Εκδ. Σύλλογος «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη», 2020
Γράφει η ΑΝΘΟΥΛΑ ΔΑΝΙΗΛ
Ο Γεώργιος Δροσίνης είναι γνωστός ως ποιητής. Ανήκει στην γενιά του 1880 στην γενιά του Παλαμά με πολύ μεγάλο έργο, όχι μόνο ποιητικό αλλά και πεζογραφικό και δοκιμιακό και κοινωνικό.
Ο Σύλλογος «Οι Φίλοι του Μουσείου Γ. Δροσίνη» έχει συγκεντρώσει όλες τις εκδόσεις των έργων του, όλα τα επιστημονικά περιοδικά που κυκλοφόρησε ο ίδιος, τις σειρές έργων που επιμελήθηκε, τα έργα που μετέφρασε, περιοδικά και εφημερίδες που συνεργάστηκε, καθώς και παρτιτούρες μελοποιημένων ποιημάτων. Εν ολίγοις, η Ελένη Βαχάρη, η Κυρία που δεν φείδεται κόπου και χρήματος, επαναφέρει με αυτό το βιβλίο τον ποιητή στην επιφάνεια και μας ξεναγεί στον κόσμο του Δροσίνη, στις χώρες που γνώρισε εκείνος και στις χώρες που γνώρισαν εκείνον.
Ο Δροσίνης από τα παιδικά του διαβάσματα ήρθε σε επαφή με τους μεγάλους Ευρωπαίους συγγραφείς –Θερβάντες, Δουμά, Σύη, Νταφόε, παραμύθια της Ανατολής, εικονογραφημένους τόμους του «Βρετανικού Αστέρος» και της «Πανδώρας».
Στην Γερμανία ήρθε σε επαφή με τη μουσική των Μπαχ, Μπετόβεν Μπραμς, μίλησε με θαυμασμό για την αίθουσα συναυλιών Γκεβαντχάους τον «μουσικό Παρθενώνα της Λειψίας», επισκέφτηκε Μουσεία, Εκθέσεις και Βιβλιοθήκες για τα οποία μιλάει αναλυτικά στα Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου. Το έργο του συγκίνησε τους ξένους μελετητές που το μετέφρασαν και μεταξύ αυτών οι Περνώ, Ντίτριχ, Λαβανίνι.
Ο Δροσίνης έζησε στη Γερμανία από 1881-1888, όπου πήγε με παρότρυνση του Νικολάου Πολίτη «να ειδικευθεί στην Ιστορία της Τέχνης και στις ξένες λογοτεχνίες» διότι όπως το αιτιολόγησε «Το Πανεπιστήμιόν μας εδώ έχει μεγάλη ανάγκη από τα δύο αυτά μαθήματα και θα είσαι περιζήτητος καθηγητής άμα γυρίσεις». Εκεί γνώρισε τον Χάινε, παρακολούθησε το φεστιβάλ του Μπαϊρώιτ, έστελνε ανταποκρίσεις στην ΕΣΤΙΑ. Η Ελένη Βαχάρη θα μας εκθέσει λεπτομερώς το τι και πώς της δραστηριότητας του Δροσίνη. Στα πιο σημαντικά είναι το σπίτι και ο τάφος του Γκαίτε, η συνάντηση με την καλλιτέχνιδα της οπερέτας, το χάραγμα της ημερομηνίας στου μπαστουνιού το ασημένιο δαχτυλίδι, το ποίημα που έγραψε για αυτήν και άλλα ποιήματα. Καταγράφονται συνολικά δώψδεκα αναφορές σε περιοδικά, εκδόσεις, μεταφράσεις.
Οι αναφορές στην ενότητα «Γαλλία» είναι συνολικά είκοσι εννέα. Ο Δροσίνης μεταφράζει Paul de Coque και Banville, ενώ ο Coppée μεταφράζει τη συλλογή του Ιστοί Αράχνης και ο Couturier το έργο Αγροτικαί Επιστολαί .
Ο Louis Roussel χαρακτήρισε τον Δροσίνη «ντελικάτο ποιητή» με «χάρη και κομψότητα». Ο Pernot που είχε μεταφράσει και Παλαμά και Σικελιανό μεταφράζει και Δροσίνη. Η Γαλλία του απένειμε το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής το 1924. Οι εκδηλώσεις, μεταφράσεις, τιμητικά αφιερώματα, τιμητικές μνείες είναι πάρα πολλές, καταγεγραμμένες λεπτομερώς. Εκείνο που σε αυτό το σημείο θα ήθελα να τονίσω είναι το ότι μία μικρή, άγνωστη λεπτομέρεια, μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ερευνητή. Αναφέρω σχετικά την πληροφορία της Καίτης Μάνου, η οποία καταγράφει τα θετικά σχόλια των ποιητών ο Claudel και Eluard και ειδικά για τον Ελυάρ προσθέτει: «Τον Eluard τον είχε γνωρίσει στην Αθήνα, σ’ ένα σύντομο πέρασμά του από την Ελλάδα. Και φυσικά εκφράστηκε με θερμά λόγια για την ποίησή του Δροσίνη, σε μια εκδρομή που είχαμε κάνει στη Σαλαμίνα, μαζί με τον Άγγελο και την Άννα Σικελιανού, τον Καζαντζάκη και τον Ελύτη…».
Η πληροφορία αυτή μπορεί να φαίνεται ασήμαντη, όμως η συμπαρουσία λογοτεχνών τριών διαφορετικών γενεών και άλλης καλλιτεχνικής τεχνοτροπίας μπορεί να γεννήσει γόνιμο προβληματισμό.
Στην Ιταλία. «Όλα τα παιδικά μου χρόνια η Ιταλία μαζί με τη Γαλλία μου ήταν οι πιο γνώριμες και πιο αγαπημένες ξένες χώρες. Η πρώτη για τα γράμματά της και η άλλη για τη μουσική της. Με πρωτοπήγαν στο ιταλικό θέατρο δέκα χρονών. Άκουσα Ντονιζέτι, Τροβατόρε του Βέρντι, Ροσσίνι και άλλα». Η γοητευτική περιδιάβαση αρχίζει από τα γραμματόσημα των κρατιδίων της Ιταλίας, από τα ιστορικά πρόσωπα όπως ο Γαριβάλδης που τον γνώρισε, από τα ιστορικά απομνημονεύματα του Δουμά, τα μεγάλα ονόματα των εραστών φιλελλήνων φιλολόγων όπως ο Bruno Lavagnini που μεταφράζει πέραν των άλλων τρία ποιήματα (η κόρη του Ρενάτα συνεχίζει το έργο του) και ο καθηγητής Νίκας άλλα δεκαεπτά. Στον Νίκα χρωστάμε και τη μετάφραση του πασίγνωστου ποιήματος «Χώμα Ελληνικό». Συνολικώς τα έργα τα σχετιζόμενα παντοιοτρόπως με τον Δροσίνη είναι είκοσι τέσσερα. Παραθέτω την πρώτη στροφή, δείγμα μεταφράσματος του Νίκα, από το ποίημα «Να σε προσμένω»
Για σένα έχω κοντά μου τ’ αδειανό θρονί/ Και για τους δυο μας το ποτήρι γεμισμένο./ Ξυπνά τον πόθο η ώρα η βραδινήˑ/Το ξέρω πως δε θάρθης- κι όμως σε προσμένω.
Και η μετάφραση: «Arattenderti»
Per te ho accanto una sedia vuota,/ per noi due il bicchiere ricolmo./ Risveglia la passion, l’ora serale,/ io so che non verrai, eppur ti aspeto
Δροσίνη μεταφράζει και ο γνωστός νεοελληνιστής Μάριο Βίτι.
Στην Αγγλία έχουμε εννέα αναφορές. Ενδιαφέρον έχει το σχόλιο του ίδιου του ποιητή, για τον τρόπο με τον οποίο έδειξε την προτίμησή του στο «Μοιρολόι της Όμορφης» με το παράδειγμα του αρχαίου γλύπτη Πραξιτέλη. Όταν ο Πραξιτέλης είπε στη Φρύνη να διαλέξει ό,τι θέλει από το εργαστήριό του και να το πάρει, εκείνη ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Πραξιτέλης αρνήθηκε. Μια μέρα όμως που έλειπε, η Φρύνη έτρεξε και του είπε ότι το εργαστήριό του έπιασε φωτιά. Κι εκείνος φώναξε: «Τρέξε, σώσετε τον Έρωτα και τον Σάτυρο». Κι έτσι έδειξε την προτίμησή του. Μπορεί η όμρφη Φρύνη να μην ήξερε να διακρίνει το καλύτερο ανάμεσα στα καλά, ήξερε όμως τον τρόπο να το κάνει ο ίδιος ο καλλιτέχνης.
Είναι πολλά αυτά τα απλά αλλά τόσο σημαντικά σημειώματα τα οποία μεταφέρει στο βιβλίο της η Ελένη Βαχάρη, φωτίζοντας την πολύπλευρη προσωπικότητα του ποιητή, το βάθος και το πλάτος των γνώσεών του, της ευαισθησίας του και της ευγένειάς του.
Το βιβλίο περιέχει ακόμα ενότητες για κάθε μία χώρα της Ευρώπης, όλες τις χώρες της Ευρώπης, ακόμα και ΗΠΑ, Αργεντινή, Χιλή, Βραζιλία. Επίσης, περιέχει ενότητες στις οποίες φαίνεται πώς ο Δροσίνης επηρεάζεται στις δημιουργίες του από τη Μουσική ή από τον Μπάιρον και τον Σενιέ, όπου περιλαμβάνονται και οι εξαιρετικές σχετικές εργασίες του Φάνη Κωστόπουλου. Στο τελευταίο μέρος του βιβλίου με τον τίτλο «Σύμμεικτα», η πρώτη ενότητα εξιστορεί τα του βραβείου Νόμπελ 1947, όταν ήταν και ο Δροσίνης υποψήφιος. Όμως δεν είχε καταλάβει πόσο είχαν προχωρήσει τα ποιητικά ρεύματα και η ώρα του είχε παρέλθει. Το Νόμπελ το κέρδισε ο Αντρέ Ζιντ, ενώ για την Ελλάδα η ώρα θα ερχόταν το 1963 με τον Γιώργο Σεφέρη και το 1979 με τον Οδυσσέα Ελύτη. Και το βιβλίο κλείνει με το Επίμετρο και τους καταλόγους των ποικίλων εκδόσεων.
Εν κατακλείδι, ο φιλολογικός ερευνητής αντιλαμβάνεται πως κρατά στα χέρια του έναν θησαυρό πολύτιμο, ενώ ο απλός αναγνώστης αποκτά μια εξαιρετική πνευματική εμπειρία. Και φυσικά στην Ελένη Βαχάρη αξίζουν τα συγχαρητήρια για το πάθος και την αγάπη με την οποία έχει περιβάλει και προβάλει το έργο του ποιητή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου