Παύλου Φουρνογεράκη: ΗΡΘΑΝ (ποίημα)

Κατασκευή Βλάση Κανιάρη, έργο 1991

ΗΡΘΑΝ

   Ντυμένοι «φίλοι»

            Αμέτρητες φορές οι εχτροί μου

   Το παμπάλαιο χώμα πατώντας.

            Και το χώμα δεν έδεσε ποτέ με τη φτέρνα τους….

….Έφτασαν

      Ντυμένοι  «φίλοι»

            Αμέτρητες φορές οι εχτροί μου,

    Τα  παμπάλαια  δώρα προσφέροντας.

            Και τα δώρα τους άλλα δεν ήτανε

    Παρά μόνο σίδερο και φωτιά.

            Στ’ ανοιχτά που καρτέραγαν δάκτυλα

    Μόνον όπλα και σίδερο και φωτιά

            Μόνον όπλα σίδερο και φωτιά

                                                            (Οδ. Ελύτης)  

  … Ηρθαν… Έρχονται

με τις γραβάτες σε φόντο λευκό

και τους laptop  με φακέλους ηλεκτρονικούς

εκσυγχρονισμός των όπλων-δώρων

πότε θα πούμε το δικό μας ΟΧΙ

σε ποια σύνορα θα δυναμώσουμε σκοπιές

ξέρουμε; μάθαμε;

ποιους αστείους λόγους προ-ετοιμάζουμε

για επετείους ηρωικές

ζυγιστήκαμε - βρεθήκαμε λειψοί

διπρόσωπος κόσμος

ανθελληνικά πλασμένος αντι-οικουμενικός

                                                            (Παύλος)

«Φωνές νερού μυριάδες» στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων

Της Κατερίνας Δεμέτη

Ολοκληρώθηκε με μεγάλη επιτυχία η φετινή εκστρατεία πανελλαδικής εμβέλειας με τίτλο Περιβάλλον και Πολιτισμός: «Φωνές νερού μυριάδες» στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, με τη συμμετοχή δεκάδων μαθητών από τα σχολεία της Α΄/θμιας και της Β΄/θμιας Εκπαίδευσης.

Η κεντρική ιδέα γύρω από την οποία αναπτύχθηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ήταν η εξής: ο Διονύσιος Σολωμός εμπνέεται και γράφει τα έργα του μέσα στην πανέμορφη Ζακυνθινή φύση. Το Νερό, που αποτελεί οργανικό στοιχείο της, τροφοδοτεί τη φαντασία του με έργα θαυμαστά, πλούσια σε στοχασμούς, αφηγήσεις και εικόνες.

Η συνέχιση της Ζωής, αλλά και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, εξαρτάται από τη διατήρηση αυτής της σχέσης, που απαιτεί το σεβασμό προς τη Φύση. Χωρίς το Νερό, τη Γη, τον Αέρα και τη Φωτιά, τα βασικά στοιχεία της Φύσης δεν υπάρχει φυσική Ζωή, αλλά δεν υπάρχει και πνευματική Ζωή.

Στην παρουσίαση που σχεδιάστηκε ειδικά για το πρόγραμμα, οι μαθητές γνώρισαν μερικά από τα έργα του Σολωμού, στα οποία γίνεται αναφορά στο Νερό και ζωντάνεψαν τα χειρόγραφα τετράδιά του, που βρίσκονται μέσα στις βιτρίνες του Μουσείου.

Ειδικότερα γνώρισαν έργα στα οποία γίνεται αναφορά: σε λίμνη και σε πηγάδι. Τα παιδιά εξοικειώθηκαν με το Τετράδιο Ζακύνθου αρ. 12 και ειδικότερα με το ποίημα Ο Λάμπρος και το κεφάλαιο που αναφέρεται στο «Θάνατο του Λάμπρου και της Μαρίας», με το Τετράδιο Ζακύνθου αρ. 9,7 και τον «Πειρασμό» από το Γ´ Σχεδίασμα των Ελευθέρων Πολιορκισμένων και με το Ζακύνθου αρ. 13 και το κεφάλαιο 1, παράγραφοι 1-13 από τη Γυναίκα της Ζάκυθος.

Σ’ ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα, που προβλήθηκε σε ηλεκτρονικό υπολογιστή μέσα στο Μουσείο, οι μαθητές κλήθηκαν ν’ ανακαλύψουν τη σχέση του εθνικού ποιητή με το φυσικό στοιχείο του νερού και γνώρισαν την ιστορία των χειρογράφων του. Κατάλαβαν ότι σήμερα, σχεδόν ενάμιση αιώνα μετά, τα χειρόγραφα αυτά παραμένουν εξίσου πολύτιμα καθώς εξακολουθούν ν’ αποτελούν την πιο αξιόπιστη πηγή για την γνωριμία με τον ποιητή, στο βαθμό που το εκδοτικό πρόβλημα των ανολοκλήρωτων έργων του δεν έχει ακόμα αντιμετωπιστεί επαρκώς.

Τα σολωμικά χειρόγραφα που φυλάσσονται στο Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, είναι ο καθρέφτης του εργαστηρίου του ποιητή και μια συγκλονιστική μαρτυρία του αγώνα του να διαμορφώσει το εκφραστικό του ποιητικό όργανο.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε στην τραγική είδηση της μόλυνσης του Δούναβη, από τη διαρροή τοξικών αποβλήτων εργοστασιακής επεξεργασίας βωξίτη από εργοστάσιο έξω από την πόλη Άτζκα που βρίσκεται 165 χιλιόμετρα από την Βουδαπέστη. Μια από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές καταστροφές στην Κεντρική Ευρώπη, με ανυπολόγιστες ακόμα συνέπειες για την Κροατία, τη Σερβία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία, που η χρονική της εγγύτητα τόσο με εκείνη που προκάλεσε η BP στον κόλπο του Μεξικού όσο και με εκείνη που προκάλεσαν οι πυρκαγιές στην Μόσχα, σχολιάστηκε κατά την επίσκεψη στο Μουσείο και έδωσε στους μικρούς επισκέπτες την ευκαιρία να αναπτύξουν τον προβληματισμό τους αναφορικά με τη διαχείριση του νερού ως απειλούμενου αγαθού.

Αυτό απεικονίστηκε με εκπληκτικό τρόπο, στα έργα που ζωγράφισαν και στις σκέψεις, που κατέγραψαν τα παιδιά, στο ειδικό απαντητικό δελτάριο που μοιράστηκε στο Μουσείο και που οι δραστήριοι συνοδοί εκπαιδευτικοί ανέλαβαν να τα προωθήσουν από την τάξη τους πίσω στο Μουσείο και κείνο με τη σειρά του στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, για να τα προβάλει από την επίσημη ιστοσελίδα του (http://www.yppo.gr).

Οι σύγχρονες μουσειολογικές αντιλήψεις, που στρέφονται όχι μόνο στο να προσελκύσουν όλο και περισσότερο κοινό στις αίθουσες των Μουσείων, αλλά κυρίως στο να κάνουν την επίσκεψη σ’ αυτά μια πραγματική εμπειρία μέσα από την οποία θ’ αναπτυχθεί ο γόνιμος διάλογος με το παρελθόν, επιβάλλουν τη συμμετοχή των Μουσείων σε τέτοιες δράσεις.

Η ανταπόκριση δε από την εκπαιδευτική κοινότητα του νησιού μας στην φετινή εκστρατεία, που είχε τίτλο «Φωνές νερού μυριάδες», μας δίνει τη δύναμη να συνεχίσουμε να προσπαθούμε, αφού η δίψα των παιδιών μας για γνώση, δηλώνεται ως η υπέρτατη πολιτιστική και περιβαλλοντική αειφορία.

Η προστασία του Φώσκολου

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Την πρώτη βδομάδα του Οκτώβρη, του μήνα αυτού που τονίζει την αμάθεια των πολιτικών μας (νυν και επερχόμενων), οι οποίοι κάθε βράδυ κυριολεκτικά μουγκρίζουν στα αναπόφευκτα πια τηλεοπτικά κανάλια, προσθέτοντας, με τόνο μάλιστα, ένα μη υπάρχον «μ» στο όνομά του, ένα ζευγάρι φίλων ιταλών, από την από καιρό γνωστή, λόγω Γκιόστρας, πόλη Sulmona, βρέθηκε στο νησί μας, με σκοπό να διδάξει την δύσκολη, μα φαντασμαγορική τέχνη του πετάγματος των σημαιών σε μια δική μας ομάδα, η οποία θα πλουτίσει το από εξαετίας αναβιωμένο και πανάρχαιο δρώμενο των ιππικών αγώνων και θα δώσει χρώμα στις εκδηλώσεις του δικού μας Καρναβαλιού, που τελευταία, παρά τις επιζήμιες και άσχετες με το πνεύμα μας και την παράδοσή μας επιδράσεις, προσπαθεί και πάλι, μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, κυρίως, να βρει τις ρίζες του και να γνωρίσει την καταγωγή του, η οποία, βέβαια, δεν προέρχεται ούτε από την Πάτρα, ούτε από το Μοσχάτο, ούτε από την Ξάνθη και προ πάντων ούτε από την τηλεοπτική Βραζιλία.

Πρώτη επιθυμία των παιδιών αυτών ήταν να γνωρίσουν τα μέρη της πόλης μας, τα οποία έχουν σχέση με τον κοινό μας, μεγάλο ποιητή Ούγο Φώσκολο και με τον τρόπο αυτό να αποτίσουν φόρο τιμής σε μια μορφή στην οποία, εκτός από τους αθάνατους στίχους της, πολλά χρωστάει η χώρα τους. Γνώριζαν μάλιστα καλά το σονέτο του για την «μητρική του γη», τη Ζάκυνθο και ήθελαν να μάθουν αν αυτό έχει μεταφραστεί στην γλώσσα μας και αν και εμείς το αγαπάμε.

Για το τελευταίο ερώτημά τους, ευτυχώς η απάντηση ήταν θετική και μάλιστα, σαν πρόεδρος του Σωματείου “Giostra di Zante”, που τους φιλοξενούσε και είχα αναλάβει, για πολλούς λόγους, την ξενάγηση, βρέθηκα στην ευχάριστη θέση να τους ενημερώσω πως οι μεταφράσεις του πολυαγαπημένου μου αυτού ποιήματος δεν είναι μία, αλλά πολλές και μάλιστα ένα απόσπασμά του θα το δούμε αποτυπωμένο στη βάση του μνημείου, όπου μετασεισμικά υπάρχει στον τόπο του σπιτιού του εμπνευστή των «Τάφων» και εκεί ακριβώς όπου πρωτογνώρισε τον κόσμο και απόκτησε τις πρώτες, μα τόσο σημαδιακές ευαισθησίες και αναζητήσεις του.

Η περιήγηση, φυσικά, άρχισε από εκεί. Ευτυχώς μάλιστα η γειτονική κυρά η Οδηγήτρια, έστω και στην νεοζακυνθινή της εκδοχή και απόδοση, άκουσε τις ικεσίες μου και εκείνη την ημέρα ή πιο σωστά εκείνη τη στιγμή ο ιερός χώρος του πρώτου της λαμπρής τζαντιώτικης τριάδας δεν είχε μορφή πάρκιν και τα αυτοκίνητα, που συνήθως προκαλούν ασεβέστατα εκεί έλειπαν ή είχαν βρει κάπου αλλού χώρο να σταθμεύσουν. Επίσης οι τσίμες από τα λιόφυτα, που χρησίμευαν σαν προσάναμμα στο τζάκι κάποιου περίοικου - ας θυμηθούμε την σημασία που απέδιδαν στην λέξη οι αρχαίοι μας πρόγονοι - δεν είχαν αποθηκευθεί πίσω από το γλυπτό, ίσως επειδή βρισκόμασταν αμέσως μετά το τέλος του Καλοκαιριού και η θέρμανση προερχόταν ακόμα από τον μεγάλο αστέρα της ημέρας ή επειδή ο ανεγκέφαλος … ξυλοκόπος βρισκόταν στην εξοχική του κατοικία και δεν είχε μπει ακόμα «τη Χώρα».

Τάξη υπήρχε και στο απέναντι προσκυνητάρι με την εικόνα του Αγίου Φανουρίου, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, εκεί διάβαζε ο μικρός Νικολός, όταν τα βράδια η μάνα του, η Διαμαντίνα, δεν είχε τα απαραίτητα και έσβηνε από νωρίς το λυχνάρι, κάνοντας οικονομία και αναζητώντας λύσεις για να γιατρέψει την φτώχεια της. Μόνο που εδώ τα μικρά κονίσματα, χάρτινα τα περισσότερα, κάλυπταν την επεξηγηματική πλάκα και στερούσαν από τον Μεγαλομάρτυρα, τον προστάτη των ξεχασιάρικων γιαγιάδων, τον παγκόσμιο φωτισμό του.

Συνεχίσαμε προς την Ανάληψη και είδαμε τον χώρο του πρώτου του σχολείου και την προτομή του αγαπημένου του δασκάλου, του Αντωνίου Μαρτελάου, η μορφή του οποίου, παρότι σχεδόν φυλακισμένη μέσα στα κάγκελα και τις ακούρευτες πρασινάδες, υπήρχε και κυριαρχούσε στο χώρο, παρότι ελάχιστοι από τους διαβάτες τον γνωρίζουν και ακόμα πιο λίγοι έχουν μάθει για τους αγώνες του και την προσφορά του. Φυσικά τίποτα δεν θύμιζε το μεγάλο σχολείο και τίποτα δεν επισήμαινε την σχέση του ποιητή με το χώρο.

Αντίθετα, στο παράπλευρο Γέτο ένα κομμάτι μάρμαρου τόνιζε την επαναστατικότητα και την αυθόρμητη δικαιοσύνη του μικρού ζακυνθινόπουλου, που σήμερα αναπαύεται στην εκκλησία του Τίμιου Σταυρού της Φλωρεντίας, δίπλα στους άλλους μεγάλους και διηγιόταν σε κάθε προσεκτικό περαστικό, ντόπιο ή ξένο, αν βέβαια κάποιος τέτοιος υπάρχει ακόμα, το παράδοξο της προεικόνισης μιας μεγαλοσύνης και την επαλήθευση του σοφού λαϊκού ρητού, που λέει πως «η καλή μέρα, από την αυγή δείχνει». Γιατί εκεί ο ανήλικος ποιητής γκρέμισε τα τείχη της απομόνωσης και της ντροπής και έκανε κυριολεκτικά τους έγκλειστους Εβραίους, ελεύθερους Ζακυνθινοεβραίους.

Η ξενάγηση συνεχίστηκε στο πάντα φιλόξενο και υποχρεωτικό Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, την καρδιά αυτή του πολιτισμού μας, όπου φαίνεται ανάγλυφα και ουσιαστικά η εποχή και το κλίμα που διαμόρφωσαν την προσωπικότητα και την τέχνη του εμπνευστή των «Χαρίτων» και κατέληξε στην ιστορική εκκλησία του Αγίου Μάρκου, τη Μητρόπολη των Καθολικών, όπου ο δημιουργός βαπτίστηκε και εκεί τελέστηκε το επίσημο μνημόσυνό του, όταν η θλιβερή είδηση του θανάτου του έφτασε στο νησί του και ακούστηκε από τον διάδοχό του, τον Διονύσιο Σολωμό, το πολλά υποσχόμενο και παρηγορητικό «Εγκώμιό» του.

Πόρισμα ηθικό και ωφέλιμο από όλα τα παραπάνω είναι η αξιοποίηση όλων αυτών των ιστορικών τόπων της πόλης μας και του νησιού μας, που και αυτά, όπως και όλα τα άλλα της πατρίδας μας, ακολουθούν την τύχη της εγκατάλειψης και της αδιαφορίας, την στιγμή που τσιμεντάρονται οι αμμουδιές, για να προεκταθεί η εφήμερη και κοντόφθαλμη ευμάρειά μας και αποτεφρώνονται τα δάση μας για ν’ αποκτήσουμε περισσότερα οικόπεδα.

Ο Ούγος Φώσκολος, εκτός από πνευματικό, είναι και ένα τουριστικό κεφάλαιο για την «μητρική του γη» και μάλιστα σίγουρο και ποιοτικό. Πολλοί είναι αυτοί οι Ευρωπαίοι και κυρίως οι Ιταλοί, που θέλουν να δουν και να προσκυνήσουν τα μέρη όπου μικρός έζησε και περπάτησε, τους τόπους που εξαγίασε με τις φιλοπρόοδες σκανταλιές του. Ας τα αξιοποιήσουμε και ας τα αναδείξουμε.

Ετούτο το νησί, στο παρελθόν του γέννησε και άνδρωσε τις σημαντικότερες μορφές του νεοελληνικού πολιτισμού. Εκτός από τους τρεις κορυφαίους ποιητές και κάποιους άλλος εξίσου σημαντικούς, χάρισε στην χώρα μας τους πρώτους θεατρικούς συγγραφείς, κορυφαίους ζωγράφους, μεγάλους μουσικούς. Δεν είναι ντροπή να τους αγνοούμε;

Σ’ αυτήν την γενέτειρα του πολιτισμού, την κάποτε «Φλωρεντία της Ανατολής», εμείς σήμερα προβάλουμε ένα «Ναυάγιο» μαϊμού. Ανάλογη είναι και η ανταπόκριση. Και όμως μας αξίζει κάτι καλύτερο, για την ιστορία μας και μόνο.

Ακούστηκαν τελευταία πολλά για το ξαναχτίσιμο του σπιτιού του Ούγου Φώσκολου. Η παρουσία του θα είναι καταλυτικά ωφέλιμη και για τον τουρισμό, αλλά και για την ποιότητα της καθημερινής ζωής μας. Ας το τολμήσουμε. Όλοι αυτοί οι μεγάλοι, βλέπετε, ακόμα και σήμερα μας προστατεύον και μας βοηθούν. Ας μην φανούμε αγνώμονες. Ας εκμεταλλευτούμε την παρουσία τους. Διαφορετικά θα ρωτάμε τα παιδιά μας για το ποιος είναι ο μεγάλος συνθέτης, που το άγαλμά του βρίσκεται στην κεντρική μας πλατεία και αυτά θα μας λένε πως είναι ο… Γιώργος Ζαμπέτας, στην καλύτερη περίπτωση, που η τρέχουσα νεοελληνική κουλτούρα και πραγματικότητα κυκλοφόρησε την μορφή του και σε γραμματόσημο! Και εμείς θα μπογιατίζουμε και θα ξαναμπογιατίζουμε τον Καρρέρ, για να κρύψουμε την άγνοιά μας και την ασχήμια μας.

Χωριάτες-Χωραΐτες: 3-2

Γράφει ο Παύλος Φουρνογεράκης

Η φθινοπωρινή ισημερία παρέδωσε το θρόνο του εικοσιτετράωρου κύκλου στη σκοτεινιά της νύχτας, που πλειοψηφεί στην αναμέτρηση με τις πλαγιαστές ηλιακές ακτίνες. Ο υδράργυρος αντιστέκεται ακόμα ανυψωμένος λες και φοβάται τα χαμηλά, μα το χορτάρι προβάλλει σαν χαλί υποδοχής στα φύλλα του φθινοπώρου. Στα τραπέζια της σχολικής βιβλιοθήκης προβάλλουν πίνακες της εποχής (Ρενουάρ, Πουσσέν, Τσαρούχης, Πανταζής, Περβολάκης…) μαζί με αραδιασμένους στίχους (Παλαμάς, Πορφύρας, Δροσίνης, Ουράνης, Λειβαδίτης…) και διηγήσεις.

Το σχολείο προετοιμάζεται για τις εκλογές των μαθητικών συμβουλίων. Όλοι το Φθινόπωρο προετοιμάζονται για τις εκλογές, μοιάζει κάτι σαν εθιμοτυπία, χρόνια τώρα στον τόπο μας… Τηρούμε το έθιμο των εκλογών ευρωπαϊκών, εθνικών, δημοτικών, φοιτητικών, μαθητικών σαν εκείνους που παντρεύονται στην εκκλησία δίχως να πιστεύουν στην ύπαρξη του Θεού. Πώς να τις πιστέψεις σε μια δημοκρατία που μοιάζει ανύπαρκτη! Χάθηκε εκείνος ο ενθουσιασμός των πρώτων χρόνων, μα πάντα μένει στο νου μας ανεξίτηλη η πρώτη φορά…

Έχουν περάσει περίπου τριανταπέντε χρόνια από τότε. Οι πρώτες μαθητικές εκλογές μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Χαρά μαζί κι αμηχανία, ενθουσιασμός και φόβος, άγνοια κι έλλειψη εμπειρίας. Τα εφηβικά μας χρόνια ζυμώθηκαν στον αυταρχισμό, στη σιωπή και στον προσανατολισμό της εκπαίδευσης προς τη δημιουργία υποταγμένων πολιτών. Χωρισμός των σχολείων κατά φύλο (Γυμνάσια Αρρένων και Θηλέων), ομοιόμορφο ντύσιμο (μπλε ποδιά) για τα κορίτσια, κοντό κούρεμα για τα αγόρια, σήματα του σχολείου στο πέτο, απαγόρευση κυκλοφορίας το βράδυ μετά τις οκτώ, τιμωρίες με αποβολές από το σχολείο με την παραμικρή αφορμή, χουντικές επιθεωρήσεις των καθηγητών από χιτλερικές μορφές επιθεωρητών και ένα απαράδεκτο περιεχόμενο σπουδών. Ο φόβος, η αγωνία και οι σκληρές διώξεις σε συνδυασμό με το ισχνό οικογενειακό εισόδημα της απομονωμένης οικονομίας μας συμπληρώνουν το σκηνικό εκείνης της καταραμένης επταετίας.

Ο Γυμνασιάρχης (αείμνηστος Διον. Γιακουμέλος, φιλόλογος και λάτρης της ζακυνθινής λαογραφίας) με το μελανιασμένο από τα στυλό κοστούμι και την κλασική γραβάτα ανακοίνωσε, μετά την πρωινή προσευχή, την ημερομηνία εκλογών των μαθητικών κοινοτήτων, που δε θα είχαν όμως κομματική χροιά. Πρωτόγνωρη είδηση, απροσδόκητη, καταπληκτική, ευχάριστη, με αίσθηση ελευθερίας, σεβασμού και δημοκρατίας. Θα ψηφίζαμε τους αντιπροσώπους μας για πρώτη φορά και άρχισαν οι πρώτες ζυμώσεις και ομαδοποιήσεις. Το σοσιαλιστικό ζιβάγκο είχε ήδη μαγνητίσει αρκετούς νεολαίους αλλά οι φοβισμένοι καθηγητές απαγόρευαν αυστηρά οποιαδήποτε αναφορά σε κόμματα και οργανώσεις. Η ομαδοποίηση λοιπόν έγινε σύμφωνα με τον τόπο διαμονής: Χωριάτες - χωραΐτες. Είναι παλαιός αυτός ο ιδιότυπος διαχωρισμός που κάποτε έφτανε μέχρι σημείου άκρατου ρατσισμού.

«Χωραΐτη, χωραΐτη με το σκατό στη μύτη», «Χωριάτη, χωριάτη με το σκατό στην πλάτη»: παιδιάστικες αντεγκλήσεις με φράσεις που στηρίζονταν στις παλιότερες αρχέγονες κατασκευές αφόδευσης που η «ευωδία» διέγειρε αναλόγως τη ρινική κοιλότητα. Οι μικροί χώροι στην πόλη «ευωδίαζαν» εντονότερα από εκείνους των χωριών. Μια μικρή αχυρένια κατασκευή που έκρυβε τη λακούβα αφόδευσης με το πατάρι στήριξης του επισκέπτη, έξω από το σπίτι, ικανοποιούσε αυτές τις ανθρώπινες ανάγκες τα χρόνια της φτώχειας…

Χωριάτες-Χωραΐτες 3-2 ήταν το αποτέλεσμα εκείνων των πρώτων εκλογών. Οι χωριάτες ήμασταν απλά περισσότεροι, αλλά θέλαμε να είμαστε και πρώτοι. Ήταν ένας συναγωνισμός βασισμένος στην αγωγή της πρωτιάς. Μεγαλώνουμε με την αγωγή της πρωτιάς. Ο πρώτος έχει αξία, ο δεύτερος, ο τρίτος, ο τελευταίος παντελώς απαξιώνονται και όλοι μαζί υποφέρουν όταν μένουν προσηλωμένοι στο στόχο και δεν απολαμβάνουν το ταξίδι.

Ψηφίσαμε όλοι με πάθος σ΄ εκείνες τις μαθητικές εκλογές. Αισθανόμαστε πιο ισχυροί όταν απευθυνόμαστε στους καθηγητές μας για να συζητήσουμε τα προβλήματα της τάξης και αποκτούσαμε την αίσθηση του δικαίου και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Δουλέψαμε για την ευταξία του χώρου, προετοιμάσαμε τις σχολικές γιορτές και την επταήμερη εκδρομή, διαχειριστήκαμε το μαθητικό κυλικείο με εκείνες τις μαγικές γεύσεις της τυρόπιτας και της μπουγάτσας του Μαράκη για να ενισχύσουμε το ταμείο μας, και πραγματοποιήσαμε την πρώτη τρίωρη αποχή! Αντιδράσαμε στον αυταρχισμό και την αισθητική (!) εμφάνιση καθηγήτριάς μας (Γυμνάσιο Αρρένων γαρ…).

Στα επόμενα χρόνια άνθιζε σιγά-σιγά το λουλούδι της δημοκρατίας. Καλλιεργούσαμε το χώμα της, λιπαίναμε και ραντίζαμε το μεγάλωμά της με τον ιδρώτα και το αίμα των αγώνων και των διεκδικήσεών μας. Και μετά την αφήσαμε να μαραθεί σαν τους αγρότες που εγκατέλειψαν τη γη τους κι εκείνη γέμισε ασφαλακτούς και γαϊδουράγκαθα. Σήμερα βιώνουμε μια πρωτόγνωρη δικτατορία της καπιταλιστικής οικονομίας κι εκείνοι που εκλέγουμε να μας εκπροσωπήσουν και να μας διοικήσουν είναι οι εντολοδόχοι τους. Βιώνουμε μια πρωτόγνωρη επίθεση εναντίον όλων των εργασιακών δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Το σχολείο «εκσυγχρονίζεται» με νέα δομή και περιεχόμενο σπουδών που ευνοεί την αποσπασματική γνώση και την αδράνεια. Οι μαθητές ενθουσιώδεις και οραματιστές συμμετέχουν στις εκλογές αντίθετα με τους μεγάλους που νομίζουν ότι απέχοντας δείχνουν την αντίδρασή τους στο σύστημα, χωρίς να καταλαβαίνουν ότι το χαροποιούν, γιατί μπορεί απρόσκοπτα να εδραιώνεται και να ευνοεί τα λαμόγια και τους ισχυρούς.

Αλήθεια, πόσο πανέτοιμοι φαίνονται οι καιροσκόποι και τα λαμόγια σε κάθε εκλογική αναμέτρηση! Διεισδύουν στα ψηφοδέλτια νίκης και ξεγελούν ή και συνεργούν με τους ψηφοφόρους. Από τους προέδρους δεκαπενταμελών συμβουλίων των σχολείων που εμπλέκονται με τις σχολικές εκδρομές και τα πενιχρά ταμεία των τάξεων μέχρι τα κυβερνητικά στελέχη, μπορούμε να συναντήσουμε αυτές τις αντιπαθητικές, αποκρουστικές, επικίνδυνες υπάρξεις. Όσοι έρχονται σε επαφή με το δημόσιο χρήμα είναι εν δυνάμει κλέφτες και απατεώνες, όταν δεν υπάρχει διαφάνεια, ο λαός αδιαφορεί για τα κοινά και οι θεσμοί της πολιτείας αδρανούν ή και συνεργούν.

Ο διαχωρισμός χωριάτες-χωραΐτες σήμερα είναι κενός περιεχομένου σε πραγματικό ή και συμβολικό πλαίσιο. Ο διαχωρισμός όμως σε τίμιους και άτιμους ή σε πλούσιους και φτωχούς οποιασδήποτε προέλευσης είναι υπαρκτός και η ευθύνη του καθενός μας να τους διακρίνει είναι επιβεβλημένη ανάγκη. Ακόμα μεγαλύτερη είναι η ευθύνη ημών των δασκάλων για την αγωγή που θα πρέπει να δώσουμε στα παιδιά μας προκειμένου μέσα στο άνυδρο περιβάλλον και τη σύγχρονη ερημοποίηση να προετοιμάσουμε το χαλί που θα υποδεχθεί χρυσάνθεμα και κυκλάμινα στις καρδιές των αγώνων για καλύτερες μέρες.

Τα μαθητικά συμβούλια είναι αγωγή δημοκρατικής συνύπαρξης κι εκπροσώπησης. Συμβάλλουν στην κατάκτηση της γνώσης και την πολιτισμική πρόοδο. Αποτελούν απαραίτητο θεσμικό παράγοντα σεβασμού, ευταξίας, καθαριότητας, αποδοχής, συνεννόησης με τον κόσμο των μεγάλων (γονείς και καθηγητές) δημιουργικότητας και ανοίγματος του σχολείου στην κοινωνία, αλλά και διεκδίκησης και αγώνα για το παρόν και το μέλλον τους. Οφείλουν να αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια υποβάθμισης και προσβολής της προσωπικότητάς τους και των προβλημάτων της ηλικίας τους. Οφείλουν να απομακρύνουν όσους θέλουν να τους μολύνουν με την κρυφή τους παρουσία στο σχολικό χώρο και δεν καταφεύγουν εύκολα στις παραδοσιακές καταλήψεις που στερούν τη γνώση και τη δημιουργικότητά τους. Εργάζονται, συμβάλλουν και απαιτούν ένα πιο ελκυστικό σχολείο με οράματα και προτάσεις, μαθαίνουν να αναλαμβάνουν τις συνέπειες των πράξεών τους. Αλήθεια πόσα οφείλουμε να πράττουμε εμείς γι αυτούς;

Σήμερα, που γεμίζω αυτές τις αράδες στο μικρό μου υπολογιστή, αισθάνομαι αντιφατικά. Θλίβομαι γιατί απεργώ και αναγκάζομαι να κρατώ κλειστή την πόρτα της σχολικής βιβλιοθήκης μα νιώθω και μια μεγάλη χαρά που μπορώ ακόμα να απεργώ και να διαμαρτύρομαι, να αμύνομαι στη μεγάλη λαίλαπα που ρημάζει τον τόπο και τις ψυχές του. Πόσο ακόμα; Ίσως του χρόνου να θεωρείται και αυτό ποινικό αδίκημα! Ποιος μπορεί σήμερα να απεργήσει στον ιδιωτικό τομέα; Ποιος αύριο, όταν θα τον αναγκάζουν να πέφτει γονυπετής στον κάθε λογής αρχηγό του Καλλικράτη για λίγες ώρες δουλειάς; Ποιο το μέλλον μιας κοινωνίας που οι πολίτες της περπατούν γονυπετείς;

Απεργοί-μη απεργοί 1-2, με πληροφόρησαν από το συνδικάτο, πλούσιοι-φτωχοί 5-0 το σκορ αναμέτρησης και στις πέντε ηπείρους, χωριάτες-χωραΐτες 3-2. Γεμάτη νούμερα είναι η ζωή μας. Από το μηδέν θ’ αρχίσει η πάλη για την αναβίωση της Δημοκρατίας. Οι φθινοπωρινές εκλογές μπορεί να είναι μια καινούργια αρχή;

Ζάκυνθος 7-10-2010

Το χρονικό πέντε αιώνων συνύπαρξης

Γράφει ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΣ

Στα παιδικά μου χρόνια, πηγαίνοντας συχνά στον από την μητέρα νόνο μου, που είχε εμπορικό στην αρχή της Πλατείας Ρούγας, κοντά στους Αγίους Σαράντες ή πιο σωστά στην ευλαβική, μετασεισμική ανάμνησή τους, εκεί που «εν εσχάτοις χρόνοις» βρισκόταν ο «Γερμανός» της κινητής μας τηλεφωνίας, εκτός από μια μεγάλη και αληθινή μπάντα, η οποία πάντα τραβούσε την προσοχή μου σε κάθε της μουσική έξοδο και κυρίως την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όπου έβγαινε να παιανίσει τα κάλαντα στην ακόμα αντιστεκόμενη και μη ισοπεδωμένη Ζάκυνθο, είχα γνωρίσει και τον Μόρδο, γείτονα και αυτόν και απαραίτητο στοιχείο της γειτονιάς. Μαζί με τον Κατσίγιαλο, με το κουρείο του και τις επισκευές των ομπρελών του, τον Πανάρετο, με το ζαχαροπλαστείο του και προ πάντων τις σοκολατίνες του, που τόσο μου άρεσαν, τον Ανέστη, με τα δικά του έτοιμα ενδύματα και τόσους άλλους, τους οποίους η αδύναμη μνήμη μου καταδικάζει με γενίκευση, αποτελούσε και αυτός ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κάποτε φημισμένης σκοντράδας των μαγικά πολυάριθμων Μαρτύρων της απαρχής της Άνοιξης, η οποία διαχώριζε την πόλη σε δύο μερίες, την «Μέσα» και την «Όξω» και συγχρόνως μια σημαντική σελίδα της ιστορίας της, αλλά και όλου του νησιού γενικότερα.

Τον επισκεπτόμουνα συχνά όταν το θέλημα που έκανα ήταν κάποιο γυαλί που έσπασε, ιδίως η λάστρα των παραθυριών, την οποία συνήθως κομμάτιαζα εγώ με την μπάλα, όταν το ροΐ έσταζε τόσο πολύ, που έπρεπε να αντικατασταθεί, σαν το ποτιστήρι για την διατήρηση των πολλών φυτών της ταράτσας είχε σαπίσει από την πολύχρονη χρήση ή αν το φανάρι, φωτιστικό ή για συντήρηση, έπρεπε να αντικατασταθεί. Γιατί ο Μόρδος ήταν Εβραίος και όπως όλοι οι ομόθρησκοί του ή πιο σωστά οι περισσότεροι, οι καθαρά Ζακύνθιοι, εξασκούσε το επάγγελμα του φαναρατζή, όπου αν δεν με ξεγελά με φαντασία η μνήμη μου, σαν γνήσιος επτανήσιος και προ πάντων Τζαντιώτης, το έλεγε και αυτός με την προσθήκη του ευφωνικού και ποιητικού αυτού «α», αποφεύγοντας την ανατολίτικη αφωνία των τριών συνεχόμενων συμφώνων, που για μένα δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα μπέρδεμα της γλώσσας μου.

Είχε το μαγαζί του στην αρχή των Τσαρουχαρέικων, εκεί που τέλειωναν οι κολώνες και κοντά σε ένα καπελάδικο και, αν θυμάμαι καλά, απέναντι από ένα παντοπωλείο, το οποίο στο παιδικό μυαλό μου πουλούσε μόνο «βαρελίσια» φέτα και αλλαντικά, ίσως επειδή αυτά μου άρεσαν περισσότερο από όλα τα άλλα είδη του και αυτά πάντα προτιμούσα και με αγάπη και μυαλό αγόραζα.

Ίσως σε κάποιο από τα άλμπουμ με φωτογραφίες της εποχής, όπου υπάρχουν ακόμα αισθηματικά και υλικά φορτωμένα στο σπίτι της Χώρας και αποθανατίζουν την αυθάδειά μου, μαζί με όλους αυτούς τους με «ξεφάντωση», κατά Γουζέλη, φίλους, να υπάρχει και αυτός, αντιστεκόμενος στην φθορά του χρόνου και να τονίζει την ταυτότητα ενός νησιού, πριν την πτώση του και την πολύκροτη ιστορία του, πριν την οριστική προσαρμογή του στην νεοελληνική, αυτοκτονιτική πραγματικότητα. Μπορεί να είναι κάποιος από την παρέα, που με πήρε μαζί στο τότε ξεχωριστό Καρναβάλι και πριν σταμάτησε στου Δάφνου να αποθανατίσει την στιγμή, λες και ήξερε τον ξεπεσμό σε σκυλάδικο. Μπορεί να στέκεται σε μια μεριά του δρόμου στην μαυρόασπρη, αλλά τόσο φωτεινή διαιώνιση του πολυπληθούς, τότε, πανηγυριού του Αγίου Λαζάρου, το απόγευμα της Λαμπρής, την εποχή που οι φινετσάτοι πατεράδες μας δεν καταλάβαιναν την Ανάσταση με μπουχό, λάσπες και τσίκνα, αλλά έστρωναν το πασχαλιάτικο τραπέζι με κρύσταλλα και πορσελάνες. Μπορεί τέλος να βρίσκεται στις πολυπρόσωπες απεικονίσεις και διασώσεις των χαρών της οικογένειας, μια και σαν γείτονας σίγουρα ήταν καλεσμένος και με ικανοποίηση τις είχε παρακολουθήσει.

Γιατί οι Εβραίοι της Ζακύνθου ήταν πάντα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνίας και του πολιτισμού της και τις περισσότερες φορές, εκτός από τις θλιβερές περιπτώσεις του θρησκευτικού φανατισμού, που οδήγησαν σε θλιβερά γεγονότα, σαν το ντροπιαστικό για όλους τους λεγόμενους χριστιανούς «μπούρδο των Εβραίων», έζησαν αρμονικά στον τόπο μας και είναι ένα κομμάτι χαρακτηριστικό της ιόνιας ιδιοσυγκρασίας μας.

Μπορεί να τους έκλεισε στο Γέτο η αμάθεια και η στενοκαρδία, αλλά χάρισαν στον μικρό Νικολό Φώσκολο την απαρχή της παγκόσμιας επαναστατικότητάς του και την θεμελίωση των στίχων του. Πετροβολήθηκαν από τον άμαθο φανατισμό, τον αγνοούντα την διδασκαλία του περιφερόμενου Εσταυρωμένου, αλλά ήταν οι μόνοι που διασώθηκαν από τον αιμοχαρή φασισμό και ένοιωσαν την αδελφοσύνη των γειτόνων και συμπατριωτών τους. Με λίγα λόγια ήταν και αυτοί ένα κομμάτι της τζαντιώτικης ανεξιθρησκίας, της φαινομενικά ερίζουσας και ουσιαστικά θαυματουργούσας, «εν αγάπη και ομονοία».

Όλα αυτά ήρθαν στο νου μου, μαζί με άλλα πολλά, όταν έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο του συμπατριώτη μου και συμπατριώτη μας Σαμουήλ Ερμ. Μόρδου: «Οι Εβραίοι της Ζακύνθου, χρονικό πέντε αιώνων», το οποίο είχε την καλοσύνη να μου στείλει. Στις σελίδες του υπάρχει όλη η ιστορία των ζακυνθινών εκείνων, που ήταν στο θρήσκευμα Εβραίοι και περικλείονται όλα τα πάθη τους, τα βάσανά τους και οι καημοί τους, μαζί με την καθημερινότητά τους, η οποία στο βάθος ήταν κοινή με αυτήν των άλλων συγκατοίκων τους. Γιατί δεν είναι τυχαίο που και αυτοί έπαιξαν στις μπάντες μας, περπάτησαν στα καντούνια μας τις καθημερινές και τις σχόλες στην Πλατεία Ρούγα και την Στράτα Μαρίνα, που έπαιξαν «Ομιλίες» στις μεγάλες, εαρινές γιορτές τους και τέλος, που κατάντησαν και αυτοί σεισμόπληκτοι τον Αύγουστο του 1953, μια και η θεομηνία ισοπέδωσε την Συναγωγή τους, όπως και τις όμορες εκκλησίες μας.

Το βιβλίο αυτό του Σαμουήλ Μόρδου, ο οποίος είναι γιος του παραπάνω αναφερθέντος, δεν συμπληρώνει μόνο την τοπική βιβλιογραφία, αλλά και την πλουτίζει με ένα σημαντικό κεφάλαιο της τοπικής μας ιστορίας. Στις σελίδες του περικλείει μια πτυχή της ζακυνθνής ψυχής και μια γνήσια ανάσα της ύπαρξης της κάποτε επάξια λεγόμενης «Φλωρεντίας της Ανατολής». Δεν είναι μόνο το «χρονικό πέντε αιώνων», αλλά και το χρονικό μιας πορείας και μιας συνύπαρξης.

Μια Ζάκυνθος, που χάθηκε οριστικά, διασώζεται στις σελίδες του και στις πολύτιμες φωτογραφίες του «το τραγούδι της ζωής» ακούγεται και πάλι, παρότι συχνά μέσα σε ερείπια. Μας υπενθυμίζει και μας μαθαίνει πως τα τζάμια της εκκλησίας του πολιούχου μας, τοποθετήθηκαν, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, χωρίς καμιά αμοιβή, από τους Zακυνθινούς Εβραίους.

Είναι και αυτό η συνέχιση της γιαγιάς, που γυρίζοντας από τα ψώνια της κάνει τον σταυρό της ορθόδοξα μπρος από τον καθολικό Άγιο Μάρκο.

Ας το διαβάσουμε όλοι με ευλάβεια. Έχουμε πολλά να κερδίσουμε.

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων και η συμμετοχή του στην εκστρατεία Περιβάλλον και Πολιτισμός 2010: «Φωνές νερού μυριάδες»

Της Κατερίνας Δεμέτη

Την άνοιξη του 2008 η Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού εγκαινίασε μια εκστρατεία πανελλαδικής εμβέλειας με τίτλο Περιβάλλον και Πολιτισμός. Για τη διετία 2008 και 2009 θεματικός άξονας των εκδηλώσεων ορίστηκε Το Δέντρο της Ζωής σε Τέσσερις Εποχές, δηλαδή το δέντρο, η σημασία και οι συμβολισμοί που συνδέθηκαν με αυτό από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή.

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων συμμετείχε στην δράση αυτή με μεγάλη επιτυχία. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα που αναπτύχθηκε στο Μουσείο επικεντρώθηκε στο δέντρο, κάτω από το οποίο ο εθνικός ποιητής συνέθεσε τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» και στα φυτικά θέματα που βρίσκονται στα οικόσημα που εκτίθενται στον προθάλαμο του άνω ορόφου.

Η κεντρική ιδέα γύρω από την οποία σχεδιάστηκε το εκπαιδευτικό υλικό ήταν ότι η φύση περνάει μέσα από κάθε έκφραση, εμπνέει τον ποιητή και γενικά συμβάλλει στην καλλιτεχνική δημιουργία και γι’ αυτό δεν πρέπει να την καταστρέφουμε, αλλά να την προστατεύουμε.

Από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, η θεματική του Δέντρου θεωρήθηκε ιδανική ενότητα, καθώς στη μορφή του Δέντρου συμπυκνώνονται με τρόπο συμβολικό τα βασικά στοιχεία της φύσης. Με τη δύναμη του νερού το δέντρο αναπτύσσεται και καρποφορεί, η γη το στηρίζει και το θρέφει, στον αέρα αναπνέει και ορθώνεται, ενώ η φωτιά μπορεί να επηρεάσει ανεπανόρθωτα τον κύκλο της ζωής του.

Έτσι, η διετία 2010-2011 είναι αφιερωμένη στη θεματική του πρώτου από τα τέσσερα στοιχεία, του νερού.

Την Πέμπτη 7, την Παρασκευή 8, το Σάββατο 9 και την Κυριακή 10 Οκτωβρίου 2010, αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία και μνημεία της επικράτειας θα ανοίξουν τις πύλες τους στο κοινό με μια σειρά από ποικίλες εκδηλώσεις, περιηγήσεις και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, οι οποίες θα επιχειρήσουν να αναδείξουν τη σημασία και τις ποικίλες διαστάσεις της αξίας του νερού στη ζωή των ανθρώπων από την αρχαιότητα έως σήμερα.

Μέσα από μια πολύπλευρη, αειφορική θεώρηση με παραδείγματα που θα αντληθούν από αρχαιολογικά σύνολα, μνημεία και μουσεία της χώρας, αλλά και από δείγματα της σύγχρονης δημιουργίας, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να εντάξει τις χρήσιμες ή βλαβερές πρακτικές του παρελθόντος στο σύγχρονο προβληματισμό αναφορικά με τη διαχείριση του νερού ως απειλούμενου αγαθού.

Στο λογότυπο της φετινής εκστρατείας αποτυπώνονται οι δεσμοί αιώνων που συνδέουν το περιβάλλον με τον πολιτισμό: ο μίσχος που μόλις έχει βλαστήσει, σύμβολο του θαλερού περιβάλλοντος, γίνεται κύμα της θάλασσας και ιωνικό κιονόκρανο, δηλώνοντας την πολιτιστική και περιβαλλοντική αειφορία.

Το Μουσείο Σολωμού και Επιφανών Ζακυνθίων, συμμετέχει στη φετινή δράση με τα χειρόγραφα του Διονυσίου Σολωμού, που έχουν αναφορές στο νερό.

Ειδικότερα επελέγησαν έργα στα οποία γίνεται αναφορά: Α) σε λίμνη και Β) σε πηγάδι, από το Λάμπρο, τους Ελευθέρους Πολιορκισμένους και τη Γυναίκα της Ζάκυθος.

Σ’ ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα που θα προβάλλεται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή μέσα στο Μουσείο, οι μαθητές θα κληθούν να ανακαλύψουν τη σχέση του εθνικού ποιητή με το φυσικό στοιχείο του νερού και θα γνωρίσουν την ιστορία των χειρογράφων του.

Ελπίζουμε ότι τα σχολεία του νησιού θα ανταποκριθούν στο κάλεσμα και θα έρθουν για να συμμετάσχουν στη δράση. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2695048982.

Αλήθειες για την δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα και η νέα Υπουργός Παιδείας

Γράφει ο Νίκος Γράψας, Mουσικός, θεωρητικός του πολιτισμού- ανθρωπολόγος και ‘ασταθής’ εκπαιδευτικός ΠΕ16

Masked Figures, by Clotilla (Bertha Baptiste) Osoyoos Museum Collection

Η νέα ελληνική κυβέρνηση ζητά συναίνεση στις ‘δύσκολες ώρες’, αλλά η κυρία υπουργός Παιδείας προσπαθεί να διχάσει την κοινωνία. Προσπαθεί να στρέψει γονείς και μαθητές, και όχι μόνο, κατά των εκπαιδευτικών. Πως αλλιώς να ερμηνεύσει κανείς τα τόσο άκομψα και σκληρά λόγια που ξεστόμισε δημοσίως, που ούτε ένας ασκούμενος, άπειρος διπλωμάτης δεν θα το έκανε. Αλήθεια, ποιος σας είπε πως ‘οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί δεν μπορούν να σταθούν μέσα στην τάξη’…

• Μήπως οι Σχολικοί Σύμβουλοι έχουν ανάλογες εκθέσεις; Αν ναι, παρουσιάστε τις. Αν όχι, να ζητήσετε συγνώμη ή να αλλάξετε συμβούλους.

• Μήπως έγινε κάποια αξιολόγηση των εκπαιδευτικών ποτέ και δεν το γνωρίζουμε; Αν ναι, να μας την παρουσιάσετε, αν όχι, να ζητήσετε συγνώμη ή να αλλάξετε συμβούλους.

• Μήπως τα Πανεπιστήμια απ’ όπου αποφοίτησαν οι εκπαιδευτικοί, δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους; Αν ναι, δώστε τα στοιχεία στη δημοσιότητα, αν όχι, να ζητήσετε συγνώμη ή να αλλάξετε συμβούλους.

• Μήπως οι διαδικασίες επιλογής τους από το Υπουργείο Παιδείας και τον ΑΣΕΠ δεν ήταν αξιοκρατικές και αδιάβλητες; Αν ναι, καταθέστε το δημόσια.

• Μήπως δεν χρησιμοποιούν το πρόγραμμα σπουδών και την ύλη που σερβίρει το Υπουργείο Παιδείας και δεν ελέγχονται για την πρόοδο της διδασκαλίας κάθε μήνα; Αν ναι, ελέγξτε τους διοικητικούς μηχανισμούς του Υπουργείου Παιδείας, αν όχι, να ζητήσετε συγνώμη ή να αλλάξετε συμβούλους.

Σε κάθε περίπτωση, αναρωτιέμαι ως πολίτης, ως γονέας, ως εκπαιδευτικός:

• Οι πολιτικοί μπορούν να σταθούν στη χώρα μας; Αν ναι, γιατί όλοι εσείς μιλάτε περί αποκατάστασης του κύρους της πολιτικής;

• Οι υπουργοί Παιδείας των τελευταίων κυβερνήσεων στάθηκαν στο ύψος της αποστολής τους; Αν ναι, γιατί οι βαθμίδες της εκπαίδευσης έχουν δεκάδες τεράστια προβλήματα, που εσείς η ίδια παραδέχεστε;

• Η διδακτέα ύλη , τα προγράμματα σπουδών, οι εξετάσεις, αποτέλεσαν εργαλείο σύγχρονης και χρήσιμης εκπαίδευσης κατά τις πρόσφατες δεκαετίες; Αν ναι, τότε γιατί εξαγγείλατε πως θα τα αλλάξετε όλα;

• Η τεχνολογική και διοικητική υποστήριξη, γραμματείς, επιστάτες, πληροφορική κλπ, όπως προβλέπει ο νόμος, κατά πόσο υπάρχουν στα δημόσια Σχολεία; Ξέρετε κανένα ιδιωτικό Σχολείο χωρίς τέτοια οργάνωση;

Μιλάμε λοιπόν για ανεπαρκή, εγκαταλελειμμένα στη φιλοτιμία των εκπαιδευτικών, απαξιωμένα σχολεία εδώ και χρόνια και εσείς αποφαίνεστε για την ανεπάρκεια των εκπαιδευτικών;

Γνωρίζετε, κυρία μου, πόσα προσόντα των εκπαιδευτικών, πόσες δεξιότητες που έχουν αποκτήσει είτε πληρώνοντας είτε καταναλώνοντας ώρες πολλές, δεν μπορούν να αξιοποιηθούν στο δημόσιο Σχολείο, λόγω της στείρας, ανελαστικής και καταπιεστικής δομής του;

Έχει ποτέ ζητήσει κάποιος υπουργός το βιογραφικό των εκπαιδευτικών; Ξέρετε πόσοι εκπαιδευτικοί είναι συγγραφείς; Έχει οργανώσει ποτέ κανείς υπουργός νέα τμήματα ή έχει προτείνει νέους τομείς εκπαιδευτικών προγραμμάτων ή όλοι εξυπηρετούμε τις άθλιες πανελλαδικές εξετάσεις εδώ και χρόνια; Γιατί δεν αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί τα συγγράμματα, αλλά πάντα γνωστοί εκδοτικοί οίκοι; Έχουμε, τελικά, χρήματα;

Ποιος πρότεινε τις Πανελλαδικές; Οι εκπαιδευτικοί; Τα παιδιά των εκπαιδευτικών δεν βασανίζονται; Δεν πληρώνουν φροντιστήρια; Τα παιδιά των εκπαιδευτικών, κυρίως, διαγωνίζονται. Τα πλούσια πάνε Ευρώπη και Αμερική. Λοιπόν;!! Κόβετε, ως κυβέρνηση τις αποδοχές των εκπαιδευτικών, και έχετε το θράσος να μιλάτε για ‘αξιοπρέπεια του εκπαιδευτικού’; Παραδέχεστε τα ‘άδικα μέτρα’ που πήρατε. Αυτό να το θεωρήσουμε ως δήλωση των προθέσεών σας ή ως παραδοχή της ανικανότητάς σας να πάρετε δίκαια μέτρα όπως οφείλετε ως θεσμικά και νομικά όργανα;

Τόσα χρόνια οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν πάρει αυξήσεις γιατί εκ του πονηρού οι ελληνικές κυβερνήσεις μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων προώθησαν τα φροντιστήρια!, ώστε να συμπληρώνουν το εισόδημά τους και να μη ζητάνε αυξήσεις. Και τώρα τι ζητάτε από τους εκπαιδευτικούς; Να πληρώσουν την πολύχρονη ανεπάρκεια των πολιτικών και των υπουργών, τους οποίους υπουργούς, μη μου πείτε ότι τους εκλέγει ο λαός! Αλλά και έτσι να είναι, το πρόβλημα δεν είναι των εκπαιδευτικών, είναι ολόκληρης της κοινωνίας, και δικό μας και δικό σας.

Τέλος, ας ξαναθέσω ένα ερώτημα, που τώρα πρέπει να αναλογισθείτε: γνωρίζετε τις αμοιβές των ευρωπαίων εκπαιδευτικών; Και μη μου πείτε ότι έχουν λιγότερες διακοπές. Να περικόψετε τις διακοπές και να αυξήσετε τους μισθούς στα 3.000 και 4.000 ευρώ, όπως στην Ευρώπη, αφού βάλετε γραμματείς και επιστάτες στα Σχολεία κι όχι να κάνουμε όλες τις γραφειοκρατικές εργασίες οι εκπαιδευτικοί, με απαρχαιομένα μέσα και να μας κόβετε και τα επιδόματα!!

Εσάς, κυρία μου, σας έκοψε κανείς επιδόματα, σας υποχρέωσε να κάνετε και άλλη εργασία έξω από τις σπουδές και τα ενδιαφέροντά σας; Εσείς γιατί το κάνετε σε εμάς επί χρόνια; Για ποια αξιοπρέπεια μας μιλάτε; Ελάτε να μιλήσετε με τα παιδιά μας, αν έχετε τα κότσια. Ωραίοι οι τηλεοπτικοί μονόλογοι, αλλά άχρηστοι.

Και, επί τέλους, γιατί η Γερμανία διαθέτει 15% για την Παιδεία και εσείς ούτε 3%; Γιατί έχουμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα εξοπλισμών στην Ευρώπη, 7% και δεν διαμαρτύρεστε, παρά το εγκρίνετε κυρία υπουργέ για την Παιδεία;

Άρα όχι προϊστάμενός μας, όχι εμπνευστής και καθοδηγητής μας, μάλλον εχθρός μας φαντάζετε, κυρία υπουργέ.

Ζάκυνθος Σεπτέμβριος 2010

Γιάννη Βαρβέρη: ΣΤΑ ΞΕΝΑ (7 ποιήματα)

Στην υγειά σας
πεθαμένοι.

 

Ο ΕΝΙΚΟΣ, ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ

Εδώ γνωρίζω ηλικιωμένους
που αν τους ρωτήσεις απαντούν
και μόνον τ' απαραίτητα
σε μια γλώσσα παλιά
ευγενική σανσκριτική ακατανόητη
κι ύστερα πάλι φυγαδεύονται
στη μερική τους άνοια, μακρινοί.

Πόσα μπορείς να μάθεις από τα σπαράγματα
των φράσεων
και σε τι άνθρωπο σοφό μπορείς να εξελιχθείς
απ' τα στεγνά τους μάτια που απλανή θρηνούν
επειδή κώφευσαν
τίποτε απ' όλ' αυτά δε διδαχτήκαν
τα παιδιά τους -
κάτι σφριγώντα κούτσουρα λαλίστατα
που μας κυκλώσαν και παραμονεύουν
με τα ντενεκεδένια δούρεια δώρα
της οικειότητας.


ΤΙΣ ΚΥΡΙΑΚΕΣ ΜΕ ΤΖΕΪΜΣ ΜΠΟΝΤ

Εδώ τις Κυριακές ίδια ταινία
«Ο Τζέιμς Μποντ εργάζεται στα ξένα».

Στο πρώτο μέρος ο ήρωας
κοιτάζει πεταλούδες κι αερόπλανα θυμάται
φοράει πολύχρωμα φουστάνια
δεν του πολυπάνε
μ' αυτά πετάει ψηλά και μας πυροβολεί
γυναίκες κλαίνε από χαρά
εκείνος τους φωνάζει τ' όνομά του
«Είμαι ο Μποντ»
όταν ανάψει διάλειμμα
μοιράζει σοκολάτες στους διαβητικούς
μετά σβήνει το φως
στο μέρος Βον και πάλι μας πυροβολεί
εμείς είμαστε αθάνατοι
THE END.

Δευτέρα ξημερώματα
βάζει την άσπρη μπλούζα
σκίζει σε πρόχειρα πανιά
τη μαύρη οθόνη
μέχρι την άλλη Κυριακή
σκουπίζει το αίμα.


Η ΩΡΑ ΕΙΝΑΙ

Θα σάς βραβεύσουν κούκοι,πετεινοί.
Θα επαινεθείτε από τις προθεσμίες.
Θα σάς φεισθούν παραγραφές.
Είναι η ώρα
περιφρόνηση
και δεν οπλοφορεί.


ΘΕΣΗ

Είναι κατειλημμένη, Θεέ
από τον ξένο.


Η ΔΑΝΕΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ

Όσο γερνάω
τόσο ομορφαίνω
το πρόσωπό μου παίρνει
τα ωραιότερα χαρακτηριστικά
των συνανθρώπων μου
επιτέλους με αγαπούν
το βλέπω καθαρά στο πρόσωπό μου
αγνώριστο
απ' τα χαρούμενα
βασανιστήρια.


ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΙΚΡΑΜΕΝΟΙ

Μεγαλώσαμε και είμαστε
πολύ πικραμένοι.

Δεν μας παρηγορεί η υγεία:
μια πλήξη πια
υγιείς εμείς
μόνο για να την ευχόμαστε στους συνανθρώπους.

Δεν μας παρηγορούν τα χρήματα
Εχομε τόσα
που μπορούμε και να τα αγοράσουμε.

Δεν μας παρηγορούν ούτε τα σώματα:
μάς παραδίδονται αφειδώς
γιατί το σφρίγος πάντοτε
ποθούσε τη σοφία.

Είμαστε άνθρωποι πικραμένοι.
Μεγαλώσαμε και είμαστε πολύ
πικραμένοι.

Αυτό μονάχα μάς παρηγορεί.

Τι εννοούσαν, όταν μου ’λεγαν «Καζίνο»

* Αναδημοσίευση από το Επετειακό Λεύκωμα 170 χρόνια “Λέσχη ο Ζάκυνθος” [1839-2009]

Του ΔΙΟΝΥΣΗ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΥ

Αν για τον κόσμο ολόκληρο ο παρελθών χρόνος, αλλά και ο παρών, χωρίζεται σε προπολεμικά και μεταπολεμικά χρόνια, για το νησί μας, τη Ζάκυνθο, ορόσημο στάθηκε ο σεισμός και πάντοτε μιλάμε για προσεισμικές και μετασεισμικές περιπτώσεις. Αν μάλιστα κάνουμε άκρη την επιείκεια και πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, θα δούμε πως σε τοπικό επίπεδο η γενική αλλαγή δεν οφείλεται, όπως στον υπόλοιπο κόσμο συμβαίνει, στον ολοκληρωτικό διχασμό της ιστορίας από τους παγκόσμιους πολέμους, αλλά πως ο Εγκέλαδος σ’ εμάς χώρισε το πριν και το μετά, όχι μόνο στο φαίνεσθαι, αλλά και στο πιο ουσιαστικό γίγνεσθαι.

Η πριν τον σεισμό ζωή, αισθητική, άποψη και πράξη του «Φιόρου του Λεβάντε» έγιναν προσωρινή ανάμνηση των επιβιωσάντων, με ημερομηνία λήξης, βέβαια, μια και ο χρόνος δεν αστειεύεται ή αποτυπώθηκαν στις σελίδες της ιστορίας, με τον κίνδυνο της λησμονιάς στα υγρά ράφια των βιβλιοθηκών, όταν και οι τελευταίοι εναπομείναντες πιστοί αναχωρήσουν. Μα η ζωή απαιτεί συνέχεια και η προδοσία αποτελεί αυτοτιμωρία. Έτσι το να ξεκινάς από την αρχή είναι έγκλημα και η άρνηση ή λησμονιά του παρελθόντος σου, αποπροσανατολίζει και εμποδίζει.

Οι γενιές που είναι σήμερα στα πράγματα στο νησί δεν γνώρισαν τα πριν του σεισμού, δεν τα έζησαν και προ πάντων δεν τα βίωσαν. Είχαν την τύχη, όμως, γιατί τύχη είναι η αποφυγή -σ’ αυτήν την περίπτωση- του απογαλακτισμού, να τ’ ακούσουν και λάθρα να τα μισοζήσουν στις νοσταλγικές διηγήσεις των πατεράδων τους ή των νόνων τους. Πρόλαβαν τα λιγοστά ερείπια, μιας άλλης αισθητικής πριν γίνουν άχαρο μπετόν και ανώνυμα ενοικιαζόμενα και περπάτησαν στην Πλατεία Ρούγα, στην Στράτα Μαρίνα, στον Πλατύφορο, που παρέμεναν έστω και σαν ονομασίες τιμητικής θύμησης, πριν μετατραπούν σε αθηναϊκές τηλεοπτικές διαφημίσεις και τουριστικές παραθαλάσσιες σπονδές, όπως και να κατοίκησαν το Μπελούσι, το Κούκεσι, το Φαγιά, το Ρόιδο, προτού προλάβουν οι πρώτοι, λόγω κυρίως του σεισμού, εσωτερικοί, τότε, μετανάστες, να δουν τις ταμπέλες των τρόλεϊ, που έγραφαν: Κυψέλη, Καλλιθέα, Αμπελόκηποι και με την κατοπινή ευλογία της Χούντας να τις αντιγράψουν άστοχα ή να τους δώσουν θεοσέβεια. Με λίγα λόγια η πρώτη μετασεισμική γενιά της Ζακύνθου ήταν συγχρόνως και η τελευταία προσεισμική κι’ έτσι πολλά πράγματα ξεπέρασαν την θεομηνία και διεκδίκησαν την ανθρωπίνως ποθητή αιωνιότητα.

Θυμάμαι στα πρώτα παιδικά μου χρόνια, μια και ανήκω στην γενιά που γεννήθηκε λίγο μετά τον σεισμό, πολλές και ποικίλες τέτοιες περιπτώσεις. Παραπάνω υπονόησα αρκετές από αυτές. Θα μπορούσα ν’ αναφέρω κι’ άλλες, μα τις κρατώ, κυρίως για να μπω στο θέμα μου, για άλλες ευκαιρίες. Έτσι ξεχωρίζω μία απ’ αυτές και σ’ αυτήν θα δώσω όλο το βάρος και την σημασία.

Άκουγα, λοιπόν, πάντα στο σπίτι μου, απ’ τους δικούς μου, για το «Καζίνο». Εκεί πήγαιναν σχεδόν κάθε βράδυ, με ντόμινο απαραίτητα ακόμα οι γυναίκες, τα βράδια του Καρναβαλιού, εκεί γίνονταν διαλέξεις, τσάγια κι’ εκδηλώσεις, εκεί δίνονταν τα ραντεβού. Βέβαια Καζίνο δεν υπήρχε, το Πνευματικό Κέντρο και η Βιβλιοθήκη στεγάζονταν στον χώρο, αλλά, κάποτε, κι’ ένας κινηματογράφος, μα το μέρος είχε την ιερότητα της ανάμνησης και το βάρος της ιστορίας κι’ οι παλιότεροι θεωρούσαν τουλάχιστον ασέβεια ν’ αλλάξουν την ονομασία, που όχι μόνο, γι’ αυτούς αποτελούσε ύβρη, μα κι’ ήταν αποκοπή από τις ρίζες τους.

Η πλαστή για τους αδαείς και αμύητους αυτή ονομασία ήταν αληθινή και ουσιαστική για τους γνήσιους και μυημένους και προέρχονταν από ανάγκη, που τόνιζε το ξεπέρασμα μιας ολοκληρωτικής καταστροφής, όπως ακριβώς μια γηραιά γειτόνισσά μου ποτέ δεν είπε πως πάει σε Χαιρετισμούς ή Νυμφίους στην Ανάληψη, αλλά πάντα οδηγούσε τα εσπερινά, όσο και εαρινά βήματά της στους Αγίους Σαράντες, που ήταν η προσεισμική ενορία της και σ’ Αυτούς, τους επίσης κοινωνικά διαχωριστικούς, έψαχνε πάντα το σταθερό στασίδι της, μη θέλοντας να εντοπίσει την στρατιωτική ισοπέδωση των νεώτερων εκκλησιών της μετασεισμικής της πατρίδας.

Η ονομασία αυτή των δικών μου, που δεν ήταν, πιστεύω, αποκλειστική τους έκφραση επιθυμίας, αλλά σχεδόν όλοι οι τότε ζακυνθινοί την ακολουθούσαν, αποτελούσε μιαν άποψη για συνέχεια και μια ανάγκη για μια πιο πέρα ανοικοδόμηση. Ήθελαν το νέο, ανανεωμένο κάτω από μη φυσιολογικές συνθήκες, να δεθεί με το παλιό κι’ η πορεία να εξελιχθεί αβίαστα. Απαιτούσαν το χθες να μην θαφτεί στα ερείπια, ούτε να ριχτεί στην θάλασσα από τις μπουλντόζες, αλλά να γίνει θεμέλιο του σήμερα και στήριγμα του αύριο και του μεθαύριο.

Εμένα με μπέρδευε κάπως, γιατί συχνά, ταξιδεύοντας για την με άλλο χρώμα και αισθητική Πρωτεύουσα, σταματώντας κάπου εκεί, κοντά στην Κόρινθο, άλλα Καζίνα έβλεπα και άλλες ερμηνείες έδινα στην λέξη. Δεν πειράζει όμως. Αυτή η «παραξενιά» μ’ ανάγκασε ν’ ανοίξω βιβλία, να ρωτήσω και να μάθω και προ πάντων να φανατιστώ, με την δημιουργική, βέβαια, έννοια της λέξης.

Ανοίγοντας τον Ντίνο Κονόμο πρώτα, που ήταν πιο προσιτός απ’ όλες τις απόψεις και μετά τον Λεωνίδα Ζώη, τον πιο απόμερο στην βιβλιοθήκη μας, έμαθα όχι μόνο για ένα, αλλά για δύο Καζίνα και εντρυφώντας περισσότερο και πιο συστηματικά στις σελίδες των παραπάνω ιστοριογράφων μας, αλλά και τις διηγήσεις που είχα την ευτυχία και την ευκαιρία να προλάβω, γνώρισα και την πολύπλευρη σημασία και προσφορά τους και εμβάθυνα στον ρόλο που έπαιξαν στην ιστορία του τόπου τους και τόπου μου οι δύο αυτές Λέσχες. Χάρηκα, μάλιστα, ιδιαίτερα, σαν έμαθα, πως το οικόπεδο που κάποιες φορές έπαιζα, εκεί στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, συχνά υπό τους ήχους του Ριγκολέττο, τότε που υπήρχε μπάντα, τα ηλιόλουστα κυριακάτικα πρωινά, ήταν το μέρος που υψώνονταν η μια από αυτές και πως εκεί που έπαιρνα χώμα για να καλύψω τα χτυπήματα στα γόνατά μου, για να μην τα δουν και με μαλώσουν οι δικοί μου, παίχτηκαν κάποτε τα σημαντικότερα γεγονότα, τα οποία στιγμάτισαν την ζωή και την ιστορία της πατρίδας μου.

Έτσι σήμερα, που στην θέση εκείνη παρηγορεί και πάλι η «Λέσχη ο Ζάκυνθος», βλέπω κάποια συνέχεια και διαπιστώνω μία ελπίδα. Ειλικρινά χαίρομαι που μπορώ κι’ εγώ να πιω τον καφέ μου, όχι πια κονσορτίβο, αλλά σας ομολογώ εσπρέσο - μ’ αρέσει η ταυτότητα, μα όχι και τα κολλήματα - στην Πιατσέττα του Καζίνου και να δίνω εκεί τα ραντεβού μου, νοιώθοντας πως ζω σε μια πόλη με παρελθόν και όχι σε νεόδμητο τουριστικό θέρετρο.

Στα λίγα χρόνια της νεώτερης, της μετασεισμικής της περιόδου, η «Λέσχη ο Ζάκυνθος» μπόρεσε και πάλι να σταθεί στα πόδια της, προσφέροντας και δημιουργώντας. Εκθέσεις φιλοξενήθηκαν στους χώρους της, διαλέξεις έγιναν, τόπος ανταλλαγής απόψεων και πολιτισμού στάθηκε ξανά. Θυμάμαι μόνο τον τρόπο που τα μέλη της αγκάλιασαν, απ’ την αρχή μάλιστα, την προσπάθεια της Γκιόστρας, ενός στενά δεμένου με την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας αποκριάτικου δρώμενου, που και προοπτικές έχει και μπορεί να βοηθήσει στην ποιοτική διασκέδαση ντόπιων και ξένων, αναβαθμίζοντας, στην πράξη και όχι με τα συνήθη και κενά λόγια, το πολυσυζητημένο ζακυνθινό καρναβάλι. Εκεί έγιναν οι πρώτες και σημαντικές συνεδρίες του Διοικητικού Συμβουλίου της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας “Giostra di Zante”, που την διοργανώνει, εκεί οι γενικές συνελεύσεις του, εκεί οι εκδηλώσεις και οι χοροί του. Κι’ όλα αυτά ανάργυρα, όπως αρμόζει σε όσους θέλουν να προσφέρουν, χωρίς κανένα συμφέρον, δίχως καμιά υστεροβουλία.

Η ύπαρξη ενός χώρου σε κάθε τόπο είναι μεγάλη υπόθεση, αναμφισβήτητη ανάγκη. Γύρω του αναπτύσσεται ο πολιτισμός και κάτω από την σκέπη του προχωρεί και προοδεύει. Ίσως να μην υπήρχε θέατρο, λόγιο και λαϊκό - αυτά μαζί πηγαίνουν και αλληλοβοηθούνται - αν στην παλιά Ζάκυνθο δεν υπήρχε το περίφημο θέατρο ο «Φώσκολος», να κυριαρχεί και να δεσπόζει στην μεγάλη μας πλατεία, αλλά και την πόλη γενικότερα. Ίσως να μην υπήρχε η γνωστή κοινωνική καλλιέργεια των κατοίκων αυτού του νησιού, που στιγμάτισε την πορεία του, αν σχεδόν γειτονικά, στις δύο άκρες του ίδιου δρόμου, δεν είχαν γεννηθεί οι δύο φημισμένες «Λέσχες», με τα μέλη τους και την ευαισθησία τους.

Σήμερα, ευτυχώς, η μια από αυτές, η «Λέσχη ο Ζάκυνθος» δεν επιβιώνει μόνο στην μνήμη των παλιότερων νοσταλγικών και στις φωτογραφίες των βιβλίων των ιστοριοδιφών, αλλά επεμβαίνει δημιουργικά στην καθημερινότητα των σύγχρονων απαιτητικών και όχι μόνο. Στην τριγωνική πλατεία του Αγίου Μάρκου, εκεί που παίχτηκαν τα μεγαλύτερα γεγονότα της ιστορίας αυτού του νησιού και οι πλάκες της, ακόμα και νοτισμένες από την παμφάγο ασχετοσύνη, μπορούν να διηγηθούν την εξέλιξή της, αποτελεί ένα συμπλήρωμα και μια πρόταση ή, για να μην μιλάμε με μισόλογα και υπονοούμενα, μια υποδειγματική λύση.

Ας την στηρίξουμε, όπως αυτή μας στηρίζει. Μακάρι και πάλι να γίνει το στολίδι του Φόρου. Για το καλό μας. Για την αποφυγή της ασχήμιας. Την έχουμε ανάγκη.

Ιάσονος Δεπούντη, ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ Γ΄

[Ἀπὸ Σπύρου Κοκκίνη, «Ἀνθολογία Νεοελληνικῆς Ποίησης», 6η ἔκδ. Ι.Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΣ Α.Ε., Ἀθῆναι 2000].

 

(Εἶναι μεσονύχτι — Σαββατόβραδο τοῦ Πάσχα)

Ποτὲ πρὶν δὲν ἀκούστηκαν οἱ θεῖες καμπάνες νὰ χτυποῦν

γι' αὐτοὺς ποὺ λείπουν

Ποτὲ πρὶν δὲν ἄναψαν οἱ γιορτινὲς λαμπάδες τῆς Λαμπρῆς

γι' αὐτοὺς ποὺ γιὰ πάντα λείπουν

Ποτὲ πρὶν σὰν ἀπόψε δὲν κατεπόθη ὁ θάνατος εἰς νεῖκος

γι' αὐτοὺς ποὺ λείπουν ἀποδημητὲς στὴ χώρα τοῦ πολέμου

Ποτὲ πρὶν

Αὐτοὶ τὴν ἁρμονία δίνουν στὶς καμπάνες

Ἀνάβουν τὶς λαμπάδες τῆς Λαμπρῆς

Νικοῦν τὸ θάνατο μὲ τὴν αἰωνιότητά τους.

Τοὺς μένει ἀκόμα αὐτὸ τὸ πρόβλημα τῆς ὕπαρξής μας

Γυρίζουν πολὺν καιρὸ σ' αὐτὴ τὴν πολιτεία

Ζητοῦν ἀπόψε μιὰ θέση στὸ τραπέζι τοῦ σπιτιοῦ μας

Χωρὶς ὕπνο γιὰ νὰ τοὺς πεῖς νεκροὺς

τυλίγοντας τὴν κλωστὴ τοῦ κεριοῦ στὰ δάχτυλά τους

ψάχνουν νὰ βροῦν τὴν πόρτα μας

ψάχνουν νὰ βροῦν ἁγνὴ τὴ θύμησή τους

σ' ὅλων μας τὴ μνήμη

Κάθονται στὸ τραπέζι τοῦ δείπνου μας θλιμμένοι

σὰν ἀνάμνηση ἀπὸ τόσα χώματα πλημμυρισμένα

Ὡραῖοι σὰν τὸ θαῦμα τοῦ Εὐαγγελίου

Σὰ μία κραυγὴ χαρᾶς:

Χριστὸς Ἀνέστη!

Κι αὐτὲς οἱ θεῖες καμπάνες

εἶναι τὰ λόγια τους

Κι αὐτὲς οἱ κόκκινες λαμπάδες

εἶναι τὸ βλέμμα τους

Κι αὐτὴ ἡ λεπτὴ κλωστὴ στὰ δάχτυλά τους

εἶναι ἡ ζωή μας —Ὅλοι —νεκροὶ καὶ ζωντανοὶ

γύρω στὸ γιορτινὸ τραπέζι τῆς Λαμπρῆς — Στὴν κεφαλὴ

τοῦ τραπεζιοῦ ὁ Ἀναστάς Χριστὸς.

Μᾶς μένει ἀκόμα αὐτὸ τὸ πρόβλημα τῆς ὕπαρξής μας.

Τὸ δεῖπνο μας πῆρε ἄλλο νόημα καθὼς ἔμπαινε

στὰ πληγωμένα βλέφαρα τὸ φῶς τοῦ θείου του λόγου

Κ' ἡ μέρα προμηνοῦσε ἕνα στρωμένο τραπέζι γιὰ τὴ δικαιοσύνη

Ἕνα ἥσυχο σπίτι σ' αὐτὴ τὴν πολιτεία καμωμένο ἀπὸ ἀγάπη.

Κ' ἡ μέρα προμηνοῦσε χίλια διαμάντια στὶς καρδιὲς

νὰ θυμίζουν τὴν εἰρήνη καὶ τὴν ἐλπίδα τοῦ κόσμου.