Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου: [ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΚΕΙΜΗΛΙΑΡΧΕΙΟ "ΨΥΧΗΣ ΑΚΟΣ" ΣΕΡΡΩΝ]

Ὁμιλία

τῆς Α. Θ. Παναγιότητος

τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου

κ. κ. Βαρθολομαίου

κατὰ τὴν Ἐπίσκεψιν Αὐτοῦ

εἰς τὸ Ἐκκλησιαστικὸν Κειμηλιαρχεῖον 

«ΨΥΧΗΣ ΑΚΟΣ»

(18 Ἀπριλίου 2015)

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Ξάνθης κ. Παντελεῆμον, ἐκπρόσωπε τῆς Α. Μακαριότητος καὶ τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος,

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Σερρῶν καὶ Νιγρίτης κύριε Θεολόγε,

Ἱερώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,

Τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἡ ἑορτὴ τοῦ πολιούχου τῆς πόλεώς σας ἁγίου νεομάρτυρος Νικήτα παρέχει τὴν χαρὰν τῆς ἐπισκέψεώς μας εἰς τὸ Κειμηλιαρχεῖον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μὲ ἀφορμὴν τὴν διοργάνωσιν τῆς ἐκθέσεως εἰκόνων τῶν νεομαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας εἰς τὸ μείζονος σημασίας διὰ τὴν ἐκκλησιαστικήν, πνευματικὴν καὶ τοπικὴν καλλιτεχνικὴν δημιουργίαν Κέντρον τοῦτο τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας ὑπὸ τὴν προσφυᾶ ὀνομασίαν «ΨΥΧΗΣ ΑΚΟΣ».

Αἱ ἱεραὶ εἰκόνες εἶναι ἕνα ἐκ τῶν πλέον καταλλήλων μέσων διὰ νὰ εἰσαγάγουν τὴν ἀνθρωπίνην ψυχὴν εἰς τὸν χῶρον τοῦ πνεύματος καὶ τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσουν εἰς κοινωνίαν μετὰ τῶν εἰκονιζομένων ἁγίων καὶ εἰς ἐντρύφησιν πνευματικήν, διὰ τῆς θέας τῶν μαρτυρίων τῶν ἁγίων μαρτύρων. 

Ἕκαστος χριστιανὸς πρέπει νὰ ἐντρυφᾷ εἰς τὰ μαρτύρια τῶν μαρτύρων καὶ τῶν νεομαρτύρων, ὥστε ἐκεῖθεν νὰ ἀντλῇ ἔμπνευσιν καὶ δύναμιν εἰς τοὺς πνευματικοὺς ἀγῶνας. Καὶ αἱ ἱεραὶ εἰκόνες τῶν νεομαρτύρων, τὰς ὁποίας ὁ λαὸς συχνάκις ἀμέσως μετὰ τὸ μαρτύριόν των ἤρχισε νὰ φιλοτεχνῇ, συνδράμουν εἰς τὴν ἐντρύφησιν ταύτην. Οἱ δὲ νεομάρτυρες κατέχουν ἰδιαιτέραν θέσιν εἰς τὴν ζωὴν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους, καὶ ἡ σημασία των δι᾿ αὐτὴν εἶναι ἐξόχως σημαντική, ὡς γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, εἰς τὸν περίφημον ἐγκωμιαστικὸν λόγον του διὰ τοὺς νεομάρτυρας τῆς Ἐκκλησίας μας: «χαίρουσι καὶ αὐτοὶ οἱ ἴδιοι οἱ ἄγγελοι καὶ ἐπιθυμοῦσι νὰ παρακύπτουσι διὰ νὰ θεωροῦν τὰ παθήματα τῶν νέων μαρτύρων… δὲν νομίζουν καμμίαν ἐλάττωσιν τῆς μακαριότητός των, τὸ νὰ ἀφήνουν τὸ πρόσωπον τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ θεωροῦν τοὺς νέους μάρτυρας, ἀλλ᾿ ὅσον χαίρουσι καὶ μακαρίζονται διὰ τί βλέπουν τὴν μακαρίαν ὄψιν τοῦ Θεοῦ, ἄλλο τόσον χαίρουσι καὶ μακαρίζονται, διὰ τί βλέπουν τοὺς νέους μάρτυρας ἀνάμεσα εἰς τὰ διὰ Χριστὸν μακάρια πάθη καὶ μαρτύρια. Ἕνα γὰρ εἶναι νὰ εἰπῇς δόξαν καὶ μακαριότητα καὶ ἕνα νὰ εἰπῇς πάθος διὰ τὸν Χριστὸν καὶ μαρτύριον. Διὸ καὶ ὁ Κύριος δόξαν ὠνόμασε τὸν σταυρὸν καὶ τὸ πάθος Του» (Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, «Λόγος ᾿Εγκωμιαστικὸς εἰς τοὺς ῾Αγίους Νεομάρτυρας τοὺς μετὰ τὴν ἅλωσιν τῆς Κων/λεως μαρτυρήσαντας»).

Τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον εἰς τοὺς ἀγῶνας διὰ τὴν πίστιν τοῦ Χριστοῦ προσέφερε τὰ πάντα. Ὅτε ἐχρειάσθη προσέφερε καὶ αὐτὸν εἰσέτι τὸν Προκαθήμενον τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας (Γρηγόριον τὸν Ε΄) ἀλλὰ καὶ πλειάδα ἱεραρχῶν, ἱερέων, ἱερομονάχων καὶ μοναχῶν οἱ ὁποῖοι ἐθυσιάσθησαν ὑπὲρ τῆς πίστεώς των. Οὗτοι ἐκέρδισαν τὸν ἀμαράντινον στέφανον τῆς ὁμολογίας• εἶναι ἡ δόξα καὶ τὸ καύχημα τῆς Ἐκκλησίας μας• εἶναι τὸ παράδειγμα τῆς ὑπομονῆς διὰ τοὺς χριστιανοὺς οἱ ὁποῖοι ὑποφέρουν βαρεῖς διωγμοὺς διὰ τὴν πίστιν των.

Ἂς ἀποτελέσῃ ἡ τιμὴ τὴν ὁποίαν ἀπονέμομεν σήμερον εἰς τοὺς νεομάρτυρας μὲ τὰ τελούμενα ἐγκαίνια τῆς Ἐκθέσεως εἰκόνων των ἀφορμὴν νὰ μὴ λησμονῶμεν ὅτι κάθε σπιθαμὴ τοῦ χώματος, τὸ ὁποῖον πατοῦμεν ἔχει ποτισθῆ μὲ αἷμα ἡρώων καὶ μαρτύρων. Νὰ μὴ λησμονῶμεν ἐπίσης ὅτι κάθε σπιθαμὴ τοῦ χώματος τῆς Μακεδονίας ἔχει ποτισθῆ μὲ αὐτὸ τὸ αἷμα καὶ μὲ ἀμετρήτους θυσίας καὶ ἀγῶνας ὑπὲρ τῆς πίστεως καὶ τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους.

Ἄς ἀγωνισθῶμεν καὶ ἡμεῖς μὲ ὅλην τὴν δύναμίν μας διὰ νὰ διατηρήσωμεν τὴν πνευματικήν μας ἐλευθερίαν, ἡ ὁποία εἶναι τὸ μέγιστον ἀγαθὸν διὰ τὸν ἄνθρωπον καὶ τὴν ὁποίαν οὐδεμία ἐξωτερικὴ δυσχέρεια καὶ ἐπιβολή, καὶ ἡ μεγαλυτέρα ἀκόμη, εἶναι δυνατὸν νὰ μᾶς τὴν στερήσῃ. Καὶ ἀληθινὴ ἐλευθερία εἶναι, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης, ἡ παραμονή μας κοντὰ εἰς τὸν Θεόν.

Εἶναι λοιπὸν ἀπαραίτητον νὰ διώκωμεν κάθε ἐμπόδιον τὸ ὁποῖον παρακωλύει τὴν παραμονήν μας πλησίον τοῦ Θεοῦ. Ἐμπόδια δὲ εἶναι τὰ πάθη, τὰ ὁποῖα σκοτίζουν καὶ συγχέουν τὸν νοῦν καὶ ἀποτελοῦν τεῖχος καὶ φράγμα ὑψούμενον μεταξὺ ἡμῶν καὶ τοῦ Κυρίου. Εἶναι δὲ ὁ ἀγὼν αὐτὸς διὰ τὴν πνευματικὴν ἐλευθερίαν ὄχι μόνον ἐφάμιλλος μὲ τοὺς ἀγῶνας διὰ τὴν κατ᾿ ἄνθρωπον ἐλευθερίαν, ἀλλὰ ἀληθῶς ἀνώτερος, καθὼς τὸ ἀποτέλεσμά του δὲν εἶναι μία ἐλευθέρα ἐπίγειος ζωή, ἀλλὰ ἡ αἰώνιος σωτηρία μας.

Τὰ σεπτὰ ταῦτα κειμήλια τοῦ Μητροπολιτικοῦ Κειμηλιαρχείου, τὰ ὁποῖα ὁ Ἱερώτατος Ποιμενάρχης σας ἐν τῇ φιλοκάλῳ καὶ φιλαγίῳ μερίμνῃ αὐτοῦ συνεκέντρωσεν ἐνταῦθα διὰ τὴν διάσωσιν, συντήρησιν καὶ διαφύλαξίν των ἀπὸ τὴν φθορὰν τοῦ χρόνου καὶ ἀπὸ τὴν ἀνθρωπίνην ἀπληστίαν, δίδουν τὴν ἰδικήν των μαρτυρίαν εἰς ἕνα σύγχρονον κόσμον, ὁ ὁποῖος ἔχει τόσον μεγάλην ἀνάγκην ἀπὸ τὸ κάλλος. Ἕνα κάλλος ὅμως, τὸ ὁποῖον ὁδηγεῖ εἰς τὴν ἐνατένισιν τῶν ἐπέκεινα, πέραν τῶν παρόντων καὶ ρεόντων• ἕνα κάλλος, τὸ ὁποῖον συντελεῖ ὥστε νὰ ὑπερβῶμεν τὴν πραγματικότητα τῶν αἰσθητῶν, διὰ νὰ μεταβῶμεν εἰς τὸν ἀόρατον κόσμον τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἀντλήσωμεν ἐξ αὐτοῦ τὴν βεβαιότητα καὶ ἀσφάλειαν διὰ τὸ αἰώνιον μέλλον μας, βεβαιότητα, τὴν ὁποίαν μᾶς προσφέρει ἡ Ἀνάστασις τοῦ Κυρίου.

Τὰ κειμήλια ταῦτα, προερχόμενα ἐκ τῶν Ἱερῶν Ναῶν καὶ Ἱερῶν Μονῶν τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως, ἀποτελοῦν συγχρόνως ἀπόδειξιν τῆς φιλοθεΐας καὶ τῆς ζώσης πίστεως τῶν κατοίκων της. Διότι μαρτυροῦν ἀδιαψεύστως ὅτι οὗτοι προσέφεραν εὐλαβῶς εἰς τὸν Θεόν, κατὰ τὴν παράδοσιν τοῦ Γένους μας, ὅ,τι καλλίτερον εἶχον, ἔργα ὑψηλῆς καλλιτεχνικῆς δημιουργίας, λαμβάνοντες ἐκ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τὴν ἔμπνευσιν.

Ἂς μακαρίσωμεν τοὺς δημιουργοὺς αὐτῶν, ἂς εὐχαριστήσωμεν καὶ συγχαρῶμεν τὸν Ἱερώτατον ἀδελφὸν κύριον Θεολόγον διὰ τὴν πρωτοβουλίαν ταύτην τῆς ἱδρύσεως καὶ λειτουργίας Κειμηλιαρχείου ὅπου θὰ διαφυλάσσεται καὶ θὰ προβάλλεται ὁ καλλιτεχνικὸς πλοῦτος τῆς ἱστορικῆς ταύτης Μητροπόλεως, ὁ ὁποῖος θὰ συμβάλῃ ὄχι μόνον εἰς τὴν διατήρησιν τῆς πολιτισμικῆς παρακαταθήκης τῶν προγόνων μας ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν προβολὴν αὐτοῦ ὡς ἀπαυγάσματος τοῦ «ἀρχαίου κάλλους», τὸ ὁποῖον προσπαθεῖ νὰ ἀπεικονίσῃ καὶ εἰς τὸ ὁποῖον ἡ ἐντρύφησις «ἀκεῖται τὰς ψυχάς», δηλαδὴ θεραπεύει, ὠφελεῖ αὐτὰς καὶ ἀποτελεῖ «ἄκος τῶν ψυχῶν». Ὡσαύτως συγχαίρομεν τοὺς μοχθήσαντας διὰ τὴν ἁγιογράφησιν τῶν ἱερῶν εἰκόνων καὶ ὅλους τοὺς συντελεστὰς τῆς Ἐκθέσεως ταύτης διὰ τὴν προσφοράν των αὐτήν, ἥτις τιμᾷ τοὺς ἁγίους νέους μάρτυρας, καὶ ἂς εὐχηθῶμεν νὰ ἔχουν τὴν εὐλογίαν, τὴν σκέπην καὶ τὴν προστασίαν των διὰ βίου παντός.

Τέλος, εὐχόμεθα ὁ Ἀναστὰς Κύριος νὰ εὐλογῇ πλουσίως τὴν λειτουργίαν τοῦ Κειμηλιαρχείου καὶ τοὺς ἐν αὐτῷ διακονοῦντας, ὥστε νὰ παραμείνῃ φρουρὸς διηνεκὴς καὶ πολύτιμος τοῦ κειμηλιακοῦ πλούτου καὶ τῆς ἱστορίας τῆς Ἱερᾶς ταύτης Μητροπόλεως. Ἀμήν.