Εκδ. Ιερός Ναός Παναγίας της Φανερωμένης Σκοπέλου, 2022
Γράφει η Δρ ΑΝΘΟΥΛΑ ΔΑΝΙΗΛ
Δεν είναι συνηθισμένο, για μένα τουλάχιστον, να παρουσιάζω ένα βιβλίο με θέμα όπως το Σχεδίασμα ιστορικό περί του ενοριακού Ναού της Παναγίας της Φανερωμένης, το οποίο συνέγραψε και μας το προσφέρει ο π. Κ. Ν. Καλλιανός.
Ο π. Κ. Ν. Καλλιανός διακρίνεται για την καλλιέπεια του λόγου του, τον ζήλο για τα γράμματα, την ευσέβεια, σεμνότητα και ταπεινότητα του χαρακτήρα του, την αγάπη για την πατρίδα μας και για το νησί του τη Σκόπελο που δεν παύει ποτέ να φωτογραφίζει τις ομορφιές της και μέσα από την εικόνα της να αντιλαμβανόμαστε και την «ιδέα» της. Μια Άνω πατρίδα… και μάλιστα στη Σκόπελο, στης οποίας όλα τα βουναλάκια στέκονται Ναοί και εκκλησάκια, ακοίμητοι φρουροί της πίστης και της ζωής που έτυχε να ζούμε πάνω της.
Έτσι τώρα, ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Φανερωμένης προσελκύει το ενδιαφέρον μας και κεντρίζει την περιέργειά μας, εφόσον η ιστορική διαδρομή της στα χρόνια που πέρασαν της επεφύλαξαν εξέλιξη από ένα πρώην μετόχι της Αγιορειτικής Ιεράς Μονής Διονυσίου που ιδρύθηκε στην νήσο Σκόπελο, «μετά από θαύμα της Παναγίας “του Ακαθίστου” ή της “Φανερωμένης”» να μετατραπεί σταδιακά σε Ενοριακό Ναό και έτσι να υφίσταται μέχρι σήμερα. Για αυτά μεταξύ άλλων μας ενημερώνει στον πρόλογό του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Χαλκίδος κ. Χρυσόστομος.
Ο συγγραφέας του βιβλίου, ο πατέρας Κωνσταντίνος Καλλιανός, έχει ασχοληθεί με την ιστορία των Ενοριών σε διάφορα δημοσιεύματά του, για ορισμένες όμως ενορίες το αρχειακό υλικό ήταν πολύ κι έτσι με την ευλογία του Μητροπολίτη Χαλκίδος κ. Χρυσόστομου, τη συνδρομή του εφημέριου π. Ευαγγέλου Γ. Κεχριώτη και του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου, αλλά και με την Ελένη Σπηλιώτη και τον Αντώνη Κεσμετζή στην επιμέλεια της έκδοσης, το βιβλίο είναι γεγονός.
Να σημειώσω εξ αρχής ότι ο μικρός αυτός τόμος ανοίγει με την εικόνα της Παναγίας κι έπειτα ακολουθούν οι όμορφες φωτογραφίες του ναού, παλιότερα και σήμερα, ενώ πλούσιο φωτογραφικό υλικό ιερών προσώπων και τελετών, εορτών, εγγράφων και άλλων σχετικών με το Ναό και τις θρησκευτικές δραστηριότητές του, γεμίζει τις σελίδες του.
Η Σκόπελος λόγω της γειτνίασης με το Άγιο Όρος, όπως και τα άλλα νησιά των Βορείων Σποράδων έχει πολλά Αγιορείτικα Μετόχια, συνέπεια της κοινωνικής και οικονομικής σχέσης των νησιών με τη Χαλκιδική. Η Παναγία η Φανερωμένη, λοιπόν, ήταν Μετόχι στο κέντρο της Χώρας της Σκοπέλου, σύμφωνα με την επιγραφή στο υπέρθυρό της, χτίστηκε το 1711 από τον Παριανό ιερομόναχο Παχώμιο Διονυσιάτη και ονομάστηκε ΑΚΑΘΙΣΤΟΣ ΥΜΝΟΣ. Είχε κελιά, περιβόλι, κήπους, χωράφι στον Στάφυλο με δύο ελαιόδεντρα και άλλα. Ο συγγραφέας μας δίνει τα όρια, τα σύνορα, τους γείτονες, με όλες τις τοπογραφικές λεπτομέρειες.
Κάθε χρόνο οι πατέρες περιφέρουν την εικόνα της Φανερωμένης και τούτο πιστοποιεί ο Ρώσος περιηγητής Β. Μπάρκι μεταξύ άλλων, και το σημαντικότατο: η εικόνα ανέβλυζε μύρο. Άλλες πληροφορίες, ειδήσεις και σχόλια που αφορούν τον Ναό, δημοσιεύει ο π. Καλλιανός τμηματικά, παραθέτοντας λεπτομερώς τους εφημέριους και τα ονόματά τους. Ακόμα και στο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη αναφέρεται «Το χατζόπουλο», στο οποίο ο Σκιαθίτης πεζογράφος μας προσφέρει πληροφορίες για το ιστορικό περίγραμμα και τη Μονή του Ευαγγελισμού στη Σκιάθο, τοπόσημο σημαντικό στο διήγημα «Όνειρο στο κύμα» και όχι μόνο.
Στη συνέχεια ο π. Καλλιανός μπαίνει στα υλικά, μάρμαρα και ξύλα, στους εργάτες από ήρθαν και ποιος του έφερε από την Πάρο, στη χωρητικότητα του Ναού -30 στασίδια πριν το 1850. Μαρμάρινοι κίονες και κηροπήγια, τα οποία υπάρχουν και σε άλλους ναούς, επίσης ήρθαν από Πάρο. Από τα ιδιαιτέρως αξιοσημείωτα πρόσωπα, ας αναφέρουμε τον Γρηγόριο ο οποίος μοίρασε τα υπάρχοντά του στη Μονή, στα ψυχικά του και στην Φανερωμένη, ενώ την πατρική και μητρική περιουσία του την άφησε στα αδέλφια του στην Σκιάθο. Δυστυχώς δεν υπάρχει παράδεισος χωρίς τον όφι του και κάποιοι εγείρουν αξιώσεις επί της περιουσίας και καταφεύγουν στις απαραίτητες διεκδικητικές ενέργειες.
Ας σημειώσουμε τη Βιβλιοθήκη, στην οποία σώζεται μικρή συλλογή χειρογράφων σε μικροφίλμ που έγινε το 1980, το θαυμάσιο ξυλόγλυπτο Τέμπλο του Ναού, τον επίσης ξυλόγλυπτο Επισκοπικό θρόνο, την εικόνα του Χριστού και έναν Σταυρό από Τέμπλο «που έφεραν οι Μωραΐται εις Επανάστασιν που έκαμαν εδώ και εκατό χρόνια». Τέλος, να αναφέρουμε ότι συγχωνεύτηκαν σ’ αυτόν και οι ενορίες του Αγίου Νικολάου, Αγίου Μιχαήλ Συνάδων και Αγίου Μερκουρίου, εφόσον σύμφωνα με τον νόμο χωριά με λιγότερες από πενήντα οικογένειες «συνδυάζονται προς έτερον παρακείμενο χωρίον». Το βιβλίο ολοκληρώνεται με το παράρτημα εγγράφων και τις ευχαριστίες του συγγραφέα π. Καλλιανού σε όλους εκείνους που τον βοήθησαν σ’ αυτή την ειδικού ενδιαφέροντος μελέτη, η οποία συνιστά ευλαβικό αφιέρωμα στο νησί του, στους συντοπίτες του και στην θαυματουργή Παναγία του Ακαθίστου Ύμνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου