το διαπιστώνουμε κάθε φορά που παρακολουθούμε μια συναυλία της- εκείνο όμως που παρατηρήσαμε στη συνέντευξη τύπου είναι η άριστη σχέση του Διευθυντή με τους μουσικούς. Είναι φανερό ότι η αρμονική αυτή ατμόσφαιρα έχει  αντανάκλαση και στην επίδοση της ορχήστρας.

Το νέο πρόγραμμα της Ορχήστρας θα ανακοινωθεί το Σεπτέμβρη ωστόσο ο Διευθυντής της αποκάλυψε κάποια μυστικά. Η λογική των θεματικών κύκλων θα συνεχιστεί, με πρώτο τον «Κύκλο Μπετόβεν» όπου θα παιχτούν και οι Εννέα Συμφωνίες από το μουσικό σύμπαν του Τιτάνα. Θα  ακολουθήσει ο «Κύκλος ESPANA» με μουσική Ισπανών συνθετών ή εμπνευσμένη από την Ιβηρική χερσόνησο που θα διοργανωθεί σε συνεργασία με την Ισπανική Πρεσβεία. Το Φεβρουάριο θα ακολουθήσει ένα Δεκαπενθήμερο Γαλλικής μουσικής σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο. Την 1^η  Μαρτίου του 2013 με τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την ίδρυση της Κρατικής Ορχήστρας θα πραγματοποιηθεί μεγάλη εορταστική συναυλία, ενώ για τις 28 Μαρτίου, η Ορχήστρα,  ετοιμάζει αφιέρωμα στο σπουδαίο Ρώσου Πιανίστα και συνθέτη Σεργκέι Ραχμάνινοφ, καθώς συμπληρώνονται 70 χρόνια από το θάνατό του. Ο δε «Κύκλος μουσικής δωματίου» θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα συναυλιών του Ωδείου «Φίλιππος Νάκας».

Ο αρχιμουσικός και διευθυντής της ΚΟΑ υπενθύμισε τις δύο συναυλίες που θα γίνουν στο Ηρώδειο, η πρώτη στις 28 Ιουνίου, με έργα Καλομοίρη [Τρίπτυχο για ορχήστρα], Προκόφιεφ [Κοντσέρτο για πιάνο αρ.2] και Τσαϊκόφσκι [Συμφωνία αρ.4]. Σολίστ Βασίλης Βαρβαρέσος [πιάνο]. Μουσική διεύθυνση Βασίλης Χριστόπουλος. Η δεύτερη συναυλία είναι στις 5 Ιουλίου, με έργα Βέμπερ [εισαγωγή στην όπερα Ευρυάνθη], Μότσαρτ [Κοντσέρτο για κλαρινέτο]και Ντβόρζακ [Συμφωνία του Νέου Κόσμου], σολίστ ο βραβευμένος κλαρινετίστας Διονύσης Γραμμένος, Μουσική Διεύθυνση  Στέφανος Τσιαλής.

Επίσης ο Βασίλης Χριστόπουλος  ανακοίνωσε την αύξηση των εσόδων από τα εισιτήρια των συναυλιών κατά 15%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Οι τιμές των εισιτηρίων παραμένουν σταθερές και θα προσθέταμε χαμηλές για τούτο θα πρέπει να επωφεληθούμε όλοι  μας από αυτή την πλούσια «προσφορά» της Ορχήστρας  και να παρακολουθήσουμε  με τα παιδιά μας και τους φίλους μας τις εκδηλώσεις της, αποκομίζοντας πολύτιμες μουσικές μνήμες που θα μας επιτρέψουν να υπερηφανευόμαστε στο μέλλον ότι  «ήμασταν κι εμείς εκεί… στο Ηρώδειο ή στο Μέγαρο Μουσικής σ’ εκείνη την εκπληκτική συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών με έργα Μπαχ,  Μότσαρτ, Μπετόβεν,  Μάλερ…». Ευχόμαστε κάθε επιτυχία στην Ορχήστρα και στον άξιο Διευθυντή της.

"Ιστορίας Μέριμνα": ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ – ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ν. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ

Ο Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης είναι Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Γεννήθηκε στα Κύθηρα. Είναι έγγαμος με την Καθηγήτρια Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθανασία-Ευαγγελία Γλυκοφρύδη και έχουν αποκτήσει δύο κόρες, την Ελένη και τη Μαριτίνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έλαβε διαδοχικά τα πτυχία των Τμημάτων Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Κλασικής Φιλολογίας. Υπηρέτησε στον ελληνικό στρατό ως έφεδρος ανθυπολοχαγός πυροβολικού και ανέλαβε στη «Σχολή Πυροβολικού», αμέσως μετά την αποφοίτησή του απ’ αυτήν και μέχρι τη λήξη της στρατιωτικής του θητείας, τη διδασκαλία σ’ αυτήν μαθημάτων σχετικών με τις πανεπιστημιακές του σπουδές (στρατιωτική ιστορία, γενική μόρφωση και παιδεία). Ολοκλήρωσε, με υποτροφία του «Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών», μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία (University of East Anglia, School of Modern Languages and European History), που οδήγησαν στην απόκτηση διδακτορικού διπλώματος (Ph.D.) στη νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία.

Πραγματοποίησε στην περιοχή της νεότερης ελληνικής και ευρωπαϊκής ιστορίας μεταδιδακτορική έρευνα (1987-1988) στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (University of London, Holloway and Bedford New College, Department of History), στο πλαίσιο προγράμματος υποτροφιών της «Επιστημονικής Επιτροπής Τεχνικής Βοήθειας του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας» με την ιδιότητα του Επισκέπτη Ερευνητή (Visiting Scholar). Συνεργάσθηκε για θέματα και ζητήματα της περιοχής των επιστημονικών και ερευνητικών του ενδιαφερόντων με το διδακτικό προσωπικό του Τμήματος Ιστορίας του Royal Holloway and Bedford New College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και ιδίως με τους Καθηγητές Julian Chrystostomides και Jonathan Riley-Smith. Κατά το διάστημα των προπτυχιακών, μεταπτυχιακών και μεταδιδακτορικών του σπουδών αλλά και της επαγγελματικής και ακαδημαϊκής του δραστηριότητας παρακολούθησε στο εσωτερικό και στο εξωτερικό ελληνικά και διεθνή σεμινάρια επιμόρφωσής του σχετικά με θέματα κοινωνικής ιστορίας, κοινωνιολογίας, κοινωνικής ανθρωπολογίας, μελέτης του περιβάλλοντος και ιστορίας της νεοελληνικής εκπαίδευσης.

Είναι μέλος της «The Historical Association» της Μ. Βρετανίας, τακτικό μέλος του «Institute of Historical Research» του Λονδίνου, του «Συλλόγου διδακτόρων του Πανεπιστημίου της East Anglia» της Μ. Βρετανίας και ιδρυτικό μέλος της «Hellenic Society» των Ελλήνων φοιτητών του ίδιου Πανεπιστημίου, της «Greek Alumni Association of the University of East Anglia», της «International Society for the Study of European Ideas», της «Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας», της «Ελληνικής Επιτροπής Σπουδών Νοτιοανατολικής Ευρώπης», της «Εταιρείας Μελέτης των σχέσεων Δύσεως και Ελληνισμού», τακτικό μέλος της «Εταιρείας Ιστορικών Σπουδών επί του Νεωτέρου Ελληνισμού», ιδρυτικό μέλος της επιστημονικής εταιρείας «Κέντρο Μελετών Ιονίου», εταίρος της «Αναγνωστικής Εταιρείας Κερκύρας», ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του Δ.Σ. της «Εταιρείας Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της γενικής και της τοπικής Ιστορίας», μέλος της «Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών», μέλος του Δ.Σ. του «Ομίλου Κυθηρίων Πανεπιστημιακών», ιδρυτικό μέλος και μέλος του Δ.Σ. της «Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών», ιδρυτικό μέλος και μέλος του «Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων», ιδρυτικό μέλος του «Πανεπτανησιακού Κέντρου Μελέτης-Διάσωσης-Διάδοσης των Έργων της Επτανησιακής Μουσικής», μέλος της «Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος», μέλος της «Ελληνικής Ανθρωπιστικής Εταιρείας», ιδρυτικό μέλος του «Κέντρου Έρευνας, Επιστήμης και Εκπαίδευσης», μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», μέλος της «Ελληνικής Εταιρείας Φιλοσοφικών Μελετών», μέλος της «Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος», μέλος της «Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων», μέλος του Δ.Σ. του «Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων», ιδρυτικό μέλος του επιστημονικού σωματείου «Όμιλος Φίλων του Ιπποκρατείου Όρκου», μέλος της «Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας» και πρόεδρος του «Παραρτήματος Κυθήρων της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας», της «Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών», της «Ιστορικής, Λαογραφικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης», μέλος επί πολλά χρόνια του Δ.Σ. του «Τριφυλλείου Ιδρύματος Αθηνών», μέλος του «Κυθηραϊκού Συνδέσμου Αθηνών», μέλος της «Κυθηραϊκής Αδελφότητας Πειραιώς-Αθηνών», μέλος του «Σώματος Ομοτίμων Καθηγητών του Πανεπιστημίου Αθηνών».

Το έτος 1971 του απονεμήθηκε τιμητικό δίπλωμα από την «Κυθηραϊκή Αδελφότητα Πειραιώς-Αθηνών» για τη συγγραφή του ιστορήματος Τα Κύθηρα και η εθνική παλιγγενεσία του 1821 και για την ενεργό συμμετοχή του στις δραστηριότητες και τις πνευματικές, πολιτιστικές και άλλες εκδηλώσεις συλλόγων και κοινωφελών ιδρυμάτων της κυθηραϊκής παροικίας Πειραιώς-Αθηνών. Το Διοικητικό Συμβούλιο του «Συλλόγου Ελλήνων Αποφοίτων της Αμπετείου Σχολής», με την ευκαιρία του πανηγυρικού εορτασμού των πενήντα χρόνων δράσης του, του απένειμε το έτος 1982 αναμνηστικό μετάλλιο του Χρυσού Ιωβηλαίου του Συλλόγου για την προσφορά του στην επιστήμη και στην εκπαίδευση. Το έτος 2004 του απονεμήθηκε το «Βραβείο Αρώνη» από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών για το βιβλίο του Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της ιστορίας και του περιβάλλοντος (εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2003, 343 σσ.).

Διετέλεσε Σχολικός Σύμβουλος καθηγητών για τα ιστορικά και φιλολογικά μαθήματα σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας. Δίδαξε κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1984/85 έως 1989/90, στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή με βάση το Π.Δ. 407/80, στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου το γνωστικό αντικείμενο «Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο», σε δύο εξάμηνα του κάθε ακαδημαϊκού έτους, γνωστικό αντικείμενο που για πρώτη φορά διδάχθηκε από τον Καθηγητή Γεώργιο Λεοντσίνη αυτοτελώς σε ελληνικό πανεπιστήμιο. Το 1989 εξελέγη Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών). Δίδαξε τα μαθήματα «Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο», «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία» και «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας». Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1989/90 έως 1997/98, δίδαξε επίσης τα μαθήματα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία» και «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας», στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή και του Αναπληρωτή Καθηγητή με βάση το Π.Δ. 407/80, στα Παιδαγωγικά Τμήματα (Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

Στο πλαίσιο μορφωτικής συμφωνίας Ελλάδας και Αλβανίας και ύστερα από πρόσκληση της «Διεύθυνσης Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων του Υπουργείου Παιδείας» (απόφαση Υπουργού Παιδείας), δίδαξε κατά το ακαδημαϊκό έτος 1988-89 στο «Ανώτατο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Αργυροκάστρου» του Πανεπιστημίου των Τιράνων, το μάθημα «Νεότερη ελληνική και βαλκανική ιστορία». Τα μαθήματα αυτά εντάχθηκαν στο πρόγραμμα επιμόρφωσης των ελληνόφωνων δασκάλων των σχολείων της ελληνικής μειονότητας στη χώρα αυτή. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Μάλτας κατά το ακαδημαϊκό έτος 1991-1992, με την ιδιότητα του Επισκέπτη Καθηγητή και στο πλαίσιο των επιστημονικών ανταλλαγών των Πανεπιστημίων Αθηνών και Μάλτας, «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία» καθώς και «Κοινωνική ιστορία της περιόδου της Βρετανικής Προστασίας των νησιών Μάλτας και Επτανήσου». Έχει δώσει διαλέξεις στο πλαίσιο διακρατικών ανταλλαγών Ελλάδος, Συρίας και Αιγύπτου και έχει συμμετάσχει σε προγράμματα ανταλλαγών του Συμβουλίου της Ευρώπης που έχουν οργανωθεί στην Αγγλία, Γερμανία, Νορβηγία και Φιλανδία. Το 2005 δίδαξε στο La Trobe University, Melbourne της Αυστραλίας ως Επισκέπτης Καθηγητής. Κατά την επίσκεψή του το ίδιο έτος στην Αυστραλία έδωσε διαλέξεις και παρέδωσε σεμινάρια στο «Εθνικό Κέντρο Ελληνικών Μελετών και Έρευνας» του La Τrobe University στην Melbourne και στο Australian National University στην Canberra. Το έτος αυτό υπήρξε επίσης υπότροφος του British Council για έρευνα που διεξήχθη στο Royal and Holloway College του University of London.

Το έτος 1992 εξελέγη στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Αναπληρωτής Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο «Κοινωνική ιστορία της νεότερης Ελλάδας-Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο και ιστορία των θεσμών» και το έτος 1997 Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο «Νεότερη ελληνική ιστορία και Διδακτική της ιστορίας». Το 2004 εξελέγη Αναπληρωτής Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (2004-2006). Εξελέγη Πρόεδρος του «Συλλόγου Διδακτικού Προσωπικού του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών» (1998-2002). Οι διαδοχικές του εκλογές για να διδάξει, με την ιδιότητα του μέλους Δ.Ε.Π. στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Ιστορίας) καθώς και στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας και Αθηνών (Παιδαγωγικά Τμήματα) όπως και οι εξελίξεις του από τη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή έως και τη βαθμίδα του Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών πραγματοποιήθηκαν, στο σύνολό τους, με εισηγήσεις διεθνούς κύρους ελλήνων πανεπιστημιακών καθηγητών ιστορίας. Στην αρχική γι’ αυτόν βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών τα μέλη της εισηγητικής επιτροπής, όπως και του εκλεκτορικού σώματος, ορίστηκαν με κλήρωση από καθηγητές Τμημάτων Ιστορίας και Αρχαιολογίας ελληνικών πανεπιστημίων.

Διετέλεσε τακτικό μέλος και Αναπληρωτής Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του «Προγράμματος Σπουδών Επιλογής Διαχείρισης Ανθρωπίνων Πόρων και Διοίκησης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε σε αυτό τα μαθήματα «Ιστορία της νεότερης Ελλάδας», «Νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία» και «Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης». Επέβλεψε επίσης στο πρόγραμμα αυτό διπλωματικές εργασίες μεγάλου αριθμού φοιτητών επί πτυχίω. Στο Μαράσλειο Διδασκαλείο του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών διδάσκει από το ακαδημαϊκό έτος 1989-90 (έτος ακαδημαϊκής σύνδεσης του Μαρασλείου Διδασκαλείου με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) τα μαθήματα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία», «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας» και «Πρακτικές ασκήσεις διδακτικής της ιστορίας και μελέτης του περιβάλλοντος». Διετέλεσε μέχρι την αφυπηρέτησή του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών επιστημονικός υπεύθυνος των προσφερόμενων στο Μαράσλειο Διδασκαλείο μαθημάτων ιστορίας και διδακτικής της ιστορίας. Συνέβαλε στην κατάρτιση του ειδικού προγράμματος «Επανεκπαίδευση Διοριστέων ως Δασκάλων-Πτυχιούχων Παιδαγωγικών Ακαδημιών Αλλοδαπής» των Παιδαγωγικών Τμημάτων Δημοτικής Εκπαίδευσης των ελληνικών πανεπιστημίων και δίδαξε κατά τα έτη 1995-1999 στα Παιδαγωγικά Τμήματα των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλίας για το πρόγραμμα αυτό τα μαθήματα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία και «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας».

Στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ακαδημαϊκή και Επαγγελματική Αναβάθμιση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης» του Πανεπιστημίου Αθηνών δίδαξε από το ακαδημαϊκό έτος 1997 το μάθημα «Ελληνική ιστορία και διδακτική της ιστορίας». Στο πρόγραμμα αυτό διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος των μαθημάτων ιστορίας και μελέτης του περιβάλλοντος. Δίδαξε στην Ανωτάτη Σχολή Εθνικής Ασφάλειας της Αστυνομικής Ακαδημίας το μάθημα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία». Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1995-1996 έως το 2002-2003 διετέλεσε Διευθυντής του «3ου Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου Αθηνών» καθώς και επιστημονικός υπεύθυνος σ’ αυτό σειράς επιμορφωτικών προγραμμάτων για εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτερο-βάθμιας εκπαίδευσης. Η συμβολή του στη συγκρότηση της υποδομής του Κέντρου αυτού και στη διαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ήταν ιδιαιτέρως αποτελεσματική. Δίδαξε σε αυτό, όπως και σε άλλα «Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα» της Ελλάδας, τα μαθήματα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία» και «Διδακτική της ιστορίας». Με πρωτοβουλία του και με εκπαιδευτικούς φορείς διοργάνωσε και διοργανώνει σεμινάρια επιμόρφωσης ελλήνων εκπαιδευτικών ή συμμετέχει, ως επιμορφωτής, σε ελληνικά και διεθνή σεμινάρια επιμόρφωσης ελλήνων και ξένων εκπαιδευτικών.

Με εισήγησή του στον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών οργάνωσε, με τη συνεργασία συναδέλφων του Καθηγητών Χαράλαμπου Μπαμπούνη και Μιχαήλ Μερακλή και στο πλαίσιο ίδρυσης από το Τμήμα και λειτουργίας Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών, την επιστημονική Κατεύθυνση «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας», η οποία λειτουργεί από το ακαδημαϊκό έτος 1994-1995. Στην Κατεύθυνση αυτήν, της οποίας διετέλεσε επιστημονικός υπεύθυνος από την αρχή της λειτουργίας της μέχρι την αφυπηρέτησή του, προσφέρει μέχρι σήμερα τα μαθήματα «Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία», «Διδακτική της ιστορίας», «Μεθοδολογία της ιστορικής έρευνας» και «Πρακτικές ασκήσεις διδακτικής της ιστορίας και μελέτης του περιβάλλοντος». Με εισήγηση και την οργανωτική φροντίδα του Καθηγητή κ. Λεοντσίνη ιδρύθηκε και λειτουργεί, από το ακαδημαϊκό έτος 2002-2003, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών», του οποίου διετέλεσε Διευθυντής κατά τα έτη 2002-2008 (Φ.Ε.Κ. 213,13/9/02).

Υπό την επιστημονική του επίβλεψη και ερευνητική εποπτεία έχουν εκπονηθεί ή εκπονούνται διδακτορικές διατριβές στην ιστορία και στη διδακτική της ιστορίας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης (Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών) του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι μεταξύ των μελών Δ.Ε.Π. που εισηγήθηκαν και ίδρυσαν (1991) τον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ έχει επί σειράν ετών διατελέσει Διευθυντής του Τομέα του Τμήματος. Συνεχίζει, ως Ομότιμος Καθηγητής, να διδάσκει στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος (Κατεύθυνση: Ιστορία και διδακτική της ιστορίας). Από το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 διδάσκει περιοδικά στο Τμήμα Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, συμμετέχοντας στη διδασκαλία του μαθήματος «Αρχές και μεθοδολογία της ιστορίας» για τους προπτυχιακούς φοιτητές. Στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Εκπαίδευση και πολιτισμός» του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Κατεύθυνση: «Αγωγή και Πολιτισμός», διδάσκει από το ακαδημαϊκό έτος 2008-2009 το μάθημα «Τοπική ιστορία, τέχνη και πολιτισμός» στο οποίο και επιβλέπει, στην κατεύθυνση αυτή, διπλωματικές εργασίες για την απόκτηση από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές Διπλώματος Ειδίκευσης.

Έχουν, υπό την επιστημονική του εποπτεία, εκπονηθεί μέχρι σήμερα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης είκοσι πέντε διδακτορικές διατριβές στη νεότερη ελληνική ιστορία και τη διδακτική της ιστορίας, ενώ βρίσκονται στο στάδιο της εκπόνησης άλλες επτά. Συμμετέχει σε τριμελείς και επταμελείς επιτροπές επιστημονικής εποπτείας διπλωματικών εργασιών (Διπλώματα Ειδίκευσης) και διδακτορικών διατριβών στο ίδιο Τμήμα και σε άλλα Τμήματα του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς επίσης και σε άλλα ελληνικά πανεπιστήμια ή πανεπιστήμια του εξωτερικού. Διετέλεσε επόπτης διακοσίων περίπου διπλωματικών εργασιών για την απόκτηση του Διπλώματος Ειδίκευσης, που εκπονήθηκαν και υποστηρίχθηκαν επιτυχώς, και συνεχίζει να επιβλέπει διπλωματικές εργασίες, που τελούν υπό εκπόνηση. Έχει διατελέσει εξωτερικός κριτής διδακτορικών διατριβών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (ενδεικτικά αναφέρεται ότι διατέλεσε εξωτερικός εξεταστής της διδακτορικής διατριβής του Demetrios Tsingris με τίτλο The History of the Greek Orthodox Community of New South Wales, La Trobe University, Melbourne, Australia και του George Metropoulos στο University of Sydney, Sydney, Australia). Έχει διατελέσει και διατελεί επόπτης σπουδών και επιστημονικός σύμβουλος διδακτορικών διατριβών υποψηφίων διδακτόρων-υποτρόφων εξωτερικού του «Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών» και του «Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» (υποβολή προς τα ιδρύματα αυτά γνωμοδοτήσεων για την επιστημονική και ερευνητική πρόοδο υποτρόφων τους). Διατελεί αξιολογητής υποψηφίων για μεταπτυχιακές σπουδές πρώτου κύκλου του Ι.Κ.Υ. (Μεταπτυχιακά Διπλώματα Ειδίκευσης). Διετέλεσε και διατελεί, ως Ομότιμος Καθηγητής, μέλος τριμελών εισηγητικών επιτροπών για την επιλογή και εξέλιξη υποψηφίων για θέσεις διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια.

Υπέβαλε πρόταση αναμόρφωσης του ισχύοντος μέχρι το ακαδημαϊκό έτος 2002-2003 προγράμματος προπτυχιακών σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τομέας Ανθρωπιστικών Σπουδών), για τα μαθήματα ιστορίας και διδακτικής της ιστορίας, η οποία εγκρίθηκε και υλοποιήθηκε (Πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ 2). Στο πλαίσιο ανάπτυξης «Διατμηματικού Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών για Θέματα Φύλου και Ισότητας» στο Πανεπιστήμιο Αθηνών υπέβαλε πρόταση, η οποία εγκρίθηκε και λειτούργησε από το ακαδημαϊκό έτος 2003-2004, για την εισαγωγή νέων, σχετικών με το φύλο, μαθημάτων στο Πρόγραμμα Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης. Για τα μαθήματα αυτά, που προσφέρονται στο Τμήμα, είχε την επιστημονική ευθύνη οργάνωσης και προσφοράς τους, ως μέλος της συγκροτηθείσης αρμόδιας ακαδημαϊκής επιτροπής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο ίδιος δίδαξε στο πρόγραμμα αυτό το μάθημα «Έθνος, εθνικισμός, ταυτότητα και φύλο».

Έχει συγγράψει, ύστερα από σχετικές προκηρύξεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σχολικά εγχειρίδια ιστορίας και συγκροτήσει εκπαιδευτικά λογισμικά ιστορικού περιεχομένου για το μαθητή και το δάσκαλο της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (βλ. κατ.) καθώς και επιστημονικά βοηθήματα για τους εκπαιδευτικούς (σχολικό βοήθημα για τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν ιστορία στο Γυμνάσιο με τίτλο «Η Τοπική Ιστορία ως Πεδίο Σπουδής στο Πλαίσιο της Σχολικής Παιδείας») και έχει διατελέσει μέλος επιτροπών αξιολόγησης διδακτικών βιβλίων για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχει συμμετάσχει, ως επιστημονικός υπεύθυνος ή μέλος συντακτικών και συγγραφικών ομάδων εργασίας του Υπουργείου Παιδείας ή του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ή του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, στη σύνταξη, εκπόνηση, αναμόρφωση προγραμμάτων σπουδών για το μάθημα της ιστορίας και της μελέτης του περιβάλλοντος στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και έχει διατελέσει μέλος ομάδων εργασίας για την κατασκευή ιστορικών και γεωγραφικών χαρτών. Έχει ορισθεί πολλές φορές μέλος της Κεντρικής Επιτροπής των Γενικών Εξετάσεων για την επιλογή υποψηφίων φοιτητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Έχει διατελέσει μέλος επιτροπών αξιολόγησης του συγγραφικού έργου στελεχών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας (Διοικητικών Προϊσταμένων Εκπαίδευσης και Σχολικών Συμβούλων) όπως και μέλος ομάδων εργασίας και έρευνας σε Προγράμματα Σπουδών Ιστορίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με θέμα «Europe in the Classroom» (τίτλος ειδικού προγράμματος έρευνας με θεματική: «European Dimension in the Curriculum of the Upper Secondary Level», Council of Europe, Δυτικό Βερολίνο, 1983-1987).

 Έχει ορισθεί μέλος επιτροπών αξιολόγησης προτάσεων υποβληθέντων ερευνητικών έργων στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας. Διετέλεσε και διατελεί μέλος εξεταστικών επιτροπών των μεταπτυχιακών προγραμμάτων υποτροφιών του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών για τα μαθήματα ιστορίας και διδακτικής της ιστορίας και καλείται κατά περίπτωση να συμμετέχει σε επιτροπές αναβαθμολόγησης των γραπτών δοκιμίων ιστορίας πανελληνίων διαγωνισμών του Ανωτάτου Συμβουλίου Επιλογής Προσωπικού και του Μαρασλείου Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης και ως μέλος επιτροπών αναβαθμολόγησης γραπτών δοκιμίων υποψηφίων φοιτητών στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας και στις Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων. Έχει ορισθεί επιστημονικός υπεύθυνος για το μάθημα της διπλωματικής και στρατιωτικής ιστορίας σε πανελλήνιες γραπτές εξετάσεις από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την πρόσληψη διοικητικού της δυναμικού.

Έχει δημοσιεύσει βιβλία, επιστημονικές μελέτες και άρθρα στην ελληνική, στη γαλλική και στην αγγλική γλώσσα. Έχουν δημοσιευθεί βιβλιοκρισίες για το συγγραφικό του έργο σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και εφημερίδες που δηλώνουν τη θετική απήχηση των ερευνητικών και επιστημονικών του εργασιών. Έλαβε μέρος με επιστημονικές ανακοινώσεις σε συνέδρια και σε σεμινάρια στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Βιβλία του καθώς και η διδακτορική του διατριβή έχουν προταθεί και διδάσκονται σε ελληνικά πανεπιστήμια (Τμήματα Ιστορίας-Αρχαιολογίας και Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης και Νηπιαγωγών), καθώς και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού (University of Minnesota, Ohio State University, University of Birmingham). Η διδακτορική του διατριβή φέρει τον τίτλο «The Island of Kythera: A Social History, 1700-1863», University of East Anglia, School of Modern Languages and European History [έκδοση Βιβλιοθήκης Σοφίας Ν. Σαριπόλου, Φιλοσοφική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1987 (επανέκδοση 2002)]. Η διδακτορική του διατριβή έχει τύχει ευνοϊκής αποδοχής από πανεπιστήμια και ιδρύματα χωρών του εξωτερικού όπου η κυθηραϊκή Διασπορά είναι εκτεταμένη. Κυθηραϊκοί Σύλλογοι, Ιδρύματα και Αδελφότητες, σε συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού, έχουν παρουσιάσει τη διδακτορική του διατριβή. Στον κατάλογο των εκδόσεων του ιδρύματος Kytherian World Heritage Fund η διδακτορική διατριβή του κ. Γ. Λεοντσίνη, με εμπεριστατωμένη σύνοψη του περιεχομένου της, συμπεριλήφθηκε συμβολικά και τιμητικά στην πρώτη θέση των εκδόσεων του καταλόγου αυτού.

Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο εξωτερικό για θέματα εκπαίδευσης και επιστημονικής έρευνας (Συμβούλιο της Ευρώπης, Unesco, Πανεπιστήμια και Ιδρύματα Ερευνών του εξωτερικού). Έχει λάβει μέρος σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές για εκπαιδευτικά, πολιτικά, κοινωνικά, πολιτιστικά και άλλα θέματα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Με πρωτοβουλία του και με πολλούς καθηγητές πανεπιστημίων και ερευνητές, εξειδικευμένους στην ιστορία και στη διδακτική της ιστορίας, ιδρύθηκε (2006) η «Εταιρεία Θεωρίας Έρευνας και Διδακτικής της Τοπικής και Γενικής Ιστορίας» από σαράντα έξι ιδρυτικά μέλη, με τα εγγεγραμμένα μέλη της να υπερβαίνουν σήμερα τα εκατόν (ιστοσελίδα Εταιρείας: http://historyandteachinghistory.gr). Ο κ. Λεοντσίνης έχει διατελέσει πρόεδρος της Εταιρείας (2006-2011) και σήμερα έχει εκλεγεί αντιπρόεδρος (2011-2014). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Εταιρεία έχει επιτελέσει στη χώρα μας σημαντικό έργο, καθώς επιστημονική εταιρεία με αυτήν την επιστημονική διάσταση, εξειδίκευση και αποστολή για την εκπαιδευτική και την ακαδημαϊκή κοινότητα, απουσίαζε έως τώρα από την Ελλάδα.

Από το 1998, έτος που ιδρύθηκε ο ενιαίος Δήμος Κυθήρων με βάση το Νόμο «Καποδίστριας για την Ανασυγκρότηση της Πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης» (σήμερα ενιαίος Δήμος Κυθήρων και Αντικυθήρων), εκλέγεται επί τέσσερις συνεχείς τετραετίες Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Κυθήρων και Αντικυθήρων, ενώ διετέλεσε Αντιδήμαρχος για θέματα Παιδείας, Πολιτισμού και Απόδημου Ελληνισμού του Δήμου Κυθήρων (2002-06). Με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε (1999) και λειτουργεί, με πλούσια δράση, το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων», του οποίου αποτελεί μέλος της επιστημονικής επιτροπής. Με εισήγησή του στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Κυθήρων ιδρύθηκε (2003) και λειτουργεί με τροποποιημένη απόφαση, για να προσαρμοσθεί αυτό στο νέο Κώδικα περί Δήμων και Κοινοτήτων, το «Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Κυθήρων» (ΦΕΚ 4.702/25-5-2010-Τροποποίηση συστατικής πράξης). Με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου έχει ορισθεί πρόεδρος της «Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας» και πρόεδρος του «Πνευματικού και Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Κυθήρων» (Απόφαση Δημάρχου Κυθηρίων 18/2010). Επίσης έχει εκλεγεί τακτικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της «Πρότυπης Αναπτυξιακής Εταιρείας Κυθήρων Α.Ε.» (Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου Κυθήρων 174/2010) και είναι σήμερα Αντιπρόεδρος της Εταιρείας.

Με πρωτοβουλία του κ. Λεοντσίνη, και με την επιστημονική του επίβλεψη και άμεση ερευνητική εποπτεία, οργανώθηκαν διεθνή και πανελλήνια επιστημονικά συνέδρια, συμπόσια, επιστημονικές ημερίδες όπως και σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, από τα οποία, στο βαθμό που έχουμε ολοκληρωμένη πληροφόρηση, αναφέρουμε:

1.         Σεμινάριο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, με τη διοικητική ευθύνη του Υπουργείου Παιδείας με θεματική «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» για την οργάνωση τοπικού πυρήνα προώθησης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα Δωδεκάνησα (Ιερά Μονή Πανορμίτη Σύμης, 11-15/10/1989).

2.         Ετήσια επιμορφωτικά σεμινάρια (ακαδημαϊκά έτη 1993/94-2002/04) για εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στο Γ΄ Περιφερειακό Επιμορφωτικό Κέντρο Αθήνας με θεματική «Θεωρία, μεθοδολογία και διδακτική της ιστορίας».

3.         Σεμινάριο επιμόρφωσης στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας, που διοργανώθηκε (3-4/11/1996) από την Ν.Ε.Λ.Ε. Φωκίδος για τους εκπαιδευτικούς της περιφέρειας (Διδασκαλία σ’ αυτό με θεματική: «Αρχές διδακτικής της τοπικής ιστορίας – περιβαλλοντική προσέγγιση της ιστορίας»).

4.         Σεμινάριο με θεματική «Βασικές αρχές και διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση» (Αθήνα, 12-13/3/1999) για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, που συμμετείχαν στο «Πειραματικό Πρόγραμμα για τη διδασκαλία της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση» (επιστημονική ευθύνη Γεωργ. Ν. Λεοντσίνη).

5.         Σεμινάριο με θεματική «Διάδοση Αποτελεσμάτων Πειραματικού Προγράμματος Εφαρμογής της Διδασκαλίας της Τοπικής Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση» (Κύθηρα, 1999) για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

6.         Σεμινάριο με θεματική «Μεθοδολογία και διδακτική της ιστορίας και της γεωγραφίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση» (Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία, 15/1/2000) για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας.

7.         Επιστημονική Ημερίδα με θεματική «Αειφόρος ανάπτυξη και περιβαλλοντική αγωγή» (Κύθηρα, 17/6/2000), που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πειραιά και το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά.

8.         Α΄ Διεθνές Συνέδριο Κυθηραϊκών Μελετών με θεματική «Κύθηρα: Μύθος και πραγματικότητα» (Κύθηρα, 20-24/9/2000), που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων» και τον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αθηνών.

9.         Σεμινάριο με θεματική «Προγράμματα σπουδών ιστορίας και διδακτικής της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» (Λιβάδι Ολύμπου, 2001) για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών και των δύο βαθμίδων της Γενικής Εκπαίδευσης της περιφέρειας Ελασσόνας.

10.      Πανελλήνιο Συνέδριο Κυθηραϊκών Μελετών με θεματική «Εκκλησία, παιδεία-εκπαίδευση και πολιτισμός στα Κύθηρα» (Κύθηρα, 19-23/9/2001), που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων», τον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Μαράσλειο Διδασκαλείο του Πανεπιστημίου Αθηνών.

11.      Επιστημονικό Συμπόσιο με θεματική «Επιστημονική έρευνα στα Κύθηρα» (Κύθηρα, 19-21/9/2003), που διοργανώθηκε από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων με τη συνεργασία του «Εργαστηρίου Κοινωνικών Επιστημών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών.

12.      Σεμινάριο με θεματική «Μαθήματα ιστορίας με διαπολιτισμικό προσανατολισμό» για την επιμόρφωση εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Αθήνα, 2/4/2004), που συνεργάζονταν με το πρόγραμμα «Εκπαίδευση παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών» του «Κέντρου Διαπολιτισμικής Αγωγής» του Πανεπιστημίου Αθηνών.

13.      Σεμινάριο επιμόρφωσης εκπαιδευτικών στην περιβαλλοντική εκπαίδευση και την τοπική ιστορία (Άργος, 2004), που διοργανώθηκε με τη συνεργασία του Γραφείου Σχολικών Συμβούλων Αργολίδας.

14.      Διεθνές Συνέδριο με θεματική «Κυθηραϊκή μετανάστευση: Ιστορική διασπορά και σύγχρονες πληθυσμιακές μετακινήσεις» (Κύθηρα, 24-26/9/2004), που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων» σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το «National Centre for Hellenic Studies and Research» του La Trobe University, Melbourne της Αυστραλίας.

15.      Σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων της «Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος» και του «Κολεγίου Αθηνών» (Αθήνα, 2004) με θεματική «Θεωρία, μεθοδολογία και διδακτική της ιστορίας».

16.      Διεθνές Συνέδριο με θεματική «Ελληνικός ευεργετισμός και κυθηραϊκά κληροδοτήματα» (Κύθηρα, 21-25/9/2005), που διοργανώθηκε από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Δήμου Κυθήρων σε συνεργασία με το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το «National Centre for Hellenic Studies and Research» του La Trobe University, Melbourne της Αυστραλίας.

17.      Διημερίδα με θεματική «Ιατρική πρόληψη» (Κύθηρα, 3-4/6/2006), που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων» σε συνεργασία με την «Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία».

18.      Α΄ Συνέδριο με θεματική «Ιστορική έρευνα και διδακτική της ιστορίας» (Κύθηρα 21-25/9/2006), που διοργανώθηκε από την Κατεύθυνση «Ιστορία και Διδακτική της Ιστορίας» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του ιδίου Τμήματος σε συνεργασία με την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Γενικής και της Τοπικής Ιστορίας».

19.      Πανελλήνιο Συνέδριο με θεματική «Η διδασκαλία της ιστορίας στα Παιδαγωγικά Τμήματα των Πανεπιστημίων της Ελλάδας. Προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές» (Πανεπιστήμιο Αθηνών, 9-11/9/2007), που διοργανώθηκε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Γενικής και της Τοπικής Ιστορίας», στο πλαίσιο του εορτασμού των 170 χρόνων από την ίδρυση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

20.      Β΄ Συνέδριο με θεματική «Ιστορική Έρευνα και Διδακτική της Ιστορίας» (Κύθηρα, 23-25/9/2007), που διοργανώθηκε από την Κατεύθυνση «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του ιδίου Τμήματος σε συνεργασία με την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Γενικής και της Τοπικής Ιστορίας».

21.      Γ΄ Συνέδριο με θεματική «Ιστορική έρευνα και διδακτική της ιστορίας» (Κύθηρα, 18-21/9/2008), που διοργανώθηκε από την Κατεύθυνση «Ιστορία και Διδακτική της Ιστορίας» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του ιδίου Τμήματος σε συνεργασία με την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Γενικής και της Τοπικής Ιστορίας».

22.      Οργάνωση Θεματικού Συμποσίου «Σχολική έρευνα και διδασκαλία της Ιστορίας» (Αθήνα 5-7/12/2008), στο πλαίσιο του 6^ου Πανελληνίου Συνεδρίου της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος με θεματική «Ελληνική παιδαγωγική και εκπαιδευτική έρευνα».

23.      Οργάνωση Επιστημονικού Συμποσίου «Σχολική ιστορία και περιβάλλον» (Αθήνα 28-31/5/2009), στο πλαίσιο του Α΄ Πανελληνίου Συνεδρίου Επιστημών Εκπαίδευσης, που οργανώθηκε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών.

24.      Οργάνωση Θεματικού Συμποσίου «Σχολική έρευνα και διδακτική της ιστορίας» (Λευκάδα, 25/3/2009), στο πλαίσιο Επιστημονικής Ημερίδας με θεματική «Σχολική έρευνα και διδακτική της ιστορίας: Από το βίωμα στην ιστορική γνώση», που διοργανώθηκε από το Δήμο Σφακιωτών, το Λαογραφικό Μουσείο Σφακιωτών, το Δημοτικό Σχολείο Σφακιωτών και τη Σχολική Σύμβουλο Φιλολόγων Παρασκευή Κοψιδά (επιμόρφωση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης).

25.      Οργάνωση Θεματικού Συμποσίου «Σχολική ιστορία και περιβάλλον–διδακτικές προσεγ-γίσεις» (Λευκάδα, 25/3/2009), στο πλαίσιο Επιστημονικής Ημερίδας με θεματική «Σχολική έρευνα και διδακτική της ιστορίας: Από το βίωμα στην ιστορική γνώση», που διοργανώθηκε από το Δήμο Σφακιωτών, το Λαογραφικό Μουσείο Σφακιωτών, το Δημοτικό Σχολείο Σφακιωτών και τη Σχολική Σύμβουλο Φιλολόγων Παρασκευή Κοψιδά (επιμόρφωση εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

26.      Οργάνωση Επιστημονικού Συμποσίου με θεματική «Θεωρία, μεθοδολογία και διδακτική της ιστορίας» (Αθήνα, 2009), από την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της γενικής και της τοπικής Ιστορίας» και την «Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων».

27.      Οργάνωση Θεματικού Συμποσίου «Τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση» (Αθήνα, 2010), στο πλαίσιο του Β΄ Πανελληνίου Συνεδρίου Επιστημών Εκπαίδευσης, που οργανώθηκε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών.

28.      Ημερίδα με θεματική «Ιστορία και πολιτισμός στα Κύθηρα και στην κυθηραϊκή Διασπορά» (Κύθηρα, 25/9/2010), που διοργανώθηκε από την «Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας» και το «Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Κυθήρων».

29.      Διοργάνωση Επιστημονικής Ημερίδας με θεματική: «Scientific Research and Conference Activity at Kythera (1998-2010)» (Sydney, Australia, 6/12/2010), που διοργανώθηκε από την «Kytherian Association of Australia» και μέλη της «Εταιρείας Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας».

30.      Οργάνωση Εργαστηρίου (Workshop) με θεματική «Historical Time and Neohellenic Enlightenment in the Islands of the Ionian Sea (Heptanese)», στο πλαίσιο του 13th International Congress for Eighteenth Century Studies με θέμα «Time in the Age of Enlightenment: Situating the Present, Imagining the Future», Karl-Franzens Universität Graz (Graz, Austria, 29/7/2011).

31.      Οργάνωση Θεματικού Συμποσίου με θεματική «Ελληνική Γλώσσα και διδασκαλία της ιστορίας» στο Επιστημονικό Συνέδριο του «Εργαστηρίου Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής και Διεθνούς Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών με θέμα «Ελληνική γλώσσα και Εκπαίδευση» (Πάτρα, 1/10/2011).

Διετέλεσε μέλος πολλών οργανωτικών και επιστημονικών επιτροπών σε διεθνή και πανελλήνια συνέδρια, ημερίδες και σεμινάρια, στα περισσότερα από τα οποία προέβη σε επιστημονικές ανακοινώσεις, που δημοσιεύθηκαν στα Πρακτικά τους. Συμμετείχε, κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1979/80-1988/89, σε ομάδες εργασίας ειδικών εμπειρογνωμόνων των βαλκανικών χωρών καθώς και της Πολωνίας και της Τουρκίας, που είχαν ως σκοπό την αμοιβαία διόρθωση, τη συμπλήρωση και τη διεύρυνση των περιεχομένων των σχολικών εγχειριδίων ιστορίας και γεωγραφίας της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και την εξάλειψη από τα σχολικά εγχειρίδια αναφορών, που διαιώνιζαν «αμοιβαίο μίσος και εχθρότητα» μεταξύ των λαών Ελλάδας και των χωρών αυτών. Συμμετέχει, μαζί με άλλους Καθηγητές ιστορίας των ελληνικών πανεπιστημίων στο δίκτυο Clionet, το οποίο εποπτεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και προωθεί το συντονισμό των προγραμμάτων ιστορίας των πανεπιστημίων σε ευρωπαϊκή κλίμακα. Έχει λάβει μέρος σε επιτροπές κρίσης επιστημονικών βιβλίων, που έχουν εκδοθεί από επίσημους κρατικούς ή άλλους φορείς, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και τη Βουλή των Ελλήνων.

Έχει εκπονήσει αρχειακές έρευνες και έχει προβεί σε ταξινόμηση ιδιωτικών αρχείων μερικά από τα οποία έχουν περιέλθει στην κυριότητά του για επιστημονική αξιοποίηση και έκδοσή τους, όπως το «Ιδιωτικό Αρχείο Σπυρίδωνος Λογοθέτη-Καλούτση» στην Αθήνα, μέρος του «Ιδιωτικού Αρχείου Σοφοκλή Καλούτση» στα Κύθηρα, το «Ιδιωτικό Αρχείο Παναγιώτη Τσιτσίλια» στην Αθήνα και το «Ιδιωτικό Αρχείο πρέσβεως Γεωργίου Καλούτση» (δωρεά στο Δήμο Κυθήρων). Έχει εκδώσει συνολικά είκοσι πέντε (25) βιβλία και έχει επιμεληθεί ένδεκα (11) εκδόσεις πρακτικών συνεδρίων, έχει δημοσιεύσει μέχρι σήμερα περίπου διακόσιες (200) επιστημονικές μελέτες σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, συλλογικούς και τιμητικούς τόμους ή σε αυτοτελείς περιοδικές εκδόσεις, ενώ έχει, επίσης, επιμεληθεί ή προλογίσει δεκαεπτά βιβλία με συναφές προς τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιεχόμενο.

Από μια σειρά ετεροαναφορών και βιβλιοκριτικών στο επιστημονικό, διδακτικό, ερευνητικό, κοινωνικό και ακαδημαϊκό έργο του κ. Λεοντσίνη πιστοποιείται ευρύτατα η αναγνώρισή του από την ελληνική και τη διεθνή επιστημονική και ακαδημαϊκή κοινότητα. Ο κ. Λεοντσίνης έχει επιλεγεί μεταξύ των προσωπικοτήτων διεθνώς, που έχουν περιληφθεί στο «Who’s Who in the World», όπου γίνονται συγκεκριμένες αξιολογήσεις για το ακαδημαϊκό, εκπαιδευτικό, ερευνητικό και κοινωνικό του έργο (Marquis Who’s Who in the World 2010, σ. 1585). Οι επιστημονικές του εργασίες, απόρροια πρωτογενούς αρχειακής έρευνας και πρωτότυπων ιστοριογραφικών προσεγγίσεων, αναγνωρίζονται ως σημαντική συμβολή στη νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία, στην ιστορία της Ελληνικής Διασποράς, στη θεωρία και στη μεθοδολογία της ιστοριογραφίας, στη διδακτική της ιστορίας, στη μελέτη του περιβάλλοντος και στη μεθοδική έκδοση ανέκδοτων αρχειακών ιστορικών πηγών.

Είναι από τους εισηγητές της κοινωνικής ιστορίας στην Ελλάδα [βλ. κατωτ. διδακτορική διατριβή του, έκδ. στο πρωτότυπο (αγγλική γλώσσα) από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του ΕΚΠΑ]. Είναι από τους πρώτους που εισήγαγαν τα μαθήματα της «Διδακτικής της Ιστορίας», της «Ιστορίας και της Μελέτης του Περιβάλλοντος» και της «Τοπικής Ιστορίας» στο ελληνικό πανεπιστήμιο με αφετηρία τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης των ελληνικών πανεπιστημίων καθώς και συναφή γνωστικά αντικείμενα, με τα οποία, με πρωτοβουλία του και ως κύριος εισηγητής αυτών των αντικειμένων στα Παιδαγωγικά και σε άλλα Τμήματα των Ελληνικών Πανεπιστημίων, εκλέχθηκαν οι πρώτοι διδάσκοντες-πανεπιστημιακοί καθηγητές στα Τμήματα αυτά. Η συμβολή του κ. Λεοντσίνη στην ιστορική εκπαίδευση, με την εισαγωγή του μαθήματος της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, προγραμμάτων σπουδών, εκπαιδευτικών λογισμικών ιστορίας και σεμιναρίων επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στην ιστορία και στη διδακτική της ιστορίας, είναι πρωτοποριακή. Αναφέρονται ενδεικτικά (βλ. κατωτέρω) το επιστημονικό - διδακτικό βοήθημα για τους διδάσκοντες το μάθημα της ιστορίας στο Γυμνάσιο με τίτλο «Η Τοπική Ιστορία ως Πεδίο Σπουδής στο Πλαίσιο της Σχολικής Παιδείας» καθώς και τα «Αποτελέσματα Εκπαιδευτικής Έρευνας», που εκπονήθηκαν υπό την επιστημονική του ευθύνη και συμμετοχή με θεματική «Πειραματικό Πρόγραμμα για τη Διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση».

Εργογραφία*

Ι.  Μονογραφίες – Βιβλία

1.         Δημητρίου Κυδώνη, Θωμά Ακυϊνάτου: Σούμα Θεολογική Εξελληνισθείσα (κριτική έκδοση, με σχόλια και εισαγωγή, ανέκδοτης μετάφρασης από χειρόγραφα του Δ. Κυδώνη του 14ου και 15ου αι.), εκδ. Ίδρυμα Ερεύνης και Εκδόσεων Νεοελληνικής Φιλοσοφίας, Αθήνα 1976, 233 σσ.

2.         The Island of Kythera: A Social History (1700-1863), University of East Anglia, School of Modern Language and European History (Ph.D. Thesis), εκδ. Sofia Saripolos Library Series, School of Philosophy, National and Kapodistrian University of Athens, Athens 1987, 452 σσ. (επανέκδοση 2002, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου–Α. Καρδαμίτσα).

3.         Τοπικές ιστορικές σπουδές και μελέτη του περιβάλλοντος (πανεπιστημιακές παραδόσεις), εκδ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1990,
101 σσ.

4.         Θέματα διδακτικής της ιστορίας (πανεπιστημιακές παραδόσεις), έκδ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1993, 156 σσ.

5.         Η Κατάσταση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Πραγματικότητα και προοπτικές, εκδ. Αρχείο Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Τμήμα Προγραμμάτων Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (σε δαχτυλόγραφη μορφή), Αθήνα 1993, 268 σσ.

6.         Διδακτική της ιστορίας: Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση, κεντρ. διάθεση εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, 431 σσ.

7.         Ιστορία-περιβάλλον και η διδακτική τους, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1999, 216 σσ.

8.         Πειραματικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, εκδ. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2000, 292 σσ.

9.         Η τοπική ιστορία ως πεδίο σπουδής στο πλαίσιο της σχολικής παιδείας (σε συνεργασία με Μαρία Ρεπούση), Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 2001, 360 σσ.

10.      Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της ιστορίας και του περιβάλλοντος, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2003, 343 σσ.

11.      Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης, κεντρ. διάθεση εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2004⁴, 574 σσ.

12.      Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, κεντρ. διάθεση εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2004², 470 σσ.

13.      Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, εκδ. Αφοί Τολίδη, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2005⁵, 723 σσ.

14.      Νικολάου Π. Λεοντσίνη – Διαδρομές δημιουργίας και κοινωνικής προσφοράς (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Λεοντσίνειο Πνευματικό Κέντρο Κεραμωτού Κυθήρων, Κύθηρα 2007, 202 σσ.

15.      Το Ημερολόγιο Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση (1848-1896) (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, Αθήνα 2009, 306 σσ.

16.      Σχολική ιστορία και περιβάλλον, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2009, 296 σσ.

17.      Κώδιξ επισκόπου Νεκταρίου Βενέρη (έκδοση χφ.-επιμέλεια-εισαγωγή Γεωργίου Ν. Λεοντσίνη και Χριστίνας Κολοβού), Σειρά «Πηγές της Εκκλησιαστικής Ιστορίας των Κυθήρων», Επιστημονικός υπεύθυνος Γ.Ν. Λεοντσίνης, εκδ. Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, Αθήνα 2011, 214 σσ.

18.      Χειρόγραφος κώδικας χορηγούμενων αδειών γάμου Επισκοπής Κυθήρων, 1862-1887 (έκδ. χφ.- εισαγωγή-επιμέλεια), Σειρά «Πηγές της Εκκλησιαστικής Ιστορίας των Κυθήρων», Επιστημονικός υπεύθυνος Γ. Ν. Λεοντσίνης, εκδ. Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, Αθήνα 2012, 500 σσ.

19.      Νεότερη ελληνική ιστορία, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, υπό έκδοση, Αθήνα 2012.

20.      Kythera: The Ecclesiastical Situation and the Parish Clergy, εκδ. Kardamitsa Publs., υπό έκδοση, Athens-Sydney 2012.

21.      Βιβλίον υποθέσεων Γεωργίου Καλούτση του Ιωάννου (1833-1848) (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, υπό έκδοση, Αθήνα 2012.

22.      Το αρχείο της «Αυτονόμου Πολιτείας Κυθήρων» του Παναγιώτη Κ. Τσιτσίλια (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, υπό έκδοση, Αθήνα 2012.

23.      Έκδοση και κριτική προσέγγιση του Αρχείου της Κεντρικής Αλληλοδιδακτικής Σχολής Χώρας-Κυθήρων, 1824-1865 (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, υπό έκδοση, Αθήνα 2012.

24.      Τα μάρμαρα του Παρθενώνα: Το ναυάγιο του «Μέντορος» στις ακτές των Κυθήρων και η επιχείρηση ανέλκυσης, διάσωσης και αποστολής στο Λονδίνο των γλυπτών του Παρθενώνα (1802-1805), υπό έκδοση (στην ελληνική και αγγλική γλώσσα), Αθήνα 2012.

25.      Βιβλίον υποθέσεων Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση του Ιωάννου, 1858-1877 (έκδοση χφ.-εισαγωγή-επιμέλεια), εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, υπό έκδοση, Αθήνα 2013.

II.  Επιμέλεια Έκδοσης Πρακτικών Πανελληνίων και Διεθνών Συνεδρίων

1.         Πειραματικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της τοπικής Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας με θεματική «Διάδοση αποτελεσμάτων της εφαρμογής του Πειραματικού Προγράμματος για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση», εκδ. Υπουργείο Παιδείας, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 1999, 292 σσ.

2.         Κύθηρα: Μύθος και Πραγματικότητα, Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 20-24/9/2000), εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Κύθηρα 2003, τόμοι 5.

3.         Εκκλησία, παιδεία-εκπαίδευση και πολιτισμός στα Κύθηρα (19^ος-20^ός αι.), Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 19-23/9/2001), εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Κύθηρα 2006, τόμοι 2.

4.         Προληπτική ιατρική (σε συνεργασία με Α. Πουλή), Πρακτικά Διημερίδας Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας και Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων (Κύθηρα, 3-4/6/2006) (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Αθήνα 2006, 80 σσ.

5.         Κυθηραϊκή Μετανάστευση: Ιστορική Διασπορά και Σύγχρονες Πληθυσμιακές Μετακινήσεις, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 16-19/9/2004), εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Κύθηρα 2007, 471 σσ.

6.         Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/9/2005), εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Αθήνα 2008, 704 σσ.

7.         Επιστημονική Έρευνα στα Κύθηρα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συμποσίου (Κύθηρα, 19-21/9/2003, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων (κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα), Αθήνα 2008, 611 σσ.

8.         Η διδασκαλία της ιστορίας στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης των Πανεπιστημίων της Ελλάδας. Προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές (σε συνεργασία με Χαράλαμπο Μπαμπούνη), Πρακτικά Πανελληνίου Επιστημονικού Συνεδρίου (Αθήνα, 9-11/11/2007), εκδ. Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας, υπό έκδοση Αθήνα 2012.

9.         Ιστορική έρευνα και διδακτική της ιστορίας, Πρακτικά 1^ου, 2^ου, και 3^ου Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 25/9/06 22-25/9/07 και 18-21/9/08), εκδ. Εταιρεία Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας, υπό έκδοση Αθήνα 2012.

10.      Θεωρία, μεθοδολογία και διδακτική της Ιστορίας, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου «Εταιρείας Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας» και «Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων», Σεμινάριο Π.Ε.Φ., υπό έκδοση Αθήνα 2012.

11.      Historical Time and Neohellenic Enlightenment (σε συνεργασία με Athanasia Glycofrydi-Leontsini), επιμέλεια συλλογικού τόμου εργασιών εργαστηρίων του 13th International Congress for Eighteenth Century Studies, Graz, Austria (25-29/6/2011) , υπό έκδοση 2013.

III.  Προγράμματα Σπουδών– Εκπαιδευτικά Λογισμικά – Δικτυακές Εφαρμογές –   

        Δημιουργία και Παραγωγή Ντοκιμαντέρ

1.         Προγράμματα Σπουδών Ιστορίας Γυμνασίου-Λυκείου, Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας, ενταγμένα από το Υπουργείο Παιδείας στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση (ΕΠΕΑΕΚ), 2ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Θεματική Επιτροπή: Γ. Λεοντσίνης, Κ. Μπουραζέλης, Κ. Σβολόπουλος, Αλ. Σαββίδης, Α. Κυρκίνη, Θ. Μαρκάτου, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αθήνα 1998.

2.         Οδηγός Επιμορφωτικών Προγραμμάτων (Ταχύρρυθμα Προαιρετικά), 3ο ΠΕΚ Αθήνας, εκδ. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αθήνα 1997-1998.

3.         Εκπαιδευτικό λογισμικό Ιστορίας Γ΄ Γυμνασίου (σε πέντε τόμους: (i), Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών, (ii) Βιβλίο Μαθητικών Δραστηριοτήτων, (iii) Βιβλίο καθηγητή, (iv) Εγχειρίδιο Χρήσης, (v) CD-ROM, εκπαιδευτικό λογισμικό-δικτυακή εφαρμογή), Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ομάδα Εργασίας: Αικ. Καμηλάκη, Παναγ. Νταβαρίνος, Αθ. Φωτόπουλος, ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 1999.

4.         Τοπική ιστορία για την Γ΄ Γυμνασίου (εκπαιδευτικό λογισμικό-δικτυακή εφαρμογή), Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ομάδα Εργασίας: Ε. Κουνέλη, Γ. Παντιώρας, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 2004.

5.         Πολιτικά και διπλωματικά γεγονότα της νεότερης ιστορίας μας – δικτυακή εφαρμογή για την ΣΤ΄ τάξη Δημοτικού Σχολείου (Εκπαιδευτικό πακέτο και λογισμικό ιστορίας, Βιβλίο μαθητή και Βιβλίο εκπαιδευτικού), Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γ. Ν. Λεοντσίνης σε συνεργασία με Ηλία Δήμο, Έργο Πλειάδες, Ενότητα Νηρηίδες, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πάτρα 2007.

6.         Παραγωγή και δημιουργία ντοκιμαντέρ (σε DVD) με τίτλο Κύθηρα: Μύθος, ιστορία και πραγματικότητα (Παραγωγή του Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Επιστ. επιμ.: Α. Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη, Σενάριο: Γ. Λεοντσίνης, Κείμενα: Γ. Λεοντσίνης, Κ. Μεγαλοκονόμος, Λ. Κουνέλη, Σκηνοθεσία: Κ. Τσουρλάκη, διάρκεια 72’, Γλώσσα: Ελληνικά, Υπότιτλοι: Αγγλικά, Παραγωγή: Lynx Teleproductions, ©Δήμος Κυθήρων/Γεώργιος Λεοντσίνης 2008)

7.         «Πολιτισμική–τουριστική περιήγηση στα Κύθηρα με χρήση τεχνολογιών, πληροφορικής και επικοινωνιών» (2009), έργο που εντάχθηκε στο Μέτρο 2.4 (Πρόσκληση 78 & 91) του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» (Συλλογή, ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση πολιτιστικού υλικού και τουριστικού προϊόντος). Επιστημονικός υπεύθυνος: Γ. Ν. Λεοντσίνης με τη συνεργασία της Αναστασίας Παπακωνσταντίνου.

IV. Πανεπιστημιακές Παραδόσεις – Φάκελοι Συμπληρωματικού Υλικού για τη Διδασκαλία Μαθημάτων Ιστορίας και Διδακτικής της Ιστορίας σε Ελληνικά Πανεπιστήμια

1.         Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο Ι, Φάκελος μαθήματος α’ εξαμήνου, Τμήμα Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου (Ακαδ. Έτη 1984/85-1989/90).

2.         Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο ΙΙ, Φάκελος μαθήματος β’ εξαμήνου, Τμήμα Ιστορίας Ιονίου Πανεπιστημίου (Ακαδ. Έτη 1984/85-1989/90).

3.         Τοπικές ιστορικές σπουδές και μελέτη του περιβάλλοντος (πανεπιστημιακές παραδόσεις), εκδ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 1990.

4.         Ιστορία και διδακτική της ιστορίας, Φάκελος μαθήματος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Ακαδ. Έτη 1998-1999).

5.         Νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία, Φάκελος μαθήματος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (Ακαδ. Έτη 1998-1999).

6.         Ελληνική ιστορία και διδακτική της ιστορίας, Φάκελος μαθήματος, Πρόγραμμα επιμόρφωσης με τίτλο «Ακαδημαϊκή και Επαγγελματική Αναβάθμιση Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ακαδ. Έτη 1997/98-2007/08).

7.         Ιστορία του ελληνικού κράτους (1830-1923) (πανεπιστημιακές παραδόσεις), εκδ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008 (ανανεωμένος).

8.         Θέματα διδακτικής της ιστορίας (πανεπιστημιακές παραδόσεις), εκδ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008 (ανανεωμένος).

9.         Ιστορία και διδακτική της ιστορίας, Φάκελος μαθήματος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008 (ανανεωμένος).

10.      Νεότερη ελληνική ιστορία (19^ος-20^ός αι.), Φάκελος μαθήματος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008 (ανανεωμένος).

11.      Νεότερη ελληνική ιστορία (10^ος αι.-1830), Φάκελος μαθήματος, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2008 (ανανεωμένος).

12.      Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της ιστορίας και του περιβάλλοντος, Φάκελος μαθήματος, Μαράσλειο Διδασκαλείο, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2009 (ανανεωμένος).

13.      Νεότερη Ελληνική και Ευρωπαϊκή Ιστορία, Φάκελος μαθήματος, Μαράσλειο Διδασκαλείο, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2009 (ανανεωμένος).

14.      Ιστορική έρευνα και εκπαίδευση, Φάκελος μαθήματος, Μαράσλειο Διδασκαλείο, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα 2010 (ανανεωμένος).

15.      Τοπική ιστορία, τέχνες και πολιτισμός–Πρακτικές ασκήσεις, Φάκελος μαθήματος Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, Κατεύθυνση: «Αγωγή και πολιτισμός», Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα 2010 (ανανεωμένος).

V.  Πρόλογοι - Επιμέλεια Βιβλίων

1.         Πάνου Φύλλη, Λεβεντιά (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), Αθήνα 1975.

2.         Αργίνης Φραγκούλη, Βορειοανατολικά Ρεθυμνιώτικα χωρία του θρύλου και της ιστορίας (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), Αθήνα 1994.

3.         Γιάννη Φαρδούλη, Άνθη ψυχής (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Πάραλος, Αθήνα 1994.

4.         Πάνου Φύλλη, Τα τσιριγώτικα (επιμέλεια-πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, Αθήνα 1999.

5.         Αργίνης Φραγκούλη, Η Σιναϊτική Σχολή της Αγίας Αικατερίνης στο Χάνδακα (επιμέλεια - πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Ίδρυμα Όρους Σινά, Αθήνα 1999.

6.         Νίκου Π. Φακιολά, Κοινωνικά κινήματα στα Επτάνησα (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Πλους, Κέρκυρα 2000.

7.         Καλυψούς Μιχαλακάκη, Κυθηραϊκά θέματα λαογραφίας (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Κυθηραϊκή Αδελφότητα Πειραιώς-Αθηνών, Αθήνα 2000.

8.         Γιάννη Φαρδούλη, Ποιήματα για την Ενωμένη Ευρώπη, (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Πάραλος, Αθήνα 2000.

9.         Ελένης Καστρισίου-Κυριακοπούλου, Σεμπρεβίβες τσιριγώτικες αναμνήσεις (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Νέα Σύνορα–Α. Λιβάνη, Αθήνα 2001.

10.      Γιάννη Φαρδούλη, Χαρά της δημιουργίας (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Πάραλος, Αθήνα 2003.

11.      «Χαιρετισμός του Καθηγητή Γ. Ν. Λεοντσίνη εκ μέρους του Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ», στο Αλκή. Τιμητικό αφιέρωμα στον καθηγητή Εμμανουήλ Γ. Κριαρά (επιμ. Χ. Μπαμπούνης), εκδ. Παπαζήση & Δήμος Μήλου, Αθήνα 2004, σ. 59.

12.      Γιώργου Κόκκινου, Σοφίας Βούρη, Παναγιώτη Γατζωτή, κ.ά. (συλλογικός τόμος), Ιστορική κουλτούρα και συνείδηση: Απόψεις και στάσεις μαθητών και εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ιστορία (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Νοόγραμμα, Αθήνα 2005.

13.      Χαράλαμπου Μπαμπούνη, Όψεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο Ελληνικό Κράτος. Διοικητική οργάνωση, πληθυσμός, εκπαίδευση (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 2008.

14.      Κ. Μ. Λύρα, Η Γκούρα στη νεότερη ιστορία, (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), Αθήνα 2008.

15.      Στέλιου Α. Μουζάκη, Μύλοι και διαμόρφωση φεουδαρχικού δικαίου στη δυτική, βυζαντινή και οθωμανική οικονομία και κοινωνία (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Επιστημονική Εταιρεία Αττικών Μελετών, Αθήνα 2008.

16.      Σπύρου Γασπαρινάτου, Η Βενετοκρατία στα νησιά του Ιονίου Πελάγους (πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), Αθήνα 2009.

17.      Ντίνου Μελά, Ιστορία του επαναστατικού απελευθερωτικού κινήματος Καρπάθου «5^ης Οκτωβρίου 1944» (Πρόλογος Γ. Ν. Λεοντσίνης), εκδ. Κοινότητα Μενετών Καρπάθου, Αθήνα 2011.

VI.   Άρθρα σε Επιστημονικά Περιοδικά και Αυτοτελείς Περιοδικές Εκδόσεις του Εσωτερικού και του Εξωτερικού

1.            «Διδακτική προσέγγιση ενότητας ιστορίας. Βασικές διδακτικές και μεθοδολογικές αρχές», Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Σεμινάριο, 9 (1988), σσ. 179-203.

2.            «Το αναλυτικό πρόγραμμα του μαθήματος ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση», Φιλολογική, 24 (1988), σσ. 3-4.

3.            «Πνευματική ζωή στα Επτάνησα κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας και αστική ιδεολογία», Νεοελληνική Παιδεία, 16 (1989), σσ. 139-155 και 17 (1989), σσ. 118-132.

4.            «Κύθηρα-Παναγία η Μυρτιδιώτισσα», Αντίλαλοι απ’ τα Κύθηρα, 4-5 (1990), σσ. 2-8.

5.            «Η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης στα Επτάνησα, 1780-1863», Μνημοσύνη, 12 (1991-1993), σσ. 247-268.

6.            «Northwest European Influences on Education in the Ionian Islands 1780-1863», History of European Ideas, 19 (1994), σσ. 575-581.

7.            «Το ιστοριογραφικό έργο του Ερμάννου Λούντζη και η κοινωνική ιστορία της Επτανήσου», Περίπλους, 38-39 (1994), σσ. 46-51.

8.            «Αξιολογικές κρίσεις και διδακτική της εθνικής ιστορίας», Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Σεμινάριο, 17 (1994), σσ. 193-223.

9.            «Οι ιδεολογικές συνιστώσες στο συγγραφικό έργο του Ρήγα», Υπέρεια, 2 (1994), σσ. 611-624.

10.          «Content and Function of the Revolutionary Movements in the Ionian Islands (1780-1817)», The European Legacy, Special Issue III (1996), σσ. 866-871.

11.          «Αντίσταση κατά των Ιταλών: Η κοινωνική διάσταση του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος της Καρπάθου (5η Οκτωβρίου 1944)», Επτά Ημέρες (ένθετο εφημ. Καθημερινή) (22/5/1997), σσ. 26-27.

12.          «Αιτήματα μεταρρύθμισης: Ο Γεώργιος Παπανδρέου και η καθοριστική παρουσία του στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι αλλά και στην ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης. Μια αποτίμηση», εφημ. Το Βήμα (26/9/1999).

13.          «Κύθηρα: Από τους Ενετούς στην Ένωση. Οι Δυτικές Κυριαρχίες στο νησί, ο Αγώνας του ’21 και το Ριζοσπαστικό Κίνημα», Επτά Ημέρες (ένθετο εφημ. Καθημερινή) (5/6/1998), σσ. 18-20.

14.          «Τα Κύθηρα κατά τη βυζαντινή περίοδο», Kythera Summer Edition (1999), σσ. 18-19.

15.          «Ενσυναίσθηση και διδασκαλία της ιστορίας», Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Σεμινάριο, 21 (1999), σσ. 123-148.

16.          «Θούρια άσματα και Ελληνική Ιστορία», Ιταλοελληνικά, Rivista di cultura greco-moderna, 7 (1999-2000), σσ. 115-133.

17.          «Η ναυτική χρήση των λιμανιών του Ιονίου από το Λάμπρο Κατσώνη και η πολιτική της Ρωσίας και της Βενετίας (1788-1792)», Επετηρίς της Εταιρείας Βοιωτικών Μελετών (2000), σσ. 590-610.

18.          «Πλαίσιο θεωρητικών και μεθοδολογικών αρχών ενός προγράμματος σπουδών τοπικής ιστορίας στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων, Σεμινάριο, 26 (2001), σσ. 127-166.

19.          «Εμείς και το οικοσύστημα: Πώς ο άνθρωπος υπάρχει μέσα στον κόσμο και πώς μπορεί να κατανοήσει τη βαρύτητα της αμφίδρομης αυτής σχέσης», εφημ. Το Βήμα (13/05/2001).

20.          «Επτάνησος Πολιτεία: Συνταγματική κατοχύρωση του πολιτεύματος», Ιστορικά (ένθετο εφημ. Ελευθεροτυπία), 33 (1 Ιουνίου 2001), σσ. 24-31.

21.          «Η τοπική ιστορία στην εκπαίδευση και το επιστημονικό-διδακτικό βοήθημα του καθηγητή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης», Φιλολογική, 81 (2002), σσ. 10-15.

22.          «Το “Ημερολόγιο” του Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση (1848-1895). Όψεις της κοινωνικής, πολιτικής και πνευματικής ζωής των Κυθήρων και του ευρύτερου ελληνικού και ευρωπαϊκού χώρου», Νόστος, 1 (2002), σσ. 167-230.

23.          «Θούρια άσματα και ελληνική ιστορία», Υπέρεια, 3 (2003), σσ. 771-782.

24.          «Στρατιωτικά κινήματα: Ιδεολογία και πολιτική (1909-1935)», Επτά Ημέρες (ένθετο εφημ. Καθημερινή), (21/3/2004), σσ. 19-23.

25.          «Τα Ιόνια Νησιά και η αρχή και το τέλος των ναυτικών επιχειρήσεων του Κατσώνη στην “Άσπρη” θάλασσα», Βοιωτικά Ανάλεκτα, 31 (2004), σσ. 257-261.

26.          «Σύγχρονο πολιτικό κράτος, παγκοσμιότητα και πολιτισμική κληρονομιά», Επιστήμες της Αγωγής, Θεματικό τεύχος (2008), σσ. 11-24.

27.          «Historical Time and Revolutionary Activity in the Ionian Islands (c.1780-1830)», 2000. The European Journal (υπό έκδοση 2012).

VII. Άρθρα σε Τιμητικούς Τόμους και Συλλογικές Εκδόσεις

1.            «Κύθηρα», στο Αγγέλου Θ. Νεζερίτη, Λεξικόν της Βυζαντινής Πελοποννήσου (επιμ. Ν. Νικολούδης), Αθήνα 1998, σσ. 207-213.

2.            «Πρόσληψη των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης και πρακτικές της “Αυτόνομης Πολιτικής Διοίκησης των αστών και των χωρικών των Κυθήρων”», στον τιμητικό τόμο Θητεία. Αφιέρωμα στον Καθηγητή Μ. Γ. Μερακλή (επιμ. Μ. Αλεξιάδης), εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών-Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Αθήνα 2002, σσ. 343-369.

3.            «Η αξιολόγηση στη σχολική ιστορία», στον τιμητικό τόμο Αναγνώριση. Αφιέρωμα στον Καθηγητή Θεόδωρο Γ. Εξαρχάκο (επιμ. Α. Τριλιανός, Γ. Δημάκος, κ.ά.), εκδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 2006, σσ. 74-96.

4.            «Ο Αναστάσιος Μυρώδης Τάμης, ερευνητής και μελετητής της ελληνικής Διασποράς και γλώσσας – Η εθνική, ακαδημαϊκή και κοινωνική διάσταση του έργου του», Κεντρική ομιλία κατά την αναγόρευση του Καθηγητή κ. Αναστασίου Τάμη σε επίτιμο διδάκτορα του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Επίσημοι Λόγοι Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρυτανεία Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη (2003-2006), τόμ. 34, Αθήνα 2007, σσ. 447-456.

5.            «Ιερά Μονή Μυρτιδίων των Κυθήρων και Ελληνική Επανάσταση», στον χαριστήριο τόμο Φιόρα Τιμής για τον Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομο Β΄ Συνετό (επιμ. Πρωτ. Π. Καποδίστριας), Ζάκυνθος 2009, σσ. 539-551.

6.            «The Wreck of the Mentor on the Coast of the Island of Kythera and the Operation to Retrieve, Salvage and Transport the Parthenon Sculptures to London (1802-1805)», στον τιμητικό τόμο Φιλαθήναιος–Philathenaios: Studies in Ηonour of Michael J. Osborne (eds A. Tamis, C. J. Mackie & S. G. Byrne), Greek Epigraphic Society, εκδ. Arts Books, Athens 2010, σσ. 255-279.

7.            «Ελληνική ταυτότητα – “ιονική” και “επτανησιακή” ταυτότητα», στο «Αφιέρωμα στον Σπύρο Αντ. Ευαγγελάτο», Κεφαλληνιακά Χρονικά, 12 (2010), σσ. 583-598.

8.            «Ελληνική Επανάσταση και Επτάνησα», Πανηγυρικός λόγος κατά τον επίσημο εορτασμό της 25^ης Μαρτίου έτους 2008 από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Επίσημοι Λόγοι Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρυτανεία Χρήστου Ν. Κίττα (2006-2010), τόμ. 35 (Β΄ μέρος: 2-5-2007 – 25-3-2008), Αθήνα 2011, σσ. 628-638.

9.            «Θεσμικές καινοτομίες στην επτανησιακή εκπαίδευση (1780-1864 περίπου)», στο συλλογικό έργο, Πανόραμα ιστορίας της εκπαίδευσης. Όψεις και απόψεις (επιμ. Σ. Μπουζάκης), τόμ. Α΄, εκδ. Gutenberg, Αθήνα 2011, σσ. 287-308.

10.          «Εποχική μετανάστευση Κυθηρίων και προσφυγικό πρόβλημα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης (18^ος αι.–1830 περίπου)», στον τιμητικό τόμο Η εργασία ως παράγων ανάπτυξης: Μετανάστευση. Οικονομία. Τεχνολογία. Αφιέρωμα στον Καθηγητή Ροσέτο Φακιολά (επιμ. Α. Κόντης), εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 2011, σσ. 175-206.

11.          «Η αίσθηση της ιστορικότητας του χρόνου και τόπου από τους Ιόνιους κατά την περίοδο της Επτανήσου Πολιτείας», στο συλλογικό τόμο Επτάνησος Πολιτεία, 1800-1807, εκδ. Κέντρο Μελετών Ιονίου, υπό έκδοση Αθήνα 2012.

VIII.   Ανακοινώσεις σε Διεθνή και Πανελλήνια Επιστημονικά Συνέδρια που έχουν δημοσιευθεί στα Πρακτικά τους ή τελούν υπό έκδοση

1.              «To αστικοαγροτικό κίνημα στα Κύθηρα και ο “Καταστατικός Χάρτης” της πολιτικής διοικήσεως των χωρικών», Πρακτικά Δ΄ Πανιονίου Συνεδρίου, Α’ τόμ., Κέρκυρα 1980, σσ. 216-242.

2.              «The Rise and Fall of the Confraternity Churches of Kythera», Proceedings of XVIth International Congress of Byzantine Studies, τόμ. 2, Vienna 1981, σσ. 59-68. (Το ίδιο σε μετάφραση στα ελληνικά με τον τίτλο: «Η γένεση, η ακμή και η παρακμή του θεσμού των συναδελφικών ναών στα Κύθηρα», στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, εκδ. Αφοί Τολίδη, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2005⁵, σσ. 227-238).

3.              «Δομή και λειτουργία του συστήματος των αγροληπτικών και άλλων συμβάσεων στα Κύθηρα (1700-1863 περίπου)», Πρακτικά Α΄ Συνεδρίου «Επτανησιακού Πολιτισμού», Θεσσαλονίκη 1982, σσ. 49-85 (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 183-225).

4.              «Κοινωνική επαναστατική δραστηριότητα και αντίδραση στα Επτάνησα», Ανακοίνωση στο Συνέδριο Κερκυραϊκών Θεμάτων του Δήμου Κερκυραίων (Κέρκυρα 1982) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 239-280).

5.              «Ιστορική συγκυρία και νησιά του Ιονίου», Ανακοίνωση στο Β΄ Συνέδριο Δήμων και Κοινοτήτων της Επτανήσου (Κύθηρα, 1983) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 35-42).

6.              «Οι κοινωνικές τάξεις και η έκταση της πολιτικής αρρυθμίας κατά τους τρεις τελευταίους αιώνες της βενετοκρατίας στα Κύθηρα», στο Το Ιόνιο, Περιβάλλον– Κοινωνία–Πολιτισμός, Πρακτικά Α΄ Συμποσίου του Κέντρου Μελετών Ιονίου (15-17/10/1984), εκδ. Κέντρο Μελετών Ιονίου, Αθήνα 1984, σσ. 159-177.

7.              «Το πρόβλημα των προσφύγων στα Κύθηρα από την Πελοπόννησο κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης», Ανακοίνωση στο Γ΄ Διεθνές Πελοποννησιακό Συνέδριο (Καλαμάτα, 1985). (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 535-558).

8.              «Εποικιστικές επιδράσεις στα Κύθηρα μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους και η ιδεολογία του προσφυγικού πληθυσμού», Πρακτικά ΣΤ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, Χανιά 1986, σσ. 141-162.

9.              «Πνευματική ζωή στα Επτάνησα κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας και αστική ιδεολογία», Ανακοίνωση στο Συμπόσιο, που διοργάνωσε η «Αναγνωστική Εταιρεία» Κέρκυρας» (Κέρκυρα, 1986) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 497-533).

10.           «Η εκπαίδευση στα Επτάνησα κατά την περίοδο της Βρετανικής Προστασίας», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συμπόσιο, που οργανώθηκε από το Γ΄ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας (18-20/11/1986) με θεματική «Πολιτικά κόμματα, εκπαίδευση και πολιτική ιδεολογία στο Ιόνιο Κράτος» (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή, με τίτλο «Η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης στα Επτάνησα, 1780-1863 περίπου», στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης, εκδ. Αφοί Τολίδη, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2004⁴, σσ. 141-172).

11.           «Εκπαιδευτική κινητικότητα και αντίδραση κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας στα Επτάνησα», Ανακοίνωση στο Γ΄ Συνέδριο Επτανησιακού Πολιτισμού της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών (Λευκάδα, 1986) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 445-468).

12.           «Κ. Κούμας: Θεωρία της παιδείας και πράξη», Ανακοίνωση στο Α΄ Συνέδριο της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Θεσσαλών (Βόλος, 1986) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης, ό.π., σσ. 173-213).

13.           «Αξιολόγηση του αρχειακού υλικού, που απόκειται στα κρατικά αρχεία και τις βιβλιοθήκες του Λονδίνου για τα Κύθηρα», Ανακοίνωση στο Συμπόσιο του «Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και της «Γενναδείου Βιβλιοθήκης» της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών με θεματική: «Ιστορία και λαογραφική έρευνα για τα Κύθηρα» (Αθήνα, 1987).

14.           «Διδακτικές προσεγγίσεις ενοτήτων του μαθήματος της ιστορίας», Ανακοίνωση στο Σεμινάριο για τη διδασκαλία της ιστορίας, που διοργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων (Σπάρτη, 1987).

15.           «Κρίση του εκκλησιαστικού καθεστώτος στα Κύθηρα και νεοελληνικός Διαφωτισμός», Ανακοίνωση στο Γ΄ Συμπόσιο Ιστορίας, που διοργάνωσε το Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών (Αθήνα, 1987).

16.           «Λειτουργία του συστήματος μετρήσεων και μεθοδεύσεις κοινωνικής εκμετάλλευσης στα Επτάνησα», Ανακοίνωση στην Ημερίδα του Υπουργείου Βιομηχανίας-Έρευνας και Τεχνολογίας και της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (Αθήνα, 1988) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 585-597).

17.           «Ιδεολογία και κοινωνική επανάσταση: Αντανακλάσεις στην κοινωνία των Κυθήρων και εγγενής πραγματικότητα (έκδοση μιας ενότητας νοταριακών πράξεων)», Πρακτικά Γ΄ Συμποσίου Ιστορίας του «Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών» του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Το ίδιο σε μετάφραση στα γαλλικά από τους οργανωτές του Συνεδρίου: «Idéologie et révolution sociale: répercussions dans la société de Cythère», στο La Révolution française et L’ Hellénisme Moderne, Actes du IIIe Colloque d’ Histoire (1987), Fondation Nationale de la Recherche Scientifique, Athènes 1989, σσ. 155-171).

18.           «Δομή και λειτουργία της τάξης των ευγενών στα Κύθηρα κατά τη διάρκεια της βενετοκρατίας (έκδοση ανέκδοτου χφ. νόμων, προνομίων και διαταγμάτων της κοινότητας των ευγενών στα Κύθηρα)», στο Γ.Ν. Μοσχόπουλος (επιμ.), Πρακτικά Ε΄ Διεθνούς Πανιονίου Συνεδρίου (17-21/5/1986), εκδ. Εταιρεία Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών, Αργοστόλι 1989, σσ. 181-225.

19.           «Τοπικές ιστορικές σπουδές και περιβαλλοντική συνείδηση», Ανακοίνωση στη Β΄ Διεπιστημονική Εκδήλωση, που διοργάνωσε το Διεθνές Κέντρο Φιλοσοφίας και Διεπιστημονικής Έρευνας (Ζαχάρω, Αρχαία Ολυμπία, 1989).

20.           «Νεοελληνικός διαφωτισμός: Κοινωνική και πολιτική έκφραση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης στα Επτάνησα», Ανακοίνωση στο Διεθνές Συνέδριο, που διοργάνωσε το «Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών» (Δελφοί, 1990).

21.           «Η εισαγωγή του πολιτειακού στοχασμού στον ελληνικό χώρο και ο Ρήγας», Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου «Φεραί – Ρήγας – Βελεστίνο» (Βελεστίνο, 1986), Υπέρεια, 1 (1990), σσ. 519-532.

22.            «Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο και η γεωστρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση των Κυθήρων και των Αντικυθήρων», Ανακοίνωση σε Ημερίδα που διοργάνωσε η «Ιόνιος Εταιρεία» του Λονδίνου (Λονδίνο, 1990).

23.           «Ο θεσμός και η λειτουργία του αλληλοδιδακτικού σχολείου στα Επτάνησα», στο Π. Μοσχονά (επιμ.), Το Ιόνιο: Οικολογία, οικονομία, ρεύματα ιδεών, Πρακτικά Συμποσίου (Ζάκυνθος, 24-27/10/1985), εκδ. Κέντρο Μελετών Ιονίου, Αθήνα 1990, σσ. 125-148.

24.           «Κοινωνική και πολιτική αλλαγή στα Επτάνησα (1780-1817 περίπου)», Πρακτικά Β΄ Συνεδρίου Επτανησιακού Πολιτισμού (Λευκάδα, 3-8/9/1984), εκδ. Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 1991, σσ. 220-263.

25.           «Κοινωνική και πολιτική έκφραση των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης στα Επτάνησα», Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με θεματική «1789-1989: Διακόσια χρόνια από τη Γαλλική Επανάσταση», εκδ. Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 1991, σσ. 113-132.

26.           «Εποικιστικές επιδράσεις της Κρήτης και διαμόρφωση της τάξης των ευγενών κατά τη βενετική περίοδο στα Κύθηρα (1207-1797)», Πρακτικά Α’ Πανελληνίου Συμποσίου Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος, Δελτίον Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρίας Ελλάδος, 8 (1992), σσ. 336-346.

27.           «Η επαναστατική δραστηριότητα του Λάμπρου Κατσώνη στα Ιόνια Νησιά», Ανακοίνωση στο Γ’ Διεθνές Συνέδριο Βοιωτικών Μελετών, Εταιρεία Βοιωτικών Μελετών (Θήβα, 4-8/9/1996).

28.           «Περιβαλλοντική συνείδηση και διδασκαλία της τοπικής ιστορίας και της ιστορίας του τοπίου», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο με θεματική «Οικολογία και περιβαλλοντική εκπαίδευση» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Βόλος, 20/11/1992) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Διδακτική της ιστορίας. Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση, κεντρ. διάθεση Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 1996, σσ. 77-91).

29.           «Ο λόγιος Θεόδωρος Στάθης-Μπιρμπιλιός, η γαλλική διοίκηση στα Κύθηρα και η επαναστατική ιδεολογία», Ανακοίνωση στο Διεθνές Συνέδριο με θεματική «Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, οι ευρωπαϊκές ιδέες και ο αναγεννώμενος ελληνισμός. Μνήμη Κ. Θ. Δημαρά» του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Βόλος, 27-30/5/1993) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης, ό.π., σσ. 83-118).

30.           «Γενική-τοπική ιστορία. Βασικές μεθοδολογικές αρχές», Ανακοίνωση σε Ημερίδα του «Εργαστηρίου Εκπαιδευτικής και Τοπικής Ιστορίας των Παιδαγωγικών Τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας» (Βόλος, 1994) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Διδακτική της ιστορίας. Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση, ό.π., σσ. 49-62).

31.           «Επαναστατικό φαινόμενο και ιδεολογία στην Κρήτη, την Κύπρο και τα Ιόνια νησιά κατά τη βενετική περίοδο», Πεπραγμένα Ζ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, τόμ. Β2, Ρέθυμνο 1995, σσ. 423-437.

32.           «Ο ιστορικός χάρτης στη διδακτική της γενικής και της τοπικής ιστορίας και στη μελέτη του περιβάλλοντος», Πρακτικά Β΄ Εθνικού Συνεδρίου Χαρτογραφίας (1995), εκδ. Χαρτογραφική Επιστημονική Εταιρεία Ελλάδας, Θεσσαλονίκη 1996, σσ. 25-30.

33.           «Κριτική σκέψη και ιστορική εκπαίδευση», Ανακοίνωση στο Συνέδριο του Γραφείου Σχολικών Συμβούλων Λευκάδας (Λευκάδα, 1995) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Διδακτική της ιστορίας. Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση, ό.π., σσ. 155-187).

34.           «Content and Function of the Revolutionary Movements in the Ionian Islands (1780-1817)», Proceedings of 4^th International Conference of the International Society for the Study of European Ideas, Graz Austria (1996), τόμ. 1, σσ. 866-871.

35.           «Γενεαλογία και εραλδική στη διδακτική της τοπικής ιστορίας», Πρακτικά Β΄ Πανελληνίου Συμποσίου Γενεαλογικής και Εραλδικής Επιστήμης, εκδ. Γενεαλογική και Εραλδική Εταιρεία, Αθήνα 1996, σσ. 462-480.

36.           «Η εθνική και κοινωνική δράση του Διονυσίου Πύρρου του Θετταλού στα Κύθηρα και η τοπική πραγματικότητα», Ανακοίνωση στο Δ΄ Συμπόσιο Τρικαλινών Σπουδών του «Φιλολογικού Ιστορικού Λογοτεχνικού Συνδέσμου» Τρικάλων (Τρίκαλα, 1996) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 126-176).

37.           «Το ιστορικό μυθιστόρημα στη διδακτική της ιστορίας», στο Ε. Αυδίκος (επιμ.), Από το παραμύθι στα κόμικς-παράδοση και νεοτερικότητα, Πρακτικά Συνεδρίου Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Θράκης, εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1996, σσ. 131-142.

38.           «Ελληνική γλώσσα και βρετανική πολιτική στα Επτάνησα», στο Π. Μοσχονά (επιμ.), Το Ιόνιο Κράτος, 1815-1864, Πρακτικά Διεθνούς Συμποσίου Ιστορίας του «Κέντρου Μελετών Ιονίου», εκδ. Κέντρο Μελετών Ιονίου, Αθήνα 1997, σσ. 257-276.

39.           «Δικαιοπρακτικά και άλλα έγγραφα των Κυθήρων, ο ιδεολογικός τους διάκοσμος, η πραγματεία του Διαφωτισμού και η Γαλλική Επανάσταση», Ανακοίνωση στην Ελληνο-ιταλική επιστημονική Συνάντηση του Κέντρου Μελετών Ιονίου και του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου με θεματική «Έλληνες και Ιταλοί στη δίνη του εκδημοκρατισμού: Αποδοχή και απόρριψη μιας καθεστωτικής αλλαγής (1797-1799)» (Αθήνα, 1/12/1997) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 79-106).

40.           «Συνιστώσες της στρατιωτικής, κοινωνικής και πολιτικής δράσης του Ι. Κωλέττη», Ανακοίνωση στην Ημερίδα του Συνδέσμου Συρρακιωτών Πρέβεζας και του Δήμου Πρέβεζας με θεματική «Ιωάννης Κωλέττης (1774-1847), 1ος Κοινοβουλευτικός Πρωθυπουργός: 150 χρόνια από τον θάνατό του» (Πρέβεζα, 30/8/1997).

41.           «Μορφές και πρακτικές διδακτικής της τοπικής ιστορίας. Η περιβαλλοντική προσέγγιση της ιστορίας», Ανακοίνωση σε Ημερίδα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Φλώρινας (Φλώρινα, 1997) (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Διδακτική της ιστορίας: Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση, ό.π., σσ. 63-76).

42.           «Οθωμανική διοίκηση στα Κύθηρα και τοπική κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα (1715-1718 περίπου)», Πρακτικά ΙΗ΄ Πανελληνίου Ιστορικού Συνεδρίου, εκδ. Ελληνική Ιστορική Εταιρεία, Θεσσαλονίκη 1998, σσ. 69-90.

43.           «Θούρια άσματα και ελληνική ιστορία», Πρακτικά Ημερίδας για τα 200 χρόνια από το θάνατο του Ρήγα Βελεστινλή, εκδ. Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίου Σόφιας, Σόφια 1998, σσ. 102-117.

44.           «European Trends on the Organisation of the Culture of the Ionian Islands and the Local National Status (c. 1700-1864)», στο Frank Brinkhaus and Sascha Talmor (eds.), Proceedings of the 1996 ISSEl Conference, University of Humanist Studies, Utrecht 1998 (CD Rom).

45.           «Revolutionary Activity and Enlightenment in the Ionian Islands», Ανακοίνωση στο Session dc23 «Revolutions», στο πλαίσιο του 10^th International Congress on the Enlightenment, University College Dublin (Dublin, 1999).

46.           «Αξιολόγηση του Πειραματικού Προγράμματος διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση» (με τη συνεργασία της Φωτεινής Ασδεράκη), Ανακοίνωση στην Επιστημονική Ημερίδα του «Πειραματικού Προγράμματος για τη διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας», στο Πειραματικό πρόγραμμα για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, έκδ. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 1999, σσ. 275-292.

47.           «Εποχική μετανάστευση από τα Κύθηρα προς τις τουρκοκρατούμενες ελληνικές και άλλες περιοχές και Ελληνική Επανάσταση (αρχές 18ου αιώνα-1821 περίπου)», Πρακτικά Ε΄ Πανελληνίου Συνεδρίου Οικονομικής Ιστορίας, Αθήνα 1999, σσ. 102-117.

48.           «Ταυτότητες και διδακτική της ιστορίας», Ανακοίνωση στο 1^ο Διεθνές Συνέδριο του Πανεπιστημίου Πατρών με θεματική «Ιστορία Εκπαίδευσης» (Πάτρα, 2000).

49.           «Εποικιστικές επιδράσεις της Κρήτης στα Κύθηρα (18ος-19ος αιώνας)», Πρακτικά Η΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, εκδ. Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, Ηράκλειο 2000, σσ. 191-206.

50.           «Έναρξη λειτουργίας του Κολεγίου της Κέρκυρας και η νέα αντίληψη και πρακτική για την παιδεία και την εκπαίδευση», Πρακτικά ΚΑ΄ Πανελληνίου Ιστορικού Συνεδρίου (26-28/5/2000), εκδ. Ελληνική Ιστορικής Εταιρείας, Θεσσαλονίκη 2001, σσ. 143-157.

51.           «Οικογενειακή ιστορία και διδακτική της στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση», Πρακτικά Γ΄ Πανελλήνιου Συμποσίου Εραλδικής και Γενεαλογικής Επιστήμης, Δελτίο Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρίας Ελλάδος (2001).

52.           «Αξιολογικές κρίσεις και διδακτική της Ιστορίας», Πρακτικά Εκπαιδευτικής Ημερίδας της «Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας», Αθήνα 2001, σσ. 15-46.

53.           «Ταυτότητες, διεθνές περιβάλλον και διδακτική της τοπικής ιστορίας», Ανακοίνωση στο 10^ο Διεθνές Συνέδριο της «Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος» με θεματική: «Ελληνική παιδεία και παγκοσμιοποίηση», Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική 1 (2002), σσ. 140-158.

54.           «Ο θεσμός της αγγαρείας και τα δημόσια έργα στα νησιά του Ιονίου κατά την περίοδο της “Βρετανικής Προστασίας” (έκδοση ανέκδοτου κανονισμού λειτουργίας του Γραφείου Μηχανικού των τεχνικών υπηρεσιών της τοπικής διοίκησης του νησιού της Κεφαλονιάς, 1825)», στο Πρακτικά ΣΤ΄ Διεθνούς Πανιονίου Συνεδρίου (Ζάκυνθος, 23-27/9/1997, Γ’ τόμ., εκδ. Κέντρο Μελετών Ιονίου και Εταιρεία Ζακυνθιακών Σπουδών, Αθήνα 2002, σσ. 439-472.

55.           «Το μουσείο στο πλαίσιο της διδακτικής της ιστορίας και του περιβάλλοντος», στο Γ. Κόκκινος – Ε. Αλεξάκη (επιμ.), Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη μουσειακή αγωγή, Πρακτικά Διημερίδας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Αιγαίου, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2002, σσ. 109-114.

56.           «Συγκρότηση Δημοτικού Ιστορικού Αρχείου Δήμου Κυθήρων: Τα αρχεία των δημοτικών διαμερισμάτων και των δημοτικών σχολείων Κυθήρων (19^ος-20^ός αι.)», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συμπόσιο με θεματική: «Επιστημονική έρευνα στα Κύθηρα» (Κύθηρα, 2003).

57.           «Η ιστορία και η διδακτική της ιστορίας στα Παιδαγωγικά Τμήματα και τα Διδασκαλεία Δημοτικής Εκπαίδευσης των ελληνικών πανεπιστημίων», στο Α. Χουρδάκης κ.ά. (επιμ.), Από τα Διδασκαλεία Εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στα Διδασκαλεία Μετεκπαίδευσης: Προβληματισμοί για το παρόν και το μέλλον ενός θεσμού, Πρακτικά Ημερίδας για τα 100 χρόνια από την ίδρυση Διδασκαλείου στην Κρήτη του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης, Ρέθυμνο 2003, σσ. 89-138.

58.           «Δυτικές ευρωπαϊκές κυριαρχίες στον ελληνικό χώρο και η γεωστρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση των Κυθήρων και Αντικυθήρων», στο Κύθηρα: Μύθος και Πραγματικότητα, Πρακτικά Α’ Διεθνούς Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 20-24/9/2000), τόμ. 2, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Κύθηρα 2003, σσ. 21-44.

59.           «Ένας άγνωστος ανέκδοτος κανονισμός διοίκησης και λειτουργίας της Ιεράς Μονής Μυρτιδίων των Κυθήρων (1827). Έκδοση-ανάλυση, σημασία, συμπεράσματα», στο Κύθηρα: Μύθος και Πραγματικότητα, Πρακτικά Α’ Διεθνούς Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 20-24/9/2000), τόμ. 4, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Κύθηρα 2003, σσ. 201-232.

60.           «Το επιστημονικό-διδακτικό βοήθημα τοπικής ιστορίας για τον καθηγητή και η σχολική ιστορική έρευνα», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο της «Ελληνικής Εταιρείας Ιστορικών Εκπαίδευσης» με τη συνεργασία του «Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών» με θεματική «Ιστορία και περιεχόμενο της εκπαίδευσης» (Αθήνα, 2003). (Το ίδιο στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Θεωρητικά και μεθοδολογικά ζητήματα διδακτικής της ιστορίας και του περιβάλλοντος, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, Αθήνα 2003, σσ. 209-221).

61.           «Πρόσληψη των ιδεών της Γαλλικής Επανάστασης και πρακτικές της “Αυτόνομης Πολιτικής Διοίκησης των αστών και των χωρικών των Κυθήρων” με βάση δύο ανέκδοτους κώδικες (1799-1801) και άλλες αρχειακές πηγές», Πρακτικά Συνεδρίου Εταιρείας Κεφαλληνιακών Ιστορικών Ερευνών, Αργοστόλι 2003, σσ. 397-420.

62.           «Επαναστατική λογοτεχνία, ιστορική εξέλιξη και αλλαγή (1780-1830 περίπου): Διδακτική πρόταση», στο Η Λογοτεχνία σήμερα: Όψεις, αναθεωρήσεις, προοπτικές, Πρακτικά Συνεδρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Κέντρου Έρευνας Επιστήμης και Εκπαίδευσης, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004, σσ. 552-562.

63.           «Βασικές αρχές προγράμματος σπουδών ιστορίας στο σημερινό πολυπολιτισμικό σχολείο», Ανακοίνωση στην Επιστημονική Ημερίδα, που διοργανώθηκε από την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας (Αθήνα, 9-10/11/2004).

64.           «Εσωτερική μετανάστευση και συσσωματώσεις των παροικιών – το παράδειγμα της Κυθηραϊκής Αδελφότητας Πειραιώς-Αθηνών», Ανακοίνωση σε Ημερίδα της «Κυθηραϊκής Αδελφότητας Πειραιώς-Αθηνών» (Το ίδιο σε βελτιωμένη μορφή στο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 362-394).

65.           «Πολιτική διάσταση της αυτονόμησης του Λάμπρου Κατσώνη και των στρατιωτικών του επιχειρήσεων στο Αιγαίο (1792)», Ανακοίνωση σε Συνέδριο του «Συλλόγου Λεβαδέων Λάμπρος Κατσώνης» με θεματική «Λάμπρος Κατσώνης, 200 χρόνια μνήμης» (Λιβαδιά, 12-14/11/2004).

66.           «Ελληνική Διασπορά και διδακτική της ιστορίας», Ανακοίνωση σε Συμπόσιο του Πανεπιστημίου Αθηνών και του La Trobe University, Melbourne με θεματική «Ο Ελληνισμός της Αυστραλίας» (Αθήνα, 27-28/5/2004), Πρακτικά υπό έκδοση.

67.           «Τριάντα ιστορίες για ένα πρόσωπο», (σε συνεργασία με Ευαγγελία Κουνέλη), Πρακτικά 3ου Διεθνούς Συνεδρίου Ιστορίας της Εκπαίδευσης του «Εργαστηρίου Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής και Διεθνούς Εκπαίδευσης» του Πανεπιστημίου Πατρών, Πρακτικά σε CD-ROM, Πάτρα 2004.

68.           «Διδακτική της ιστορίας και διαπολιτισμικός της προσανατολισμός – Παραγωγή και παρουσίαση βοηθητικού διδακτικού υλικού για το μάθημα της ιστορίας στο Γυμνάσιο», Ανακοίνωση στο Διασχολικό Επιμορφωτικό Σεμινάριο του Κέντρου Διαπολιτισμικής Αγωγής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα «Διδάσκοντας σε πολυεθνικό γυμνάσιο: Το μάθημα της Ιστορίας με διαπολιτισμικό προσανατολισμό» (Αθήνα, 2/4/2004).

69.           «Πολιτική διάσταση και αντανάκλαση του Ριζοσπαστικού Κινήματος της Επτανήσου στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα», Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου της Βουλής των Ελλήνων και της Ακαδημίας Αθηνών, εκδ. Ακαδημία Αθηνών, Αθήνα 2004, σσ. 85-111.

70.           «Βασικές αρχές προγράμματος σπουδών ιστορίας στο σημερινό πολυπολιτισμικό σχολείο», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο για την Παιδεία της «Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών» και της «Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αχαΐας» (Πάτρα, 2004).

71.           «Η ιστορία και η διδακτική της ιστορίας στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών (ακαδημαϊκή δυναμική και προοπτικές)», στο Πρακτικά Συνεδρίου με θέμα «Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον× Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης: είκοσι χρόνια δημιουργίας και προσφοράς στην επιστήμη, την εκπαίδευση και την κοινωνία», Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, εκδ. ΚΕΕΠΕΚ, Αθήνα 2004, σσ. 135-157.

72.           «Πολυπολιτισμικότητα και διδακτική της Ιστορίας. Βασικές αρχές προγράμματος Σπουδών», στο Μ. Δαμανάκης κ.ά. (επιμ.), Ιστορία της Νεοελληνικής Διασποράς. Έρευνα και Διδασκαλία, Πρακτικά Συνεδρίου Πανεπιστημίου Κρήτης (Ρέθυμνο, 4-6/6/2003), Β’ τόμ., εκδ. Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ., Ρέθυμνο 2004, σσ. 285-296.

73.            «Η προσχώρηση των Κυθήρων στο «Κράτος της Θεσσαλονίκης» και η «Αυτονομία» τους (1916-1917). Η ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτικού εγχειρήματος», Πρακτικά του Θ΄ Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου, εκδ. Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών, Αθήνα 2005, τόμ. Γ₁΄, σσ. 321-333.

74.           «Βιτσαμάνειον Κατάστημα Κυθήρων και Εκπαίδευση (1814 κ.έ)», στο Γ. Μοσχόπουλος (επιμ.), Επτανησιακά Ιδρύματα-Κληροδοτήματα (19^οςαι.-1953). Η πνευματική-πολιτισμική και κοινωνική συμβολή τους, Πρακτικά Συνεδρίου (Αργοστόλι, 7-9/52004), Αργοστόλι 2005, σσ. 31-99.

75.           «Εκπαιδευτικός ευεργετισμός και κυθηραϊκά κληροδοτήματα», Ανακοίνωση στο Δ΄ Πανελλήνιο Συνέδριο Εραλδικής και Γενεαλογικής Εταιρείας Ελλάδος (Αθήνα, 2005).

76.           «Γενέθλιος τόπος, ευεργετισμός και κυθηραϊκή λογοτεχνία», Ανακοίνωση στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο με θεματική «Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα» που διοργανώθηκε από το «Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων», το «Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών» του ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ και το «Εθνικό Κέντρο Ελληνικών Μελετών και Έρευνας» του La Trobe University, Melbourne (Κύθηρα, 21-25/9/2005).

77.           «Σχεδίαση και ανάπτυξη ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού για τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας της Γ΄ Γυμνασίου: Παρουσίαση του λογισμικού Γ΄ Γυμνασίου και της διαδικτυακής εφαρμογής Τοπική Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου» (σε συνεργασία με Ευαγγελία Κουνέλη), στο Ε. Σταυρίδου & Χ. Σολομωνίδου (επιμ.), Ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό: ζητήματα δημιουργίας, διδακτικής αξιοποίησης και αξιολόγησης, Πρακτικά Συνεδρίου ΠΤΔΕ Παν/μίου Θεσσαλίας, Βόλος, 6-7/4/06), εκδ. Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα 2006, σσ. 287-296.

78.           «Πολυπολιτισμικότητα και διδακτική της ιστορίας. Η περίπτωση του Ρήγα Βελεστινλή στη σχολική εκπαίδευση» (σε συνεργασία με την Ευαγγελία Κουνέλη), Πρακτικά Δ΄ Διεθνούς Συνεδρίου της «Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης Φερών-Βελεστίνου-Ρήγα», Υπέρεια, 4 (2006), σσ. 653-667.

79.           «Εκκλησία, παιδεία, εκπαίδευση και πολιτισμός στα Κύθηρα (19ος-20ός αι.)», στο Εκκλησία, παιδεία-εκπαίδευση και πολιτισμός στα Κύθηρα (19^ος-20^ός αι.), Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 19-23/9/2001), τόμ. Α’, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Κύθηρα 2006, σσ. 31-40.

80.           «Όψεις της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής των Κυθήρων με βάση το «Ημερολόγιο» του Νικολάου-Σοφοκλή Καλούτση (19ος αι.)», στο Εκκλησία, παιδεία-εκπαίδευση και πολιτισμός στα Κύθηρα (19^ος-20^ός αι.), Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 19-23/9/2001), τόμ. Β΄, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Κύθηρα 2006, σσ. 387-425.

81.           «Θούρια άσματα και ελληνική ιστορία», στο Ρήγας Βελεστινλής. 200 χρόνια από τον θάνατό του. Προσεγγίσεις στο έργο και τις επιδράσεις του, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου (27-28/3/1998, Σκαλί Αγλαντζιάς, Λευκωσία), Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, Περιφέρεια Ευρώπης, Λευκωσία 2006, σσ. 65-78.

82.           «Αναστάσιος Βερνάρδος: Πρότυπο νομικής εντιμότητας και υπηρεσιακής ικανότητας», Ανακοίνωση στην «Εκδήλωση Μνήμης» στον Αναστάσιο Βερνάρδο» (Αθήνα, 2006), στο περιοδ. Ύφος, 13 (2006), σσ. 205-208.

83.           «Εκπαιδευτικός ευεργετισμός και ελληνική Διασπορά (16^ος–19^ος αι.)», Πρακτικά Α΄ Παγκοσμίου Συνεδρίου των Ελλήνων της Διασποράς, εκδ. Πρόγραμμα Οικουμενικός Ελληνισμός, Αθήνα 2006, σσ. 133-146.

84.           «Establishment, Structures and Function of the Kytherian Foundations, Associations and Brotherhoods in Greece and in the Kytherian Communities Abroad», Ανακοίνωση στο 2^ο Διεθνές Συμπόσιο του Κυθηραϊσμού (Canberra, Australia, 2006).

85.           «Ο Αρχιεπίσκοπος Κυθήρων και Αντικυθήρων Προκόπιος Καλλονάς, η Ιερά Μονή Μυρτιδίων και η Ελληνική Επανάσταση», Ανακοίνωση στην Ημερίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Κυθήρων (Κύθηρα, 2007), Πρακτικά υπό έκδοση.

86.           «Εποχική μετανάστευση Κυθηρίων (18^οςαι.-1830 περίπου) και το προσφυγικό πρόβλημα κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης», στο Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/9/2005), εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2007, σσ. 33-53.

87.           «Βιτσαμάνειον Κατάστημα και εκπαίδευση στα Κύθηρα (1808-1921)», στο Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/9/05), εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2007, σσ. 343-390.

88.           «Μεθοδολογία προσέγγισης του περιβάλλοντος μέσα από την ιστορική έρευνα και τη διδασκαλία της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών», Ανακοίνωση στο Συνέδριο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με θεματική «Η διαχείριση και η προστασία του Περιβάλλοντος μέσα από την έρευνα και τη διδασκαλία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» (Αθήνα, 13-14/11/2007).

89.           «Ελληνικός ευεργετισμός και κυθηραϊκά κληροδοτήματα (19ος-20ός αι.)», στο Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/9/2005), εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2007, σσ. 167-206.

90.           «The University of Athens and Cypriot Hellenism: Characteristics of Ethnic and Cultural Relations and the Contribution of the Accession of Cyprus in the European Union» (σε συνεργασία με τον Κωνσταντίνο Φασούλη), Ανακοίνωση στο Διεθνές Συνέδριο με θεματική «Cyprus in Transition: Intercommunal and International Relations» (Μελβούρνη, 18-21/10/2007), Πρακτικά υπό έκδοση.

91.           «Ιστορία και καθημερινός λόγος μαθητών και ενηλίκων. Λάθη “συγγνωστά” και “ασύγγνωστα”, στο Τα λάθη των μαθητών: Δείκτες αποτελεσματικότητας ή κλειδιά για τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης;, Πρακτικά Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου (Αθήνα, 1-2/11/2007 και Θεσσαλονίκη, 13-14/12/2007), εκδ. Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, Αθήνα 2007, σσ. 277- 289.

92.           «Τοπική ιστορία και διδακτική της ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», Ανακοίνωση στο Τριήμερο Επιμορφωτικό Σεμινάριο του Εθνικού δικτύου σχολείων με θέμα «Βιομηχανική κληρονομιά. Αξίες από το παρελθόν, παρακαταθήκη για το μέλλον» (Νάουσα, 16-18/11/2007), στην ιστοσελίδα του «Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» (http://www.viokliron.gr).

93.           «Καρπαθιακοί Σύλλογοι και ιδρύματα στην Ελλάδα και στο διεθνή χώρο», Ανακοίνωση στο Διεθνές Συνέδριο με θεματική «Καρπαθιακή Μετανάστευση και Διασπορά στην Κάρπαθο» (Κάρπαθος, 20/11/2008), Πρακτικά υπό έκδοση.

94.           «Το εθιμικό κληρονομικό δίκαιο της Καρπάθου: Ενδεικτικό παράδειγμα ως περίπτωση διδασκαλίας τοπικής ιστορίας και πολιτισμού», στο Μ. Αλεξιάδης (επιμ.), Κάρπαθος και Λαογραφία, Πρακτικά Γ΄ Διεθνούς Συνεδρίου Καρπαθιακής Λαογραφίας (Κάρπαθος, 21-26/3/2006), εκδ. Πνευματικό Κέντρο Δήμου Καρπάθου, Αθήνα 2008, σσ. 695-709.

95.           «Παναγιώτη Κ. Τσιτσίλια: Ανέκδοτο αρχείο της «Αυτονόμου Διοικήσεως των Κυθήρων» (1916-1917). Περιεχόμενα, συμπληρώσεις και άμεσες προοπτικές έκδοσής του», στο Επιστημονική Έρευνα στα Κύθηρα, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, Κύθηρα 19-21/9/2003, εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2008, σσ. 15-31.

96.           «Η προσχώρηση των Κυθήρων στο “Κράτος της Θεσσαλονίκης” και η αυτονομία τους (1916-1917). Η ευρωπαϊκή διάσταση του πολιτικού εγχειρήματος», στο Επιστη-μονική Έρευνα στα Κύθηρα, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, Κύθηρα 19-21/9/2003, εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2008, σσ. 305-346.

97.           «Κυθηραϊκή ιστοριογραφία : Τοπική και εθνική ταυτότητα», στο Επιστημονική Έρευνα στα Κύθηρα, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, Κύθηρα 19-21/9/2003, εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2008, σσ. 347-372.

98.           «Σύγχρονη κυθηραϊκή προσωπογραφία: Δημήτριος Λουκά Κόμης –Χαράλαμπος Ευαγγέλου Κρίθαρης», στο Επιστημονική Έρευνα στα Κύθηρα, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου (Κύθηρα, 19-21/9/2003), εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2008, σσ. 373-401.

99.           «Ιστορική εκπαίδευση και ελληνική Διασπορά σε νέα προγράμματα σπουδών Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και σχολείων Δια Βίου Εκπαίδευσης», στο Μ. Δαμανάκης (επιμ.), Παγκοσμιοποίηση και Ελληνική Διασπορά, Πρακτικά Συνεδρίου (Ρέθυμνο, 29/6-1/7/2007), τόμ. Β΄, εκδ. Ε.ΔΙΑ.Μ.ΜΕ, Ρέθυμνο 2008, σσ. 151-158.

100.       «Δημήτριος Λουκά Κόμης: Αφανής ευεργέτης και έμπιστος διαμεσολαβητής για πολλές δωρεές και κληροδοτήματα προς το Τριφύλλειο Ίδρυμα», στο Ελληνικός Ευεργετισμός και Κυθηραϊκά Κληροδοτήματα, Πρακτικά Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/9/2005), εκδ. Ανοικτού Πανεπιστημίου Δήμου Κυθήρων, Αθήνα 2008,σσ. 391-406.

101.       «Ιστορία και λογοτεχνία: Το ιστορικό μυθιστόρημα στη διδακτική της ιστορίας και τη μελέτη του περιβάλλοντος», στο Θ. Διαλεκτόπουλος (επιμ.), Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας σε χώρες της δυτικής Ευρώπης, Πρακτικά του 1^ου Διεθνούς Συνεδρίου της Ελληνικής Πρεσβείας Βρυξελλών και του Γραφείου Συντονιστή Εκπαίδευσης (Βρυξέλλες, 5-7/10/2007), ΥΕΠΘ, Ειδική Γραμματεία Παιδείας Ομογενών & Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης, εκδ. Πέλτη, Αθήνα 2008, σσ. 283-291.

102.       «Repatriation of Immigrants of Kytherian Descent back to Greece and to the Island of Kythera», Ανακοίνωση στο 3^rd International Symposium of Kytheraismos με θεματική: «Hetero-Kytheraismos: The 21th century Kytheraismos. From the Kytherian Identity to Multi-Cultural Heterocity» (Sydney, 2008).

103.       «Σχολική έρευνα και διδασκαλία της ιστορίας», στο Α. Τριλιανός – Ι. Καράμηνας (επιμ.), Ελληνική παιδαγωγική και εκπαιδευτική έρευνα, Πρακτικά 6^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου (Αθήνα, 5-7/12/2008), Παιδαγωγική Εταιρεία Ελλάδος, εκδ. Ατραπός, Αθήνα 2009, σσ. 234-241.

104.       «Συνθήκες υποδοχής του αλληλοδιδακτικού συστήματος εκπαίδευσης στον ελληνικό χώρο και στις παροικίες», Πρακτικά Η΄ Διεθνούς Πανιονίου Συνεδρίου (Κύθηρα, 21-25/5/2006), τόμ. II.B, εκδ. Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών, Κύθηρα 2009, σσ. 11-41.

105.       «Ιστορία, αριθμοί και περιβάλλον», στο Μαθηματικά και Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Πρακτικά Η΄ Πανελληνίου Συνεδρίου (Αθήνα, 6-8/11/2008), εκδ. Κέντρο Έρευνας, Επιστήμης και Εκπαίδευσης, Αθήνα 2009, σσ. 463-477.

106.       «Αδάμ Αθουσάκης, Αρχειακή έρευνα, τοπική ιστορία, μουσειακή αγωγή και εκπαιδευτική δραστηριότητα», Ανακοίνωση στην Ημερίδα του Δήμου Κορινθίων, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και του Ιστορικού-Λαογραφικού Μουσείου Κορίνθου με θεματική «Αρχεία, τοπική ιστορία και εκπαίδευση» (Αφιέρωμα στη μνήμη του Αδάμ Αθουσάκη, Κόρινθος 2009), Πρακτικά υπό έκδοση.

107.       «Αφήγηση και διδακτική της ιστορίας. Ταυτότητες και ανθρώπινες συμπεριφορές», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συμπόσιο με θεματική: «Θεωρία, Μεθοδολογία και Διδακτική της Ιστορίας» της «Εταιρείας, Θεωρίας, Έρευνας και Διδακτικής της Ιστορίας» και της «Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων» (Αθήνα, 15-16/10/2009, Πρακτικά υπό έκδοση.

108.       «Σχολική ιστορία και περιβάλλον. Διδακτικές προσεγγίσεις», στο Γ. Παπαδάτος και Χ. Μπαμπούνης (επιμ.), Πρακτικά 1^ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημών Εκπαίδευσης (Αθήνα, 28/31/2009), τόμ. Β΄, εκδ. Σμυρνιωτάκης, Αθήνα 2010, σσ. 233-252.

109.       «Σχολική έρευνα και διδασκαλία της ιστορίας», στο Π. Κοψιδά-Βρεττού (επιμ.), Σχολική έρευνα και διδακτική της ιστορίας. Από το βίωμα στην ιστορική γνώση, Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Σφακιωτών Λευκάδας (26/3/2009), εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2011, σσ. 105-113.

110.       «Σχολική ιστορία και περιβάλλον. Διδακτικές προσεγγίσεις», στο Π. Κοψιδά-Βρεττού (επιμ.), Σχολική έρευνα και διδακτική της ιστορίας. Από το βίωμα στην ιστορική γνώση, Πρακτικά Επιστημονικής Ημερίδας, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Σφακιωτών Λευκάδας (26/3/2009), εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα 2011, σσ. 289-316.

111.       «Narrative and the Teaching of History: Identity and Human Behaviour», Ανακοίνωση στο Διεθνές Συνέδριο με θεματική: «Narratives Across Space and Time: Transmissions and Adaptations», Proceedings of the Conference of the International Society for Folk Narrative Research (Athens, 2009), Πρακτικά υπό έκδοση, Academy of Athens, Αθήνα 2011.

112.       «Εποχική μετανάστευση από τα νησιά του Ιονίου στην Πελοπόννησο και Ελληνική Επανάσταση (1700–1827 περίπου)», Ανακοίνωση στο 3^ο Διεθνές Συνέδριο Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών του Πνευματικού και Καλλιτεχνικού Κέντρου Δήμου Γαστούνης και του Journal of Oriental and African Studies (Γαστούνη, 2010), Πρακτικά υπό έκδοση.

113.       «Ιστορία και διδακτική της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών», Ανακοίνωση στο 5^ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης με θεματική «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» (Αθήνα, 7-9/5/2010) [Ηλ. έκδ. Πρακτικών: http://www.elliepek.gr/gr_html/gr_proceedings/5th_conference.html]

114.       «The Ionian Islands and the Greek Revolution», Ανακοίνωση στο Σεμινάριο της Durrell School of Corfu με θεματική «The History and Culture of the Ionian Islands», (Κέρκυρα, 16-21/5/2010), [υπό έκδοση στο συλλογικό τόμο A. Hirst and P. Sammon (eds), The Ionian Islands: Aspects of their History and Culture, Cambridge Scholars Publishing, Cambridge 2012].

115.       «Επιστημονική έρευνα για τα Κύθηρα και για την ιστορία της Ελληνικής Διασποράς στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Νέοι επιστήμονες», Ανακοίνωση στο 4^ο Διεθνές Συμπόσιο του Ινστιτούτου του Κυθηραϊσμού, (Άλιμος, 7/9/2010).

116.       «Ελληνική ταυτότητα, “ιονική” και “επτανησιακή” ταυτότητα», στο Κωνσταντίνος Α. Δημάδης (επιμ.), Ταυτότητες στον ελληνικό χώρο (από το 1204 έως σήμερα), Δ΄ Ευρωπαϊκό Συνέδριο Νεοελληνικών Σπουδών (Γρανάδα 9-12/9/2010), τομ. Ε΄, Ευρωπαϊκή Εταιρεία Νεοελληνικών Σπουδών, Αθήνα 2011, σσ. 799-812.

117.       «Η γεωστρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση των διαύλων νότιας Πελοποννήσου – Κυθήρων–Αντικυθήρων–Κρήτης για το “Κράτος της Θεσσαλονίκης” και το “Κράτος των Αθηνών” (1915-1917)», στο Ερατοσθένης Καψωμένος (επιμ.), Πρακτικά 10^ου Διεθνούς Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 2006), τόμ. Γ2, Χανιά 2011, σ. 415-421.

118.       «Ιστορία και πολιτισμός στα Κύθηρα και στην Κυθηραϊκή διασπορά», Ανακοίνωση στην Επιστημονική Ημερίδα για την Ιστορία και τον πολιτισμό των Κυθήρων και της Κυθηραϊκής διασποράς (Κύθηρα, 24-26/9./2010).

119.       «Kythera: History and Culture», Ανακοίνωση σε Επιστημονική Ημερίδα της Kytherian Association of Australia με θεματική ««Scientific Research and Conference Activity at Kythera, 1998-2010» (Sydney, 6/12/2010).

120.       «Κυθήριοι ομογενείς στην Αυστραλία και στην Τασμανία: Προσωπικές αφηγήσεις και αναπαραστάσεις σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο (20ος–21ος αι.)»,, Ανακοίνωση στο 10^th Biennial Conference of the Modern Greek Studies Association, Australia and New Zealand (Sydney, 9-12/12/2010) [στο Modern Greek Studies, A Journal for Greek Letters, 15 (υπό έκδοση 2011)].

121.       «Ελληνικός ευεργετισμός και εκπαίδευση: Η περίπτωση του Κωνσταντίνου Ιμπλιξή-Ιωνίδη (1775-1852)», Ανακοίνωση σε Επιστημονική Ημερίδα της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά (Πειραιάς, 30/3/2011), Πρακτικά υπό έκδοση.

122.       «Historical Time and Revolutionary Activity in the Ionian Islands (c.1780-1830)», Ανακοίνωση στο 13^th International Congress for Eighteen Century Studies, Graz, Austria (25-29/6/2011), [υπό έκδοση στο συλλογικό τόμο G. N. Leontsinis & A. Glycofrydi-Leontsini (eds), Historical Time and Neohellenic Enlightenment, 2013].

123.       «Επτανησιακός ριζοσπαστισμός και πολιτικές της διοίκησης της “Βρετανικής Προστασίας” στο αίτημα των κατοίκων για αναγνώριση της ελληνικής ως επίσημης γλώσσας του “Ιονίου Κράτους” (1843-1849)», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο του Εργαστηρίου Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής και Διεθνούς Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών με θεματική «Ελληνική γλώσσα και εκπαίδευση» (Πάτρα, 30/9.-2/10/2011) [Πρακτικά: e-book].

124.       «Ιστορική κατάρτιση και ορθολογική χρήση του δημόσιου και ιδιωτικού λόγου», Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο του Εργαστηρίου Ιστορικού Αρχείου Νεοελληνικής και Διεθνούς Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών με θεματική «Ελληνική γλώσσα και Εκπαίδευση» (Πάτρα, 30/9-2/10/2011) [Έκδ. Πρακτικών: e-book].

125.       «Η βύθιση του πολεμικού πλοίου H.M.S. Gloucester (22 Μαΐου 1941), τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα και η “Μάχη της Κρήτης”», Ανακοίνωση στο ΙΑ΄ Διεθνές Κρητολογικό Συνέδριο (Ρέθυμνο, 21-27/10/2011). Πρακτικά υπό έκδοση.

126.       Βιβλιοκρισίες βιβλίων και άρθρων ιστορικού και εκπαιδευτικού περιεχομένου σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και εφημερίδες.

IX.  Αυτόνομο Ερευνητικό Έργο

1.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά το ακαδ. έτος 1975-1976), σχετικό με την ιστορία των Ιονίων νησιών. Υλοποιήθηκε στα κρατικά αρχεία του Λονδίνου (Foreign Office και Colonial Office). Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελεί η διπλωματική έκδοση ανέκδοτου κειμένου με τίτλο «Καταστατικός Χάρτης Πολιτικής Διοικήσεως Κυθήρων (1800)», που περιλήφθηκε στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, Αθήνα 2005⁵, σσ. 401-427.

2.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά το ακαδ. έτος 1976-1977), σχετικό με την ιστορία των Ιονίων νησιών. Υλοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της East Anglia της Μ. Βρετανίας και στα κρατικά αρχεία του Λονδίνου (Foreign Office και Colonial Office). Ολοκληρώθηκε το ακαδ. έτος 1984-85. Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελούν εργασίες που περιλαμβάνονται στα βιβλία: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης (Αθήνα 2004⁵), Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας (Αθήνα 2004²) και Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας (Αθήνα 2005⁵).

3.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978), στη θεωρία και τη μεθοδολογία της ιστοριογραφίας καθώς και στη διδακτική της ιστορίας και τη μελέτη του περιβάλλοντος. Υλοποιήθηκε, με την ιδιότητα του τακτικού μέλους, στο Institute of Historical Research και στο Institute of Education, University of London. Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελούν εργασίες, που περιλαμβάνονται στα βιβλία: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Διδακτική της ιστορίας: Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση (Αθήνα 1996) και Ιστορία-περιβάλλον και η διδακτική τους (Αθήνα 1999).

4.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά τα ακαδημαϊκό έτος 1978-1979), με τίτλο «Μελέτη και αρχειοθέτηση ιστορικών αρχείων: Ιδιωτικό Αρχείο Σπυρίδωνος Λογοθέτη-Καλούτση στην Αθήνα, Ιδιωτικό Αρχείο Σοφοκλή Καλούτση στα Κύθηρα, Ιδιωτικό Αρχείο Παναγιώτη Τσιτσίλια στην Αθήνα και Ιδιωτικό Αρχείο πρέσβεως Γεωργίου Καλούτση, δωρεά στο Δήμο Κυθήρων». Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας και της εργασίας ολοκληρώθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1985-86.

5.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά το ακαδημαϊκό έτος 1979-1980), με τίτλο «Νεοελληνικός διαφωτισμός με έμφαση σε ζητήματα παιδείας και εκπαίδευσης στα νησιά του Ιονίου». Πραγματοποιήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 1983-84 στα αρχεία και τις βιβλιοθήκες των νησιών του Ιονίου. Άμεση απόρροια της έρευνας αυτής είναι οι εργασίες με τίτλο: «Η ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης στα Επτάνησα (1780-1863 περίπου)», που περιλήφθηκε στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας και εκπαίδευσης, ό.π., σσ. 141-172 και «Ευρωπαϊκές επιδράσεις στη δόμηση της κουλτούρας των νησιών του Ιονίου και τοπική εθνική πραγματικότητα (1700-1864)» που περιλαμβάνεται στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 50-78.

6.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από το Σαριπόλειο Ίδρυμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (υποτροφία κατά το ακαδημαϊκό έτος 1980-1981), σχετικό με την ιστορία των Ιονίων νησιών. Υλοποιήθηκε σε αρχεία των νησιών του Ιονίου και στα Κρατικά Αρχεία του Λονδίνου (Foreign Office και Colonial Office). Ολοκληρώθηκε το ακαδημαϊκό έτος 1986-1987. Άμεση απόρροια είναι ο σχολιασμός, η κριτική προσέγγιση και έκδοση ανέκδοτων κωδίκων και νοταριακών εγγράφων σχετικών με την ιστορία των νησιών του Ιονίου. Οι εργασίες αυτές με τίτλους: «Δομή και λειτουργία της τάξης των ευγενών στα Κύθηρα κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας (έκδοση ανέκδοτου χφ. νόμων, προνομίων και διαταγμάτων της κοινότητας των ευγενών των Κυθήρων)» και «Ιδεολογία και κοινωνική επανάσταση. Αντανακλάσεις στην κοινωνία των Κυθήρων και εγγενής πραγματικότητα» περιλήφθηκαν στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 67-122 και 365-400 αντίστοιχα.

7.         Μεταδιδακτορική έρευνα με υποτροφία (1987-1988) στη νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία με την ιδιότητα του Επισκέπτη Ερευνητή (Visiting Scholar) στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Holloway and Bedford New College, Department of History), στο πλαίσιο του προγράμματος υποτροφιών της Επιστημονικής Επιτροπής Τεχνικής Βοήθειας του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας (Υποτροφίες ΝΑΤΟ). Άμεση απόρροια της μεταδιδακτορικής του έρευνας, που πραγματοποιήθηκε σε κρατικά αρχεία του Λονδίνου (Colonial και Foreign Office) και στην Ελλάδα, είναι η μονογραφία Kythera: The Ecclesiastical Situation and the Parish Clergy, 1780-1863.

8.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιχορήγηση της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πρόγραμμα «Καποδίστριας»), με τίτλο «Εισαγωγή, δομή και λειτουργία της κρατικής εκπαίδευσης στα Επτάνησα κατά την περίοδο 1780-1863». Πραγματοποιήθηκε κατά τα ακαδ. έτη 1993-95. Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελούν οι εργασίες με τίτλους: «Εκπαιδευτική κινητικότητα και αντίδραση κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας στα Επτάνησα», «Ο θεσμός και η λειτουργία του αλληλοδιδακτικού σχολείου στα Επτάνησα», «Πνευματική ζωή στα Επτάνησα κατά τη διάρκεια της Βρετανικής Προστασίας και αστική ιδεολογία», οι οποίες περιλήφθηκαν στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα επτανησιακής κοινωνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 445-534.

9.         Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιχορήγηση της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας του Πανεπιστημίου Αθηνών (Πρόγραμμα «Καποδίστριας»), με τίτλο «Ο θεσμός της αγγαρείας στα Ιόνια νησιά και η κατασκευή των δημοσίων δρόμων κατά την περίοδο 1797-1864 περίπου». Πραγματοποιήθηκε το ακαδ. έτος 1995-1996. Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελεί η εργασία με τίτλο: «Ο θεσμός της αγγαρείας και τα δημόσια έργα στα νησιά του Ιονίου κατά την περίοδο της Βρετανικής Προστασίας», η οποία περιλαμβάνεται στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Ζητήματα νεότερης ελληνικής ιστορίας, ό.π., σσ. 208-268.

10.      Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιχορήγηση της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Πρόγραμμα «Καποδίστριας»), με τίτλο «Ιστορική προσέγγιση του συνταγματικού καθεστώτος στα Επτάνησα (1799-1863). Έκδοση σε αυτοτελή τόμο των συνταγματικών κειμένων της περιόδου αυτής». Πραγματοποιήθηκε κατά το ακαδ. έτος 2000-01. Άμεση απόρροια του ερευνητικού προγράμματος υπήρξε το άρθρο με τίτλο «Επτάνησος Πολιτεία: Συνταγματική κατοχύρωση του πολιτεύματος», Ιστορικά 33 (ένθετο εφημ. Ελευθεροτυπία), 1 Ιουνίου 2001, σσ. 24-31.

11.      Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιχορήγηση της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Πρόγραμμα «Καποδίστριας»), με τίτλο «Μελέτη και έρευνα της εκκλησιαστικής ιστορίας των Κυθήρων με βάση ανέκδοτους κώδικες της Επισκοπής Κυθήρων (17ος-19ος αι.)». Πραγματοποιήθηκε το ακαδ. έτος 2000-01. Άμεση απόρροια της έρευνας αποτελούν οι εργασίες που θα περιληφθούν στο βιβλίο: Γ. Ν. Λεοντσίνης, Νεότερη ελληνική ιστορία, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου – Α. Καρδαμίτσα, (υπό έκδοση Αθήνα 2012).

12.      Ερευνητικό πρόγραμμα, εγκεκριμένο από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών, με επιχορήγηση της Γραμματείας Επιτροπής Ερευνών του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας (Πρόγραμμα «Καποδίστριας»), με τίτλο «Συγγραφή της εκκλησιαστικής ιστορίας των Κυθήρων και έκδοση των εκκλησιαστικών κωδίκων της Αρχιεπισκοπής Κυθήρων (1600-1864)». Πραγματοποιήθηκε το ακαδ. έτος 2002-03. Προϊόν αυτού του ερευνητικού προγράμματος υπήρξε η μελέτη με τίτλο «Ένας άγνωστος ανέκδοτος κανονισμός διοίκησης και λειτουργίας της Ιεράς Μονής Μυρτιδίων των Κυθήρων (1827). Έκδοση-ανάλυση, σημασία, συμπεράσματα», στο Κύθηρα: Μύθος και Πραγματικότητα, Πρακτικά Α΄ Διεθνούς Συνεδρίου Κυθηραϊκών Μελετών (Κύθηρα, 20-24/9/2000), τόμ. 4, εκδ. Ανοικτό Πανεπιστήμιο Δήμου Κυθήρων, Κύθηρα 2003 σσ. 201-232. Η έρευνα συνεχίζεται έως σήμερα και αποσκοπεί στην έκδοση ανέκδοτων εκκλησιαστικών κωδίκων της Επισκοπής Κυθήρων. Εκδίδονται ήδη εκκλησιαστικοί κώδικες της Επισκοπής Κυθήρων στη σειρά των εκδόσεων της «Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών» με τίτλο «Πηγές της Εκκλησιαστικής ιστορίας των Κυθήρων» (βλ. κατωτέρω).

X.  Ερευνητικό Έργο με Συλλογική Εργασία

Ως επιστημονικός υπεύθυνος ερευνητικών προγραμμάτων ή μέλος ερευνητικών ομάδων εργασίας έχει ολοκληρώσει ή διατηρεί σε εξέλιξη επιστημονικές έρευνες, που έχουν σχέση με την νεότερη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία, την ελληνική Διασπορά, τη διδακτική της ιστορίας και τη μελέτη του περιβάλλοντος.

1.         Ύστερα από πρόσκληση του Διοικητικού Συμβουλίου της «Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων» συμμετείχε, από τις αρχές του ακαδημαϊκού έτους 1986-87, σε ομάδα εργασίας ιστορικών, η οποία είχε ως σκοπό τη διαμόρφωση προγραμμάτων σπουδών των ιστορικών μαθημάτων και την ανανέωση των διδακτικών εγχειριδίων ιστορίας και μελέτης του περιβάλλοντος στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση καθώς και τη διοργάνωση ειδικών σεμιναρίων ιστορίας για τους καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σχετικών με ζητήματα ιστοριογραφίας, μεθοδολογίας και διδακτικής της ιστορίας.

2.         Ύστερα από πρόσκληση του «Institute for European Teacher Education» συμμετείχε σε πρόγραμμα σπουδών και έρευνας της ιστορίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με θέμα «Europe in the Classroom». Το ειδικό πρόγραμμα έρευνας έφερε τον τίτλο «European Dimension in the Curriculum of the Upper Secondary Level» (με έμφαση στα αναλυτικά προγράμματα ιστορίας), το οποίο κατέληξε σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο Δυτικό Βερολίνο (1986) και οργανώθηκε από την «Ευρωπαϊκή Ακαδημία του Βερολίνου» σε συνεργασία με ενώσεις καθηγητών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με θέμα: «The History of the European Integration in Teaching».

3.         Ερευνητικό πρόγραμμα με τίτλο «Ιστορικός άτλας της νήσου Κέρκυρας: ανθρώπινες παρεμβάσεις στο τοπίο, κινητικότητα και επικοινωνίες», που εκπονήθηκε, κατά το ακαδημαϊκό έτος 1987-88, από ομάδα διδασκόντων του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου, την οποία απετέλεσαν οι Καθηγητές Αύγουστος Σορδίνας, ως επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος, και οι Καθηγητές Δημήτριος Ανωγιάτης, Παναγιώτης Δουκέλης, Γεώργιος Λεοντσίνης, Εριέττα Μπενβενίστε και Κατερίνα Χατζή, ως μέλη.

4.         Με απόφαση του «Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης» (1993) ανέλαβε το συντονισμό ομάδας ερευνητικής εργασίας για να αναδειχθεί η πορεία και η εξέλιξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης στην Ελλάδα, να καταγραφεί η τρέχουσα προβληματική και να επισημανθούν οι αναγκαίες ενέργειες που έπρεπε περαιτέρω να γίνουν, προκειμένου τα προγράμματα σπουδών να συνδεθούν με τις περιβαλλοντικές προοπτικές, σύμφωνα με το Διεθνές Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Unep» της Unesco, της διάσκεψης των Υπουργών Παιδείας των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του 5ου Προγράμματος Περιβάλλοντος της Ένωσης. Επιστημονικός υπεύθυνος: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης. Ομάδα εργασίας: Ν. Φριλίγκος, Γεώργιος Καρράς, Μαρία Χανιώτη, Μαρία Καμηλαράκη, Ιωάννα Αλεξοπούλου, Δ. Μεσσάρης, Γεώργιος Κυριακού, Γεώργιος Χατζηδάκης. Καρπός των εργασιών της ανωτέρω ερευνητικής ομάδας υπήρξε η έρευνα που φέρει τον τίτλο: Η κατάσταση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα: Πραγματικότητα και προοπτικές, Αθήνα 1993, 268 σσ. (Αρχείο «Οργανισμού Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης», Τμήμα Προγραμμάτων Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και Άλλων Διεθνών Οργανισμών, Πρόγραμμα με τίτλο: «Η κατάσταση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης: Πραγματικότητα και προοπτικές»). Η προσωπική προσφορά του κ. Λεοντσίνη στην έρευνα αυτή, εκτός από το συντονιστικό ρόλο και την ερευνητική συμβολή του, ως επιστημονικού υπευθύνου, υπήρξε και η συγγραφή του εισαγωγικού κεφαλαίου της ερευνητικής αυτής εργασίας με τίτλο: «Τρόποι προσέγγισης της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης», που περιλήφθηκε και στο βιβλίο του Διδακτική της ιστορίας. Γενική-τοπική ιστορία και περιβαλλοντική εκπαίδευση (Αθήνα, 1996), σσ. 41-48.

5.         Διεξαγωγή έρευνας στο Ιστορικό Αρχείο Κεφαλονιάς, που από το ακαδημαϊκό έτος 1996 βρίσκεται σε εξέλιξη με τον Καθηγητή νεότερης ελληνικής ιστορίας του Πανεπιστημίου Πατρών και Γενικό Γραμματέα της «Εταιρείας Κεφαλληνιακών Μελετών» κ. Γεώργιο Μοσχόπουλο, ως επιστημονικό υπεύθυνο για την καταγραφή αρχειακού υλικού και συντονιστή των εκδόσεων για την κριτική έκδοση καταλόγων και εκκλησιαστικών κωδίκων της Επισκοπής Κεφαλονιάς.

6.         «Πειραματικό πρόγραμμα διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση σε σχολεία εφαρμογής πειραματικών προγραμμάτων εκπαίδευσης», που οδήγησε στη συλλογική έκδοση: Πειραματικό Πρόγραμμα Διδασκαλίας της τοπικής ιστορίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, έκδ. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα 1999, 292σσ. (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης. Ομάδα Εργασίας: Φωτεινή Ασδεράκη, Αγγελική Κότσιρα, Φίλιππος Μανωλτζάς, Χαράλαμπος Μπαμπούνης).

7.         Εκπαιδευτικό λογισμικό ιστορίας Γ΄ τάξης Γυμνασίου. Ανετέθη, ύστερα από προκήρυξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σε ομάδα εργασίας η παραγωγή CD-ROM για τη διδασκαλία της ιστορίας στην Γ΄ Γυμνασίου (1999). Η έρευνα ήταν ενταγμένη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» (Επιστημονικός υπεύθυνος: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης. Ομάδα εργασίας: Αικατερίνη Καμηλάκη, Παναγιώτης Νταβαρίνος, Αθανάσιος Φωτόπουλος).

8.         Έρευνα και συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού με σκοπό τη διδακτική υποστήριξη του μαθήματος της ιστορίας στο Γυμνάσιο, στο πλαίσιο του προγράμματος του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων «Εκπαίδευση Παλιννοστούντων και Αλλοδαπών Μαθητών» (Κ.Α. 70/3/6736). Η ομάδα ερευνητικής εργασίας είχε την ακόλουθη σύνθεση: Επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης. Ομάδα εργασίας: Χαράλαμπος Μπαμπούνης, Ελένη Λεοντσίνη, Ευαγγελία Κουνέλη, Χρυσούλα Κάρτσακα.

9.         Τοπική Ιστορία για την Γ΄ Γυμνασίου (εκπαιδευτικό λογισμικό). Ανετέθη σε ομάδα εργασίας ύστερα από προκήρυξη του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Ιούνιος 2003) η παραγωγή CD-ROM για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην Γ΄ Γυμνασίου (Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γεώργιος Λεοντσίνης. Ομάδα εργασίας: Ευαγγελία Κουνέλη, Γαβριήλ Παντιώρας).

10.      Συγκρότηση Αρχείου Προφορικής Ιστορίας της περιόδου της Αυτονομίας των Κυθήρων (1916-1917). Ερευνητική εργασία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιστημονικός υπεύθυνος και συντονιστής: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης. Ομάδα εργασίας: Χαράλαμπος Μπαμπούνης και Ευαγγελία Κουνέλη.

11.      Παραγωγή και δημιουργία ντοκιμαντέρ σε DVD με θέμα «Κύθηρα: Μύθος, ιστορία και πραγματικότητα» (2008). Το ντοκιμαντέρ, διάρκειας 72΄, πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του κ. Γεωργίου Λεοντσίνη και στο πλαίσιο των επιστημονικών δραστηριοτήτων του «Ανοικτού Πανεπιστημίου του Δήμου Κυθήρων». Επιστημονικοί υπεύθυνοι: Αθανασία Γλυκοφρύδη-Λεοντσίνη, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών και Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών. Σενάριο: Γεώργιος Ν. Λεοντσίνης, κείμενα: Δρ. Ευαγγελία Κουνέλη και ιατρός Κοσμάς Μεγαλοκονόμος. Σκηνοθεσία: Κατερίνα Τσουρλάκη.

12.      Έχει αναλάβει, ύστερα από ανάθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της «Εταιρείας Κυθηραϊκών Μελετών», της οποίας είναι ιδρυτικό μέλος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της, την επιστημονική επιμέλεια και έκδοση των εκκλησιαστικών κωδίκων που εναπόκεινται στο «Ιστορικό Αρχείο της Επισκοπής Κυθήρων και Αντικυθήρων». Εκδίδονται στη σειρά «Πηγές της Εκκλησιαστικής Ιστορίας των Κυθήρων», της οποίας διατελεί Επιστημονικός Υπεύθυνος.

13.      «Πολιτισμική–Τουριστική περιήγηση στα Κύθηρα με χρήση Τεχνολογιών, Πληροφορικής και Επικοινωνιών» (Επιστημονικός Υπεύθυνος Καθηγητής Γεώργιος Λεοντσίνης, με τη συνεργασία της Αναστ. Παπακωνσταντίνου), έργο του Δήμου Κυθήρων (2008), που εντάχθηκε στο Μέτρο 2.4 (Πρόσκληση 78 & 91) του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» (Συλλογή, ψηφιοποίηση και τεκμηρίωση πολιτιστικού υλικού και τουριστικού προϊόντος). Στο έργο αυτό παρουσιάζονται τοπία φυσικού κάλλους, φυσικά μνημεία, διαδρομές εναλλακτικού τουρισμού, παραλίες, κάστρα, ιεροί ναοί και ιερές μονές, άλλα θρησκευτικά μνημεία (ιδιωτικοί ναοί, εξωκλήσια και παρεκκλήσια), πολιτιστικοί σύλλογοι και ιδρύματα, πολιτιστικές εκδηλώσεις, ξενοδοχεία, παραδοσιακά καταλύματα και τοπικά προϊόντα των Κυθήρων. Για καθένα από αυτά, ενταγμένο στο ενιαίο πολιτισμικό ανάγλυφο των Κυθήρων, έχει δημιουργηθεί ψηφιακό υλικό και έχει συγγραφεί περιεκτική περιγραφή και παρουσίασή του στο διαδίκτυο. Το έργο «Πολιτισμική–Τουριστική Περιήγηση στα Κύθηρα με Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών» αποτελεί μια τεκμηριωμένη ψηφιακή συλλογή επεξεργασμένου επιστημονικού υλικού για την ιστορία, τον πολιτισμό και τον τουρισμό των Κυθήρων, και επιθυμία των συντελεστών του είναι η συνεχής ενημέρωσή του στο διαδίκτυο και ο διαρκής εμπλουτισμός του με νέα στοιχεία, που προκύπτουν και ανανεώνουν την πολιτιστική και τουριστική εικόνα των Κυθήρων.

14.      Ερευνητικό πρόγραμμα σε εξέλιξη (2010 κ.ε.) με ομάδα εργασίας από ιστορικούς και ερευνητές της «Εταιρείας Θεωρίας Έρευνας και Διδακτικής της Τοπικής και Γενικής Ιστορίας», σχετικό με το φαινόμενο επαναπατρισμού κυθηρίων ομογενών του εξωτερικού στη γενέτειρα τον 20ό αιώνα. Υλοποιείται με αρχειακή και επιτόπια έρευνα στο Ιστορικό Αρχείο και στα Κοινοτικά Αρχεία των Κυθήρων, σε άλλα αρχεία και βιβλιοθήκες του εσωτερικού και του εξωτερικού (χώρες μεταναστευτικής διαμονής των ομογενών, Η.Π.Α., Ωκεανία, Νότια Αφρική και Γερμανία).

XI.  Ποίηση (ενδεικτικά)

Ποιητικές συνθέσεις με τίτλους «Embarquement pour Cythère», «Ο Βράχος των Κυθήρων», «Τσιριγώτικη Γαλέρα», στο: Κυθηραϊκή Ανθολογία. Ποίηση-πεζός λόγος, έκδ. «Εταιρεία Κυθηραϊκών Μελετών», Αθήνα 1987, σσ. 169-175, και «Ωδή στην Αφροδίτη» στο: Πάνου Φύλλη, Ουράνια Αφροδίτη, Αθήνα 1972, σσ. 91-92 (απόδοση στη νεοελληνική του αρχαίου κειμένου της ωδής της ποιήτριας Σαπφούς).

---

* Τα βιβλία, οι επιμέλειες βιβλίων, οι επιμέλειες έκδοσης πρακτικών συνεδρίων, τα άρθρα σε περιοδικά, οι ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια, τα άρθρα σε τιμητικούς τόμους και συλλογικές εκδόσεις καθώς και το ερευνητικό, αυτόνομο και συλλογικό, έργο, που καταχωρούνται κατωτέρω, τίθενται κατά θεματική ενότητα και με τη χρονολογική σειρά της έκδοσης ή δημοσίευσής τους.